Morgunblaðið - 09.05.1961, Síða 13
Þriðjudagur 9. maí 1961
MORCVNBLAÐIÐ
13
SVO sem fyrr hefur verið
drepið á í Mbl. er á Norður-
löndum starfandi hreyfing,
sem nefnist Red Barnet —
Hjálpið barninu, — sem hef-
ur það markmið að afla fjár
til kaupa á lyfjum til lækn-
ingar á holdsveiki. Tii hreyf-
ingar þessarar var stofnað að
tilhlutan stjómarvalda land-
anna og er henni ætlað að
vera liður í aðstoð þjóðarma
við vanþróuð lönd.
Tala holdsveikra í heimin-
um er álitin 15—20 milljón-
ir. Þeir lifa aðallega í Afríku,
Asíu og Suður-Ameríku —
t. d. eru taldar 2 milljónir
holdsveikra í Indlandi og
a. m. k. 700 þúsundir í
Nígeríu einni.
Hreyfingin „Red Barnet“
átti upptök í Svíþjóð og hafa
Svíar nú aflað um 12 millj.
sænskra króna til þessa
starfs. Norðmenn hófust
handa fyrir nokkru og hafa
þar safnazt 2 millj. sænskra
ir máttlausir. Þá náði hann
sér í trjáboli og mjakaði sér
áfram með þeim. Hann mætti
fáum og enginn skipti sér af
honum. Ein ófrísk kona fékk
taugaáfall — hún hafði horft
í augu holdsveiks manns —
hvernig færi nú fyrir bam-
inu hennar?
Patrick mjakaði sér áfram
með blóðugum höndum þuml
ung fyrir þumlung. Þegar
hann svo sá tjaldbúðimar
féll hann saman, og komst
ekki lengra. Hann fannst
skömmu síðar fárveikur,
hungraður og blóðugur. Hon-
u var gefið disulfon — hann
fékk kennslu í trúboðsskóla,
lærði að lesa ensku, skrifa
og reikna og komst síðar í
skósmíðanám. Þegar hann
hafði lokið því, hélt hann
heim í þorpið sitt og þorps-
búar, sem höfðu rekið hann
inn í frumskóginn fögnuðu
honum nú sem miklum manni
— sem kunni ensku og skó-
smíðil
50 þús.
250 þús.
Menn koma skríðandi og höktandi úr hinum myrku skógum í von um
disulfon. —
töfratöfluna —
Hann ætlaði á krdkódílaveiðar
króna. 1 Danmörku er fjár-
öflunin hafin með fullum
krafti, en markmið Dana í
augnablikinu er að afla fjár
til lækninga 15 þús. barna —
en það mun láta nærri að
vera sú tala barna, sem ár-
lega smitast af holdsveiki í
Indlandi.
Börn fæðast ekki með
Hér sjáum við 11 ára gamla
stúlku — að ofan — fyrir
disulfon-gjöf, að neðan ár-
angurinn af 1S mánaða disul-
fon-gjöf. Þessi stúlka fær
fullan bata, ef henni er gefið
þetta lyf enn um hríð.
holdsveiki, þótt móðirin sé
haldin sjúkdómnum — sem
ef til vill kemur ekki fram
fyrr en eftir mörg ár.
Pyrir nokkrum árum kom
í ljós, að lyfið disulfon gerði
hreinasta kraftaverk á holds-
veikisjúklingum og síðan
byrjað var að ferðast um með
tjöld, sjúkravagna og disul-
fontöflur, hefur komið í ljós,
að tala holdsveikra er miklu
hærri en menn höfðu talið.
Þeir þyrpast að í stórum hóp
um innan úr hinum myrku
skógum —■ en þangað hafa
þeir verið reknir úr samfé-
lagi heilbrigðra.
„Red Barnet“-hreyfingin á
Norðurlöndum hefur í þjón-
ustu sinni menn og konur,
sem ferðast um og halda fyr-
irlestra með litskuggamynd-
um af hjúkrunarstarfinu í
hinum vanþróuðu löndum.
Einn þessara starfsmanna
hreyfingarinnar er sænski
blaðamaðurinn Bertil Rubin.
Þannig er mál með vexti
að blaðamaðurinn Bertil Rub
in fór eitt sinn til Afríku
með félaga sínum. Þeir ætl-
uðu á krókódílaveiðar. Rubin
vonaðist til að geta skrifað
hina miklu grein ævi sinnar,
er heim úr ferðinni kæmi.
Og ekki fer hjá því, að
Bertil Rubin hafi gert það
■— þótt færri hafi ef til vill
tekið eftir því en skyldi —
því að hann ritar ekki um
krókódílaveiðar. Bertil Rub-
in komst aldrei á krókódíla-
veiðar.
Hann kom á leið sinni þar
að, sem löng röð afmyndaðra
manna var frammi fyrir tjald
búðas j úkr ahúsi.
