Morgunblaðið - 29.09.1960, Blaðsíða 8

8
MORCVmtJ AÐJÐ
Fimmtudagur 29. sept. 1960
haft í frammi persónulegar hót-
anir við dr. Adenauer og Willy
Brandt. Umfram allt hefur hann
með kröfu sinni um innlimun
Austur-Berlínar og kröfu sinni
til Vestur-Berlínar og með þeim
aðgerðum, sem hann hefur beitt
til að leggja aukna áherzlu á
kröfur sínar, með öllu þessu
hefur hann sýnt, að hann vill
ná því, sem honum tilheyrir ekki
og aðeins getur unnizt með vald-
beitingu.
Það vekur dálitla undrun að
uppgötva Hitler í Ulbricht, sem
heimurinn hefur árum saman
vanizt að álíta tilþrifalaust, hlýð-
ið verkfæri Moskvu. Ulbricht,
eins og Hitler á sínum tíma, hef-
ur vaxið með völdum og vel-
gengni; hann hefur skapað misk-
unnarlausa stefnu, ofstækisfull-
an einstrengingshátt, og ugg-
vekjandi hæfileika til að vera
blindur og eyrnarlaus gagnvart
öllum sjónarmiðum nema sínum
eigin. Minnkandi áhrifavald hans
í Moskvu getur einnig hafa vald-
ið nokkru um breytingu han§.
Hann mun hafa vanizt að líta á
Stalín með ótta, virðingu og lotn-
ingu, en hann virðist nú líta á
Hinn nýi Fuhrer Þýzkalands
Observergrein eftir Sebastian Haffner
Berlín, 16. september.
HERRA Walther Ulbricht hefur
lengi verið valdamesti maður í
Austur-Þýzkalandi, en það var
ekki fyrr en nú í vikunni, sem
hann varð • alger einræðisherra,
með slíkt ofurvald, sem enginn
Þjóðverji hefur haft síðan Hitler
týndi lífinu.
Ulbricht er orðinn eftirmaður
Wilhelm Pieck forseta, en hann
er eftirmaður hans í breyttri
mynd. Hinn fyrrverandi forseti
Austur-Þýzkalands hafði engin
völd. Ulbricht, þótt hann sé form
lega aðeins forseti Rikisráðsins
(þar sem hann er umkringdur
16 mönnum til málamynda), get-
ur „tekið ákvarðanir í valdi lag-
anna“, og hann getur einnig túlk-
að öll núverandi lög eftir vild
sinni.
Sem formaður þessa alvalda
Ríkisráðs er Ulbricht nú jafn
valdamikill einræðisherra og
Hitler var. Hann hafði fyrr á
þessu ári — eins og Hitler á sín-
um tíma — gert sig að yfirmanni
hersins og fengið alræðisvöld á
styrjaldartímum með því að fá
formannssætið. í hinu nýstofnaða
Varnarráði, en ekki er gert upp-
skátt, hverjir eigi sæti í því
ráði, en þetta ráð hefur ótak-
mörkuð völd á sínu sviði.
Ulbricht er sem áður formaður
flokksins, en hann hefur sleppt
embætti forsætisráðherra, sem
hann gegndi hingað til. Hann
er nú bæði lagalega og raun-
verulega miklu valdameiri en
forsætisráðherra, sem er aðeins
orðinn verkfæri í höndum hans.
Þessi Hitler-líka einskorðun
valds í höndum eins manns er
áhrifamikil, og það er kannski
engin tilviljun, að slíkt skuli
gerast á sama tíma og Ulbricht
er að taka upp utanríkisstefnu,
sem fólgin er í samningabrotum,
landvinningum og hótunum. —
Kapteinn í austur-þýzka hernum
— til skamms tíma pólitískur
liðsforingi í fyrstu herdeildinni í
Potsdam — sem nýlega flýði land
til Vestur-Þýzkalands, hefur lýst
því yfir nú í vikunni, að austur-
þýzki herinn sé nú undirbúinn
og endurskipulagður til að berj-
ast í árásar-borgarastyrjöld í
Vestur-Þýzkalandi, og hann hef-
ur lagt fram allmörg skjöl þess-
ari uggvekjandi staðhæfingu
sinni til sönnunar. — Samkvæmt
því, sem þessi maður heldur
fram, hafa hernaðarlegar hug-
myndir, sem legið hafa til grund-
vallar þjálfun og skipulagningu
austur-þýzka hersins fram til
síðasta vetrar verið miðaður við
varnir, og breytingarnar virðast
eiga rætur sínar að rekja til þess,
er Ulbricht fékk í sínar hendur
æðstu völd í hernum í febrúar.
Þótt hugmyndin um hernaðar-
árás frá Austur-Þýzkalandi
virðist ótrúleg, þá er hún ekki
í ósamræmi við margar yfirlýs-
ingar Ulbrichts nú í ár. Hann
hefur hvað eftir annað lýst því
yfir, að Vestur-Þýzkaland væri
að búa sig undir Bitzkrieg (leift-
urstríð) á hendur Austur-Þýzka-
landi, Póllandi og Tékkóslóvakíu.
Hann hefur einnig opinberlega
— þó hingað til að því er virðist
án árangurs — krafizt flugskeyta
fyrir austur-þýzka herinn. Hann
hefur hvað ejtir annað krafizt
ofsafenginnar uppreisnar í Vest-
ur-Þýzkalandi á svipaðan hátt og
var í Kóreu og Japan, og hann
hefur, einnig hvað eftir annað,
Walther Ulbricht
Krúsjeff með nokkurri lítilsvirð-
ingu; honum virðist finnast hann
ráða við hann.
