Morgunblaðið - 21.10.1959, Blaðsíða 16

16
M C R C V /V R 1. 4 Ð1 h
Miðvikudagur 21. okt. 1959
— Dr. Björn
Sigurðsson
Framh. aí bls. 10
fyrír sig þeim staðreyndum, sem
hann vissi sannreyndastar. Þetta
viðhorf hans til hlutanna, sani-
fara óbilandi dugnaði við nám,
lestur, ritmennsku og tilrauna-
störf og stöðugri gagnrýni og
íhugun á sérhverju smáatriði,
sem fyrir bar, gerði hann að
xniklum og sönnum vísindamanni.
Að loknu háskólanámi 1937 hóf
Björn þegar rannsóknarstörf af
miklum áhuga, fyrst hér heima,
en dvaldist síðar nokkur ár er-
lendis. Því lengra sem leið, því
greinilegar kom það fram, hve
vel honum vannst við þessi störf.
Eftir hann tók að sér forystu um
að koma á fót og stjórna Til-
raunastöðinni á Keldum, óx
starfssvið hans enn til mikilla
muna. Aldrei fannst neitt hik á
Birni eða tilslökun. Fyrir
skömmu hóf hann undirbúning
að stóraukinni rannsóknarstarf-
sémi að Keldum og stóð fynr
byggingu nýrrar rannsóknarstofu
þar. Honum auðnaðist ekki að
sjá þeim málum borgið í höfn, en
víst er, að framkvæmdir Björns
á Keldum munu um langan aldur
bera vitni stórhug hans og for-
ystuhæfileikum.
Ég tel mér ekki fært að gera
hér grein fyrir hinum margþættu
störfum Björns Sigurðssonar né
þéim mikilsverða vísindalega ár-
ahgri, sem honum tókst að ná á
skammri ævi. En ég leyfi mér að
fullyrða, að rannsóknarstörf
Björns hafi ekki einungis orðið
til ávinnings fyrir íslenzkan
landbúnað, ávinnings, sem þegar
nemur mörgum tugum milljóna
króna, heldur jafnframt leitt til
lausnar ýmissa vísindalegra verk-
efna, sem getur haft ómetanlegt
gildi og er til sóma fyrir íslenzk-
an vísindamann.
Mér virtist Birni stöðugt fara
fram að kunnáttu og gerhygli,
enda var leit hans að réttri skýr-
ingu á hverju minnsta atriði gerð
af fádæma ósérhlífni. í>að er
skoðun mín, að hefði honum
auðnazt góð heilsa og langir Jif-
dagar, hefðu sum hinna mikíl-
vægustu verka, sem hann leysti
af hendi, einungis talizt til und-
irbúningsstarfa í sögu hans. —
Svo mikils mátti af Birni værila.
íslenzkar vísindarannsóknir
eiga að mörgu leyti erfitt upp-
dráttar, og veldur mestu um
skilningsleysi á gildi þeirra. Auk-
inn skilningur á þessum málum
er í senn nauðsynlegur og dvr-
mætur. Dýrmætara öllu er okkur
þó að eignast mikilhæfa og
reynda vísindamenn. Sá hópur er
helzti fámennur, enn sem kom.ð
er, og með fráfalli Björns Sig-
urðssonar er mikið skarð höggvið
í þann hóp. Engin von er til bess,
að neinn einstaklingur geti á
næstu árum fyllt það skarð. En
víst væri það í anda Björns að
taka miklu áfalli með miki'li
sókn, skera upp herör meðal
hinna ungu og fylkja til nýrrar
atlögu.
Með því eina móti væri Björns
að nokkru hefnt.
Guðm. Gíslason.
★
LEHDIR okkar dr. Björns Sigurðs
sonar mættust fyrst er hann var
skipaður í Rannsóknaráð ríkisins
í árslok 1943.
Varah'utir
Rafgeymar 12 volt,
Geymakaplar frá 12 til
70 tommu.
Jarðsambönd,
Svisslásar allar gerðir,
Háspennuþráður,
Háspennukefli 6 og 12 volt,
Rafkerfi 10—14—18 mm,
Platínur,
Kveikjulok
Þéttar,
L jósasamlokur 6 og 12 volt.
Afturluktir á vörubíla,
Stefnuljósarofa,
Stefnuijósaluktir,
j Flautur 6 og 12 volt,
] Traktorsluktir,
j Startrofar Chevrolte,
Bremsuljósarofar Chevrolet
með armi,
Benzíndælur,
Eirrör 3/16”—1/4“—5/16“—
3/8”—7/16“—1/2“.
