Morgunblaðið - 17.11.1960, Qupperneq 12

MORGUNTíT. 4ÐIÐ'
Fimmtudagur 17. növ. 1960
uttMitfrife
Utg.: H.f. Arvakur Revkjavtk.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar= Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók.: Arni Óla, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kriutmsson.
Ritstjórn: Aðaístraeti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 3.00 eintakið.
UTAN UR HEIMI

ÞJÓÐHOLL USTA
A A L L R A vitorði er, að
þegar hin nýja og frjáls-
lynda efnahagslöggjöf var
sett á sl. vori, þá vorum við
íslendingar dýpra sokknir í
fen óreiðuskulda og fjárhags-
legs sukks en nokkur önnur
lýðfrjáls þjóð, ef til vill að
einni undanskilinni. Alkunna
er það einnig, að frá styrjald
arlokum hafa nágrannaþjóðir
okkar sótt hratt fram til
bættra kjara, meðan þjóðar-
hagur Islendinga hefur lítið
eða ekkert batnað.
Óumdeilt hlýtur að vera
að þessu hvoru tveggja hef-
ur valdið röng stjórnar-
stefna og óheilbrigt stjórnar-
far hérlendis. Segja má, að
það skipti nú ekki megin-
máli að deila um það, hverj-
um þetta sé að kenna, enda
eiga þar allir nokkra sök. —
Meginatriðið var hinsvegar
að gera sér grein fyrir því,
hvernig þessi óheillaþróun
yrði stöðvuð og á hvern hátt
hægt sé að byggja að nýju
upp frá grunni.
Innlendir og erlendir sér-
fræðingar eru allir sammála
um það, að eina leiðin til að
komast út úr ógöngunum sé
sú, sem farin er nú þessa
mánuði og mörkuð var með
hinum nýju efnahagsráðstöf-
unum. Og sérstaklega er at-
hyglisvert, að annar stjórn-
arandstöðuflokkurinn, komm
únistar, hafa enga tilraun
gert til að benda á, hvaða
leið önnur hefði verið fær,
en hinn flokkurinn, Fram-
sóknarflokkurinn, hefur að
vísu — eftir miklar eggjanir
— birt það sem hann nefnir
stefnu sína í efnahagsmálum.
Er sú „stefna“ nú landslýð
kunn og með þeim endem-
um, að í íslenzkum stjórn-
málum hefur naumast það
sézt, sem jafn mótsagna-
kennt og fáránlegt getur
talizt.
Þannig er það ekki ofsagt,
að hvorki flokkur né ein-
staklingur hafi bent á neina
þá leið, sem fær hefði verið,
aðra en viðreisnina. Þetta er
staðreynd, sem ekki verður
komizt fram hjá. En þegar
það liggur fyrir, að hin ís-
lenzka þjóð var að glata
efnahagslegu sjálfstæði, var
hvarvetna búin að glata
trausti og engar leiðir voru
sjáanlegar til að bæta lífs-
kjör á borð við það, sem
aðrir gera, þá er það ljóst,
að það gengur glæpi næst að
gera tilraunir til að eyði-
leggja viðreisnarráðstafan-
irnar.
Áður fyrrum var það talið
til hinna mestu dyggða að
vilja fórna einhverju fyrir
almanna hagsmuni og fyrir
þjóð sína, frelsi hennar og
sjálfstæði. Þá var til það,
sem hét þjóðhollusta og þeir
menn, sem hana sýndu voru
meira virtir en nokkrir aðrir.
Á þetta er minnt, vegna
þess, að mjög virðist á það
skorta um þessar mundir,
að einstaklingar og sérstak-
lega þó starfsstéttir, taki til-
lit til þjóðarhugsmuna í
kröfugerðum sínum. Úr öll-
um hornum berast háværar
kröfur um bætt kjör sér og
sínum til handa, en hinir
eru færri sem spyrja að því,1
hverju þjóðarbúið í heild
geti staðið undir og hvernig
hag landsmanna í nánustu
framtíð verði bezt borgið.
Það er rétt, að við efna-
hagsráðstafanirnar var ekki
farið lengra í gengislækkun
en brýnasta þörf útvegsins
krafðist. Samt sem áður
þýddu þær ráðstafanir
nokkra kjaraskerðingu fyrir
alla alþýðu manna um sinn.
