Morgunblaðið - 28.02.1961, Blaðsíða 13

Þriðjuctagur 28. febr. 1961
MORGVNBLAÐ1Ð
13
Barnauppeldissióður
Thorvaldsenfél. 85 ára
FYRIR 55 árum var stofnaður
innan Thorvaldsensféiagsins
barnauppeldissjóður. Fyrir hug-
skotssjónum félagskvenna sveif
þá mynd af fullkomnu barna-
iheimili, sem reist skyidi hér í
Reykjavík fyrir atbeina sjóðsins.
Strax haustið 1907 var hafizt
handa um að safna í sjóðinn, svo
íþestsi draumm' .gaeti orðið að
veruleika. Og alltaf síðan hefur
verið haldið áfram að safna til
hins væntanlega barnaheimilis,
í kappi við minnkandi verðgildi
peninga. Alls konar skemmtanir
og bazarar hafa verið haldnir,
gefin út kort, seld merki sjóðs-
ins, gefnar út barnabækur o. s.
frv. Árið 1925 var sjóðurinn orð-
inn 59 þús. kr. og 1929 lögðu kon-
urnar 50 þús. krónur til bæjar
ins, í þeim tilgangi að uppphæð-
in yrði notuð til byggingar barna
hælis.
Alltaf hefur þó eitthvað tafið
framkvæmdir. Nú í haust var
verkið loks hafið og ef 600 ferm.
ibygging að rísa við Sunnutorg.
Þar verður fullkomin vöggustofa
fyrir 32 börn innan við 18 mán.
aldur og íbúðir fyrir starfsfólk.
Óskadraumur félagskvenna
Thorvaldsensfélagsins er sem
sagt að rætast, en dýr er hann.
Áætlaður kostnaður vöggustof-
unnar er á 5. milljón. Þó þessar
60—70 félagskonur hafi ekki
látið sitt eftir liggja að efla sióð
inn öll þessi ár, vantar enn tals-
vert fé, og því fara þær nú af
stað með happdrætti. Vinningur
er Volkswagenbifreið og er ætl-
unin að draga 19. júní í sumar. —
Vöggustofan er okkar stolt. Nú
ríður á að bæjarbúar hjálpi okk
Sur og kaupi happdrættismiða
af okkur, sagði Svanfríður Hjart
ardóttir, formaður Thorvaldsens-
félagsins við fréttamann biaðs-
ins.
Fyrir 85 árum
En hverjar voru þær konur,
isem fyrir svo mörgum árum.
þegar ekkert barnaheimili var til
hér, settu sér það Inarkmið að
koma því upp? Og hvernig stend
ur á því að þær kenna sig við
Thorvaldsen. Eldri Reykvíking-
ar kunna vafalaust allir svarið
við þeim spurningum. En félags-
konur hafa unnið heldur hljóð-
lega og með stækkandi bæ horf-
ið nokkuð í fjöldann, þó ivert
harn í bænum þekkti Thorvaid-
sensbazarinn þeirra við Austur-
stræti, þar sem hægt er að fá
handprjónaða, hlýja vettlinga og
annan íslenzkan handunninn
varning.
Unphaf félagsins er að rekja
85 ár aftur í tímann. Þann 19.
nóv. 1875 var afhjúpað á Aust-
urvelli koparlíkneski af Albert
Thorvaldsen, sem Kaupmanna-
höfn gaf fslendingum. Þá var
mikið um að vera í Reykjavík,
24 ungar konur bundust samtök-
umum að skreyta Austurvöllmeð
llyngfléttum, skrauteveigum og
marglitum pappír. Upp úr því j
varð til þetta fvrsta félag kvenna ,
í Reykjavík. Fyrstu árin gekk j
félagið þó ekki undir nafninu •
Thorvaldsensfélag. f auglýsing- J
um frá því og blaðauinmælum
um það, er talað um .,ekki fáar
heldri yngisstúlkur í bænum“
eða eitthvað þessháttar. Enda
dylst ekki, þegar lesin eru nöfn
stofnendanna 24, að það eru
dætur háttsettra embættismanna
eða kaupmanna, enda tíðarand-
inn þannig að þær hafa varalaust
þekkzt bezt innbyrðis og efna-
hagur þeirra og heimilisástæður
gert þeim kleift fremur en flest-
um öðrum ungum konum í bæn-
um að fórna tíma og fjármunum
í mannúðarskyni.
Og þá erum við komin að því
sem ávallt hefur sett svip sinn
á félagið. Það hefur verið lítill |
hópur kvenna, sem hefur fórnað |
kröftum sínum endurgjaldslaust í i
þágu þeirra málefna, sem það'
hefur barizt fyrir. Og frá upp-
hafi hefur það beitt sér fyrir ýms
um mannúðar og menningarmái-
efnum.
Störfin unnin endurgjaldslaust
Fyrstu starfsár Thoi valdsens-
félagsins voru hvert öðru meiri
vandræða- og bágindaár, einkum
við sjávarsíðuna, þar eð fiskafii
brást að mestu tvö ár í röð.
