Morgunblaðið - 28.08.1960, Qupperneq 3

Súnnudagur 28. Sgöst 1960
\iorcrivni Anifí
3
Sr. Jón Auðuns, dómprófastur:
Frá austri og vestri
„HERRA, eru það fáir, sem hólpn
ir verða“, spyr nútímamaðurinn
um sáluhjálp sína? Er það ekki
fjölmargt annað, sem hann tel-
ur sig miklu fremur þurfa að
spyrja um? Svo sýnist, og þó vak-
ir þessi spurn víða,
Á hljóðum stundum, þegar ys
dagsins er þagnaður knyr þessi
spurning dyra hjá miklu fleiri
mönnum en séð verður af at-
höfnum þeirra eða heyrt af orð-
um þeirra. En spurningin hefir
ekki sanaa innihald nú og hún
hafði áður, meðan ,,sáluhjálpin“
var sett í samband við endur-
lausnarkenningu kirkjunnar og
friðþægingarlærdóminn.
Ég hygg, að nú orðið séu þeir
ákaflega fáir, sem trúa því, að
endanleg örlög mannssálarinnar
séu innsigluð á andlátsstundinni,
innsigluð þá að eilífu, eins og áS-
ur var kennt.
Menn spyrja um afdrif manns-
ins, örlög hans út yfir gröf og
dauða: Hvað tekur við, þegar
líkaminn deyr? Hvernig er ég
viðbúinn áfanganum, sern þá ligg
ur fyrir mér að ganga? Menn
spyrja og að baki liggur uggur,!
og hvernig ætti annað að vera,
ef menn þekkja kröfur Krists?
Hallfreður vandræðaskáld hafði
ekki mikla þekkingu á kristnum
dórni, en nægilega mikla til þess,
að þá ókyrrðist samvizkan, er
hanrx stóð andspænis dauða sin-
um. Hann minntist gamalla yfir-
sjóna, að ungur hafði hann verið
„harðr í tungu“, níðskáld, sem
notaði stundum skáldskapargáf-
una illa og því er uggur á bak við
þrá hans: „senn — ef sálu minni
sorglauss vissak borgit“.
Ilin nýja altaristafla eftir Jóhann Briem.
(Ljósm. Mbl. Markús).
Upphafið - starfið - endirinn
í SUMAR hefur nýja kirkjan
á holtinu uppi við Sjómanna-
skóla, kirkja Óháða safnaðar-
ins, verið múrhúðuð og mál-
uð. Hún stendur þarna hvít og
falleg með bláum og brúnum
flötum. Og nú, þegar allir flet
ir eru orðnir jafnir og litur-
inn undirstrikar línurnar,
sjálfri og lausir munir inni,
eru í samræmi hver við ann-
an. Þó safnaðarmeðlimir hafi
gefið nær alla kirkjumuni,
hafa þeir látið arkitektinn,
Gunnar Hansson, vera með í
ráðum og jafnvel teikna þá.
Þannig fæst þessi fallega heild
armynd, sem tvær renndar
af íslenzkum listamönnum, og
það góðum — ekkert fúsk,
sagði presturinn, sr. Emil
Björnsson, er nokkrir blaða-’
menn komu í kirkjuna til að
skoða nýju altaristöfluna. Við
viljum heldur bíða í mörg ár
eftir því bezta.
— Hefur nokkuð verið gert
til þess að fyrirbyggja að í
hana safnist ósamstæðir mun
ir spurði einhver, þar eð það
er alþekkt vandamál að ólíkir
gefendur velja muni eftir sín
um smekk án tillits til um-
hverfisins.
— Það hefur oft verið talað
um það í söfnuðinum að hafa
hér ekkert nema það falleg-
asta. Og komið hefur til orða
að stofna nefnd til að velja
slíka muni, að sjálfsögðu í
samráði við arkitektinn.
Af kirkjumunum og skreyt
ingu ber fyrst að telja altaris
töfluna nýju, sem kvenfélag
safnaðarins er nú að gefa
kirkjunni. Þetta er einhver
stærsta altaristafla, sem nú
hangir uppi i kirkju á íslandi,
5Vís fermeter að stærð, skipt
í þrjá fleti. Jóhanii Briem list
málari hefur málað töfluna.
Á miðmyndinni er fjallræðan,
til vinstri handar er engill að
boða fæðingu Krists á Betle-
hemsvöllum og til hægri eng
ill að boða konunum uppris-
una við gröfina. Á miðmynd-
inni starfið, vinstra megin
upphafið, til hægri endirinn.
Þetta er fjórða altaristaflan,
sem Jóhann málar í íslenzk-
ar kirkjur. Hinar eru á Eiríks-
stöðum í Jökuldal, Kvenna-
brekku í Dölum og á Óspaks-
eyri.
Strengirnir lifna.
Til hliðar við altarið hægra
megin, þegar litið er inn eftir
kirkjunni, er hinn fagri skírn
arfontur úr kopar, stáli og
eik, sem Ásmundur Sveinsson,
myndhöggvari, gerði en
Bræðrafélag safnaðarins gaf.
Formin eru takn úr trúarsögu
íslenzkrar þjóðar. Þar eru önd
vegissúlurnar úr eik og eiga
að tákna trú Ingólfs Arnar-
kemur fyrst í ljós hvers kon-
ar bygging þarna er risin.
Þegar inn er litið, blasir við
altaristafla í heitum litum á
Ijósum stórum kórveggnum,
þar sem fram að þessu voru
dökkbláar skellur. Fyrr var
varla hægt að telja kirkjuna
tilbúna. Nú fyrst er því hægt
að sjá hvílíkur dýrgripur
þetta er.
