Morgunblaðið - 04.01.1961, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 4. janúar 1961

Utg.: H.f Arvakur. Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sígfús Jónsson.
Ritstiórar: Valtýr Stefónsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konróð Jónsson
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald Kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
BREYTING FISKVERÐSINS HEFUR
MIKLA ÞÝÐINGU
t* IN S og Morgunblaðið1®
skýrði frá á gamlársdag
hefur náðst samkomulag
milli stjórnar og verðlags-
ráðs Landssambands ís-
lenzkra útvegsmanna annars
vegar og fulltrúa frá fisk-
kaupendum hins vegar um
nýtt fiskverð á þessu ári.
Samkomulag þetta verður
síðan borið undir fram-
haldsaðalfund L.Í.Ú.
Samkvæmt hinu nýja sam
komulagi verður grundvall-
arbreyting á fiskverðinu. Er
nú tekin upp flokkun fisks
eftir gæðum og verða flokk-
ar þess fisks, sem hæfur
telst til manneldis, þrír og
verð bezta fisksins nær
heímingi hærra en hins lak-
asta.
Enginn vafi er á því, að
þetta nýja fyrirkomulag mun
stórauka aflaverðmæti út-
vegsins og þar með þjóðar-
tekjurnar. Nú verður ekki
lengur kappsmál að róta sem
mestu aflamagni á land,
hvernig sem nýtingin er,
heldur er frumskilyrðið að
geta selt sem allra bezta
vöru.
að verðið 1,66 kr. pr. kg.,
þó að allt annað og hærra
verð fengist fyrir fiskinn.
Báðir aðilar eru óánægðir
með þennan hátt og vilja
reikna hlut sjómannsins af
því verði, sem raunverulega
fæst fyrir aflann. Af því
leiðir að sjálfsögðu, að
hundraðshlutur sjómannsins
verður að lækka, því að ann-
ars fengi skipshöfnin miklu
stærri hlut af heildarverð-
mætinu en hingað til.
Vandamálið er því annars
vegar, að umreikna þennan
grundvöll til raunverulegs
verðmætis og er nokkur á-
greiningur um, hvernig þeim
útreikningum skuli háttað.
Verður þó að gera ráð fyrir,
að báðir aðilar sýni þá á-
byrgðartilfinningu að kryfja
þessi mál til mergjar og
komast að niðurstöðu um
það, hvaða hlutur af hinu
hærra fiskverði skili sjó-
mönnum sömu hlutdeild í
heildaraflanum eins og ver-
ið hefði, ef áfram hefði ver-
ið reiknað eftir gamla fyr-
irkomulaginu.
KJARASAMNING-
AR BÁTASJÓ-
MANNA
TJEILDARSAMNINGAR
hafa ekki tekizt milli
ejómannasamtakanna innan
A.S.Í. og L.Í.Ú. Þegar þetta
var ritað, höfðu hins vegar
borizt um það fréttir, að
mikill hugur væri í sjómönn
um á Suðurnesjum og víðar
að ná þegar samningum, þó
að samninganefnd sjómanna
samtaka A.S.Í. hafi hvatt hin
ýmsu sjómannafélög til að
boða verkfall 15. þ. m.
Kjör sjómanna byggjast
nú á lögbundnum grund-
velli, sem festur var með
setningu laganna um efna-
hagsráðstafanir á síðasta
vetri með hliðsjón af þeim
kjarasamningum, sem þá
voru í gildi. Er af þeim sök-
um hægt að hefja róðra nú
þegar, eins og sums staðar
er gert, þó að ekki hafi náðst
nýir samningar.
Segja má að samninga-
þjark sjómanna og útvegs-
manna sé tvíþætt. Annars
vegar er þess að gæta, að
kjörin byggjast nú á úrelt-
um grundvelli frá tímum
uppbótakerfisins, þegar hluta
skiptin voru orðin svo ó-
raunhæf, að við útreikning
hlutar sjómannsins var not-
Hins vegar hafa sjómenn
svo gert kröfur um verp-
lega bætt kjör á kostnað út-
gerðarinnar. Aðilum ber
ekki saman um, hve miklar
þessar kröfur séu, enda
sjálfsagt lengi hægt að deila
um það, meðan ekki er sam-
komulag um fyrra atriðið,
þ.e.a.s. umreikning hluta-
skiptanna miðað við verðið
1,66 kr. til hins nýja og
hærra verðs.
