Morgunblaðið - 16.03.1960, Blaðsíða 6

6
MORCUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 16. marz 1960
IMkrumah verður
nær einvaldur
ACCRA, Ghana, 15. marz. —
(Reuter) — Þingið í Ghana sam-
þykkti í dag tillögur stjórnar-
innar um að gera landið að lý.ð-
veldi.
Tillögurnar voru samþykktar
eftir tveggja daga umræður, og
verða nú lagðar fyrir þjóðina,
sem fær að taka endanlegar
ákvarðanir um málið í almenn-
um kosningum sem fara fram
19.—22. apríl nk.
Tillögurnar gera ráð fyrir því
að lýðveldi verði stofnsett hinn
1. júlí nk. og hafi þá farið fram
forsetakjör.
Talið er öruggt að núverandi
forsætisráðherra, Kwame Nkru-
mah, verði kjörinn forseti lýð-
veldisins.
Tekin verður upp ný stjórnar-
skrá, sem Nukrumah hefur unn-
ið að með aðstoð ráðgjafa síns,
Geoffrey Bing, fyrrverandi þing-
manns Verkamannaflokksins í
Englandi. Tillögur þeirra fela
meðal annars í sér eftifarandi:
Nkrumah verður forseti lýð-
veldisins og leiðtogi meirihluta-
flokks þingsins. Embætti lands-
stjóra verður lagt niður.
Sem forseta verða honum fal-
in öll völd er nú skiptast milli
landsstjórans og forsætisráð-
'herrans. Hann verður kosinn til
fimm ára.
Engin takmörk eru sett fyrir
því hve mörg kjörtímabil hann
má gegna forsetaembætti. Með
atkvæði sínu getur hann hindrað
allar lagabreytingar.
Hann verður yfirmaður hers-
ins og allrar ríkisþjónustu, og
hefur aðgang að sérstökum sjóð-
um til að annast áríðandi útgjöld.
Hann getur leyst upp þingið
hvenær sem er — en verður þá
að visu að segja af sér eða láta
fara fram nýjar kosningar.
Negrar mótniæla
ORANGEBURG, Bandaríkjunum
15. marz. (NTB-Reuter): Lögregl
an í Orangeburg í Suður-Caro-
lina ríki, varð í dag að nota vatns
slöngur slökkviliðsins til að
dreyfa stórum hópum negra í mið
bænum. Um 400 negrar voru
handteknir. Voru þeir í mótmæla
göngu gegn banni við því að
negrar fái að matast á ákveðnum
veitingastöðum. Fóru þeir fylktu
liði til miðbæjarins. Þar kom á
móti þeim mikill fjöldi lögreglu-
manna og heimtuðu að forsprakk
arnir gæfu sig fram en aðrir
hyrfu á brott. Þegar þessum fyr-
irskipunum var neitað, greip
lögreglan til brunaslanganna. 1
Golumbia, höfuðborg ríkisins,
voru tíu negrar handteknir fyrir
svipaðar aðgerðir í morgun, og
í Atlanta, höfuðborg Georgiu-
ríkis, voru ennfremur 100 negr-
ar handteknir.
Danir og Norðmenn
synja Loftleiðum
DÖNSK stjórnarvöld hafa neitað
Loftleiðum um leyfi til að fjölga
Skymaster-ferðum sínum til
Kaupmannahafnar úr þremur í
fjórar á komandi sumri að því
er MbJ. fregnaði i gær. Flugmála-
stjóri Dana hafði þó á fundi flug-
málastjóra Norðurlanda heitið
að mæla með því við dönsk stjórn
arvöld að Loftleiðir fengju þessa
aukningu.
Loftleiðir fóru ennfremur fram
á það við norsk stjórnarvöld, að
félagið fengi í sumar að hafa
tvær fcrðir með Skymaster og
tvær með Cloudmaster til
Noregs. Undirtektir Norðmanna
voru ekki góðar, sennilega fá
Loftleiðir ekki nema þrjár ferðir
til Noregs.
Gerir Loftleiðum erfitt fyrir
Svör við þessum málaleitunum
Loftleiða hafa dregizt mjög og
afstaða Norðmanna og Dana ger-
ir Loftleiðum nú mjög erfitt fyr-
ir, því enn hefur ekki reynzt unnt
að ganga frá sumaráætlun félags-
ins vegna þeirrar óvissu, sem rík-
ir í þessum málum.
Þess ber að geta, að Skymaster
vélarnar eru ekki notaðar leng-
ur í Atlantshafsflugi frá Dan-
mörku. Önnur flugfélög nota
nýrri og hraðfleygari vélar svo
að samkeppnisaðstaða annarra
félaga og þá einkum SAS hvað
flugvélakost snertir er mun betri.
Fullvíst er talið, að hagsmun-
ir SAS-samsteypunnar ráði af-
stöðunni gagnvart Loftleiðum,
því SAS á nú í baráttu á öllum
vígstöðum, ef svo mætti segja.
