Morgunblaðið - 21.12.1960, Blaðsíða 15

Miðvikudagnr 21. des. 1960
MORGVNBLAÐIÐ
15
Æskudagar
Vigfús Guðmundsson:
ÆSKUDAGAR
Bókaútgáfan Einbúi 1960.
Prentsmiðjan Hólar h.f.
UNDIRTITILL þessara endur-
minninga er „Hjarðmaður í
„villta vestrinu“ og á Borgar-
fjarðarheiðum“. Gefur hann til
kynna að hér séu á ferðinni
er.durminningar um ævi manns,
atvik og ævintýri verandi af
atburðum sem ekki allir hafa
ratað í. Og undirtitillinn er ekki
án þess að gefa fyllingu þeirra
vona, sem hann vekur. Ævin-
týri höfundar við hjarðmennsku
i Vesturheimi en sérstaklega til
fjslla inn af hinum gróðurríku
Borgarfjarðardölum eru í frá-
sögur færandi og til einsdæma
á ævi íslenzks manns á 20. öld.
Höfundur segir frá æsku sinni
og uppvexti í upphafi bókar-
innar. Honum tekst nokkuð vel
að lýsa atvikum öllum og skýra
frá því, sem helzt hefur lifað
í endurminningupni. Sumir at-
burðirnir eru að vísu nokkilð
óijósir, en það er ekki galli,
gerir allt fyllra í þá átt að
vera endurminning frá æskuár-
um. — En hvað um það. Hon-
um tekst í sumum köflunum,
að varpa allgóðri birtu yfir fá-
tækt og umkomuleysi fjalldala-
bænda áður fyrr. Erfiðleikar
voru margir og þung var glím-
an og hörð í fangi, en þraut-
seigja og kjarkur ódrepandi. Eg
veit, að allir, sem lesa þessa
bók af athygli, finna til þess
munar, sem nú er á háttum
bænda og búaliðs. Nú eru bílar
til farar, hvert sem er og ungir
menn fara til heiða og kaup-
strðar á jeppa, í stað þess að
jafnaldrar Vigfúsar urðu að
leggja á langan og strangan á
tveimur jafnfljótum.
Eftirtektarverðasti kaflinn
þvkir mér í bókinni, er frá hjarð
mennsku höfundar á heiðum
Borgarfjarðar. Hún varð á þann
hátt, að Halldór skólastjóri á
Hvanneyri fékk Vigfús til að
gæta fjár á vorum inn á afrétt-
um, því að honum þótti fé sitt
ekki verða nógu vænt af vor-
beit á lágmýrum heima. Vigfús
tók þetta starf að sér og tókst
það vel. Hér er lýst sérstöku
atriði í tilraun til nýs háttar
í búskap, sem að vísu varð ekki
fr&mhald á. En samt sem áður
„MY TEN
YEARS AS A
COIJINTERSPY64
í íslenzkri
þýðingu.
Boris Morros
n
LEIKIÐ
TVEIM SKJÖLDUM'
— I leyniþjónustu Bandaríkja-
manna og- Rússa í senn.
Hvers vegna hættu Rússar við að myrða Tító?
Hvers vegna gerist miiljónainæringur njósnari
fyrir Rússa?
Hvernig nota Rússar kynhvötina við njósnastarf-
semi sína?
Svör við öllu þessu og ótal mörgu fleiru fáið þér
í bókinni „Leikið tveim skjöldum“.
Stórblaðið New York Herald Tribune sagði m.a.
um sögu Morros:
. . sagan er að öllu leyti með hinu snilldar-
lega handbragði frá Philips Oppenheim — dulmáls-
bréf; samband við flugumenn í New York, Múnchen
og Vínarborg; leynilegar viðræður í Moskvu; líf-
verðir og naumleg björgun.
En hún hefur einnig að geyma raunverulegan ár-
angur, sem fólginn er í sakfellingu sovétnjósnara
hér í landi og nákvæmum upplýsingum um vinnu-
brögð sovétstjórnarinnar hvarvetna . . . .“
„Leikið tveim skjöldum“ er spennandi og
lærdómsrík.
Bókautgáfan VOGAR
fir-nst mér hann sýna tvennt.
