Morgunblaðið - 05.03.1961, Blaðsíða 14

14
MORCVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 5. marz 1961
— Ræða Bjarna
Benediktssonar
• Framh. af bls. 8
þótt Norðmenn legðu ágreining
*inn og Breta undir Alþjóðadóm
stólinn, því að þeir hafi átt svo
lítið í húfi. Allt öðru máli sé
að gegna um okkur vegna þess,
að um lífið sjálft sé að tefla. En
hvað hefur Hermann Jónasson
sjálfur gert, þegar hann réði
hvað gert var? Og hvað hefur
hann sagt allt fram á síðustu
daga?
Þegar deilt var við Breta um
reglugerðina frá 19. marz 1952,
þar sem nýjar grunnlínur voru
aðalatriðið, lagði þáverandi ríkis
stjórn, sem skipuð var Stein-
grími Steinþórssyni, Hermanni
Jónassyni, Eysteini Jónssyni,
Ólafi Thors, Birni Ólafssyni og
mér, til að þeim ágreiningi yrði
skotið til alþjóðadómstólsins. t>á
voru það Bretar, sem ekki vildu
fallast á þá málsmeðferð, heldur
téftu upp löndunarbann á ís_
lenzkum ísvörðum fiski I þess
stað.
Á Genfarráðstefnunni fyrri
1958, þegar vinstri stjórnin und_
ir forystu Hermanns Jónasson-
ar sat við völd á íslandi, og Lúð
vík Jósefsson réði meðferð land
helgismálanna, lét hún leggja
fram tillögu um rétt strandríkis
til ráðstafanna utan við sjálfa
fiskveiðilögsöguna. í þeirri til-
lögu var eitt meginatriðið, að ef
ágreiningur yrði, skyldi gerðar-
dómur skera úr. Sú tillaga náði
þá ekki samþykki en var á ný
flutt á ráðstefnunni 1960, þá að
tilhlutan núverandi stjórnar en
með samþykki allra íslenzku
fulltrúanna á Genfarráðstefn-
unni, þar á meðal Hermanns
Jónassonar og Lúðvíks Jósefs-
sonar. Þannig var það tvívegis
berum orðum gert að beinni til-
lögu af íslands hálfu á alþjóða-
vettvangi, að ráðstafanir utan
12 mílna fiskveiðilögsögu yrðu
ekki gerðar nema ágreiningur
út af þeim væri borinn undir
dóm.
Þess vegna er ekki um það að
villast, að Alþingi íslendinga hef
ur talið þörf á viðurkenningu
annarra á ráðstöfunum utan 12
mílna fiskveiðilögsögu og is-
lenzkrar ríkisstjórnir hafa fyrr
og síðar boðið fram, að þann á-
greining sem af slíkum ráðstöf-
unum stafaði, skyldi útkljá með
dómi, ýmist sjálfum alþjóðadóms
stólnum, eða af gerðardómi. Ef
um gerðardóm eða alþjóðadóms
stólinn er að velja, er augljóst,
að okkur er meiri trygging í á-
kvörðunum hins síðarnefnda.
„Yrðum eingöngu að fara
eftir alþjóðalögum“
Hann er hæfasta stofnunin,
sem til er til þess að skera úr
því, hver séu gildandi alþjóða-
lög. Hingað til hefur enginn
haldið því fram, að við gætum
eða ættum að gera frekari ráð-
stafanir til stækkunar landhelg-
innar nema í samræmi við al-
þjóðalög. í umræðunum um land
helgismálið á fyrri híuta þessa
þings lýsti Hermann Jónasson t.
d. hvað eftir annað yfir því, að'
þær ráðstafanir ættu að vera „í
samræmi við alþjóðalög“ og „þar
yrðum við eingöngu að fara eftir
alþjóðalögum", eins og hann
komst að orði í háttvirtri efri
deild hinn 7. nóv. sl. Nú minnist
Hermann Jónasson ekki á „al-
þjóðalög" og félagi hans, hátt-
virtur þingmaður Lúðvík Jósefs-
son segir, að um þetta séu engin
„alþjóðalög“ til, sú heimild, sem
Hermann Jónasson sagði hvað
eftir annað í vetur, að yrði að
vera grundvöllur allra aðgerða
okkar, en hann virðist nú telja
landráð, ef við fylgjum.
Háttvirtur þingmaður, Her-
mann Jónasson, spurði í vetur,
hvernig mönnum gæti dottið í
hug, ef samið yrði við Breta, „að
þegar á að fara að færa út fyrir
12 mílur út á landgrunnið, þar
sem allt er vafasamara út frá al-
þjóðarétti, að við gætum gert
það, nema þeir heimti, að við
semjum um það við stærri ríkin
og beiti ofbeldi að öðrurn kosti“.