Samband Ulbrichts og Krús-
jeffs, sem getur ráðið úrslitum
um stríð eða frið í náinni fram-
tíð, er furðulegt og flókið. Engir
tveir kommúnistaforingjar eru
eins ólíkir að iunderni, skapgerð
og jafnvel skoðunum. Hinn glað-
væri, opinskái, eirðarlausi og
stundum bjánalegi umbóta- og
tilraunamaður frá Ukraínu og
TEKUR ÖLLU
ÖÐRU FRAM
H.F. ÖLGERÐIN
EGILL SKALLAGRÍMSSON
Kominn heim
JÓNAS SVEINSSON
læknir.
HALLÓ! HALLÓ!
Slðasta vikan á Víðimelnum
Grænlenzkir stakkar á börn og fullorðna. Sundbolir fyrir
dömur, einnig stóc númer. Æfingaföt fyrir drengi á
150/— úr alúli. S xkkabuxur. Telpubuxur. Sokkahlífar.
Kjólar. Sloppar. Allskonar metravara ótrúlega ódýr.
Komið og gcrið góð kaup, notið síðasta tækifærið.
VpRKSMIÐJUÚTSALAN, Víðimel 63.
Ope/ Caravan
smíðaár 1960, ný bifreið til sölu og sýnis að Sjafnar-
götu 14 1 dag eftir kl. 4.
hinn þrái, smámunasami, ger.
manski bindindis- og ofstækis-
maður eru undarlegir félagar.
Það er einnig alkunna, að með-
an stóð á valdastreitunni i
Moskvu 1956—’57, þá- studdi Ul-
bricht andstöðumenn Krúsjeffs,
og það getur vel verið, að póli-
tísk og persónuleg andúð hana
hafi þá verið endurgoldin. Og
samt er það fyrst á valdatíma
Krúsjeffs, sem Ulbricht hefur
risið til vegs og valda, og að
því er virðist, hefur hann aðeins
undir stjórn Krúsjeffs fengið
nokkurt athafnafrelsi.
Ástæðurnar fyrir þessu er ekki
hægt að sjá í fljótu bragði. Þó
er hægt að gizka á nokkrar
þeirra: Ulbriccht fellur betur en
nokkur annar þýzkur kommún-
isti inn í þá andþýzku stefnu,
sem Krúsjeff hefur tekið í utan-
ríkismálum Rússlands. Hann er
ef til vill einnig ómissandi mót-
vægi gegn Gomulka Póllands, og
hann kemur að góðum notum, eí
tilgangurinn er að koma af stað
vandræðum í Evrópu og velgja
Vesturveldunum undir uggum.
En þó þessu sé þannig varið,
þá hefur maður á tilfinningunní,
að samkomulag þeirra Krúsjeffs
og Ulbrichts sé ekki með fullum
heilindum. Og að hvor þeirra um
sig geri sér vonir um að geta
notað hinn í eigin þágu. Krúsjeff
virðist stundum halda, að hann
geti notað Ulbrichts sem verk-
færi til að neyða Vesturveldin
til samfélags með þeim skilyrð-
um, sem hann sjálfur setur, —
að hann geti búið til úr honum
eins konar vandræðagemling
gagnvart Vesturveldunum, og
síðan sé hægt að ryðja honum
úr vegi fyrir sæmilegt verð. Ul-
bricht virðist hins vegar halda,
að hann geti leikið á Krúsjeff
og þannig orðið drottnari Ber-
línar og jafnvel alls Þýzkalands,
jafnvel þótt það kosti heims-
styrjöld.
Jafnvel á þessu ári hafa
Krúsjeff og Ulbricht greinilega
og næstum opinberlega og oft á
tíðum haft andstæðar skoðanir;
á því er enginn vafi, að ákveðin
togstreita hefur átt sér stað
þeirra í milli. Hinum opinberu
kröfum Ulbrichts til flugskeyta
var hafnað, og hann hefndi sín
með því að sýna Kínverjum
vinahót, meðan stóð á deilunum
milli Peking og Moskvu. Krúsjeff
fyrir sína parta hefur látið Ul-
bricht hafa nóg fyrir stafni í
Berlínarmálinu, og sýndi honum
næstum því á ruddalegan hátt,
hvern sess hann skipaði, er hann
kom til Austur-Berlínar, eftir að
leiðtogafundurinn fór út um þúf-
ur. En nýlega hefur eitthvað
þokazt í samkomulagsátt milli
þeirra. Á Búkarestfundinum í
júní tók Ulbricht algera afstöðu
með Rússum gegn Kínverjum,
og Krúsjeff hefur nú augsýni-
lega veitt honum stuðning og
athafnasvæði í sambandi við ó-
kunnar fyrirætlanir þeirra í
Berlínarmálinu.
í ágúst eyddu þessir tveir
menn saman meira en fjögurra
vikna sumarleyfi á Krímskaga.
Það var eftir þetta sumarleyfi
er Ulbricht tók að herða sína
eigin sókn í Berlínarmálinu og
tók sér loks alræðisvöld í Aust-
ur-Þýzkalandi. Sem stendur að
minnsta kostí virðist hann halda,
að hann hafi Krúsjeff í vasanum;
og sérhver vinningur ,sem Vest-
urveldin leyfa honum að ávinna
sér, muni vissulega enn styrkja
aðstöðu hans í því undarlega,
vafasama og alvarlega hættu-
spili, sem hann á i við hinn rúss-
neska félaga sinn og húsbónda.
(Observer — öll réttindi
áskilin). —•
KAGNAR JÓNSSON
hæstaréttariögmað u'
Vonarstr. 4 VR-húsið. Sími 17752
Uögfræðistörf og eignaumsýsla-
mAlflutningsstofa
Einar B. Guðmundsson
Guðlaugur Þorláksson
Guðmundur Pétursson
Aðalstræti 6, III hæð.
Símar 12002 — 13202 — 13602.