Morgunblaðið - 13.03.1960, Blaðsíða 15

Sunnudagur 13. marz 1960
MORCTINRJ AÐIÐ
15
GuðmundurGrímsson
F. 11. jan. 1889. — D. 7. marz 1960
Minningarorð.
ENN einu sinni stendur engill
hinnar miklu þagnar við gröf lát-
ins vinar. Rödd hefur þagnað,
hjarta hætt að slá, og enn önnur
lífselfa horfið í hafið.
Á skilnaðarstund, þegar mann-
leg sál hefur lagt af sér duftsins
hjúp og horfið inn á lönd hins
eilífa friðar, þá er þögnin inn-
fjálgari en nokkur orð mannlegr-
ar tungu. Þá getur manni fundizt
að bezt sé að hafa engin orð, því
að í raun og veru sé þegar búið
að segja allt, sem sagt verður,
og að allt sé í rauninni fullkomn-
að. Er það ef til vill ekki í raun-
inni svo, að sérhver maður finni
sjálfan sig í dauðanum? Víst er
um það, að í sorginni brjótast
fram allar beztu og göfugustu til-
finningar mannlegs hjarta. Og
hafi þar búið kærleikur, mun
hann eflast x sorginni og lyfta
andanum upp í hæðir hins eilífa
dags.
Það er hins vegar fagur siður
að leggja blóm á leiði látins vin-
ar og minnast hans með þakk-
læti fyrir samfylgdina á liðinni
ævi. Þess vegna er það, að ég
ræðst í að rita nokkur fátækleg
orð í þakklætis- og kveðjuskyni
við gamlan vin minn, Guðmund
Grímsson, sem nú er horfinn til
feðra sinna, saddur lífdaga.
Ég kynntist Guðmundi fyrst
fyrir um hálfri öld. Þá var hann
ungur maður og framsækinn. Ég
dáði hann fyrir þrek hans og
snerpu, þótt eigi væri hann hár í
lofti eða þéttur á velli. Guðmund
ur var mörgum Reykvíkingum
að góðu kunnur, einkum þeim af
gömlu kynslóðinni, því að hann
stundaði fisksölu um áratuga
skeið hér í bæ. Hann var áreið-
anlega sá fyrsti til að skipuleggja
fisksölu hér í bænum í stórum
stíl og sjá bæjarbúum fyrir nýj-
um fiski á degi hverjum. Guð-
mundi varð snemma ljóst, að fisk
sala gat orðið arðvænlegur at-
vinnurekstur í vaxandi bæ. —
Hann hafði óbugandi trú á vaxt-
armöguleikum Reykj avíkur. Og
hann gekk til verks af einstökum
dugnaði. En fisksala í Reykjavík
var erfitt verk í þá tíð. Þá var
engin útgerð hér 1 bær. Þá reru
einstalca menn á opnum fleytum
út á miðin og fiskuðu lítið. Helzt
var að afla fisks í útlendum tog-
urum, er komu að landi til að fá
vatn og vistir, einkum frönsk-
um. En þar stóð Guðmundur vel
að vígi, því að hann var bráð vel
gefinn og tungumálamaður góð-
ur. Hann talaði frönsku með ágæt
um. Þótti þetta alveg sérstakt í
þá daga. Þá kunnu fáir aðrir er-
lend mál en embættis- og mennta
menn, er þó voru ekki ýkja marg
ir. Ég var einn þeirra, sem undr
aðist á því, hvar Guðmundur
hafði getað aflað sér svona stað-
góðrar þekkingar á erlendum
tungumálum. Þetta var ekki
ávöxtur langrar skólagöngu, þótt
hann lyki að vísu prófi úr Iðn-
skólanum eftir nám í húsasmíði
hjá mági sínum, Guðmundi
Brynjólfssyni. Undirstöðuna að
málakunnáttu sinni fékk hann á
bændabýli í nágrenni Rvíkur.
Þegar Guðmundur var á
fimmta ári andaðist faðir hans
frá all-stórum barnahóp. Foreldr
ar Guðmundar voru þau hjónin
Grímur Gunnlaugsson og Sigríð-
ur Ólafsdóttir, er bjuggu að
Grjóti í Garðahreppi. Börnin
voru sjö, og heimilið fátækt. Og
eins og all-títt var í þá daga var
heimilið leyst upp og börnunum
komið fyrir á ýmsum stöðum. —
Guðmundi var komið í fóstur til
hinna merku sæmdarhjóna
Bjarna Magnússonar og Ragnhild
ar Ólafsdóttur, er bjuggu rausn-
arbúi í Engey í þá tíð. Þetta var
hið mesta menningarheimili. Þar
dvaldist Guðmundur fram yfir
fermingaraldur, og þar fékk
hann þá undirstöðu að menntun
og góðum siðum, sem entust hon-
um til æviloka. Guðmundur
gleymdi aldrei Engeyjarheimil-
inu og minntist jafnan dvalar
sinnar þar með einlægu þakk-
læti í huga. Þegar Guðmundur
kvaddi Engey, fór hann til bæj-
arins og tók að nema trésmíði hjá
mági sínum, eins og áður segir.
