Morgunblaðið - 26.02.1961, Blaðsíða 8

8
Mortcrisnr 4niÐ
. Sunnudagur 26. febr. 1961'

>:
ÓSJALDAN gera menn sér
það til dundurs að brjóta heil
ann um hvaða bók þeir vildu
helzt kjósa að hafa með sér,
ef þeir lentu í þeirri uppá-
komu að dveljast langdvölum
aleinir á afskekktri eyðiey.
Svörin eru vafalaust eins
mörg og ólík og mennirnir,
sem svara. Einn mundi sjálf-
sagt kjósa biblíuna, annar
Mat og drykk eftir Helgu Sig-
urðardóttur, þriðji Andrés
Önd o. s. frv.
Ég held að það gæti líka
verið dálítið gaman að hug-
leiða, hvort menn kysu frem-
ur að vera án: dagblaðanna
eða útvarpsins. Fánýtt við-
fangsefni, munu sumir sjálf-
sagt segja, og kann það að
vera rétt — og þó: slíkt getur
komið okkur til að átta okkur
betur á því, hvaða gildi þessi
menningartæki nútímans haía
íyrir þjóðfélagsþegnana.
Nú er svo komið, að allir líta
á fciöð og útvarp sem sjá'f-
sagðan hlut. Við eigum senni
lega ómögulegt með að skilja
til fulls hlutskipti forfeðra
okkar, sem hvorugt höfðu.
Eitt er þó víst, að okkur
mundi þykja harla dauflegt
að vakna í dimmri og kaldri
baðstofu, og eiga þess ekki
kost að opna útvarpið til þess
að hlusta á séra Bjarna eða
annan vildisklerk flytja okk-
ur gott orð, né taka nokkur
hliðarhopp og bolbeygju undir
dillandi músikk morgunleik-
fiminnar. Og ofan á þetta út-
varpsleysi ætti svo að bætast
sú yfirþyrming að eiga þess
enga von, að morgunblöðin,
ilmandi af nýþorrnaðri prent-
svertu, svifu inn í bæjargöng
in, til þess að lyfta sálum vor-
um upp á efri plön með morg
unkaffinu. Já, morgunkaffinu
— ef svo væri ekkert kaffi til!
Nei, það fer hrollur um okkur,
bara af tilhugsuninni um
morgna, sem væru svo gjör-
sneyddir öllum „tildragelsum“
eins og Þórbergur mundi
segja.
Dagblöðin eru orðin óaðskilj
anlegur þáttur daglaga lífsins
á heimilunum og annars stað-
ar. Hér á landi eru samgöng-
ur orðnar það greiðar að méiri
hluti þjóðarinnar fær blöðin
samdægurs. Kaupstaðir og
kauptún við Faxaflóa, og lík-
lega eitthvað austanfjalls fá
Reykjavíkurblöðin fyrir há-
degi flesta daga. Fæstir vilja
án þeirra vera. Eru það ekki
margir, sem kannast við kapp
hlaup allrar fjölskyldunnar
um blöðin á morgnana. Um
leið og blaðið dettur inn úr
dyrunum spretta allir upp og
hlaupa eins og þeir eigi lífið
að leysa til að verða fyrstir
til að ná í blessað blaðið, hús
bóndin hleypur frá rakstrin-
um og krakkarnir hoppa fram
á gólfið með stýrurnar í aug-
unum, glaðvöknuð á samri
stund. Og öll hafa þau eitt-
hvað að sækja í blaðið: hús-
bóndinn hvolfir sér yfir frétt
irnar og leiðarann, því að
hann verður að vita hvað harvn
á að segja í pólitíkinni, þeg-
ar hann kemur á vinnustað-
inn; húsmóðirin byrjar gjarn-
an á framhaldssögunni, það
gerir dóttirin líka og bætir
tízkusíðunni við; sonurinn
gleypir í sig íþróttasíðuna; og
yngstu börnin eru ekki í rónni
fyrr en þau hafa kynnt sér
afrek Markúsar og Eiríks víð-
förla þann daginn.
