Morgunblaðið - 01.12.1960, Síða 6

}
6
MORGVNBLAÐlh
Fimmfudagur 1. des. 1960
Eggert Stefánsson
Sjötugur í dag:
Eggert Stefánsson
söngvari og
f vesiurvíking — œvisaga
Jóns Oddssonar skipstj.
EINN af þekktustu listamönn-
um þjóðarinnar, Eggert Stefáns-
son, söngvari og rithöfundur, á
í dag sjötugsafmæli. Hann er
Reykvíkingur að ætt, en hélt
ungur að árum út í heiminn til
rithöfundur
Einlægari ættjarðarvin en hann
getur ekki.
Eggert Stefánsson er hið
mesta glæsimenni, fágaður í
allri framkomu og drengur góð-
ur. Hann á mikinn fjölda vina
en enga óvini. Kona hans er
Lelia Cazzola-Crespi, ágæt kona
ítalskrar ættar. Hafa þau hjón
lengi verið búsett í Scio, sem er
nálægt Feneyjum. En þau hafa
að jafnaði komið hingað heim
á ári hverju og dvalið hér lang-
dvölum. Á ítalíu hafa þau hjón
unnið mikið landkynningarstarf
í þágu Islands og þjóðar þess.
Flestir íslendingar þekkja Egg
ert Stefánsson söngvara. Á
yngri árum sínum ferðaðist hann
um landið og hélt hljómleika,
stundum með Sigvalda Kalda-
lóns, bróður sínum, hinu ljúfa og
ástsæla tónskáldi. Þá var þeim
hvarvetna vel fagnað. Löt, Kalda
lóns lifa áfram með þjóðinni.
Eggert bróðir hans hefur átt
sinn ríka þátt í að kynna þau,
ásamt fjölda ísl. þjóðlaga og
kirkjulaga. Þessi sérstæði lista-
maður og heimsborgari nýtur
enn sem fyrr vinsælda og virð-
ingar meðal þjóðar sinnar.
Eggert Stefánsson dvelst í dag
hér í fæðingarbæ sínum. Vinir
hans árna honum heilla sjötug-
um, þakka honum liðinn tíma
og óska honum og konu hans
bjartrar framtíðar.
S. Bj.
☆
Stjörnunótt
Afmæliskveðja
til Eggerts
í DAG átt þú afmæli, Eggert
minn. í jólmánuði. — Hjarta-
hreini drengur. Aldursmunurinn
er mikill þeirra mörgu barna-
skóla í tilhugalífi við jólafrí. Og
mikið álit hljótum við að hafa
hjá alnáttúrunni eftir veðrátt-
unni að dæma. Það mun vera
líkur spenningur á þessum aldri
fyrir því, hvað lengi við getum
verið eftirtektarsamir á það,
sem máli skiptir, og hjá krökk-
unum, hvort það muni halda á-
fram að vera heiðríkja með norð
urlj ósum.
Jóhannes S. Kjarval.
NÚ FJÖDGAR jafnt og þétt þeim
bókum, sem koma út fyrir jólin,
en þær verða vafalaust með
mesta móti í ár. Skuggsjá í Hafn-
arfirði hefir sent á markaðinn
nokkrar ágætar bækur, og síðast
nú í vikunni eina þeirra beztu,
en það er ævisaga Jóns Oddsson-
ar skipstjóra, sem nefnist „í
vesturvíking" og er skráð eftir
honum af Guðmundi G. Hagalín
rithöfundi. — Er þetta allstór
bók eða 423 bls. og í henni fjöldi
mynda, sem skýra efnið,
Jón Oddsson fór sem ungur
maður til Englands og var tengd
ur þar á einn eða annan hátt út-
gerð og búskap um tæprar hálfr-
ar aldar skeið. Hann var frækin
aflakló, farsæll skipstjóri og út-
gerðarmaður. Stríðsfangi Stóra-
Bretlands og Stórbóndi á eynni
Mön.
Fremst í bókinni eru rakin
vaxtar- og bernskuár Jóns, en síð
an kemur kafli, sem heitir:
Hleypt heimdraganum. Af nokkr
um öðrum köflum má nefna: í
hásetaklefanum, Yfirmaður á
annarna skipum, Hjá Hellyer-
bræðrum, í óvenjulegum félags-
skap, í fangabúðum á eyjunni
Mön, Aflamaður á þurru landi,
Þitt land er mitt land, Söm er
hún Esja, samur er Keilir.
Á bókakápu segir meðal
annars: — í Vesturvíking
segir frá íslendingi, sem alizt hef
ur upp á heimili mótuðu af göml
um menningarerfðum, trú og sið
gæði. Hann venst snemma alls
konar störfum á sjó og landi.
Hann lærir, að á sviði lífsbarátt-
unnar ber sönnum manni ávallt
að gera eins og hann getur og
veit bezt, og að meira er um vert
að vera en sýnast.
Fordæmi fornra íslendinga og
gufuskipin brezku, sem hann sér
ausa upp auðæfum úr djúpi hafs-
ins, orka því, að 19 ára gamall
fer hann af landi brott í vestur-
víking, stígur á skipsfjöl mállaus
og félaus, en er eftir fá ár orð-
inn frækin aflakló á eimknúnum
knerri og eignast brátt hlut í
slíku skipi. Ferill hans er síðan
sigurganga sem farsæll skipstjóri
og síðan útgerðarmaður og for-
ingi um nýmæli í búnaði og smíði
skipa.
