Morgunblaðið - 05.03.1960, Side 13

Laugardagur 5. marz 1960
MORCVVUtLAÐiÐ
13
Valgerður
Sunnutúni,
VAL.GERÐUR Jónsdóttir, frá
Sunnutúni, Stokkseyri, verður í
dag til grafar borin, í þeirri merk
ingu, sem við notum þau orð.
Hún hefur nú, í hartnær þrjá
aldarfjórðunga lifað hinu hljóða,
kyrrláta lífi, hinnar óbreyttu, ís-
lenzku alþýðukonu og í dag flytj
um við henni síðustu kveðjuna
hérna megin grafar. Engin segir
til um það nú, hvert okkar verð-
ur fyrst til þess að heilsa henni
á ný.
Hún var fædd að Skúmstöð-
um á Eyrarbakka hinn 13. dag
apríl mánaðar árið 1885, og ólst
þar upp í foreldrahúsum til full-
orðins ára, að þeirrar tíðar hætti,
sem nútíma íslendingum er fram
andi og sem þeir þekkja aðeins
af frásögn þess fólks, sem þá
tíma lifði. Það, mun ekki vera
laust við, að íslenzkri æsku í dag,
finnist keimur af þjóðsagnablæ
yfir slíkri frásögn. Svo fjarlæg
eru þau lífskjör og aðstæður,
sem mótuðu bernsku og æsku
þeirra öldunga, sem nú ganga til
grafar, með vinnulúna hönd og
sáran fót.
Árið 1908, eða á 23. alddursári
giftist Valgerður Sigurði Sig-
urðssyni, ættuðum úr Holtum
og settu þau bú saman að Tjörn
á Stokkseyri. Þar bjuggu þau um
tveggja ára skeið, en færðu sig
þá um set að Götuhúsum á
Stokkseyri. Þar bjuggu þau síð-
an allan sinn búskap í liðlega
40 ár, eða þar til ársins 1951,
að Sigurður maður hennar dó.
Þau eignuðust 11 börn, en að
eins 6 þeirra komust á legg, og
eru enn á lífi. Elzt þeirra er
Kristín, búsett í Reykjavík, þá
Halldóra, á Selfossi, Sigurður,
heima á Stokkseyri, Sigríður, í
Kópavogi, Valgerður, á Stokks-
eyri og Jón, einnig heima á
Stokkseyri.
Hin helga bók segir: að hið
góða tréð, beri góðan ávöxt. Val-
gerður var hreinhjörtuð og góð
kona. Hún bar líka góðan ávöxt.
Hún ól þjóð sinni góða þegna.
Hún vígði helgan reit í hjarta
sínu af manndómi og mann-
gæzku, börnum sínum og ölium
afkomendum til handa. Hjarta-
hlýja og fagurt viðmót við allt
lifandi, var hennar aðalsmerki
og listfengi í starfi hennar reisn.
Það er sagt að eplið falli sjald-
an langt frá eikinni. Hér hefur
það ekki gert það. Móðirin hafði
ekki til einskis fórnað orku smni
í ástríki og umönnun fyrir börn-
um sín um.Strax og geta leyfði,
réttu litlar, hagar hendur, hjálp
til hversdagslífsins og lærðu
þannig að virða og meta um-
hyggjusama móður, öll sem eitt.
Þau lærðu einnig að tileinka sér
mannkosti hennar og að hennar
fordæmi lærðu þau að binda
byrðamar í viðráðanlegri bagga,
með þeim, sem aflfátt varð við
að axla sínar byrðar. Fórnfúsar
hendur voru aðall heimilis henn-
ar, eins og börnin bera henni
henni vitni um, hvert í sínu lagi.
Þegar faðirinn dó, tóku synir
hennar, Sigurður og Jón, hana
til sín í heimili að Sunnutúni og
ófu þannig fegursta þáttinn í
hallandi ævi sinnar góðu móður,
sem þær lögðu og virka hönd að
systurnar, fyrst Halldóra og síð-
an Valgerðar. Með sæmd og virð
ingu veittu þau henni skjól og
fagurt ævikvöld og gera nú út-
för hennar af rausn og myndar-
skap.
Að svo miklu leyti, sem ég
þekkti lífssferil þessarar öldnu
konu, fannst mér hún einkenn-
andi fyrir þá, sem af hæversku
og virðuleik færa þjóð sinni mik-
il verðmæti.
Hún var gædd frábærum hag-
leik og smekkvísi í handavinnu
sinni. En það tilheyrði ekki
hennar tíma, hennar ungdóms- og
manndómsárum, að leggja rækt
við slíkt, fram yfir það sem vinna
varð, til daglegra þarfa, með
Jónsdóttir
Stokkseyri
sem skjótustum hætti. Eyða
ekki tíma til óþarfa föndurs, mun
hafa verið kjörorð þess tíma.
Hannyrðir voru störf, sem henni
var i blóð borið að vinna. Aðal
lega hekl og listprjón. En kring
umstæðurnar voru þær, að hún
þurfti sem ung móðir að sitja
uppi um nætur og prjóna sjó-
vettlinga, til þess að selja, og
afla sér þannig aura fyrir mjólk
handa smáum börnum sínum. Þá
er hægt að gera sér í hugarlund,
hver afgangur hefur verið handa
henni sjálfri, af tíma og þrótti,
til þess að sinna sínum hugðar-
efnum.