Með tillögu ríkisstjórnarinnar
er þessari hættu bægt frá. Bretar
skuldbinda sig til að krefjast
hvorki samninga né grípa til of-
beldis, heldur sætta sig við úr-
skurð Alþjóðadómstólsins.
„Ekki annarstaðar frekar
skjóls að vænta“
En eru það þá ekki samningar,
segja þeir, sem halda því fram,
að samningar séu svik? Hvað
sagði Eysteinn Jónsson um það í
útvarpsumræðunum 25. nóvem-
ber sl.?
„Hæstvirtur utanríkisráðherra,
sýnishorn af hans málflutningi
áðan, hann segir, að það hafi ver-
ið samið um landhelgismálið áð-
ur. Dæmi: Það var samið um land
helgismálið 1952. Með hverju?
Með því að gera boð um að skjóta
því til Haag-dómstólsins. Það
voru samningar um landhelgis-
málið, að dómi hæstvirts utanrík-
isráðherra. Það hlýtur að vera
meira en lítið bogið við þann
málstað, sem þarf svona málflutn
ing ,eða nefna þvílíkan útúrsnún
ing svo virðulegu nafni“.
Og hverju orði er sannara það,
sem háttvirtur þingmaður, Ól-
afur Jóhaiínesson sagði í umræð-
um á Alþingi hinn 14. nóv. sl.:
.......vissulega er það svo,
að smáþjóð verður að varast það
að ganga svo langt að hún geti
ekki alltaf verið við því búin að
leggja mál sín undir úrlausn al-
þjóðadómsstóls, því að sannleik-
urinn er sá, að smáþjóð á ekki
annars staðar frekar skjóls að
vænta heldur en hjá alþjóðasam
tökum og alþjóðastofnunum, af
því hún hefur ekki valdið til að
fylgja eftir sínum ákvörðunum
eins og stórveldin. Og þess vegna
hefði, að mínu viti, hvert eitt
spor í þessu máli átt að vera
þannig undirbúið að við hefðum
verið við því búnir að leggja það
undir úrlausn alþjóðadómsstóls".
Háttvirtur þingmaður reyndi
nú að hlaupast frá þessum um-
mælum, en viðurkenndi þó enn
í öðru orðinu, að Alþjóðadóm-
stóllinn væri helzta skjól smá-
þjóða. Næst kom svo flokksbróð-
ir hans, Þórarinn Þórarinsson, og
sagði dómstólinn sérstaklega
hættulegan þessum þjóðum. Ól-
afur Jóhannesson sagði, að ekki
munaði nema herzlumun, að Bret
ar hefðu verið búnir að tapa deil
Sendisveinn
óskast hálfan eða allan daginn.
ÁSGEIR SIGUR»SSON HF.
Hafnarstræti.
Hverfigluggar
með OPNUNARÖRYGGI
— NÆTUROPNUN
— FÚAVARNAREFNI
Trésmiðja
GISSURAR SÍMONARSONAR
við Miklatorg — Sími 14380
©
LJÓSMYN D ASÝN I NGI N
BOGASALNUM OPIN KL. 2-10
KAUPSTEFINIAN í HAIMIVOVER
fer fram 30. apríl til 9. maí
Á 506 þúsund fermetra sýningarsvæði sýna fimm þúsund fyrirtæki framleiðslu hins
háþróaða tækniiðnaðar Vestur-Þýzkalands.
Mörg önnur lönd taka þátt í kaupstefnunni.
Vér gefum allar upplýsingar og seljum aðgangskort
Farin verður hópferð á kaupstefnuna.
Ferðaskrifstofa Ríkisins
Lækjargötu 3 — Sími 1-15-40
FRYSTIHÍJSEIGENDUR
FISADCO ROÐFLETTINGARVÉUN með föstum hníf
Roðflettir: Þorsk, — Vsu, — Ufsa, — Karfa, —
Kola og Steinbít
Afkastar allt að 96 flökum á mínútu.
Skilar 1—3% meiri nýtingu.
Stærð á flökum allt að 23 cm. breið
Sjálfvirkur öryggisrofi
Bygging öll úr aluminium og ryðfríu stáli
Vélin er á hjólum og tilfærsla auðveld einum
manni
Vinnur hljóðlega.