Blöðin eiga vissulega miklu
ábyrgðarhlutverki að gegna,
og það er mikill vandi að vera
blaðamaður. í þá stétt verða
menn seint of vel valdir. Þeir
þurfa að vera fjölmenntaðir
og málhagir, hafa skarpa dóm
greind og góðar gáfur. Hér á
fslandi eru sennilega strang-
ari kröfur en annars staðar
gerðar til blaðamanna um það
að þeir hafi gott vald og þekk
ingu á móðurmáli sínu og
vandi það í skrifum sínum.
Þetta er eðlilegt, undirstaða
íslenzks sjálfstæðis er tungan,
þjóðernið og sagan.
Blöðin eru ekki einungis
dægradvöl; þau móta flestum
fremur skoðanir okkar og lífs-
viðhorf. Þess vegna getur líka
orðið hættulegt að vera of
háður þeim. Sá maður er t. d.
ekki vel á vegi staddur, sem
les ekkert annað blað en það,
sem elsku flokkurinn hans gef
ur út. Það er ósköp hætt við,
að hann verði líkur sporvagni
á pólitískri göngu sinni. Og
skelfing held ég, að okkur ís-
lendingum, með alla okkar
þrætugirni leiddist, ef við
byggjum við skipulag, sem
leyfði aðeins útkomu blaða
eins flokks. ,
Já, blöðin eru ríkur þáttur
af daglaga lífi okkar. En ég
ætlaði ekki að tala meira um
þau að sinni. Við ætluðum að
tala um það, hvort við kysum
fremur, blöðin eða útvarpið,
ef við ættum aðeins kost á
öðru hvoru.
Útvarpið á sér skemmri
sögu en blöðin. Á rúmum 30
árum hefur það rutt sér svo
til rúms, að varla er nokkurt
heimili á landinu útvarps-
laust og á sumum eru fleiri
en eitt tæki. Útvarp er á
vinnustöðum og í skólum og
fjölmörgum bílum, skipum
o. s. frv. Tala gjaldskyldra út-
varpshlustenda er komin yfir
49 þúsund. Það nær m. ö. o.
eyrum nær því allra lands-
manna. Fyrir furðulega lítið
árgjald flytur það okkur allan
ársins hring fjölbreytta dag-
skrá, sem stendur mestallan
daginn, innlendar og erlendar
fréttir, fræðiefni, skemmti-
efni tónlist cfg leiklist, að ó-
gleymdum jazz danslaga,-
og óskalagaþáttum, sem virð-
ast 'vera sérstaklega ástfólgin
eftirlætisbörn útvarpsstjórn-
arinnar síðari árin. Nei, sá
sem er gestur við nægtaborð
útvarpsins okkar, þarf ekki
vatn að drekka eða söl að
tyggja. Kostafæðan þar má
sannlega kallast „kláravín,
feiti og merkur með“, enda
þótt einstaka drykkur slæðist
þar með, sem varla nær3yz%
að styrkleika!
Ábyrgðin, sem hvílir á þeim,
sem með stjórn og fram-
kvæmd útvarpsdagskrárinnar
fara, er sízt minni en blaðaút-
gefanda og blaðamanna. Enn
strangari kröfur verður t. d.