Koparfittings, margar gerðir
Gruggkútur,
Benzinlok,
Vatnkassaelement,
Vatn kassah reinsara,
V atnskassaþéttir
Hosur og klemmur,
Vatnslása,
Sett í vatnsdælur, ýmsar,
Viftureimar,
Bremsugúmmí.
Bremsuborðar og hnoð
Spindilboltar í ýmsa bíla,
Spindilkúlur í Ford og
Chevrolet,
Fjaðrahengsli,
Þurrkumotara fyrir loft
Þurrkuarma,
Þurrkublöð,
Púströr, bein og klemmur,
Púströrsendar,
Hljóðkútar, flestar gerðir,
Hurðarþéttingar og lím.
Hurðarhandföng, Iæst og
ólæst,
Brettamillilegg,
Húddkrækjur,
Aluminiumplast,
Topplyklasett,
Stjömulyklasett,
Spegla á fólksbíla, úti og
inni,
Spegla á vörubíla, úti og inni,
Barnasæti í bíla,
Suðubætur,
Loftdælur,
Grafit í skrár,
Stálbolta og rær,
Boddyskrúfur,
Hjólkoppa 15” og 16”,
Keðjubita í fólks- og vörubíla
Aluminium rakvarnarefni á
kjallaragólf,
Sætaáklæði á Fíat 1100
og 1400,
Rafmagnsrakvélar
Ol^lÍA\g
Laugavegi 166
Kom brátt í ljós, að á ferðinni
var maður, sem lét sig miklu
skipta málefni hverskyns rann-
sóknarstarfsemi í landinu, er at-
vinnulífið varðar, og lagði sig
fram um að bæta aðstöðu hennar.
Um þessar mundir var aðal-
verkefni ráðsins skipan bú-
fjársjúkdómarannsóknanna, sem
bjuggu við of þröngan kost, þótt
raerkileg viðfangsefni hefðu verið
leyst af háskólamönnum, próf.
Dungal, dr. Bimi, Guðmundi
Gíslasyni lækni o. fl. Jörðin
Keldur í nágrenni bæjarins hafði
verið fer.gin til þess að verða að-
setur slíkra rannsókna, en málinu
var ekki komið í fast horf. Leið
eigi á löngu, eftir komu dr.
Björns í ráðið, að úr þessu rætt-
ist, er Tilraunastöð háskólans í
meinafræði var reist að Keldum,
undir forstöðu dr. Björns, sem
lagt hafði mest til málanna. Að
vísu komst stofnunin þá úr bein-
um tengslum við Atvinnudeiid
háskólans (Búnaðardeildina),
sem hún átti upprunalega að
heyra undir, en það kom á dag-
inn, að þessi stofnun læknadeild-
arinnar hefur reynzt landbúnaði
vorum hin nytsamasta. Dyr stofn
unarinnar hafa ætíð staðið opn-
ar til þess að leggja rannsóknum
lið, þótt eigi hafi þær verið í
beinum tengslum við verkefni
hennar sjálfrar. Má þar nefna
m. a. þátt dr. Björns í rannsókn-
um á vegum rannsóknaráðs, um
áhrif meðalalýsis á vissan patt í
heilsufari manna er varðar æða-
kölkun, og aðstoð hans við til-
raunir í votheysgerð, sem nýlega
voru settar á laggirnar í ráðinu.
Vil ég geta þessa sérstaklega
végna þess, að þannig hefur ver-
ið gefið gott fordæmi um það,
hvernig ein stofnun getur að-
stoðað aðra, í hinni frekar frurn-
stæðu og erfiðu rannsóknarað-
stöðu hér á landi.
Efling visindasarfsemi heima-
fyrir, til þess að laða efnilega ný-
græðinga í tæknilegum fræðum
og læknavísindum til starfs í
sínu eigin landi, var ríkt áhuga-
mál dr. Björns. Því máli hugðist
hann leggja lið með því að stofn-
aður yrði hér myndarlegur sjóð-
ur til styrktar nýútskrifuðum há-
skólakandidörum, svo að þeir
yrðu færari til vísindalegra
starfa.
Hann bar fram tillögu um
sjóðsstofnunina árið 1953, og
varð hún til þess, að nú er hér
starfandi sjóður, svonefndur
Rauravisindasjóður, sem er farinn
að veita ungum fræðimönnum
ríflega styrki, og verður eflaust
mörgum hjálparhella í framtíð-
inni, um leið og hann gegnir há-
leitu hlutverki til þjóðþrifa.
Dr. Bjöm Sigurðsson hafði rók
studdan grun um, að ísland væri
eftirbátur annarra þjóða um of,
í rannsóknarstarfsemi, og til þess
að fá úr þessu skorið átti hann
frumkvæði að því, að sett var á
fót í rannsóknaráði hagfræði'eg
athugun þessa máls hér á landi.
