Morgunblaðið - 26.03.1961, Side 20

MORGVNVLAÐIÐ
Sunnudagur 26. marz 1961
Jól í Mao-Kina
I Þar er friðarhátíð frelsarans
stimplað64 sem kapitaliskt
fyrishæri — og þar með talin
af hinu illa
GREININ, sem hér fer á eftir ★ „Jóla-mútur“
í lauslegri þýðirrgu og Iítið j í hinu nýja kommúníska
eitt stytt, birtist í danska Kína (Mao-Kína) hafa jólin ver
blaðinu „Dagens Nyheder“|ið „stimpluð" sem kapitalískt j us*'u1 me^3l^ólóma- og jurta-
rétt eftir jólin, en hún er fyrirbæri — og þar með er því ” '
hvers staðar bak við luktar dyr
— og ef til vill haft af þeim
ofurlítið gaman og gleði.
•k „Kapitalískt" verð
á jólatrjám
Mesta vandamál Evrópubúa
í Peking í sambandi við jólin
var það, hvernig átti að útvega
sér jólatré. Þannig var það nú
raunar einnig í gamla Kína. Að
því leyti eru hin kínversku jól
nákvæmlega eins og áður. —
Reyndar koma vanalega fram,
nokkrum dögum fyrir jól, fáein
jólatré hjá hinum framtakssöm-
eftir blaðamanninn
Andersen-Rosendal:
Jörgen
'17'IÐ höfum nú enn einu
" .sinni lifað það undur, er
friður jólanna breiðist yfir
hina ófriðsömu jörð okkar.
Og við, sem oft höfum þurft
að halda jólin langt frá átt-
högum okkar heima í Dan-
mörku, sátum nú í þægilegri,
„danskri“ jólastofu — og lét-
um hugann reika á vit minn-
inganna um jólahátíðir í
fjarlægum löndum. Við
slegið föstu, að þau séu af hinu
illa komin. — Eh við, sem höf-
um einnig haldið jól í hinu
„gamla“ Kína. verðum reyndar
að játa, að flestir Kínverjar
minntust jólanna þá eingöngu
vegna þess, að það borgaði sig.
Hinir kínversku mangarar hlökk
uðu aðeins til jólanna vegna
1 þess, að þeir vissu að þegar 24.
dagur hins 12. mánaðar nálgað-
ist, urðu Evrópubúarnir skyndi-
lega ekki eins aðsjálir með pen-
ingana sína og miklu kaupfús-
ari en ella. Þótt illa gengi aðra
tíma ársins að græða á þeim eða
koma fram sínum málum við
þá með mútum, þá reyndist það
reyndum ávallt að halda jól- ®vo 1 „mánuði hins mikla
frosts", að þeir voru býsna mót.
in hátíðleg, hvar sem við
vorum stödd, en það heppn-
aðist ekki alltaf jafnvel. Við
komumst þá að raun um, að
það er hinn almenni samhug-
ur, sem raunverulega „skap-
ar“ jólahátíðina. Og þess
vegna fengu jólin aldrei
hinn rétta svip í augum okk-
ar í þeim löndum, þar sem
jóladagarnir eru aðeins
venjulegir virkir dagar fyrir
alla aðra.
verzlana í bænum, — en það
virðist augljóst, að kommúnista-
stjórnin hefur ekki haft áhuga
á, eða ekki gefið sér tíma tií að
setja neina reglugerð um verzl-
un með grenitré, því að verið
á þessum jólatrjám er afar
„kapitalískt". Þannig var það
t. d. um þessi jól, að ósköp
venjulegt tré, alls ekkert stórt,
kostaði sem svarar 550—600 ísl.
krónum.
★ f kristinni kirkju
Aðfangadagskvöld
í hinni
í Sovétríkjunum hefur jólatrénu verið breytt í „nýjárstré“ —■
og dansinn í kringum það ber nú harla veraldlegan svip. —
nýja Kína, hefur þó flestum | verulega herferð gegn kristn-
kristnum kirkjum landsins verið um mönnum, þá hefir hún und-
lokað. — Og það ríkti einkenni-
legur blær í kirkjunni í Pek-
ing, sem ég heimsótti þessa jóla-
nótt. Yfir guðsþjónustunni
hvíldi í senn blær guðrækni og
helgi — og blær óljóss ótta. Þar
var aðeins talað í hálfum hljóð-
um, og tillit hinna skásettu
augna voru varfærnisleg og
tækilegir fyrir smá-mútur og
tóku með glöðu geði á móti
þeim gjöfum, sem þeir annars
voru vanir að neita. f fyrr-
greindri ferð var það þó ég, sem
reyndi að nota mér jólin til
þess að kaupa mér góðvilja og
hjálpsemi Kínverjanna — með
smávegis mútum, þ. e. a. s. jóla-
gjöfum.
