Morgunblaðið - 28.04.1961, Side 1

24 sírtur
18. árgangur 94. tbl. — Föstudagur 28. apríl 1961 Prentsmiðja Morgunblaðsins
andritafrumvarpið fyrir danska þingið
Kandritin skulu mynJa
Ama Magnússonar
stofnunina á Islandi
— segir m.cL í milliríkjasamningi um málið
Kaupmannahöfn, 27. apríl. (Frá Páli Jónssyni)
M E Ð frumvarpinu í handritamálinu, sem lagt var fyrir
danska þingið í dag (sjá aðra frétt), var lagður fram samn-
ingur danskra og íslenzkra stjórnvalda um að „flytja til ís-
lands þau handrit, er líta verður á sem íslenzka menning-
areign“ — en samningur þessi verður staðfestur af þjóð-
höfðingjum íslands og Danmerkur, að frumvarpinu sam-
þykktu. — ,
I samningi þessum er m.a. kveðið svo á í 4. grein, að
þar um rædd „handrit og skjöl, með tilheyrandi fé, skulu
mynda Árna Magnússonar (Arnamagneanske) stofnunina á
íslandi“. — Þá er og í 6. grein ákvæði um það, að skipulag
það, sem samkomulag hafi nú náðst um, skuli „viðurkennt
sem fullkomin og endanleg ákvörðun varðandi allar óskir
af hálfu íslendinga um afhendingu hvers konar þjóðlegra,
íslenzkra minja í Danmörku“.
seti lýðveldisins íslands: (nafn
vantar), hverjir hafa, eftir við-
ræður í krafti fulira umboða
sinna ,orðið sammála um eftir-
taldar samningsgreinar:
Samningurinn er annars svo-
hljóðandi:
Hans hátign, konungur Dan-
merkur, og forseti lýðveldisins
íslands hafa, hvattir af óskinni
varðandi þau Handrit af íslenzk-
um uppruna, sem í Danmörku
eru, um að setja skipulag, er geng
ur til móts við óskir ísl. þjóð-
arinnar um að eiga sjálf þessar
þjóðarminjar, hvattir af óskinni
um að staðfesta og styrkja hin
góðu samskipti viðkomandi
tveggja landa í anda norrænnar
samkenndar, og með tilliti til
sambands hinna tveggja þjóða
um mörg hundruð ár, ákveðið að
ganga frá samningi um að flytja
til Islands þau handrit, er líta
verður á sem íslenzka menning-
areign, og hafa útnefnt sem full
trúa til að fara með umboð sitt:
Hans hátign, konungurinn af
Danmörku: nafn vantar) og for-
1. grein: — Jafnskjótt og
framkvæmd hefir verið, sam-
kvæmt dönskum lögum nr. . . .
frá . . . um breytingu á skipu-
lagskrá legats Árna Magnússon-
ar (Arnamagneönsku stofnunar-
innar), ákvörðuð skipting stofn
unarinnar í tvær deildir, verða
þau handrit og skjöl, sem Há-
Jörgensen menntamálaráiðherra
skólinn í Reykjavík skal geyma
og stjórna, færð til íslands.
★
2. grein: — Ríkisstjórn íslands
tekur að sér, með milligöngu Há-
skólans í Reykjavík, að geyma
og hafa umsjón með þeim hand-
ritum og skjölum, sem flutt
verða til íslands, í samræmi við
ákvæðin í skipulagsskrá legats
Árna Magnússonar.
Frh. á bls. 23
Danir hafa ráð á að hjálpa
íslendingum til að endur-
heimta þjóðararf sinn
— sagði Jorgensen menntamálaráðherra
Kaupmannahöfn, 27. apríl.
(Frá Páli Jónssyni)
SÍÐDEGIS í dag lagði Jörg-
en Jörgensen, menntamála-
ráðherra, fyrir danska Þjóð-
þingið frumvarp um breyt-
ingu á skipulagsskrá stofn-
unar Árna Magnússonar —
en samkvæmt frumvarpinu
skal afhenda íslendingum
þau handrit í safni Árna
Magnússonar og Konungs-
bókhlöðu, er teljast íslenzk
menningareign. — Tala hand
ritanna, sem afhent verða, er
ekki fastákveðin enn, en gert
er ráð fyrir, að þau verði um
það bil 1700, auk ýmis kon-
ar skjala og skjalaafrita. Full
trúar Háskóla íslands og
Hafnarháskóla skulu kveða
nánar á um skiptinguna, og
loks er gert ráð fyrir, að
hluti sjóðseignar stofnunar
Árna Magnússonar verði af-
hentur Háskóla íslands.