að gera til vandaðrar máls-
meðferðar þar, því að á það
hlustar öll þjóðin, ekki sízt
yngsta kynslóðin. Og útvarp-
ið verður að líta á það sem
skilyrðislausa skyldu sína að
standa á verði um þjóðlega
menningu og menningararf,
sem teljast verður þess virði,
að honum sé viðhaldið, til
styrktar íslenzku þjóðerni og
menningarfrelsi. Það á ekki
einungis að gera sér far um
að flytja okkur nýjungar sam-
tíðarinnar, heldur líka að
tengja okkur sem innilegast
við það, sem bezt er £ fortíð
þjóðarinnar. Ég tel að þjóðleg
menning og sögulegur arfur
eigi hlutfallslega minni ítök
í hinni auknu útvarpsdagskrá
nú en á fyrstu áratugúm út-
varpsins. Tökum t. d. eitt
dæmi, kvöldvökurnar svo-
nefndu, er frá upphafi voru
óbifandi hæli þjóðlegrar
menningar í dagskránni, og
voru yfirleitt mikils verðar
og mikil rækt við þær lögð.
Af þeim ástæðum er þeim
enn haldið við, en með mis-
jöfnum árangri; sumar þeirra

eru skolli kollindoðrulegar £
seinni tíð.
Útvarpið verður að halda
uppi stöðugri og vökulli leit
að efni og góðum starfskröft-
um, ekki einungis hér í höf-
uðsstaðnum, heldur um allt
land, í sveit og bæ. Dagskrár-
undirbúningurinn verður að
vera meira en emtóm skrif-
stofuvinna. Skilningur frétta-
þjónustu útvarpsins á þessu
hefir 'farið sívaxandi, ekki
sízt fyrir rösklega framgöngu
Stefáns Jónssonar, hins ötula
fréttamanns, sem hefir þó
ekki fengið eins rúman tíma
og eins góða aðstöðu til frétta-
öflunar og verðugt væri. Sum-
ir fjasa heil ósköp um hve
miklu fé sé ausið í dagskrá
útvarpsins. Þeir hinir sömu
hugleiða varla nógu vel hvílík
ósköp af dagskrárefni hlust-
endur fá fyrir sára-lítið gjald
— minna en blaðagjald. Þjóð-
in hefir bókstaflega ekki efni
á því að spara fé um of til
góðrar og menntandi útvarps-
dagskrár.
Þótt útvarpið kunni að hafa
ýmsa galla, eigi siður en blöð-
in, þá eru kostir þess svo mikl
ar. að lif nútímamanns hlyti
að verða daufara og snauðara,
væri hann sviptur því. Þau
menningar- og uppeldisáhrif,
sem ríkisútvarpið okkar hefir
haft á þjóðina undanfarna
þrjá áratugi verða ekki í töl-
um metin. Það hefir aukið
menntun .okkar, bætt málfav
okkar, auk þess sem það hefir
oftast verið okkur öllum
skemmtileg og lyftandi dægia
dvöl. Hitt er svo annað mál,
að síðan veðurstofan gerði al-
þýðlega veðurspá óþarfa, er
minna gert að þvi að tala um
veðrið, þegar menn hittasí á
förnum vegi og bölva þvi, ef
þeir hafa ekki um neitt skávra
að ræða, og nú kemur útvarp-
ið oft i þess stað. Það er bágt,
ef menn hafa ekki nöiavið
sitt!
Ni.ðurstaðan verður því sú,
að útvarpið sé orðið samgrón-
ara daglegu lífi manna nú
orðið en dagblöðin. Það er íé-
lagi okkar, fræðari og
skemmtikraftur allan dagvnn,
ef við kjósum, og við gfetum
afþakkað það, ef við viljum
það neldur, stund og stund.
Ég mundi því fremur kjósa
útvarpstækið en blöðin til
sálufélags á eyðieyjunni minni
með fyllri virðingu þó fyrir
þessu mæta blaði og öðrum
dagblöðum. Mundi ykkur
ekki fara svipað, lesendur
góðir?
RJÓH
Vesturgötu 12.
Nýkomið
Hvítt sloppanælon,
verð *kr. 97,00.
Ódýr kjólaefni,
verð kr. 33,00.
Kápupoplin,
6 litir, br. 145 cm, verð
kr. 89,70.
Þykkt apaskinn,
7 litir, verð kr. 57,00.