Sökum líti* hlýlegrar af-
stöðu minnar gagnvart marx-
ismanum hafði ég ekki átt upp
á pallborðið hjá K'ínverjum,
en nú sétlaði ég að reyna að
nota þessa gömlu tækni til þess
að vita, hvort ég gæti ekki með
því móti komizt ofurlítið inn-
undir hjá þeim. Það tókst þó
hreint ekki svo vel. En Kín-
verjar eru alveg jafnkurteisir
í eðli sínu eins og í gamla daga.
Þess vegna tóku þeir við gjöf-
um mínum, sem einkum voru
afhentar í stjórnarskrifstofum,
sem ég þóttist geta haft gott af
síðar. Þeir tóku við gjöfum án
mótmæla, en reyndar án þess
að þakka fyrir, ®g þegar ég síð-
ar kom í þessar sömu skrifstofur
Á Áætlunarbúskapur
og jólablær
Skömmu fyrir jólin 1959
var ég staddur í Moskvu, á leið
til Kína. Ekki varð ég var við
mikinn jólablæ í hinni rúss-
nesku höfuðborg. Að vísu mátti
sjá nokkrar fátæklegar glugga-
sýningar í búðunum, og í stór-
verzluninni „GUM“, sem er
gegnt Kreml við Rauða torgið,
stóðu svovétborgararnir í bið-
röð til þess að kaupa gjafir. En
allar þær jólagjafir, sem þar
voru boðnar til kaups, stóðu
að baki þeim sem víðast fást í
kapitalísku löndunum. Fram-
leiðsla efnahagskerfis áætlunar.
búskaparins virðist ekki sérlega
aðlaðandi fyrir augað og alls
ekki líkleg til þess að koma
fólki í jólaskap. — Afgreiðslu-
stúlkurnar í „GUM“-verzluninni
höfðu reyndar prýtt þrýstna
líkami sína marglitum þjóðbún-
ingum, en ekki tókst heldur
með því móti að vekja neinn
jólablæ í verzlunarsölunum.
Andrúmsloftið þar var næsta
kuldalegt og einhvern veginn
„áætlunarbúskaparlegt", alveg
eins og hinir dapurlegu súkku-
laði-jólakarlar, sem þar voru
boðnir til kaups undir vöru-
merkinu „Faðir Frost“.
Ég hélt nú áfram ferð minni
austur á bóginn með Síberíu- gjafirnar, þá lágu þær enn
járnbrautinni og á leiðinni sá snyrtilega innpakkaðar á skrif-
móðir náttúra um að vekja borðunum. Það var ekki fyrr en
jólahugblæinn, með hinum dag einn, eftir að komið var
kommúnísku Pekingborg bar á ' laumuleg. Þar mátti sjá öldunga,
Kínversk æska er ekki alin upp í anda Krists — hún skal
tileinka sér anda og skipulag marxismans.
sér fullkominn hversdagsblæ.
Aróðursbumburnar voru barðar
á götunum að venju, og áróðurs-
flögg blöktu þökum ofar með
áletrunum, sem alls ekki sögðu
frá friði á jörðu, heldur yfirleitt
hinu gagnstæða. — Það var ekki
fyrr en eftir miðnaetti, að segja
mátti að jólin héldu innreið sína
í háborg kommúnismans í Asiu.
Á næturhljóðum götunum mátti
á stöku stað heyra hægt fótatak
Við „altari“ heimsbyltingarinnar
til þess að vita, hvort hagur
minn hefði nokkuð vænkazt við
snæviþöktu, sfberísku skógum.
Þegar skuggar jámbrautarvagn-
anna og reykslæðan frá eim-
vagninum léku einkennilega
skuggamyndaleiki við tré stór.
skógarins og mánaljósa nóttina,
þá höfðum við það næstum því
á tilfinningunni að hreindýra-
sleði jólasveinsins fylgdi okkur
á hinni löngu leið til Kína.
nokkuð fram í janúar, að böggl-
arnir voru skyndilega horfnir,
allir í einu. En þar sem þetta
„kapitalíska“bragð mitt var þag
og hvslandi raddir. Nokkrir
„skuggar” voru á ferli í þessari
austrænu borg, þar sem fólkið
skal nú ganga snemma til
náða — til þess að vera sem bezt
búið undir átök morgundagsins,
til uppbyggingar hinu nýja, kín-
verska stórveldi. Þeir fáu næt-
urhrafnar, sem ennþá voru á
ferli, voru hinir kristnu Kín-
ir höndum mikið safn ljósmynda
af hinum kristnu — og veit því
vel, hvert beina skal geirnum.
— • —
Það ríkti einhver ólýsanlega
titrandi og viðkvæmnislegur
helgiblær í kirkjunni, er kórinn
söng með mjóum og hvellum
röddum um friðarkonunginn,
sem fæddist í jötunni í Betle-
hem á jólanótt — og um en'> ia
herskarana, sem komu til hirð-
anna á völlunum og sungu um
frið á jörðu og velþóknun yfir
mönnunum. Jafnvel litli guli
drengurinn, sem haf ði so lið
vært við hlið mér í kjöltu móð-
ur sinnar, vaknaði nú og hlust-
aði hugfanginn á tónana, sem
bárust frá kórnum, og starði á
hina gullnu guðsmynd á altar-
inu, sem var umkringd flökt-
andi kertaljósum.