Stokkseyrarbrimið þjóðkunna,
mun þá hafa dunað þungt í eyr-
um hennar. Þannig líða fyrstu
búskaparárin. Eftir því sem börn
in vaxa upp og létta henni störf-
in, fær hún aukna möguleika til
þess að geta gert þeim fallegri
vettlinga og flíkur en áður, með
prjónum sínum og heklunál. Hún
fær aukið rými til þess að leggja
meiri vinnu í það, sem hún efnir
til handa börnunum. Hún getur
meira en áður sinnt þrá sinni til
sköpunar á fögrurn hlutum.
Mitt í sínum óbreytta starfs-
ferli, sem eiginkona og móðir,
hefur hún sig yfir hversdagsleik-
ann, með slíku listfengi í störfum
sínum að fágætt mun vera. Hún
tekur til við að hekla og prjóna
hina margvíslegustu hluti og
flíkur af slíkri snilld, að hrein
listaverk mega kallast. Vettlinga,
klukkur, peysur, blúndur og
dúka, af öllum stærðum og gerð-
um, prjónaði hún og heklaði af
hinum fínasta þræði — þegar
svo bar undir — með svo mikl-
um hagleik, að það hljóta að vera
aðeins meistarahendur, sem orka
slíku. Þolgæði hennar og elja
með prjónana, er ofar skilningi
hins venjulega manns. Þess má
geta, að stærsti dúkurinn semhún
prjónaði, tók hana tæp þrjú ár.
Hún „tók hann upp“ úr þýzkum
doðranti, og skildi ekki orð í
þýzku.Slíka gátu ætla ég mér
ekki að ráða.
Valgerður átti því láni að fagna
að geta að verulegu leyti helgað
sig þessari köllun sinni á efri
árum, í skjóli barna sinna. Ég
veit það fyrir víst, að umhyggj-
an, sem börnin veittu henni sið-
ustu árin, eða allt frá því, að
maður hennar dó, var
henni sá lífsneisti sem
mesta sköpunargleði veitti
henni. Tifið í prjónunum hennar
varð við það léttara, þrátt fyrir
árin að baki, og þá varð brim-
gnýrinn hlýlegt undirspil. Nú er
tifið í prjónuunm þagnað og hönd
þessarar ókrýndu listakonu
stirðnuð, sem þræðinum stýrði.
En báran brotnar ennþá við
ströndina og tónfallið heldur
áfram að vera eins og hver og
einn hlustar á það. Það er óend-
anleikinn.
Við skiljum það öll, að sá sem
lifað hefur lífinu, hlýtur að
hverfa okkur sjónum. Það er
ekkert líf án dauða. Eigi að síður
hlýtur öllum að vera harmur í
huga að sjá slíkri konu á bak,
sem Valgerður var, er náðu að
kynnast henni og handbragði
hennar. Sjálf hefur hún reist sér
veglegan bautastein á meðal
okkar með listfengi sinni og hag-
leik.
Við biðjum þessari góðu konu
velfarnaðar á þeirri leið, sem
hún á nú fyrir höndum og með
aðdáun, þakklæti og virðingu
signum við gröf hennar.
Skarphéðinn Össurarson.
Ileffiarfjörður Hafnarfjörður
Slysavarnadeildin Hraunprýði heldur fund í Sjálfstæðis-
húsinu þriðjud. 8. marz kl. 8,30 e.h.
Venjuleg fundarstörf
Kosnir verða fulltrúar á 10. landsþing S.V.F.l.
Til skeninitunar: Spilað bingó og verðlaun veitt.
Kaffidrykkja.
Konur fjölmennið STJÓRNIN.
Ný sending
Þýzkar kuidahúfur
Glugginn
Laugaveg 30.
3ja herb. íbuð
til sölu nálægt miðbænum.
Upnlýsingar í síma 23295.
Hafnarfjörour nágrenni
Pokkunarstúlkur óskast strax.
Hraðfrystihiísið Frost hf.
Hafnarfirði — Sími 50165.
Golf-skyrtur
IVýkomnar
• Gott flibbasnið
• Vandaðar
• Endingargóðar
Gamalt vorð
kr. 184.—
Fást aðeins hjá:
Batarelagið Bjorg
Aðalfundur félagsins verður haldinn á morgun (sunnu-
dag) I Grófinni 1 kl. 2 e.h. stundvíslega.
Dagskrá: Venjuleg aðalfundarstörf,
Önnur mál, Kvikmyndasýning.
STÓRNIN.
KEFLAVÍK OG NÁGRENNI
Svein B. Johansen heldur
áfram erindaflutningi sínum
um þýðingarmiklar spurningar
lífsins. Næst talar hann um
efnið:
Hvernig mikilvægustu spurn-
ingu lifsins var svarað.
1 Tjarnarlundi kl. 20:30, sunnu
daginn 6. marz. — Einsöngur.
Allir velkomnir.
Vanir flatningsmenn
óskast í Hafnarfjörð.
Upplýsingar í síma 12298 og 50716.
Góð 4ra—5 herb. íbiíð
óskast til leigu. Þrennt fullorðið í heimili. Upplýs-
ingar í síma 15398 eftir hádegi í dag og á morgun.
LEYNÐARDÓMUR GUÐS
OPINBERAST
nefnist 5. erindið í erindaflokki
um boðskap Opinberunarbók-
arinnar, sem Júlíus Guðmunds
son skólastjóri, flytur í Aðvent
kirkjunni sunnudaginn 6. marz
kl. 5 síðd.
Frú Anna Johansen syngur ein
söng.
Allir velkomnir.