Sumir segja, að meira hefði
átt að fella gengið og bæta
þannig hag útvegsins á kostn
að allra annarra starfsgreina
þjóðfélagsins. Aðrir segja, að
of langt hafi verið gengið í
því að rýra kjör launastétta,
en verst er þó þegar sömu
mennirnir halda fram hvoru
tveggja. Um það má deila,
hvort það geti talizt sérstök
þjóðhollusta að ganga fram
fyrir skjöldu í hagsmuna-
samtökum og krefjast stöð-
ugt meira sér og sinni stétt
til handa. En það er einu
sinni orðið lenzka að sá sé
hvað mestur, sem óbilgjarn-
astur er og tekur sjálfsagt
tíma að það breytist á ný.
En hitt verður aldrei kallað
annað en óþjóðhollusta að
krefjast hvorttveggja í senn,
að launastéttirnar fái aukinn
hlut á kostnað útvegsins og
útvegurinn fái sín kjör bætt
á kostnað launþeganna, eins
og kommúnistar og Fram-
sóknarmenn gera þessa dag-
ana. —•
Skaufa-
drottn-
ingín
S Ú var tíðin, að norska
skautadrottningin og kvik-
myndastjarnan Sonja Henie
var tíður „gestur“ á síðum
blaða um allan heim. Nú er
hún löngu hætt kvikmynda-
leik, og þótt hún hafi engan
veginn setzt í helgan stein,
þykir hún nú ekki lengur sá
„fréttamatur“, sem hún var
fyrrum. — En undanfarna
daga hefur hennar þó tals-
vert verið getið í blöðum á
Norðurlöndum — í sambandi
við einstæða málverkasýn-
ingu, sem hún og maður
hennar, norski skipaeigand-
inn Niels Onstad, hafa opnað
í Ósló.
— * —
Sýningin var opnuð sl. laugar-
dag í ,,Kunstnernes Hus“ að við-
stöddum Ólafi Noregskonungi,
Ástríði prinsessu (hinni nýtrú-
lofuðu) og öðru helztu stórmenni
Noregs, auk listfræðinga og
gagnrýnenda frá Danmörku,
Svíþjóð og Noregi.
* YÁTRYGGÐ FYRIR
95 MILLJ. KR.
Kunnugir segja, að hér sé um
að ræða stórfenglegustu einka-
sýningu á nútíma-málaralist, sem
um geti í Evrópu. Til þess að gefa
litla hugmynd um, hvað þarna er
á ferðinni má nefna nokkur
nöfn: Edvard Munch, Pierre
Bonnard, Henri Matisse, Paul
Kloe, Fernand Léger, Pablo
Picasso, Georges Braque, Joan
Hin fræga,
norska skauta-
drottning,
Sonja Henie,
og maður
hennar eiga
eitt dýrasta
málverkasafn,
sem til er í
einkaeign....
Slíkar kröfur eru auðvitað
hvorki gerðar útvegnum né.
launamönnum til hags og j
heldur ekki þjóðarheildinni.!
Þvert á móti miða þær að
því að reyna að eyðileggja
efnahag þjóðarinnar og
stefna framtíð hennar í bein-
an voða. ^
Miró, Serge Poliakoff, Alfred
Manessier o. s. frv. o. s. frv. —
Samtals eru 102 málverk á sýn-
ingunni, og liggur ekki ljóst fyr-
ir, hvert verðmæti er þarna raun-
verulega saman komið. Sumir
tala um sem svarar 75—80 millj.
ísl. kr. — aðrir nefna enn hærri
tölur. Það eitt er vitað, að þau
hjónin hafa vátryggt verkin á
sýningunni fyrir um 95 millj.
kr. (ísl.). — Mörg þessara mál-
verka hafa aldrei fyrr á sýningu
komið.