En það líður sennilega ekk^ á
mjög löngu, unz hinir „ný.iu
menn“ Kína leiða hann upp að
altari heimsbyltingarinnar til
þess að kenna honum að tilbiðja
þar aðra og veraldlegri guði —-
guði, sem ekki liggur neitt fi ið-
arhjal á tungu ....
að í hel, ef svo mætti segja, ! verjar, sem voguðu sér út í
tókst mér aldrei að komast að, kuldann og myrkriíf til þess að
því, hvort gjafirnar höfðu farið hlýða miðnæturmessu.
óséðar beint í pappírskörfuna, | Enda þótt Pekingsstjórnin
eða hvort skrifstofufólkið hafði haldi því fram, að fullkomið
vafið utan af þeim bréfið ein- , trúarbragðafrelsi ríki í hinu
sem minntu á hina gömlu, kín-
versku vitringa, með löng og
„heimspekileg" skegg. Þar voru
svartklæddar mæður með smáa
fætur, og þar voru ungmeyjar
með blíð og dreymandi lótus-
augu — og falleg, gul börn.
Það, sem mér þótti eftirtekt-
arverðast við þessa heimsókn
mína í hina kristnu kirkju í
Peking á jólanótt, var það, að
þar fann ég hvarvetna geislandi
hjartahlýju og náungans-kær-
leika, sem maður kynnist ekki
svo gjarnan í hinu nýja Kína.
Þarna lá góðvild og hlýja í loft-
inu. Kirkjan var þéttsetin, þeg-
ar mig bar að, en fólkið þjapp-
aði sér þegar samai, til þess að
þessi nýi aðkomumaður gæti
fengið rúm. — Ég fékk sæti
milli fullorðinnar kínverskrar
konu, 'með djúpa alvöru lífsins
mótaða í fagurt andlit, og töfr-
andi ungrar móður, sem vagg-
aði syni sínum í kjöltunni. Mér
fannst sem ég sæi þar kínverska
Maríu guðsmóður.
if Ljósmyndarar í kirkjunni
Hinir kristnu Kínverjar
hafa vafalaust vitað betur en ég,
hvers vegna þeir voru svo flótta
legir, varfærnislegir í fram-
komu. En þó fékk ég nokkra
hugmynd um ástæðuna til þess
— Kirkjudyrnar voru ekki læst.
ar meðan guðsþjónustan stóð
yfir — og það er reyndar alls
ekki bannað að ganga í kirkju.
En á meðan á jólaguðsþjónust-
unni stóð, voru nokkrir ungir
ljósmyndarar stöðugt á ferli og
beindu myndavélum sínum ó-
spart að kirkjugestum. Og Kín-
verjarnir vita hvað þetta merk-
ir. Ef kommúnistastjórninni
skyldi einn góðan veðurdag
þykja tími til kominn að h*fja
St. JÓSOSS' S*
ganga í H.F.Í.
í NÝÚTKOMNU hefti af tíma-
riti Hjúkrunarfélags íslands er
frá því skýrt að á síðasta aðal-
fundi hafi 13 St. Jósepssystur
gengið í félagið. Nöfn þeirra
eru: Systir Hildigardis, prior-
inna, systir Marie Flavia, systir
Marie Agnella, systir Anna
Pauline, systir Marie Gabrielle,
systir Marie Appolonia, systir
Marie Herma, systir Josephine
Antoinette, systir Elise, systir
Louise Ida, systir Marie Julitta,
systir Marie Emerentia og syst-
ir Clothilde.
Allar nunnurnar hafa útskrif-
azt frá St. Jósepsspítalanum í
Kaupmannahöfn og starfa í
Landakotsspítalanum hér. Eins
og sjá má er nafnið Marie ákaf-
lega algengt á St. Jósepssystr-
um, þar sem meira en helming-
ur ofangreindra systra heitir
því nafni.
NámsstyrLir
RÍKISSTJÓRN Júgóslavíu býður
fram styrk handa fslendingi til
náms þar í landi tímabilið frá 1.
október 1961 til júníloka 1962.
Styrkurinn er einkum ætlaður
háskólakandidötum til framhalds
náms og er gert ráð fyrir, að
hann nægi fyrir húsnæði og fæði
umrætt tímabil.
Umsóknir ’um styrk þennan
skulu sendar menntamálaráðu-
neytinu fyrir 20. apríl n.k., og
fylgi staðfest afrit prófskírteina,
svo og meðmæli. Umsóknareyðu-
blöð fást í ráðuneytinu, Stjórnar-
ráðshúsinu við Lækjartorg, og
hjá sendiráðum íslands erlendis.
(Frá Menntamálaráðuneytinu)