Morgunblaðið - 12.08.1960, Qupperneq 10

10
MORCUNBTAÐ1Ð
Fostudagur 12. ágúst 1960

ittðfgtfttMofrifr
Utg.: H.í. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Hitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, simi 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 3.00 eintakið.
V'ÐRÆÐUR VIÐ
BRETA
riNS og frá var skýrt í
fréttatilkynningu utan-
ríkisráðuneytisins í gær, hef-
ur ríkisstjórn Bretlands farið
þess á leit við íslenzku ríkis-
stjórnina, að teknar verði
upp viðræður um deilu þa,
sem er um aðstöðu brezkra
fiskiskipa á miðunum við ís-
land. íslenzka ríkisstjórnin
hefur orðið við þesum tilmæl-
um brezku stjómarinnar, þar
sem hún telur, að kanna beri
til hlýtar öll úrræði til að
leitast við að koma í veg fyr-
ir áframhaldandi' árekstra á
íslandsmiðum.
í fréttailkynningu utanrík-
isráðuneytisins segir enn-
fremur ,að ríkisstjórnin hafi
undirstrikað við brezku
stjórnina hinn ótvíræða rétt,
sem hún telur að íslendingar
hafi að alþjóðalögum til nú-
verandi fiskveiðilögsögu.
Eins og kunnugt er, renn-
ur í kvöld út frestur sá, sem
brezkir togaraeigendur á-
kváðu skömmu eftir Genfar-
ráðstefnuna að líða skyldi án
þess að veiðar yrðu hafnar
innan fiskveiðilandhelgi Is-
lands. Hefðu þá hafizt að nýju
árekstrar á íslandsmiðum,
sem alvarlegri hefðu getað
orðið en nokkru sinni áður.
Brezka ríkisstjórnin óskaði
eftir því að viðræður yrðu
ákveðnar áður en til nýrra
vandræða drægi. Að siðaðra
manna hætti féllst ríkisstjórn
íslands á slíkar viðræður, ef
þær mættu verða til þess að
draga úr viðsjám og koma í
veg fyrir átök.
Smáþjóðirnar krefjast þess
af stórveldunum að þau setj-
ist að samningaborði og leit-
ist við að leysa sérhver á-
greiningsatriði á friðsamleg-
an hátt, enda er framtíð
mannkynsins beinlínis háð
því að deilumar séu útkljáð-
ar án beitingu vopnavalds.
Það væri í litlu samræmi við
þessa stefnu smáþjóðanna, ef
hin minnsta þeirra lýsti því
yfir, að hún vildi ekki
ræða við þá sem hún á í deiiu
við.
1 sjálfstæðisbaráttunni
beittu íslendingar rökfimi.
Rétturinn var okkar megin og
við vissum að við mundum
sigra, og þess vegna vorum
við ófeimnir að rökræða mál-
in yfir yfirdrottnarann. I
landhelgismálinu er þessu
eins farið, Rétturinn er okkar
megin, þó að Bretar þver-
skallist enn við að viður-
kenna hann. Og við erum ó-
íeimnir að ræða við Breta
vegna þess að við höfum lög
að mæla.
Augljóst er einnig, að tíminn
vinnur með okkur íslending-
um. Og einnig þess vegna
ber okkur að neyta allra úr-
ræða til þess að koma í
lengstu lög í veg fyrir vaid-
beitingu. Okkur er það sið-
ur en svo kappsmál að mál-
in þróist þannig, að brezka
stjórnin telji sig tilneydda að
standa við stóru orðin.
Umfram allt er okkur ís-
lendingum þó nauðsynlegt að
njóta samúðar sem víðast um
heim í friðunarmálunum.
Þegar formleg tilmæli koma
frá brezku ríkisstjórninni um
viðræður í þeim tilgangi að
leitast við að leysa vandann,
mundum við ekki vinna okk-
ur aukið álit með því að svara
skætingi eða neita að gera
þessa tilraun.