Á þessu stigi málsins er
ekki hægt að fullyrða, hvort
samninganefnd sjómannasam
taka A.S.Í. gerir alvöru úr
verkfallshótun sinni til að
knýja fram kjaraþætur, sem
skertu hag útgerðarinnar frá
því, sem verið hefur, né
hvort sjómannafélögin verða
við óskym nefndarinnar um
verkföll. Yerður þó að telja
slíkt ábyrgðarleysi ólíklegt,
á sama tíma og almennt er
viðurkennt, að erfiðleikar út
gerðarinnar eru nægilegir
fyrir. Vonandi næst því sam-
komulag án þess að til ó-
óyndisúræða verði gripið.
NÝ „KÓREU-
STYRJÖLD"?
ATBURÐIRNIR í Laos
vekja heimsathygli
og er það sízt að furða, því
að ástandinu svipar nú þar
mjög til þess, sem var í
I.eiðtogar jafnaðarmanna ganga í fylkingarbrjóstí mótmælagöngu.
Kóreu, er styrjöldin hófst
þar fyrir 10 árum síðan.
Um miðjan desember
breyttust deilurnar í Laos,
sem áður höfðu verið til-
tölulega saklausar, í blóð-
uga bardaga. Síðan hefur
ástandið farið hríðversnandi
og er nú orðið um beina
íhlutun kommúnista í ná-
grannaríkjunum Norður-Viet
nam og Kína að ræða.
Vesturveldin reyna í
lengstu lög að forðast að
dragast inn í átökin, en
nokkurs ágreinings hefur
gætt um afstöðu þeirra og
hafa Bretar og Frakkar haft
meiri trú á því en Banda-
ríkjamenn, að vopnahlés-
nefndin frá 1954 gæti tekizt
að skakka leikinn. Vonandi
tekst að leysa deiluna eftir
pólitískum leiðum.
„HENGJUM
EYSKENS"...
t’NN versnar ástandið í
^ Belgíu. — Jafnaðarmenn
hafa reynt eftir fremsta
megni að færa sér í nyt ó-
ánægju belgískra verka-
manna með sparnaðarfrum-
varp Eyskens-stjórnarinnar.
Af fréttum í gær er ekki
annað að sjá en stjórnin
haldi fast við ákvarðanir sín
ar, enda nýtur hún stuðn-
ings kaþólska verkalýðssam-
bandsins. Jafnaðarmenn hafa
notað alþekktar aðferðir til
að koma málum sínum fram:
að kalla lið sitt út á göturn-
ar. — Morgunblaðið leggur
ekki dóm á fyrirætlanir
stjórnarinnar, en fordæmir
hinsvegar aðferðir jafnaðar-
manna, sem eru fasistum og
kommúnistum einum sam-
boðnar. „Hengjum Eyskens“,
„í gálgann með konunginn“,
hefur heyrzt á götum Bruss-
.els. Slík hróp lýsa kommún-
istískri fyrirlitningu á lýð-
ræði og geta kallað á hættu-
legar gagnráðstafanir. Slík
hróp eiga ekki heima í
NATO-ríki.
mörfum héruðum hafa gert verk
fall. Síðan hefur hermönnum
verið falið að vinna störf þeirra.
Verkfallsmenrr hafa sumsstaðar
unnið skemmdarverk á rafstöðv
um, og handalögmál hafa staðið
um sumar rafstöðvamar. Oft og
tíðum hefur mestur hluti lands-
ins verið rafmagnslaus og varla
er nokkur staður í landinu, þar
sef rafmagnið hefur ekki gefið
sig, einhverntíma. Menn lifa og
í stöðugum ótta við að allt raf
kerfi landsins, gefi sig, leiðsl-
urnar skemmist vegna ójafns á-
lags o.s.frv.
Öll heimili í Belgíu hafa þvi j
reynt að birgja sig upp af kert
um. Kerti eru ekki lengur fáan
leg í búðunum, en þegar gestir
voru væntanlegir til Belgíu um
jólaleytið, var bezta jólagjöíin
sem þeir gátu flutt með sér eínn
kassi af kertum.
Rafstraumurinn í Briissel,
höfuðborginni er svo takmark-
aður, að verzlunum var bannað
að lýsa upp sýningarglugga. Þá
var slökkt á hinum fjölskrúðugu
jólaskreytingum á götum aðal-
viðskiptamannahverfisins og að
eins var kveikt á þeim stutta
stund á sjálfan jóladag til að
lofa fólki að sjá alla dýrðina.