Fyrsta verkefnið sem konurnar
í Thorvaldsensfélaginu tóku
fyrir, var því að sauma fatnað
handa fátækum heimilum fyrir
jólin. Síðan tók hvað við af öðru,
jólaskemmtanir fyrir fátæklinga
á hverju ári, ókeypis kennsla í
hannyrðum fyrir stúlkubörn,
sunnudagaskóli fyrir kvenfóiik,
þar sem bæði voru kenndar bók.
legar og verklegar greinar, 1888
reisti félagið skýli við Þvotta-
laugarnar, svo að þvottakonurn-
ar þyrftu ekki að standa við
þvottana í hvaða veðri sem var,
gengizt var fyrir alþýðlegum
fræðsluerindum um menningar-
og réttindamál kvenþjóðarinnar,
1896—’97 var á annað hundrað
fátækum börnum og gamal-
mennum veittur ókeypis matur
í Frönsku húsunum á kostnað
félagsins, þegar fiskleysi og önn
ur vandræði höfðu leitt bjargar-
skort yfir marga bæjarbúa og
íleira mætti telja. Að öllu þessu
unnu konurnar í sjálfboðaliðs-
vinnu. Þær öfluðu fjár með hluta
veltum, skemmtunum og bözur-
um, þar sem þær gáfu sína eig-
in handavinnu og kenndu sjálf-
ar í skólunum % mánu.ð hver,
og drógu ekki af sér.
Eftir að Thorvaldsensbazarn-
um, þessari sölustöð íslenzks
heimilisiðnaðar, var komið upp
aldamótaárið í Austurstræti 6, á
25 ára afmæli félagsins, var sami
háttur á hafður. Konurnar skipt-
ust á um að vinna störfin og
vera í búðinni. Og enn þann dag
1 dag leggur hver félagskona
fram eitt dagsverk í mánuði. —
Þetta hefur orðið erfiðara á
seinni árum, síðan enga húshjálp
var að fá, sagði frú Svanfríður,
er við spurðum hana um þetta.
En samt afgreiðir hver einasta
félagskona hér endurgjaldslaust
og tekur sína skyldudaga, hversu
fullorðin sem hún er og hvermg
sem á stendur.
Bazaíinn var hugsaður sem
stuðningur við þann fjölda
fátækra kvenna í bænum og ut-
an hans, sem gat komið vel að
koma ýmiss konar heimaunnum
munum í verð. Jafnframt gafst
félaginu þá kostur á að verja
sölulaununum, fyrst 10% og síð-
ar 15%, til hjálpar bágstöddum.
Lokaspretturinn
Bazarinn hefur einkum verið
Barnauppeldissjóðnum dropa-
drjúgur. En jafnframt nefur fé-
lagið verið ósínkt á gjafir og
styrki til annarra mannúðarfé-
laga og einstaklinga. T. d. studdu
félagskonur Landspítalanri með
ráðum og dáð og segja má að
varla hafi félagskonur mátt vita
af neinu aumu, svo þær hafi ekki
látið eitthvað af hendi rakna.
En hið langþráða markmið,
sem ávallt hefur verið stefnt að,
er vöggustofan, sem er a‘ð rísa
við Sunnutorg. Þess vegna herða
Thorvaldsensfélagskonur nú
sóknina á •lokasprettinum og
heita á Reykvíkinga að duga
vel og kaupa af þeim happdrætt-
ismiða.
Dráftur
hefur farið fram í happdrætti U.M.F. Biskupstungna,
og komu þessi nr. upp.
Nr. 3686 góðhestur — 5729 flugferð til London —
3231 hrærivél — 6338 ryksuga — 3810 veiðistöng —
3398 kuldaúlpa — 2676 — kaffistell — 5768 folald.
Upplýsingar gefur
EIRlKUR SNÆLAND
Espiflöt Biskupstungum.
Hefi opnað
læknángastofu
að Háteigsvegi 1 (Austurbæjar Apótek). Viðtalstími
mánud., þriðjud. og fimmtud. kl. 2,30—3,30, föstud.
kl. 4i—5 og laugard. kl. 1—2. Símar á stofu 10380 og
19907. — Heimasími 36554.
JÓN HANNESSON, læknir
Sérgrein: Skurðlækningar.
Við Sunnutorg er að rísa vöggustofa Thorvaldsensfélagsins.
Þar verður hægt að taka 32 börn innan við 18 mánaða.
Stærðir 5—12 ára Stærðir 1—4 ára
VafWl
Austurstræti 12.
IMáttúrulækriingafélag Rvík
Aðalfundur félagsins verður haldinn í Guðspekifé-
lagshúsinu við Ingólfsstræti þriðjudaginn 7. marz nk.
og hefst kl. 20,30.
Fundarefni:
Lagabreytingar — Venjuleg aðalfundarstörf
Önnur mál.
STJÓRNIN.
HALLÓ ! HALLÓ -
Kjarakaup á Langholtsvegi
Kvenpeysur, Drengjapeysur, Barnapeysur, Golf-
treyjur, Sloppar, Kvennærfatnaður, Barnabolir,
Bleyjubuxur, Sokkabuxur, Undirkjólar, Náttkjólar,
Herrasokkar, Kvensundbolir, Kvenblússur,
Allskonar metravara og ótal m. fl.
AÐEINS ÞESSA VIKU.
' *
titsalan á Langholtsvegi 19
Kostakjör
Við bjóðum yður hér með Ferðabók Þorvaldar Thorodd-
sens, 4 bindi, með mjög hagkvæmum afborgunarkjörum.
Þér fáið öll bindin með aðeins kr. 182.90 útborgun. Eftir-
stöðvarnar greiðist á sex mánuðum. Þeir sem greiða öll
bindin í einu kr. 914.65, geta fengið Jarðfræðikort Þor-
valdar Thoroddsens (kr. 150.00) ókeypis meðan birgðir
endast.
Það er rétt að benda á, að fyrsta bindi Ferðabókarinnar
er senn þrotið. Á hitt þarf ekki að benda, að Ferðabókin
er prýði í hverju bókasafni.
Kynnist landinu.
Lesið Ferðabók Þoraldar Thoroddsens.
Hafnarstræti 9 áímar 11936 — 10103.