Menn komu skríðandi og
höktandi gegnum skóginn og
skýldu höfðum sínum með
pokadruslum. Litlir drengir
og stúlkur, gamalmenni, mæð
ur og feður með börn sín —
allt rétti þetta fólk út hend-
ur sínar eftir lítilli töflu. Og
hann varð sjónarvottur að
vonbrigðum fólksins, þegar
læknirinn sagði: — Því mið-
ur höfum við ekki fleiri —
ef til vill fáum við send-
ingu seinna.
Rubin ofbauð og hann sagði
við lækninn — sænskan
lækni, sem þarna starfaði á
vegum alþjóða heilbrigðis-
málastofnunarinnar: — Þér
getið ekki gert þetta læknir,
þér getið ekki látið allt þetta
fók fara svona.
Og læknirinn horfði von-
leysislega á mig, segir Rubin.
— Hann hafði unnið lengi í
frumskóginum og hann sagði:
— Eg hef ekki fleiri töflur
og fær ekki sendingu aftur
fyrr en tekizt hefur að afla
meiri fjár. Og Rubin segir:
— Eg skildi og skammaðist
mín. Eftir þetta fylgdi hann
lækninum og hjúkrunarkon-
unni, sem vann með honum
— fylgdi þeim stað úr stað
og sá alls staðar hið sama —
kröm og neyð rotnandi fólks.
En hann veiddi enga krókó-
díla.
Loks hélt Bertil Rubin
heim á leið með tilmæli lækn
isins um að ljá málinu lið —
í veganesti.
Og Rubin fór áfram um
Afríku — til Eþíópíu, þar
sem menn höfðu áður talið að
einungis væru fimmtíu þús-
undir holdsveikra — en tala
þeirra er nú kominn upp í
250 þúsundir. 1 Eþíópíu eign-
aðist Rubin tvö lítil fóstur-
böm, telpu og dreng, sem
hann fann meðal holdsveikra
gamalmenna. Þau urðu til
*
Hvað getur einn maður?
Eftir að heim kom, var
hann hikandi við að taka á-
skorun læknisins og hjúkrun-
arkonunnar um að takast á
hendur fyrirlestraferð í fjár-
öflunarskyni fyrir lækningu
holdsveikra. Hann lét myndir
sínar og greinar niður í
skúffu og hugsaði sem svo:
— Hvað get eg gert, einn mað-
ur, við allri þessari eymd.
Þetta er verkefni, sem betur
er við hæfi prófessora og
lækna — þeir geta talað, því
þeir hafa þekkingu. En Rub-
in varð ekki rótt og í til-
raunakyni hélt hann einn fyr
irlestur og sýndi litskugga-
myndir í Malmö. Eftir fyrir-
lesturinn kom einn af beztu
leikurum bæjarins og bauðst
til að starfa með honum, ef
hann héldi slíkum fyrirlestr-
um áfram. Þetta hleypti hug
í Rubin og hann auglýsti ann
an fyrirlestur.
Nokkru síðar komu forystu
menn „Red Barnet“ í Sví-
þjóð og báðu hann að fara
aftur til Afríku, ferðast þar
um og taka myndir, en koma
síðan heim og halda áfram
Bertil Rubin með litiu fósturdóttur sína.
fyrirlestrum sínum. Þetta hef
ur Bertil Rubin gert og nú
haldið 225 fyrirlestra um hið
erfiða starf, sem unnið er í
Afríku við hin frumstæðustu
skilyrði.
Sagan af Patrick
Rubin segir áheyrendum
sínum ýmsar sögur af ein-
stökum tilfellum. Meðal ann-
ars segir hann söguna af
unga piltinum, sem læknir-
inn gaf nafnið Patrick. —
Patrick varð holdsveikur og
íbúar þorpsins hans settu
hann út í frumskóginn til
villidýranna. En Patrick
hafði heyrt að einhvers stað-
ar í grennd væru tjaldbúðir
þar sem holdsveikum væri
hjálpað. Hann lagði af stað
— stefnulaust með vonina í
stað kompáss — og skreið
þar til fætur hans voru orðn-
þess að stæla enn þá ákvörð-
un blaðamannnsins, að helga
þessu málefni krafta sína.
— Lifum við ekki á árinu
1961, segir Rubin — við hina
miklu tækni og vísindi. Við
beinum áhuga okkar að him-
ingeimnum — ljósmyndum
bakhlið tunglsins — en á
sama tíma látum við milljón-
ir manna lifa í útskúfun frá
samfélaginu vegna hins æva-
forna sjúkleika — holdsveik-
innar — sem kostar aðeins
nokkur hundruð milljónir að
lækna. Hugsið um, segir
hann að lokum ,að það kost-
ar aðeins 20 danskar krónur
að lækna eitt barn af holds-
veiði og forða því þar með
frá eilífri útskúfun og þján-
ingu.
/