í fyrsta lagi viðleitni Halldórs
skólastjóra til þess, að finna og
fitja upp á nýjum leiðum í
búnaði og í öðru lagi kjark og
áiæði borgfirzka bóndasonarins,
sem lagði í þá hættu að halda
til heiða með stóra hjörð í miðj-
um maí og gæta henn.vr þar
einn og yfirgefinn um sauðburð,
eigandi von á illviðrum og
margs konar hrakningum. Lýs-
ir.garnar á verunni til heiða með
stóra hjörð er lærdómsrík frá-
sögn og hin skemmtilegasta.
Sama er að segja um hjarð-
mennskuna í villta vestrinu.
Þ&r urðu líka ævintýri, sem eru
forvitnileg til lestrar. Hjarð-
mennska Vigfúsar var um stærð
hjarðar öllu tröllslegri en heima,
og atvik og aðstæður mjög ó-
líkar. En til þess að standa í
stykkinu, þurfti sömu hæfnina
á stöðunum báðum, og Borg-
firðingurinn var jafnhæfur í
álfunum báðum til að gæta
hjarðar.
Vigfús segir frá mörgu í
þessari bók, enda hefur hann
margt reynt og margt gert um
d&gana. Það er alltaí ánægju-
legt, að menn, sem margt hafa
kannað riti minningar sínar og
gefi öldum og óbornum kost
á að kynnast því, sem þeim er
minnisstæðast eftir farinn veg.
Eg held að höfundi þessarar
bc'kar hafi tekizt um margt vel,
þó að mál hans sé ekki lært,
þá er það tungutak alþýðufólks-
ins eins og við heyrum það
ómengað af vörum þess. Bækur
ritaðar á ómenguðu alþýðumáli
eiga að mínu viti fullan rétt
á sér, og eg tel það einmitt
einn höfuðkost endurminninga
ritaðar af ómenntuðum alþýðu-
manni, að þær geyma málið
eins og það var á hans dögum.
Slíkar bækur verða ábyggilega
í framtíðinni metnar mikils af
málvísindamönnum.
1 Æskudögum Vigfúsar er mik
ið af myndum og gefa þær bók-
inni mikið gildi. Betra hefði
verið að hafa myndirnar svo
lítið stærri, en þó er betra að
fá þær heldur en ekki. Bókin
er sæmilega útgefin og fremur
til hennar vandað um ytri frá-
gang.
Jón Gíslason.
Jólatréð og g-renið hefur í
aldaraðir verið eitt af tákn-
um Jólahátíðarinnar. — En
hver tími, hvert árabil hefur
sína sérstöku tízku eða list-
rænu sköpunarform — þann-
ig gefur nú að líta mjög fjöl-
breyttar — jólaskreyting&r í
blómabúðum borgarinnar og
á götum úti um þessar mund
ir. Á með fylgjandi mynd
eru tómir og skreyttir beyki-
askar, sem falla mjög vel við
greni og blómaskreytingar.
uper-automatic
Það þekkja allir venjulega saumavél frá
zig-zag saumavél, en það vita færri um
hvaða mismunur er á „automatiskri“ og
,,super-automatiskri“ saumavél. — „Auto-
matisk“ saumavél saumar fjölda mynstra
sem takmarkast af hreyfingu efnisins á einn
veg (áfram) en „super-automatisk“ sauma-
vél færir efnið bæði afturábak og áfram, og
er því fjölbreytni mynstranna engin tak-
mörk sett. T. d. saumar Borletti fjölda mynd-
mynstra (hús, skip, fugl, hund, o. fl.) og
auk þess allt stafrófið algjörlega sjálfvirkt.
Kynnið yður yfirburðakosti Borletti áður en
þér ákveðið saumavélakaupin.
M A R C O H. F.
Aðalstræti 6, sími 13480 — 15953.
VILBERG & ÞORSTEINN
Laugavegi 72, símj 10259.
Kaupfélag Hafnfirðinga, Hafnarfirði,
Stapafell h.f., Keflavík,
Har. Eiríksson & Co., Vestmannaeyjum,
Elís H. Guðnason, Eskifirði,
Verzl. Þórs Stefánssonar, Húsavík,
Sportv. og hljóðfæraverzl., Akureyri,
Verzlunin VökuII, Sauðárkróki,
Kaupfélag ísfirðinga, Isafirði,
Vesturljós, Patreksfirði,
Mynstur úr automatiskri saumavél,
Mynstur úr super-automatiskri saumavél.
■ErETHÆJZRfEJEJErE.
Í*t\ ,'V', .'V', /Y\
±i:irkir
AJ5 e 3) C J 3 JT J
ŒIIIlIjlllLŒŒŒlinrCEEQI