Við íslendingar höfum ekki
langa reynslu af stjórn utan-
ríkismála okkar, en svo er þo
forsjóninni fyrir að þakka að
við höfum yfirleitt haldið
þannig á þessum mikilvæg-
ustu málum sérhverrar smá-
þjóðar, að við höfum öðlazt
aukið álit og þeim fækkar nu
óðum, sem telja að hið „o-
mögulega“, sjálfstæði 170 þús.
manna þjóðar, hljóti brátt að
taka enda.
Fyrirfram vissu allir að
kommúnistar hlytu að verða
á móti því að tilraun yrði gerð
til þess að leysa vanda fisk-
veiðideilunnar. Þarf væntan-
lega ekki að eyða að því orð-
um af hvaða hvötum afstaða
þeirra er sprottin. Hitt er leið-
ara ef Framsóknarflokkurinn
ætlar í þessu máli sem öðr-
um að feta í fótspor þeirra.
Að vísu skiptir það ekki meg-
inmáli, því að yfirgnæfandi
meiri hluti þjóðarinnar mun
styðja stefnu ríkisstjórnar-
innar í þessu máli, en leitt er
það engu að síður.
Þeim sem kynnu að aðhyll-
ast stefnu stjómarandstæð-
inga í þessu máli, er rétt að
benda á að hugleiða rólega
þessa spumingu: Hvað mundi
henda í veröldinni, ef allar rik
isstjórnir neituðu að ræða við
aðrar um ágreiningsefni þau,
sem upp kynnu aðkoma?Svar
skyni borinna manna við1
þeirri spumingu er augljóst.
En er þá ekki jafn augljóst
að okkur íslendingum væri
ósamboðið að vera meðal
þeirra, sem ekki vilja gera
tilraunir til að jafua ágrein-
ingsatriðin.
UTAN UR IIEIMI
Njdsnatogarar Rússa
BANDARÍKJAMENN hafa
safnað upplýsingum og Ijós-
myndum af því hvernig rúss-
neskir njósnatogarar starfa
við strendur Bandaríkjanna
og annarra vestrænna ríkja.
Siglingar rússneska togarans
Vega út af Atlantshafsströnd
Bandaríkjanna fyrr í ár er
gott dæmi um þessar njósnír.
Eiserahower forseti hefur skýrt
frá þvj að Vega væri eitt þeirra
rússnesku njósnaskipa sem söfn-
uðu upplýsingum við Atlantshafs
ströndina. Hann tilkynnti ríkis-
stjórn Sovétrikjanna að þrátt
fyrir mótmæli hennar mundu
bandarískar flugvélar halda
áfram að fljúga lágt yfir oþekkt
skip, sérstaklega af þau væru
stödd á aðal innsiglingarleiðum
til Bandaríkjanna. Hefðu flug-
vélarnar fyrirskipanir um að
fijúga ekki nær skipunum en
nauðsynlegt væri.
RAFEINDANJÓSNIR
Flugvélar og loftför banda-
ríska flotans tóku myndir af Vega
þegar togarinn var á siglingu 12
mílur frá austurströnd Banda-
ríkjanna 26. apríl til 1. maí s.i.
Á myndunum mátti greina að
flest njósnatækin voru staðsett
1 hreyfanlegri yfirbyggingu ofan
á stjórnpalli togarans. Þar sést
fjöldi loftneta, miðunarstöð, rad-
ar o. fl. Með þessum tækjum er
unnt að staðsetja sendistöðvar í
landi, hlusta á sérstakar lang-
drægar sendistöðvar bandaríska
flotans, finna radarstöðvar í
landi og hlusta á stuttbylgjusendi
stöðvar og firðtalstöðvar.
í útliti er Vega eins og venju-
legur rússneskur togari, en
hvergi er veiðarfæri að sjá á ljós-
myndunum. Enda var togarinn
fjarri öllum þekktum veiðistöð-
um.