Er henni senn að verða lokið, -og
má fuliyrða, að þær upplýsingar,
sem hún gefur um rannsóknastarf
semi hér á laradi, starfslið og til-
kostnað við hana, verði ráða-
mönnum þjóðarinnar til gagns,
til þess að átta sig á hvar vér
stöndum í þessum efnum, gagn-
vart atvinnuvegum þjóðarinnar,
því vissulega getur hér verið á
ferðinni einn hinna svonefndu
„vöntunarsjúkdóma", sem oft
hafa leynzt með þjóðinni.
Starfsfélagar dr. Björns Sig-
urðssonar í rannsóknaráði ríkis-
ins minnast hans með hlýjum
hug og þakklæti fyrir gott sam-
starf.
Ásgeir Þorsteinsson.
ÞEIR DEYJA UNGIR, sem guð.
irnir elska. Þessi orð forn Grikkja
komu mér í hug við andlát vinar
míns og frænda dr. Björns Sig.
urðssonar. Með honum er til
moldar hniginn einn ágætasti vis.
indamaður íslenzku þjóðarinnar,
góður drengur og fjölhæfur gáfu-
maður.
Að slíkum mönnum er mikill
sjónarsviptir í blóma lífsins og
mitt í önn þjóðnýts vísindastarfs.
Islenzkir bændur og læknastétt
horfa nú á bak óþreytandi bar-
áttumanni, sem barðist opnum og
vökulum huga með þekkingu og
vísindi að vopni, gegn fári og
sjúkdómum, fyrir sigri lífsins yfir
hrörnun og dauða. En svo urðu
það örlög hans sjálfs að falla
langt fyrir aldur fram.
Slíkur mannskaði er meiri og
hörmulegri en tárum taki.
Að ástvinum hans, konu og
efnilegum börnum, öldruðum for-
eldrum, óvenjulega samrýndum
systkinum, fjölmennum frænda
og vinahóp er þurigur harmur
kveðinn. En til þeirra streymir
einlæg samúð, og vissulega má
það vera huggun harmi gegn, að
meðal þjóðar þéirrar lifir minn-
ingin um dr. Björn Sigurðsson,
dáðríkt starf hans og glæsilega
hæfileika langt fram í ókominn
tíma.
SBj.
Vestur Ís'endíngur í heirasókn
RAGNHEIÐUR Lilja Jónsdóttir i uppalin á Sauðárkróki (f. 1923),
Martin kom heim seint í maí eft- I dóttir Jóns Þ. Björnssonar, skóla-
ir 13 ára dvöl í Bandaríkjunum. stjóra, og fyrri konu hans, frú
Hefur hun dvalizt hér sumar-
langt með 5 börn sín. Nokkrar
fyrstu vikurnar hjá mörgum
systkinum sínum í Reykjavík, en
síðan að mestu á æskuheimili
sínu nyrðra, hjá föður sínum og
seinni konu hans, frú Rósu Stef-
ánsdóttur.
Frú Ragnheiður er fædd og
Bókhaldari
Ein af eldri heildverzlunum bæjarins
óskar eftir að ráða duglegan og vanann
mann til bókhaldsstarfa.
Hér er um að ræða einstakt tækifæri
fyrir hæfann mann. Vinnuskilyrði og
launakjör eru mjög góð.
Tilboð merkt: „Bókhald — 4406“, send-
ist afgr. Mbl. fyrir þann 24. þ.m.
Geirlaugar Jóhannesdóttur. Hún
giftist til Ameríku 1946, dugleg-
um bandarískum iðnaðarmanni
(húsa- og brúasmiður), Robert
Martin. Eru þau búsett í sveita-
umhverfi St. Charles-borgar í
Missouri-ríki. Liggur borgin rétt
við fljótamótin (Missisippi og
Missouri).
Hefur hún endurgoldið heim-
sókn aldraðs föður fyrir 6 árum,
og allrækilega kynnt börnunum
sínum fimm (3ja til 12 ára) móð-
urlandið og móðurmálið og ást-
vini sína og aðra vini, eldri og
yngri, á Fróni. Fylgja hópnum
vestur hlýjustu framtíðaróskir og
vonir allra vina og velunnara
hér heima. J.
G affallyffarar
Rafdrifnir Benzindrifnír
Nýjar gerðir nú fáanlegar frá
STRJEXPORT Prag.
HÉÐINN
SÍ-SLÉTT P0PIIN
(N0-IR0N)

STRAUNING
ÓÞÖRF