í vesturvíking er prentuð í Prent
smiðju Hafnarfjarðar h.f.
hljómlistarnáms. Stundaði hann
m. a. nám í Stokkhólmi, London
og Mílanó. Síðar hélt hann
hljómleika í flestum löndum Ev
rópu og gat sér góðan orðstí.
Hér heima varð hann vinsæll og
virtur listamaður. Má óhikað
fullyrða, að Eggert Stefánsson
sé einn af brautryðjendunúm á
sviði íslenzks tónlistarlífs. Hann
varð einnig fyrstur íslendinga
til að hefja söngnám á Ítalíu.
Á síðari árum hefur Eggert
gerzt afkastamikill rithöfundur.
Hann hefur ritað sérstæða og
skemmtilega ævisögu sína í
fjórum bindum, ásamt fleiri
bókum. Einnig hefur hann ritað
fjölda greina um menningarmál
í blöð og tímarit, hér heima og
erlendis. Mörg útvarpserindi hef
ur hann einnig flutt um sama
efni.
Eggert Stefánsson er sannur
heimsborgari og fagurkeri. Hvar
sem hann hefur farið um lönd
og álfur hefur hann kynnt ís-
lenzka list, sögu og menningu.
• 1. desember
IBmi—111 TIIHIII I I IIBII BIM
í dag er 1. desember. Mun
dagsins verða minnzt með
svipuðum hætti og gert hefur
verið síðustu fjörutiu ár.
Snjallir menn munu ílytja
ræður og ávörp, minna á þá
erfiðu baráttu, sem við háð-
um fyrir endurheimt sjálf-
stæðisins og skora á ámenn að
vera vel á verði gagnvart
hverju því, sem gæti skert
þetta sjálfstæði. Svo verður
klappað, sungið, dansað og
skálað fyrir lýðveldmu. Menn
munu hugsa með velvild til
genginna kynslóða, sem v'arð-
veittu frelsisneistann gegnum
hungur, myrkur og plágur
liðinna alda til þess að við
sem nú lifum getum gert okk-
ur glaðan dag tvisvar á ári.
• Sjálfstæði þjóðar
Tveir eru meginþættir sjálf
stæðis þjóðar; efnahagslegt
sjálfstæði og andlegt eða
menningarlegt sjálfstæði. —
Efnahagslegt sjálfstæði er í
því fólgið, að þjóð er sjálfri
sér nóg og þarf ekki að vera
neinum öðrum háð með lífs-
afkomu sína. Sú þjóð, sem vill
varðveita efnahag’slegt sjálf-
stæði verður að standa trúan
vörð um það grundvallarsjón-
armið, að eyða aldrei meiru
en hún aflar. Andlegt eða
menningarlegt sjálfstæði er
frelsið til tjá skoðanir sínar,
hugsanir og tilfinningar
hverju sinni og hverjar sem
þær kunna að vera. Andlegt
sjálfstæði og efnahagslegt eru
samslungin og einungis sú
þjóð, sem getur stært sig af
hvorutveggja getur með sanni
talizt sjálfstæð þjóð.
1. desember er eðlilegt, að
menn hugleiði með sjálfum
sér, hvort þeir eru reiðubúnír
að leggja eitthvað á sig til
verðveizlu efnahagslegs og
andlegs sjálfstæðis þjóðarinn-
ar. Það gæti orðið til þess, að
þeir, sem lifa í landinu eftii
100 ár hugsi með hlýhug tii
okkar, sem nú lifum.
• Endurskinsblett
á hrosslendina
Ökumaður skrifar:
Kæri Velvakandi!
Eitt mál vil ég við þig ræða,
og biðja þig að koma á fram-
færi við rétta aðila. Ég er oft
að ferðast í bílnum mínum,
og stundum ekki kominn
heim fyrr en skuggsýnt er
orðið. Nýlega var ég á
ferð eftir Mosfellssveitarvegi,
myrkur var komið og ók ég
með Ijósum. Er ég var kom-
inn niður undir Korpúlfs-
staðaá, voru þar nokkur hross
á beit við veginn. Allt í einu
stökk -eitt þeirra upp á veg-
inn, og skokkaði eftir ve-'ln-
um. Nokkru neðar var annar
hópur dökkleitra hrossa. Mik-
il umferð var um vegina, og
urðu bílstjórar sýnilega hross
anna ekki varir, fyrr en komn
ir fast að þeim, vegna þess
hve samlit þau eru umhverf-
inu. Væri nú ekki gott ef ,-ig-
endum þessara hrossa, sem
svo hirðulausir eru, að láta
þau vera á svo fjölfarinni leið,
væri gert að skyldu að mála
smá blett, með endurskins-
málningu á lend þeirra eða
brjóst. Ökumenn gætu þá
fyrr séð þau. Þá hefi ég og
ekið um Ölfusið, þar er oft
hópur hrossa, sérstaklega við
Hveragerði, sem í sömu hættu
eru. Allir verða að bera sig
eftir björginni, menn og mál-
leysingjar, blessaðar skepn-
urnar eru í sífelldri hættu
vegna umferðarinnar og hugs
unarleysi manna, að láta þær
vera að rölta um fjölfarna
veigi. Þeir ættu að sjá sóma
sinn í því að hafa Þær ekki
þar sem hættan er mest eða
þá eins og að framan greinir
að mála á þau á áber-
andi stað endurskinsmálningu
sem mundi koma sem glit-
auga. Með fyrirfram þakklæti
fyrir birtingu. H. Hansson.