Kirkjan er einföld í formi
og svipurinn heilsteyptur. All
ir hlutir, bæðj í byggingunni
súlur undir kertastjökum und
irstrika. Þær stinga svo hræði
lega í stúf við heildarsvipinn
í kirkjunni — eiga reyndar
ekki að vera þarna, var að-
eins komið fyrir undir auka-
ljósunum meðan altaristaflan
var ófullkómin — sem betur
fer, liggur mér við að segja.
Þeirra vegna er ekki hægt að
komast hjá því að veita sam
ræminu að öðru leyti athygli.
— Okkur langar til að kirkj
an sé ytra sem innra skreytt
sonar. Hringur úr stáli tákn-
ar sólarkringluna og skírskot
ar til trúar Þorkels mána. Og
bakgrunnurinn er krossinn,
tákn kristninnar og geisiar frá
honum halda uppi skírnarskál
inni, sem er þung einföld silf
urskál, smíðuð af Leifi Kaldal.
Við veittum athygli litlu
kerti á stalli skírnarfontsins.
Hugmyndina að því að hafa
það þarna átti 10 ára sonur
presthjónanna. — Ef við setj
um Ijós þarna, haldið þið þá
ekki að strengirnir titri, sagði
hann. Og þegar kertið er þar
komið virðast strengirnir
reyndar lifna við.
Altari kirkjunnar er ein-
falt eikarborð, sem arkitekt-
inn hefur teiknað, ásamt pred
ikunarstólnum og fleiri mun-
um. Á því er enginn dúkur,
aðeins Guðbrandsbiblía og
tveir silfurstjakar í nýjum stíl,
gerðir í Svíþjóð. Altarisklæð-
ið gerði Unnur Ólafsdóttir.
Það er blátt, skreytt rauðu
flaujeli, íslenzkum ópalstein-
um og saumað með gullþræði.
Og þegar kirkjusilfrið er not
að, er það einnig í fullu sam
ræmi við altarið, ssenskir silf-
Framhald á bls. 6.
Trúarbrögðin á Islandi í kopar,stáli, silfri og eik. Skírnarfontur
Ásmundar Sveinssonar.
Hver veit sorglaus sál sinni
borgið?
Eitt höfuðeinkenni kristilegs
trúarlífs hefir lengi verið talifj
hjálpræðisvissa: örugg vissa um
sáluhjálp og sælu annars heims.
Sú vissa er eiginleg þeirn manni,
sem í fullri einlægni trúir á kær-
leika Guðs, en hún getur lent á
villigötum.
Alvarlegum orðum beinir Jesús
til hinna sjálfumglöðu manna,
sem töldu sig Drottins útvöldu
þjóð. Hann beinir hvössum orð-
um til mannanna með hina ör-
uggu hjálpræðisvissu og segir
þeim að mikil verði skelfing
þeirra á dómsins mikla degi, er
þeir verði útreknir sjálfir að
horfa á þá óvæntu sjón, er menn
komi frá austri og vestri, norðri
og suðri og setjist til borðs í guðs-
ríkinu.
Áuðvitað tóku Gyðingar ekki
mark á þessum orðum. Þeir litu
á þau sem fleipur hins róttæka
Nasarea, sem gerði sér það að
leik að hneyksla þá, ganga fram
af þeim. Hvernig gátu þeir trúi
að því, að sjálfir yrðu þeii gerðÍT
afturreka við dyrnar á veizlu-
salnum, en allskonar heiðingja-
lýður úr austri og vestri yrði
lelddur þar til borðs?
En Jesú var alvara, og alvöru-
orð hans stefna gegn öllum trú-
[ arhroka enn í dag.
„Vér einir vitum. Vér einir eig-
um allan sannleika". Vér þekkj-
um þessi orð jafnt frá rétttrún-
aðarmönnum innan trúarbragða
sem stjórnmála. Og heimskan
sem þessum orðum ræður,
hneykslar marga hugsandi menn
og fjarlægir þá samfélagi „hinna
trúuðu".
Hver er sá, að hann megi sorg-
laus vita sál sinni borgið?
Eigum vér þá að vera í full-
kominni óvissu um það? Er hjálp
ræðisvissa kristindómsins ekki
annað en blekking?
Leiðir Guðs með mannssálina
eru margar. Lyklavöld í ríki
himnanna eiga hvorki einstakar
klíkur né kirkjufélög, sem ein
þykjast eiga sannleikann allan,
ein eiga hjálpræðið víst, og
standa með óvild umburðarleys-
isins andspænis þeim, sem öðru-
vísi trúa.
En hvað er þá um hjálpræðið
Hver á það víst?
Við lausnarmátt guðlegrar
elsku er vonin bundin. Við kær-
leikann, sem í mannssyninum tók
á sig þjónsmynd og gerðist fá-
tækur vor vegna, svo að vér
auðgumst af fátækt hans. Kær-
leikur hans er hafinn yfir þær
fiakmarkanir, sem kreddur og
hjátrú setja. Þess vegna koma
menn „frá austri og vestri“,
óvæntir gestir og verða leiddir
til borðs í guðsríkinu.
Treystu Guði. I faðmi hans
rúmast fleiri en þú veizt, og þar
er þér ætlað rúm. En stundaðu
varúð í dómum um aðra og þeirra
trú. Stundaðu auðmýkt. Hún
hælir þér bezt.