í ræðu sinni fyrir frumvarp-
inru rakti menntamálaráðherrann
fyrst, hvernig handritin komust
í hendur Dana, meðan íslanð
var enn hluti danska ríkisins. —
Hann kvaðst vissulega játa,
að skarð yrði fyrir skildi varð-
andi handritarannsóknir í Dan-
mörku, er mestur hluti hinna
gömlu, islenzku handrita hefði
verið afherrtur íslendingum, —
en, sagði ráðherrann, — þessi
handrit eru íslenzkir þjóðar-
dýrgripir, bókmenntalegt stór-
virki. Þau eru næstum einu
minjarnar frá hinum gamla
blómatíma íslands, sem nú er aft
ur orðið sjálfstætt ríki, er getur
litið aftur til þúsund ára menff
ingar sinnar — en á aðeins fáar
fornminjar. Það er skiljanlegt,
að íslendingar óski nú áð fá aftur
þetta þjóðlega stórvirki.
. f
★ HÖND SAMVINNU
Þróun öll gengur nú í þá átt,
■að þjóðirnar rétti hönd samvinnu
yfir landamæri sín. Slíkt hlýtur
ekki hvað sízt að gilda um þjóð-
ir, sem standa hver annarri svo
nálægt sem hinar norrænu. Norð
urlandaþjóðirnar verða að
standa saman í æ ríkara mæli,
og ef allt talið um bræðralag og
menningarlega samvinnu á ekki
að vera innantóm orð, verður að
Frh. á bls. 23
Andstæðingar de Gaulle lamaðir
Algeirsborg og París, 27. apríl. misheppnuðu uppreisnar í
Farmurinn
fór allur i
brœðslu
SÁUÐ þið þegar síldarskipið
Guðmundur Þórðarson kom
inn, spurðu menn hvern ann-
an niður við höfn í gærmorg-
un. Hann hafði verið með um
1600 tunnur síldar innan-
borðs. Nokkru áður hafðl
Heiðrún komið inn með um
1100 tunnur.
Allur síldarfarmur Guð-
mundar Þórðarsonar fór til
bræðslu í síldar- og fiski-
mjölsverksmiðjunnl á Kletti,
og einnig mestur hluti farms-
ins úr Heiðrúnu. Hún hafði
fengiff sína síld í einu kasti.
Alls hafði Klettur tekiff á
móti um 230 tonnum af síld
af þessum tveim skipum í gær
og hafði verksmiðjan sam-
kvæmt upplýsingum vigtar-
manns, Halldórs Guðmunds-
sonar, fyrrum skipstjóra, tek-
ið á móti um 650 tonnum af
síld það sem af er þessari
viku. Byrjað var að vinna úr
þessu hráefni.
(NTB/Reuter)
UM 1.200 manna lið fallhlífa-
hermanna úr Útlendingaher-
r i sveitinni frönsku, sem var
aðalstyrkur foringja hinnar
Alsír, hélt í kvöld frá búðum
sínum í Zeralda, 35 km fyrir
vestan Algeirsborg, og mun
halda til aðalstöðva hersveit-
arinnar í Sidi-Bel-Abbas. —
Áður hafði lið frönsku
stjórnarinnar setzt að fyrir
utan búðirnar. — Undan
ströndunum eru nú 15 frönsk
herskip á sveimi til þess að
hindra, að uppreisnarmenn
komist undan sjóleiðis.
Á’ Utlendingahersveitin
ieyst upp?
Samtímis þessu fréttist frá
París, að skráningarskrifstofum
nýliða til Útlendingahersveitap-
innar hafi verið lokað — og tal-
ið er, að meiningin sé að leysa
upp a.m.k. sumar deildir her-
sveitarinnar. Háværar kröfur
eru uppi um, að hún verði lögð
niður að fullu. — Enginn veit
með vissu, hve fjölmenn her-
sveitin er, þar sem það hefur
verið hernaðarleyndarmál, en
talið er, að í henni séu ekki
færri en 30 þús. manns — allir
í Alsír.
★ Búizt viff „hreinsunum“
Búizt er við víðtækum
„hreinsunum“ innan hers, lög-
reglu og embættismanná sem
eftirleik herforingjauppreisnar-
innar. — Þegar hafa hundruð
manna verið handtekin í Frakk-
landi. Einnig halda handtökur
áfram í Alsír — og leitað er
dyrum og dyngjum að hershöfð-
ingjunum Salan, Zeller og Jou-
haud, er höfðu forustu fyrir
uppreisninni, ásamt Maurice
Challe, sem nú bíður þess að
vera færður fyrir rétt í Frakk-
landi — en yfir honpm vofir
dauðadómur.
Frh. á bls. 2