En trésmíðanámið var ekki við
hans hæfi, þótt hann lyki því.
Hugur hans stefndi í aðra átt.
Hann var í raun og veru athafna
maður, sem eygði möguleika þar
sem aðrir sáu enga. Þá var það
sem hann tók að fást við fisksölu
mál bæjarins með góðum árangri
enda þótt hann nyti ekki ávaxt-
anna af brautryðjandastarfi sínu
nema takmarkaðan tíma. „Vér
leikum oss, börnin, við lánið valt,
og lútum þó dauðans veldi', eins
og skáldið kvað.
Guðmundur gekk að eiga eft-
irlifandi konu sína, Guðmundínu
Oddsdóttur, 12. júlí 1913. Þeim
hjónum varð sex barna auðið.
Eitt þeirra andaðist í æsku, gull-
falleg telpa. Hin e ru uppkomin,
allt myndar börn, vel gefin og
góðir þegnar okkar bæjarfélags.
Guðmundur dó eins og hann
lifði, hljóðlátur og æðrulaus.
Þrjátíu ár ævi sinnar var hann
sjúkur maður. Allan þennan
langa tíma bar hann sjúkleika
sinn möglunarlaust. — Honum
hraut aldrei æðruorð af vörum,
hversu þjáður sem hann var. En
hann átti því láni að fagna, að
eiga tryggan lífsförunaut, sem
hjúkraði honum og hlúði að hon
um af fórnfúsum kærleika í öll
þessi löngu og erfiðu ár. Þar er
vissulega að finna fyrirmynd
góðrar konu, sem finnur laun sín
og gleði í óeigingjarnri og fórn-
fúsri þjónustu við manninn, sem
einu sinni vann hjarta hennar.
Slíkar manneskjur uppskera
laun sín í eilífðinni.
Guðmundur vinur minn er nú
laus við veraldarinnar strit og
amstur og hefur fundið hinn ei-
lífa friðinn. Ólafur, bróðir hans,
er sá eini, sem eftir lifir af syst-
kinunum sjö frá Grjóti. Hann er
nú á 74. aldursári. Hann missti
sjónina fyrir nokkrum árum, en
hann ber kross sinn eins og
sannri hetju sæmir.
„í dauða hjá einstaka áfangastað
á öræfum tímans vor
Er við kveðjum vin, sem horf-
inn er inn fyrir hið mikla for-
tjald dauðans, verður okkur
ljóst, hversu lítið vi* skynjum
og skiljum af leyndardómum
mannlegrar tilvistar. Við verðum
hljóðir og hógværir menn. Þá
kann okkur að verða ljóst sann-
leiksgildið - oi’ðum rkáldsins. —
„Hvað vita menn um sælu og
sorg, sem supu aldrei lífsins veig
í dreggjar“.
Hin mikla þögn sveipaði ásjónu
vinar míns Guðmundar, blæju
hins eilífa friðar. Hann hvíidi
eins og hann svæfi.
Göngu hans er lokið.
„Hann lokaði augunum
hugarhreinn
með hvarm mót sólarskini.".
S. Sörenson
sál stendur við“.
Húseigendur á hitaveitusvæðinu
Athugið
að það er dýrt að hafa hitakerfið í ólagi. Við höfum
fengið tæki til að hreinsa miðstöðvarkerfi og ofna.
Talið við okkur ef kerfið er ekki í lagi.
Jóh. Valdimarsson Jóh. E. Jóhannsson
pípulagningam. pípulagningam.
Ránarg. 10. Sími 14091 Seljavegi 3. Sími 19361
T I L S Ö L U
Clœsileg íbúð
í nýju húsi að Borgarholtsbraut í Kópavogi. tbúðin
er um 130 ferm. Fjögur stór herb., eldhús, bað,
þvottahús og geymslur. Allt á sömu hæð. Skipti á
minni íbúð gegn milligjöf gætu komið til greina.
Upplýsingar á staðnum í dag og næstu daga frá kl.
3 til 7 e.h.
P Y R I R
BÖRN OG F U LLORONA
í GÚMMÍSTÍ6VÉL í SKl'oASKÓ 0« ÓIM INNISMÓR
WÚIR FRAMLEIÐSLA