Sú dýrð var þó skammvinn, því
að skömmu síðar hófust róstur
í borginni.
— • —
Vonir uin að hægt væri að
leysa verkfallið brugðust þegar
Eyskens forsætisráðherra hafn-
aði að eiga nokkurn þátt í sátta
aðgerðum rólegri manna í Jafn-
aðarmannaflokknum.
Nefnd þeirra gekk á fund
hans og fór þess á leit við hann,
að hann kallaði þing þegar sam
an eftir jólin og frestaði um-
ræðum um efnahagsmálaiöggjöf
ina í þrjár vikur. Auk þess kröfð
ust þeir, að hætt yrði að nota út
varpið til áróðurs gegn verkfalls
<j>mönnum og mótmæltu því að
í fyrstu vel. Hann bað um tíma
til umhugsunar. Svar kom síðan
og var á þá leið, að ríkis-
stjórnin liti á það sem fyrstu
skyldu sína að koma röð og reglu
á í landinu, undansláttur kæmi
ekki til greina.
— • —
Eftir að strætisvagni með 40
farþegum hafði verið ekið frá
flugvellinum við Briissel inn til
borgarinnar, stráðu verkfalls-
menn til mótmæla nöglum á
bílabrautina, sem liggur milli
flugvallar og borgar. Af þessu
varð síðan alvarlegt bílslys. Hjól
barðar undir stórum brezkum
benzínbíl sprungu. Hann þeyttist
út /af veginum og féll niður
25 metra djúpt gil.
— • —
Gaston Eyskens forsætisráð-
I herra sagði í útvarpsræðu: —
Eg vara ykkur við því að leika
ykkur að eldinum.
Hann hélt því fram, að þeir
verkfallsmenn sem gerðu verk
fall hefðu orðið fyrir áhrifum
frá skipulögðum og kerfxsbundn
um rangfærslum stjórnarand-
, stæðinga. — Þeir gera sér ekki
| grein fyrir, hvað felst i efna-
hagsmálaaðgerðum ríkisstjórnar
innar. Það er t.d algerlega
rangt, sagði Eyskens, — sem
stjórnarandstæðingar hafa sagt
til að æsa fólk upp, að húsa-
leiga muni hækka skyndiiega og
kaupmáttur launanna minnka
snögglega.
Forsætisráðherrann skoraði á
verkfallsmennina, að taka aft-
ur upp vinnu. Allir sem hefðu
unnið akemmdarverk yrðu að
svara til saka fyrir dómstólum.
Aðrir verkamenn gætu rólegir
haldið aftur til vin'nustaðar.
Hann sagði að mestu skemmd
arverkin hefðu verið unnin á
járnbrautarteinum og msrkja-
kerfi járnbrautanna. Frá ýms-
um landshlutum hefðu bonzt
fregnir af því að járnbrautar-
vögnum hefði verið rennt út af
UTAN UR HEIMI
Verkföllin í Belgíu
ÞAÐ VAR víða ljóslaust í Belg'herlið væri notað til að vinna
íu, bæði á jólum og um áramót störf verkfallsmanna.
in. Starfsmeim dieselrafstöðva íl Eyksens tók nefndarmönnum
Riðandi lögregia skakkar leikinn.
teinunum. Hjá bænum Gedinne
var heilli lest velt út af teinuil-
um.
Ríkislögreglan skýrir frá því,
að hún hafi tekið flugmiða í iðn
aðarburginni Liége, þar sem
skorað er á óbreytta hermenn að
gera uppreisn gegn liðsforingj-
um og yfirmönnum sínum, sem
fyrirskipa þeim að vinna störf
verkfallsmanna.
Þá hefur lögreglan gert upp-
tækt og bannað útkomu blaðs
Jafnaðarmanna í Liége „La Wall
onie“, vegna þess að það hefur
ítrekað hvatt verkfallsmenn til
ofbeldisverka. Þá hefur skiln-
aðarhreyfing Vallóana enn á ný
rutt sér til rúms og hefur það
sézt af kröfuspj öldum og heyrzt
af hrópum verkfallsmanna.
Verkföllin hafa verið lang
mest í suður og austurhluta
landsins þar sem hinir frönsku-
mælandi Vallónar búa. En ein-
mitt þar er styrkur Jafnaðar-
manna mestur. Þar heyrast nii
hrópin um skilnað og skiptingu
landsins. — Sömu hrópin sem
heyrðust í deilunum um kon-
ungdæmi Leopolds föður Bald-
vins, fyrir rúmum tíu árum.