Morgunblaðið - 26.03.1961, Qupperneq 15

Sunnudagur 26. marz 19Cl
MORGl' NBLAÐ1Ð
lb
HINN 17. marz árið 1861,
eða fyrir rétt rúmlega 100
árum, var lýst yfir kon-
ungsríki á ítalíu. Yfirlýs-
ingin var gefin út í Tor-
ino, sem jafnframt varð
fyrsta höfuðborg landsins,
þar sem Róm var þá enn
í höndum páfastólsins. Áð-
ur hafði ítalía verið marg-
klofin í smáríki og lotið
yfirstjórn Frakka, Austur-
ríkismanna og Spánverja.
En fljótlcga eftir fall
Napóleons og Vínarfund-
inn árið 1815 fór að bera
á kröfunni
ingu landsins.
um samein-
var ekki fyrr en að lokinni
fyrri heimsstyrjöldinni að ftal-
ir fengu Suður-Tyrol, eða Alto
Adige frá Austurríki.
Þessir þrír menn, Mazzini,
Garibaldi og Victor Emanuel
■Á Mazzini
Frelsishugsjóninni óx fiskur
um hrygg. í fyrstu var bar-
áttan aðallega í höndum lýð-
veldissinnaðra byltingar-
manna, sem tókst á árunum
1848 og 1849 að reka Austur-
ríkismenn burt úr Milano og
Feneyjum og páfann frá Róm.
En lýðveldissinnar biðu ósigur
1849 og foringi þeirra, Giu-
seppe Mazzini, varð að flýja
j land.
Jr Sameining
Einn af herforingjum Mazz-
inis var Giuseppe Garibaldi.
Honum tókst árið 1860 að her-
taka Sikiley og Suður-Ítalíu
eftir harða bardaga við heri
Frakka. En nú var Victor Em-
anuel II konungur í Piedmont
kominn í leikinn og tekinn að
berjast fyrir sameiningu Ítalíu
sem konungsríkis. Varð það úr
að Garibaldi gekk í lið með
konungi og lauk fyrsta þætti
sameiningarbaráttunar í Tor-
ino fyrir 100 árum. Enn voru
þó stór landsvæði í höndum
Austurríkismanna og Páfa-
stólsins. Árið 1866 náðu ítalir
Feneyjum frá Austurríkis-
mönnum og 1870 Róm úr hönd
um páfa. Hefur Róm síðan
verið höfuðborg Ítalíu. En það
borg í landinu sem ekki hefur
reist þeim minnisvarða eða
nefnt götur og torg eftir þeim.
Jc Á bökkum
Póf1jótsins
f ár verður aldarafmæli sam
einingarinnar hátíðlegt haldið
á Ítalíu. Aðalhátíðahöldin fura
fram í Torino, fyrstu höfuð-
borginni, hefjast þau 1. maí og
standa til 31. október. Hefur
hátíðin verið nefnd Ítalía ’61
og er forseti ■ lýðveldisins
verndari hennar. Þarna verða
sýningar, íþróttakeppnir, leik
sýningar, hljómleikar o. fl.
Sýningarsvæðið er á bi' " um
Pófljótsins. Verður áin upp-
lýst með flóðljósum og á bökk
unum haldnir dansleikir, lista-
og menningarsamkomur og
þaðan skipulagðar ferðir til
sögufrægra kastala í Pied-
mont.
■Á Maður að vinnu
Aðalsýningin verður „Al-
II, sem mestan þátt áttu að
frelsisbaráttu ítala eru allir
þjóðhetjur. Varla er' til sú
Garibaldi og Victor Emanuel hittast við Napoli í nóvember
1860. Málverk eftir P. Aldi.
del Lavoro. Þessi sýningarhöll
er nýstárleg, teiknuð af verk-
fræðingunum Pier Luigi Nervi
og Antonio Nervi. Höllin er
ferningur, 160 metrar á hlið
og 25 metra hár. Gólfflötur
er rúmir 25.000 fermetrar og
rúmmál 500.000 rúmmetrar.
Sýningarhöllin í smíðum
þjóða verkamálasýning“ sem
komið hefur verið fyrir í nýrri
byggingu, er nefnist Palazzo
málasýningiri er byggð á hug-
takinu „Maður að vinnu“ eða
„tæknilegar og þjóðfélagsleg-
ar framfarir í eitt hundrað
ár“. Mörg ríki taka þátt í
þessari sýningu, svo sem Dan-
mörk, Finnland, Bretland,
Júgóslavía, Vestur-Þýzkaland,
Rúmenía, Sovjetríkin og
Bandaríkin og auk þess ýms
alþj óðasamtök?
■Á Margvíslegar
sýningar '■•■■
Auk verkamálasýningar-
innar verða þarna sögulegar
sýningar og sérsýningar frá
öllum héruðum Ítalíu. Sögu-
legu sýningunni verður komið
fyrir í Palazzo Carignano, þar
sem fyrsta þing Ítalíu kom
saman eftir sameininguna. En
þinghöllin hefur verið varð-
veitt í óbreyttu ástandi undan-
farin 100 ár. Héruð Ítalíu eru
19 og hefur hvert um sig eig-
in sýningarhöll. Alþjóðleg
blómasýning verður haldin á
sýningarsvæðinu 27. apríl til
7. maí og samkeppni verður
háð á 458 sviðum þar sem
verðlaun verða veitt fyrir
framleiðsluvörur bæði að því
er varðar tækni og smekkvísi.