Enn hafa ekki tekizt loftferða-
samningar milli Norðurlanda og
V.-Þýzkalands. Þeir renna út á
næstunni og allt bendir til að
SAS missi spón úr aski, enda þótt
samningar takist á síðustu
scundu.
Fara þeir frá Braathen
En á Norðurlöndum standa
ekki allir með SAS. 1 forystu-
grein Stavanger Aftenblad fyrir
skömmu sagði m. a.: SAS tók
Austurlandaflugið af Braathen á
sínum tíma. Braathen mátti sín
ekki jafnmikils og SAS. Síðan
reyndu bæði Norðegur og Sví-
þjóð að bregða fæti fyrir Loft-
ieiðir í Atlantshafsfluginu. Þar
voru það líka þeir sterkari, sem
- ■—*~n
skrifar úr# 1
Iqglega lifinu J
• Tunglmyrkvi
^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmt
Tunglmyrkvi varð aðfara-
nótt sl. sunnudags. Honum
lýsir B. Th. í bréfi til Velvak-
anda:
Ég ætlaði mér að vakna að-
faranótt 13. marz 1960, til að
sjá tunglmyrkvann, þó að út-
litið væri ekki gott, hvað
skyggni snerti. Ég vaknaði
rúmt fimm og óð tungl þá í
skýjum.
Myrkvinn byrjaði rúmlega
hálf sex og fylgdist ég með
honum úr suðurglugga. Við og
við huldu skýjabólstrar tungl-
ið, en heiðskírt á milli. Rúm-
lega sex var tunglið hálf
myrkvað og klæddi ég mig þá.
Ég ók vestur á Valhúsahæð og
sá á leiðinni síðustu mjóu upp
lýstu röndina á tunglinu. —
Tunglið átti að ganga til við-
ar tæpt sjö almyrkvað. En
bæði olli því birtan og slæmt
skyggni að ekki var meira að
sjá.
• Áhugaleysi og
tómlæti
Bréfritari lýsir síðan óá-
nægju sinni yfir að útvarp og
blöð skuli ekki hafa minnt
bæjarbúa á náttúrufyrirbrigði
þetta, því reikna verði með
að almanak sé fyrir hendi hjá
þessum aðilum.
Vera má að nokkrir bæjar-
búar hafi fylgzt með þessu
eins og ég, segir B. Th., en þó
býst ég við, að flestir hafi
verið í fasta svefni.
Þetta er áhugaleysi og tóm-
læti. Ég naut myrkvans, svo
og ferðarinnar vestur á Val-
húsahæð, en þar var auk mín
piltur úr 5. bekk Mennta-
skólans með stjörnukíki. Það
var kannski það rómantísk-
asta af öllu saman.
* StjcTnandinn gatar
Svo er hér bréf frá Sv. Har.:
Aðeins nokkur orð um
skemmtiþátt útvarpsins
„Nefndu lagið“ og stjórnanda
hans. Að vísu má margt gott
um þá báða segja, þáttinn og
stjónandann, en ég vildi bara
ráðleggja þeim síðarnefnda að
kynna sér örlítið betur heiti
þeirra laga (eða texta), sem
hann lætur keppendur
spreyta sig á.
Mér finnst eitthvað svo grát
broslegt að heyra stjórnand-
ann gata manna mest.
Nokkur dæmi:
Nafnið er ekki „Fífilbrekka
gróin grund“, eins og Svavar
Gests fullyrti, heldur „Dal-
vísa“. Ekki „Þú vorgyðjan
svífur“, heldur „Vorhvöt".
Ekki „Ég berst á fáki fráum“,
heldur „Sprettur". Ekki „Hlíð-
in mín fríða", heldur „Barma-
hlíð“. Ekki „Sveinninn rjóða
rósu sá‘“, heldur „Heiðarrós-
in“.
Læt ég þessi dæma nægja,
þó mörg fleiri séu fyrir hendi.
vildu koma hinum minni máttar
é kné. . .
Bent hefur verið á það í blaða-
skrifum ytra, að viðhald og eft-
irlit á Loftleiðaflugvélum fer allt
fram í Noregi. A annað hundrað
manns hafa þar atvinnu af flug-
vélum Loftleiða. Ef kostur Loft-
leiða í Noregi verður hins vegar
þrengdur mikið mun félagið
verða að leita tií annarra með
viðhald flugvélanna.
Frá því var greint í blaðinu
í gær, að þýzk stjórnarvöld
hefðu lagzt gegn því að Loft-
leiðir flygju með Cloudmast-
er til Hamborgar með við-
komu í Amsterdam. Það hefur
nú vitnazt í málinu, að Þjóð-
verjar munu ekkert hafa á
móti því að félagið fljúgi þess-
um vélum til Hamborgar frá
Reykjavík eða e.t.v. einhverj-
um öðrum stöðum. En ekki frá
Amsterdam.
Lykillinn
týndist ekki
SAGT var frá því í blaðinu
í gær, að einn þeirra
manna, sem vinnur að end-
urskoöun í sambandi við
frímerkjamálið svonefnda,
hefði týnt lykli að skrif-
borði póstmálafulltrúans. —
Þetta er missögn, sem staf-
ar af röngum upplýsingum,
sem blaðinu voru gefnar.