REYNDI AÐ NÁ
ELDFLAUGINNI
Flugmennirnir, sem fylgdust
með ferðum togarans komust
einnig að þeirri niðurstöðu að
'hann hefði óvenju fjölmenna
áhöfn. Talið er sennilegt að Vega
hafi séð sér leik á borði þegar
fréttist um að tilraunir væru
gerðar með að skjóta óvirkum
flugskeytum af Polarisgerð frá
kafbátinum George Washington.
Þangað hélt togarinn á fullri ferð
og fylgdist með tilraununum af
Eins og kunnugt er af frétt-
um hafa foreldrar Powers
flugmanns, þess er flaug U-2
þotunni, sem skotin var nið-
ur yfir Sverdlovsk hinn 1.
maí S.I., fengið vegabréfs-
áritun til að fara til Moskvu
til að vera viðstödd réttar-
höldin yfir syninum, sem
hefjast n.k þrðjudag.
Auk þerra fengu eigin-
kona flugmannsins og þrír
fjölskylduvinir vegabréfs-
áritun
Meðfylgjandi mynd sýnir
Powershjónin á flugvellin-
í Roanoke í Virginia ríki
þegar þau voru að leggja af
stað til Moskvu.
stuttu færi. Við lá að Vega ræk-
ist á bandarískan dráttarbát er
togaranum var siglt að þeim stað
þar sem eldflaugin flaut á sjón-
um.
VH) FLOTAÆFINGAR
Eftir þetta sneri togarinn sér
aftur að sínum fyrri störfum út
af ströndum New Jersey ríkis.
Meðal hernaðarlega mikilvægra
staða þar er Fort Monmouth sem
sendir og tekur á móti merkjum
frá bandarískum gerfi'hnöttum.
Þarna misstu flugvélarnar af
Vega um tíma vegna þoku. Næst
birtist togarinn á svæði þar sem
bandaríski flotinn var við æfing-
ar á baráttuaðferðum gegn kat-
bátum. Það er ekkert vafamál að
Rússar hafa mikinn áhuga á að
kynnast þessum aðferðum. Næsti
áfangastaður togarans var svo
Chesapeke-flói, en rétt innan við
mynni hans er ein mesta flota-
stöð Bandaríkjanna.
★
Eftir nokkra siglingu fram og
aftur, voru sum loftnetanna tekin
niður og skipið tók stefnu áleiðis
til heimahafnar sinnar, Mur-
mansk.
„Taristens NYT“
íslcnzkt dagblað
á dönsku
SUMARHÓTEL stúdenta, Hótel
Garður, hefur nú bætt blaðaút-
gáfu við starfsemi sína. I til-
efni af XXII. norræna lögfræð-
ingaþinginu hefur hótelið ráðizt i
útgáfu fréttablaðs á dönsku, sem
dreift er ókeypis meðal lögfræð-
inganna, sem þingið sitja, og gesta
hótelsins.
Fyrsta tölublaðið kóm út í gær.
Það heitir „Turistens NYT“, og
ábyrgðarmaður þess er Hörður
Sigurgestsson, hótelsitjóri. Eíni
þess er miðað við ferðafólk utan-
lands frá; erlendar fréttir, greinar
um fsland og íslenzk málefni, vað
urfréttir frá Norðurlöndum o. s.
frv.
Blaðið er lítið og spiekklegt að
öllum frágangi. Það minnir á
nauðsyn þess, að gefið sé út lítið
frétta- og upplýsingablað um sum
artímann, þar sem erlendir ferða-
menn geta átt greiðan aðgang að
brýnustu upplýsingum og fróðleik
um fsland, auk frétta utan úr
heimi. Minnir hið nýja blað einn-
ig á „Scandinavian Times“, sem
gefið er út á ensku og selt í stóru
upplagi á Norðurlöndum handa
ferðamönnum.