Morgunblaðið - 27.04.1961, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmfudagur 27. apríl 1961
Vöruhúsið 50 ára

JÞÓ TÍMABILHD síðan verzlun á
íslanái var gefin frjáls, sé ekki
langt og margt hafi síðan hrjáð
viðskiptalíf þjóðarinnar, eru til
hér í bænum verzlanir, sem stað-
ið hafa af sér veðrabrigðin hálfa
öid.
Ein þessara verzlana, Vöruhús-
ið, átti 50 ára afmæli 1. apríi
sl. og er hún í hópi þriggja elztu
vefnaðarvöruverzlana bæjarins.
Hinar eru Verzlun Björns Kristj-
togaraútgerð og Hótel ísland,
rak hann til dauðadags, 1927.
Vöruhúsið var fyrst til húsa í
Herdísarhúsi við Austurstræti og
var aðallega verzlað með prjóna
vörur og karlmannafatnað. Her-
dísarhús brann árið 1915, en
tveimur árum áður hafði Jen-
sen-Bjerg flutt verzlun sína yf-
ir í Hótel ísland og gert hana
mun umfangsmeiri. Hóf hann
þar verzlun með álnavöru og
Jensen-Bjerg
énssonar og Verzlunin Edinborg.
Vöruhúsið var stofnsett 1. apríl
1911 og var sfofnandi þess hinn
kunni danski athafnamaður
Jensen-Bjerg. Hann var józkur
að uppruna, og kom fyrst til
Siglufjarðar, setti hann þar á
stofn verzlun. Síðan fluttist hann
til Reykjavíkur og stofnaði hér
ýmis fyrirtæki og lét að sér
kveða á mörgum sviðurn, var t.d.
í stjórn Verzlunarráðs íslands
Ujp skeið.
Af þeim fyrirtækjum, er hann
Siofnaði hér, má auk Vöruhúss-
ins nefna útvarpsstöð, þá fyrstu
hér á landi, fyrsta gufuþvotta-
húsið, sem sett var á stofn hér,
Árni Árnason
húsgögn og stofnaði klæðskera-
verkstæði í samfbandi við verzl-
unina. Árið 1927 störfuðu milli
20 og 30 manns við Vöruhúsið.
Árni Árnason, sem var aðal-
eigandi Vöruhússins í 25 ár, kom
þangað til starfa 1921, en keypti
verzlunina 1931. Á þeim tíma
gekk verzlun í Reykjavík mjög
örðuglega sökum kreppunnar, en
Vöruhúsið hélt velli þótt mörg
verzlunarpláss við Austurstræti
stæðu auð. Árni Árnason lét tölu
vert til sín taka um félagsmál
verzlunarmanna, hann var um
skeið förmaður félags vefnaðar-
vörukaupmanna og er nú heiðurs
félagi þess. Árni er enn tengdur
Herdísarhús við Austurstræti. Maðurinn á tröppunum er Jensen-Bjerg.
Vöruhúsinu eins og hann hefur
verið sl. 40 ár, hann er nú vara-
formaður stjórnar þess.
og brann þá til kaldra kola. Þetta
stórtjón varð verzluninni þó ekki
að falli og opnaði hún aftur hálfu
Magnús Víglundsson
Eins og flestum er kunnugt var
Vöruhúsið enn til húsa í Hótel
ísland í brunanum mikla 1944
Helgi Jónsson frá Súbavík
F. 23. júní 1880. D. 21. febr. 1959.
ÞEGAR ÉG var lítill drengur í
Súðavík, bjó Helgi þar með
konu sinni og börnum, var ég
tíðum að leik með börnum hahs
úti eða inni og mikið vinfengi
var með þeim hjónum og því
fólki er ég ólst upp hjá. Mér er
einn atburður sérstaklega minnis
stæður frá þessum árum. Það var
vetrarmorgunn einn 1921 líklega
í janúar, ég lá i rúminu og neri
stírurnar úr augunum, glugginn
á íbúðinni var þakinn snjó og
klaka og grýlukertin héngu nið
ur af þakinu hvert við annað og
napur gustur smeygði sér inn
um dyragættina. Allt í einu
hrukku dyrnar opnar og skáld
þorpsins stóð í dyrunum með
splunku ný tunnustafaskíði und
ir hendinni. Skáldið glotti og
fleygði skíðunum umsvifalaust í
fang mitt og spurðj hvort ég
gæti notað þetta. Ekki man ég
hvort ég hafði rænu á að þakka
Helga þessa rausn hans en stuttu
síðar var horaður og illa klædd
ur drengsnáði farinn að renna
sér á skiðum i brekkunni fyrir
ofan hreysið, og eins og Fjalla-
skáldið sagði, „ekki siklingur
neinn hefur sinni í höll lifað
sælli né glaðari stund“.
Helgi varð snemma kunnur af
vísum sínum og kveðlingum.