Sýslumaður
fær lausn
HINN 14. marz 1960 veitti for-
seti íslands Lúðvík Ingvarssyni,
sýslumanni í Suður-Múlasýslu.
lausn frá embætti samkv. eigin
ósk frá 1. júlí n. k. að telja.
(Frá Ríkisráðsritara).
Við oihjúpun brjóstmyndur
HAFNARFIRÐI — Eins og skýrt
hefir verið frá hér í blaðinu, var
afhjúpuð brjóstmynd af Þórði
heitnum Edilonssyni lækni á
sunnudaginn, og er hún staðsett
rétt fyrir sunnan Ráðhúsið. Var
athöfnin öll hin hátíðlegasta og
fjöldi fólks viðstatt þrátt fyrir
leiðinda veður.
Hafnarfjarðar-
bátar með
10-30 lestir
HAFNARFIRÐI: — Eins og í öðr-
um verstöðvum hér sunnan lands
hafa verið ágæt aflabrögð hjá
netabátunum undahfarna daga,
eða yfirleitt ■ frá 10 og allt upp í
30 lestir í lögn. Unnið var í frysti
húsunum um síðustu helgi við að
gera að aflanum, og alltaf er
unnið langt fram eftir kvöldi.
í fyrradag komu Júní og
Ágúst af veiðum, og var sá fyrr-
nefndi með um 200 tonn og hinn,
sem var 11 daga á veiðum, með
um 150. — Jóhann Sveinsson, er
verið hefir með Ágúst, fer nú
yfir á Júní, en við honum tekur
Hjalti Gíslason, sem var skip-
stjóri á Hvalfellinu. Benedikt
Ögmundsson, sem hefir verið
með Júní frá því hann kom til
landsins, tekur við hinum nýja
togara Bæjarútgerðarinnar, sem
hljóp af stokkunum nú nýverið
og hlaut nafnið Maí. Mun hann
verða tilbúinn til afhendingar í
byrjun maí.
Keilir seldi í Grimsby sl. laug
ardag, 145 lestir fyrir 7311 sterl-
ingspund, sem jafngildir 775 þús.
krónum. — G. E.
Myndina afhjúpaði sonardóttir
Þórðar heit., Helga Benediktsdótt
ir, en að því búnu flutti Ingólfur
Flygenring ávarp og afhenti bæn
um hana. Einnig gerði hann
nokkra grein fyrir tildrögum
þess að myndin var gerð. Stefán
Gunnlaugsson bæjarstjóri veitti
henni móttöku og þakkaði fyrir
hönd bæjarins. Þá tók til máls
dr. Kristinn Stefánsson formað-
ur Læknafélags íslands, og þakk-
aði þann sóma, sem læknastétt-
inni hefði verið sýndur. Að lok-
um talaði Benedikt Þ. Gröndal,
forstjóri, og þakkaði fyrir hönd
ættingja þann sóma, sem föður
sínum hefði verið sýndur. — Við
athöfnina lék Lúðrasveit Hafnar-
fjarðar undir stjórn Alberts
Klahns. — Um uppsetningu
myndarinnar sá Sigurgeir Guð-
mundsson skólastjóri, og var
hann jafnframt kynnir við þessa
hátíðlegu athöfn. — Að lokum
bauð bæjarstjórn ættingjum Þórð
ar heitins Edilonssonar og nokkr
um gestum til kaffidrykkju í
Alþýðuhúsinu. — G.E.
Anna Friðriksson
ln memorian
FRÚ Anna Friðriksson andaðist
27. febr. í sjúkrahúsi eftir langa
sjúkdómslegu. Ég vildi minnast
hennar sem stórbrotinnar og mik
ilhæfrar konu. Hún var höfðingi
í lund og drengur góður. Ég átti
því láni að fagna, að þekkja frú
Friðriksson um langt árabil, og
finnst mér nú skarð fyrir skildi,
er hún er horfin af sjónarsviðinu.
Frú Anna Friðriksson var ekki
aðeins hin frábæra kaupkona,
sem rak stóra verzlun af miklum
dugnaði og fyrirhyggju. Hún var
einnig mjög músíkölsk og hafði
mikinn áhuga fyrir fögrum list-
um, og þá sérstaklega málaralist
og tónlist. Hún fylgdist af mikl-
um áhuga með þeim framförum
í músík sem hér hafa orðið síð-
ustu 3—4 áratugina, og hún tal-
aði af góðum skilningi um listir
yfirleitt.
Heimili frú önnu var glæsilegt
og bar vott mikillar smekkvísi í
hvívetna. Hér bjó kona sem unni
listum. Hér ríkti menningarbrag
ur og glæsimennska.
Ég vildi með þessum fáu lín-
um þakka frú önnu Friðriksson
trygga vináttu. Hún var mikill
vinur vina sinna. Slíkt gleymist
ekki. Eru mér margar stundir á
heimili frú önnu minnistæðar og
ég geymi þær í þakklátu hjarta.
Páll fsóllsson.