Færibandið frá hníf úr ryðfríu stálneti
Enginn varahlutakostnaður
G. Helgason & Melsted hf.
Síimi 11644 — Reykjavík
m

unni. Þórarinn Þórarinsson hélt
því aftur á móti fram, að við
værum þegar búnir að vinna sig-
ur. Ósamræmið er í einu og öllu
hjá þeim félögum. Hið eina sera
þeim kemur saman um er, aS
þegar aðrir gera hið sama, eða
svipað, — þótt það sé betra —
og Framsókn gerði meðan hún
var við völd, þá sé það ekki sam-
bærilegt. Það er kjörorð gömlu
forréttindamannanna: Það er
ekki sambærilegt.
Alþingi mun ekki víkjast
undan skyldu sinni i
Sannleikurinn er sá, að við er-
um búnir að vinna sigur í deil-
unni við Breta. Samkomulagið,
sem nú hefur verið gert, er stað-
festing á þeim sigri, eins og við-
urkennt er jafnt innanlands og
utan.
Spurningin er: Hvort viljum
við íslendingar heldur, að ágrein
ingur um ákvarðanir okkar um
enn meiri stækkun fiskveiðiland-
helginnar, jafnskjótt og við telj-
um tímabært, verði leiddur til
lykta með nýjum löndunarbönn-
um eða herskipasendingu á ís-
landsmið eða með úrskurði Al-
þjóðadómstólsins, um það, hvort
við styðjumst við lög og rétt?i
Þeir, sem síðari kostinum hafna,
vilja þar með skipa íslandi í floklc
ofbeldisþjóða. Heimskulegra til-
tæki væri trauðla hugsanlegt
fyrir þjóð, sem sjálf býr yfir engn
afli öðru en því ,sem lög og rétt-
ur, hófsemi og sanngirni veita
henni.
Landhelgismálið sjálft er þýð-
ingarmikið og verður seint orð-
um aukið hver nauðsyn okkur er
á að tryggja rétt okkar í því sem
allra bezt. Enn þýðingarmeira er
þó, að ísland haldi áfram að vera
réttarríki. Undir því er gæfa
þjóðarinnar komin og á því get-
ur sjálfstæði hennar oltið. >
Með samþýkkt þeirrar tillögu,
sem nú liggur fyrir, er allt þetta
tryggt. Slegin er skjaldborg um
lífshagsmuni íslenzku þjóðarinn-
ar og fáni laga og réttar, frelsia
og fullveldis hennar dreginn að
hún. Alþingi fslendinga má allra
sízt hverfa af verðinum eins og
hv. sumir þingmenn leggja nú tib
þegar svo mikið er í húfi. Þess-
vegna kemur ekki til mála, að
það samþykki að víkjast undan
þeirri ábyrgð, sem stjórnarskrá
fslands leggur því á herðar. Þa5
mun ekki skjóta þessu máli frá
sér, heldur afgreiða það lögum
samkvæmt og með samþykkt
sinni afla sér virðingar og þakk-
lætis þjóðarinnar í bráð og lengd.
— Reykjavikurbréf
Framh. af bls. 13.
j embættismenn ómissandi. Þeir
| undirbúa málin og sundurgreina
[ svo, að allt liggi ljóst fyrir. Víð-
tæk þekking Davíðs Óiafssonar,
forseta Fiskifélags íslands, á
gildi allra fiskimiða við landið
hefur t, d. reynzt hin styrkasta
stoð íslendinga í viðræðunum
undanfarna mánuði .Áður hafði
Hans G. Andersen sendiherra
unnið undirbúningsstarf, sem
seint mun gleymast og margföld
reynsla hans og örugg lagaþekk-
ing kom einnig að góðu gagni
nú. Svipað má einnig segja um
hina samninganefndarmennina,
Gunnlaug Briem, ráðuneytis-
stjóra, Hinrik Sv. Björnsson,
sendiherra og Jón Jónsson fiski.
fræðing.
En að lokum eru það stjórn-
málamennirnir sem taka á-
kvörðun og bera ábyrgðina. Aí
mörgum skyssum sem V-stjórn-
in gerði í landhelgismálinu 1958,
var sú einna verst, þegar Her-
mann Jónasson hafnaði tiliögu
Sjálfstæðismanna um að heimta
Atlantshafsráðsfund og fara
þangað sjálfur til að standa fyr-
ir máli íslands. Hamagangur
hans og ofsi nú spretta ekki sízt
af því, að hann gerir sér þetta
ljóst. Gremja hans og reiði
verða því meiri, þegar hann sér,
að öðrum tekst að leysa þanri
hnút, sem hann sjálfur varð
valdandi, að hnýttur var 1958. ,
i