Hann var hagorður öðrum mönn
um fremur nema ef vera kynni
skáldinu Magnúsi Hj. Magnús-
syni, en þeir voru um skeið sam
tímis í Súðavík, átti Helgi þá í
einhverjum deilum við Ásgeir
Ingimar kaupmann og gerði um
hann vísur e» þar sem Ásgeir
var illa vigur með slíkum vopn
»»m gekk hann á fund frænda
síns Magnúsar Hj. Magnússonar
og bað hann liðsinnis og var það
veitt en ekki var heiglum hent
að kveðast á við skáldið á Þröm
því Magnús var öðrum mönnum
hraðkvæðari og gat ort hvenær
sem þess þurfti með, en Helgi
lét sig hvergi og höfðu menn
gaman af.
Helga var ljóðlistin í blóð bor
in eins og svo mörgum Breiðfirð
ingum. Hann var einnig gæddur
skyggnisgáfu eins og hún kemur
almennt fyrir en einnig var
hann fjarskyggni. f blaðinu ís-
firðingur 4. marz 1959 er ævin-
minning um Helga þar segir m.a.
orða: „Helgi var hagyrðingur
góður og orti margar soiðugar
vísur, er sumar hafa birzt 6
prenti, og orðið kunnar. Liggur
mikið eftir hann í handriti af vis
um og Ijóðum ýmis konar. Hann
var rímnalesari góður og fór
með rímnastemmur í útvarpið.
Fróður var hann líka um ýmsar
munmælasögur, og hefur eitá-
hvað af því komið á prent. Sagði
hann laglega frá“. Þannig farast
Kristjáni frá Garðsstöðum orð
um Helga en hann mun hafa
þekkt hann allvel. Fyrir stuttu
síðan heimsótti ég ekkju Helga
Pálínu Sigurðardóttur en hún er
nú í Kópavogi hjá tengdasyni
sínum Einari Þorsteinssyni hús-
gagnameistara. Erindið var að
líta á handrit Helga og var það
fúslega veitt. Eftir að hafa blað
að í handritum hans um fjórar
klukkustundir kom meðal ann-
ars í ljós að til eru eftir hann
þrettán Ijóðabækur og kver og
eru sumar bækurnar efnismiklar
en auk þ'ess voru þarna tólf leik
rit eftir hann, aðallega einþátt
ungar þar að auki nokkrar rit-
gerðir og smásögur. Það væri
hörmung til þess að vita ef við
fréttum einhvern daginn að
þessu hefði verið fleygt en því
miður skeður annað eins og það
hér oft. Að vísu munu nokkur
söfn hér á landi þar á meðal
Þjóðskjalasafnið í Reykjavík og
Framh. á bls. ltí.
Bjarnar Ingimarsson
ári síðar að Laugavegi 22 Og var
þar til húsa til ársins 1957.
Árið 1956 var verzlunin gerð
að hlutafélagi, er" Magnús Víg-
lundsson ræðismaður varð aðal-
eigandi hennar, og er hann for-
maður stjórnar verzlunarinnar.
Magnús Víglundsson er mikill
athafnamaður eins og fyrrennari
hans, stofnandi Vöruhússins. Er
hann einn af helztu forvígismönn
um íslenzks iðnaðar og hefur
með höndum f jölbreyttan at-
vinnurekstur.
Framkvæmdastjóri verzlunar-
innar er Bjarnar Ingimarsson, og
hefur hann veitt verzluninni for-
stöðu síðastliðin tvö ár. Hefur
hann fullan hug á, að verzlunin
skipi þann sess, sem sé í sam-
ræmi við hina merkilegu sögu
hennar um hálfrar aldar skeið.
Vöruhúsið hefur-nú tvær verzl
anir, að Laugavegi 38 og Snorra-
braut 38.
Það má segja að saga Vöru-
hússins sé um leið saga verzlun-
ar í Reykjavík, því að fyrirtækið
hefur ætíð kappkostað um að
nýta þá möguleika, sem verið
hafa fyrir hendi hverju sinni.
Stjórn þess hefur jafnan verið I
höndum framámanna í verzluhar
stétt. Hefur það blómgazt þegar
blómaskeið hefur verið í verzl-
uninni, en staðið af sér öll áföll
og haldið velli, þótt útlitið hafi
ekki alltaf verið gott, eins og
t. d. á kreppuárunum og eftir
brunann mikla 1944.
Hótel Island, þar sem Vöruliús.
ið var til húsa um 31 árs skeiff.
Þaff sem stóff eftir í brunanum 1944.
Vlálverka og silfurmunauppboð verður haldið í Sjálfstæðishúsinu
föstudaginn 5. maí. — Nauðsynlegt er að sölumunir berist í þessari
viku.
Listmunauppboð Sigurðar Benediktssonar, Austurstræti 12, sími 13715