Nema verðlaunin 38 milljón-
um líra.
Höllin mun standa áfram að
sýningu lokinni og verða minn
isvarði hátíðarinnar. Verka-
í Torino verða fjölmargar
ráðstefnur haldnar meðan há-
tíðahöldin standa yfir. Um
átta þúsund læknar allsstaðar
að úr heiminum halda þarna
ráðstefnu sína og rúmlega
fjörutíu önnur ítölsk og al-
þjóðasamtök hafa boðað til
funda 1 borginni.
Palazzo del Lavoro
Styrktarsjóði stúkunnar
Fróns berst 20 þús. kr.
LUDVIG C. Magnússon skrif-
Btofustjóri afhenti hinn 2. þ.m.
6tjórn Styrktarsjóðs stúkunnar
Fróns nr. 227 tuttugu þúsund
110:0113 gjöf frá nökkrum mönn-
um utan og innan stúkunnar, og
leggst fjárhæðin við höfuðstól
sjóðsins.
Gjöfinni fylgdi listi með
tiöfnum gefendanna og eru þau,
ásamt framlagi hvers þeirra, rit
uð í gerðabók sjóðsstjórnarinn-
»r svo sem gert hefur verið frá
upphafi, er sjóðnum bárust gjaf
ir eða áheit. Að sjálfsögðu verð
wr gerðabókin geymd, og mun
hún lengi vitna um fórnarlund
þeirra, er sjóðinn hafa eflt með
fjárframlögum, og skiining á til
gangi hans til góðra verka.
Ennfremur hefur gjaldkeri
sjóðsins, Sveinn Sæmundsson
yfirlögregluþjónn rannsóknar-
lögreglunnar, veitt móttöku á
þessu ári fimm þúsund krónum,
sem félagar stúkunnar hafa lagt
af mörkum. Eru það gjafir og
áheit, ennfremur andvirði seldra
böggla á systrafundi, en til slíks
fundar efna konurnar í stúkunni
á hverju ári sjóðnum’ til efl-
ingar.
Á árinu hafa og sjóðnum borizt
dánarminningargjafir eins og
fyrri ár. Undirritaðar stjórnar-
konur sjóðsins, ásamt Guðmundi
Illugasyni sakaskrárritara hjá
sakadómara, veita þeim móttöku
og annast sendingu dánarminn-
ingarspjalda sjóðsins, sem allir
geta fengið. Minningargjafirnar
eru skráðar í sérstaka vandaða
bók, sem geymd verður.
Geta má þess, að samkvæmt
lögum stúkunnar Fróns nr. 227
rennur viss hluti af félagagjöld-
um hennar til Styrktarsjóðsins,
og með það fyrir augum hafa
árgjöldin verið ákveðin. Sjóður-
inn nýtur og viðurkenningar og
velvildar þess opinbera með
nokkrum fjárstyrk til starfsem-
innar. Síðustu árin hefur talsvert
gætt vaxtatekna sjóðsins. En
framvegis munu þær verða einn
helzti og árivissasti tekjustofn
hans, bæði að því er tekur til
aukningar höfuðstólsins og út-
hlutunar styrkja.
Eftir leiðum þeim, er nú var
lýst, hef-ur Styrktarsjóðnum bor-
izt fé. Verður hér á eftir sagt
nokkuð frá hinu fagra og marg-
þætta mannúðar og menningar-
hlutverki hans, sem vissulega
krefst mikils fjár, ef fullnægja
á að nokkru ráði tilgangi þeim,
er honum er ætlað að sinna.
Megintilgangur Styrktarsjóðs-
ins er að styrkja menn og gleðja
með fjárframlögum, einkurn
sjúka eða fátæka, ennfremur að
styrikja þá, eir þess þuxft, til
dvalar í hvíldar- eða hressingar-
heimili. Eirinig getur sjóðsstjóm-
in, er hún telur sjóðinn þess
megnugan, veitt ungum og efni-
legum mönnum, þeim, er þess
kunna að þurfa og bindindis-
samir eru, styrki til ýmisskonar
náms, svo að þeir verði hæfari
til þess að viðhalda og auka
menntandi félagslíf og efla bind-
indisstarfsemi í landinu.
Sjóðsstjórnina skipa þrjár
konur x stúkunni Fróni nr. 227.
Starfar stjórnin samkvæmt
skipulagsskrá, er sjóðnum var
sett 30. marz 1949, og er það
stofndagur hans.
Undanfarin ár hefur verið
veitt allríflega úr sjóðnum. En
þrátt fyrir það hefur hann vaxið
og er höfuðstóll hans nú rúm-
lega tvö hundruð og fimmtíu
þúsund krónur, sem eru á vöxt-
um og tryggilega geymdar.
Vöxtur sjóðsins og viðgangur
á fyrst og fremst rætur í traust-
um félagsanda og sönnum hug,
sem er aðalsmerki stúkunnar
Fróns, enda hinn bezti orkugjafi
til sameiginlegra átaka. Sjóður-
inn er óskabarn félaga stúkunn-
ar og nokkuð einstætt fyrirbæri.
Margir utan Reglunnar hafa og
af góðum vilja og r.úkilli fórnar-
lund styrkt sjóðinn með fjár-
framlögum.
Öllum þeim, er styrkt hafa
sjóðinn á þessu ári og frá upp-
hafi, færir sjóðsstjórnin beztu
þakkir.
Ágústa Pá.lsdóttir. Sigríður Jóns-
dóttir. Arnbjörg Stefánsdóttir.