Sonja Henie og maður hennar, norski skipaeigandinn Niels
Onstad
safnar málverkum
★ TÍU MILLJ. DALA VIRÐI
Einhvern tíma hefðu menn
varla getið sér þess til, að Sonja
Henie yrði nefnd í sambandi við
málverkasöfnun. En það er svo
sem ekkert undarlegra en margt
annað í lífi hennar, nema síður
sé, því að segja má, að allur
hennar ferill hafi verið hið mesta
ævintýri. — Þau hjónin eiga
heimili bæði vestanhafs og aust-
an — og í Bandaríkjunum er
Sonja talin ein af auðugustu kon-
um landsins. í einhverjum slúð-
urdálki einhvers blaðs var eitt
sinn talað um, að hún væri 10
milljón dala virði, eins og kom-
izt var að orði. Og enda þótt slúð-
urdálkar séu alltaf slúðurdálkar,
telja þó kunnugir, að ekki hafi
þarna verið skotið svo ýkjafjarri
marki, að því er varðar eignir
Sonju Henie. — Þarna getur mað
ur séð til hvers íþróttamennskan
getur leitt — ef viðkomandi er
jafnframt „klár í kollinum“,
eins og nú er oft sagt á okkar
ástkæra, ylhýra máli. Og það
hefir Sonja Henie svo sannarlega
verið, og er.
★ IÐNI OG EINBEITNI
Sonja er dóttir fatakaupmanns
nokkurs í Noregi, og þegar hún
var enn smátelpa, fór hann að
taka hana með sér, þegar hann
brá sér út á skauta, sem hann
gerði oft. Sonja litla kynntist því
íþróttinni snemma og fékk
nokkra æfingu. Þá hóf hún
einnig nám í ballett-dansi, þegar
hún var enn mjög ung að árum
— og þessi tvenns konar undir-
staða, ásamt fágætri iðni og ein-
beitni, færði henni slíkan frama
og frægð, að enginn listskauta-
hlaupari, hvorki karl né kona,
hefir nokkru sinni getað státað af
slíku. — Hún vann gullverðiaun
á Olympíuleikum og heimsmeist
aratitla — og svo var hún fyrr
en varði komin í kvikmyndirn-
ar. Hinir bandarísku galdrakarl-
ar kvikmyndanna gerðu glæsi-
stjörnu úr litlu, norsku stúlkunni
með eplakinnarnar — og þar með
var lagður grundvöllur að auð-
æfum hennar.
* SKAUTASYNINGARNAR
Það var þó reyndar ekki fylr
en hún hóf sínar eigin miklu
skautasýningar — þar sem hún
sjálf var „stjarnan" til að byrja
með — að peningarnir tóku fyr-
ir alvöru að streyma til hennar.
Og hún sýndi, að hún var mann-
eskja til að reka slík stórfyrir-
tæki, að láta sér haldast á fengnu
fé — og auka það stöðugt og
ávaxta. — Sonja hefir stundum
haft allt að tíu skautasýningar
samtímis í Bandaríkjunum — og
einnig hefir hún farið með þær
út fyrir landsteinana. Eitt sinn
heimsótti hún til dæmis Rússa
með stærstu skautasýningu sína
og sýndi á Dynamo-leikvangin-
um. Vakti sýningin slíka hrifn-
ingu, að Sonja var fengin til að
endurtaka hana.
Á SMITAÐIST AF
ÁSTRÍÐUNNI
Niels Onstad er þriðji eigin-
maður Sonju Henie. Þegar þau
giftust, árið 1956, hafði Onstad
þegar safnað málverkum í 30 ár.
— Þá sagði Sonja: — Þú verður
að losa þetta rusl úr húsinu, áð-
ur en ég flyt inn! Svo hefir hún
a. m. k. sjálf sagt frá.
En hún hefir víst verið býsna
fljót að smitast af söfnunarástríð
unni, því að brátt fór hún sjálf
að draga í búið. Nú eru heim-
ili þeirra hjóna, í Los Angeles,
New York og heima í Noregi,
öll ríkulega skreytt síðari tíma
málverkum eftir meistara fjöl-
margra landa, sem þau hafa
hjálpazt að við að safna. Og þau
hafa haft þann háttinn á að
kaupa af listamönnunum sjálf-
um, eftir því sem unnt hefir ver-
ið — kæra sig lítið um milliliði.
Og nú sýna þau Sonja og Nielg
almenningi í Osló (síðar verður
sýningin opnuð í Kaupmanna-
höfn) úrval úr „rusliau**
sínu . . .