Seljum næstu daga
ullargarn í mörgum litum
á kr. 27,00, 100 gr.
Póstsendum.

INNANMAL CLUGGA
-----------------------* '
—♦ EFNISBREI004-.....-

VINDUTJÖI Ð
Dúkur — Pappir
og plast
Framleidd
eftir máli
Margir litir
og gerðir
Fljót
afgreiðsla
Krðstján Siygeirsson
Laugavegi 13 — Sími 1-3P-79
Vélsetjari
og handsetjari
ÖSKAST NÚ ÞEGAR TIL
STARFA í PRENTSMIÐJU
—Viðskipti
Hefi kaupanda að góðum og vel tryggðum skulda-
bréfum að upphæð 80—100 þús. Þeir sem kynnu
að hafa áhuga á þessum viðskiptum gjöri svo vel
og sendi nöfn og upplýsingar í lokuðu umslagi á
afgreiðslu Morgunblaðsins fyrir 1. marz 1961 merkt:
„Öruggt — 77“.
SKIPAUTGCRB RIKISINS
HEKLA
fer vestur um land í hringferð
2. marz. — Tekið á móti flutn-
ingi á mánudag og árdegis á
þriðjudag til Patreksfjarðar,
Bíldudals, Þingeyrar, Flateyrar,
Súgandafjarðar, ísafjarðar, Siglu
fjarðar, Akureyrar, Húsavíkur,
Kópaskers, Raufarhafnar og
Þórshafnar. — Farseðlar seldir
á miðvikudag.
EGGERT CLAESíiEN og
GÚSTAV A. SVElNSbON
hæstar éttar lögm en.j.
Þórshamrí við Templarasund.
Bílskúr
Upphitaður bílskúr óskast til
leigu fyrir geymslu í Austur-
bænum, helzt á hitaveitu-
svæði. Tilboð sendist Mbl.
fyrir 29. þ. m., merkt:
„Austurbær — 1657“.
LOFTUR hf.
L JÓSMYND ASTO FAN
Pantið tíma í síma 1-47-72.
Félagslíf
. Víkingur knattspyrnudeild
Æfingar verða fyrst um simv
sem hér segir.
: Meistara, 1. og 2. flokkur:
| Miðvikudaga: Kl. 20.10 í leik-
i fimisal Laugardalsvallar.
j Sunnudaga: Kl. 10—12 á
íþróttasvæði félagsins.
3. flokkur:
Miðvikudaga: Kl. 19.20 í leik-
fimisal Laugadalsvallar.
Sunnudaga: Kl. 10—12 á
íþóttasvæði félagsins.
Æfingar 4. og 5. flokks verða
óbreyttar frá því sem verið hef-
ur í vetur.
Gunnar Jónsson
Lögmaður
við undirrétti o- hæstarétt.
Þingholtsstræti 8. — Sími 18259
Málflutníngsskrifstofa
JÓN N. SIGURÐSSON
h æstaréttarlögmaður
Laugavegi 10. — Sími: 14934
Knattspyrnufélagið Fram
Skemmtifundur verður hald-
inn í félagsheimilinu þriðjud.
28. fetxr. kl. 21. Félagsmenn fjöl-
mennið. — Kvennaflokkurinn.
Knattspyrnufél. Fram — 4. fl.
Áríðandi æfing á Framvellin-
um sunnudaginn 26. febrúar kl.
9.45. Mætið hlýlega klæddir.
Þjálfari.
Knattspyrnufél. Fram — 3. fl.
Áríðandi æfing á Framvellin-
um sunnudaginn 26. febrúar kl.
10.45. Mætið hlýlega klæddir.
Þjálfari.
KASSAR — ÖSKJCK
BÚÐIRp
Laufásv 4. S 13492
PILTAP. ^
cf þíí olqlti unnustum /Jr/
p'a n éq hringana. //y
/fortó/J tísmt/msso'iA