Morgunblaðið - 18.07.1961, Page 10

10
MORGUNBLAÐ1Ð
Þriðjudagur 18. júlí 1961
Utg.: H.l Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessep,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgieiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
UGGUR I NOREGI
SÆNSKUR hernaðarsérfræð
ingur hefur látið þá skoð-
un í ljós, að Rússar muni
hafa í hyggju að auka mjög
hernaðarviðbúnað sinn við
Norður-íshaf og Atlantshaf.
Sovétríkin hafi þegar eflt
kafbátaflota sinn í Norður-
höfum geysilega og munu
þau nú hafa þar um 150
stóra kafbáta. Ennfremur
séu rússneskir togarar búnir
ýmiss konar hernaðartækjum
og annist hernaðarnjósnir
fyrir Sovétríkin.
I norskum blöðum hefur
orðið vart vaxandi uggs
vegna heræfinga Rússa á
Norður-Atlantshafi. Er auð-
sætt að Norðmenn telja
aukna hættu vofa yfir landi
sínu og þá sérstaklega Norð-
ur-Noregi, þar sem landa-
mæri Rússa og Norðmanna
eru nú sameiginleg á all-
löngu svæði.
Það sætir vissulega engri
furðu, þótt stóraukinn hem-
aðarviðbúnaður Sovétríkj-
anna á þessum slóðum veki
óróa og ugg meðal þeirra
þjóða, sem næstar em. All-
ur heimurinn veit, að eng-
ia hinna friðsömu þjóða
Norðurlanda hyggur á árás
á Sovétríkin eða nokkurt
annað land. Þessar þjóðir
eiga þá ósk heitasta að fá
að lifa í friði óáreittar, og
halda áfram uppbyggingu
landa sinna. Áhugi Norður-
landaþjóðanna hefur fyrst
og fremst beinzt að því að
byggja upp fullkomin og
réttlát þjóðfélög.
En því miður dugar ekki
friðaráhuginn einn til þess
að tryggja nokkurri þjóð frið
og öryggi. Það sannaði síð-
asta heimsstyrjöld m. a. þjóð
um Norðurlanda. Rússar réð-
ust á Finna í upphafi styrj-
aldarinnar og sökuðu þá um
að hafa haft árás á Sovét-
ríkin í undirbúningi. Var það
auðvitað hin herfilegasta
blekking og hin mesta fjar-
stæða. Finnar hvorki gátu né
vildu ráðast á hið rússneska
stórveldi.
Vorið 1940 hernámu naz-
istar síðan Danmörku og
Noreg. í svipaðan mund her-
námu Bretar ísland. Þannig
höfðu allar Norðurlandaþjóð-
irnar nema Svíar dregizt inn
í heimsstyrjöldina. Allar
höfðu þessar þjóðir þó lýst
yfir hlutleysi sínu »n í því
var ekkert skjól.
Það er á grundvelli þessar-
ar reynslu sem íslendingar,
Norðmenn og Danir hafa
gengið í varnarbandalag
hinna vestrænu þjóða. Entil-
gangur þess og takmark er
eingöngu sá, að koma í veg
fyrir styrjöld, viðhalda friði
og öryggi í heiminum og
tryggja jafnframt sjálfstæði
og frelsi þeirra þjóða, sem í
samtökunum eru.
Svíar hafa hins vegar ekki
gengið í Atlantshafsbanda-
lagið. En þeir hafa vígbúizt
af hinu mesta kappi og má
óhikað fullyrða að þeir séu
sú af Norðurlandaþjóðunum,
sem mestan vamarviðbúnað
hefur haft. Vegna nálægðar
sinnar við Sovétríkin hafa
Finnar hins vegar ekki getað
tekið þátt í varnarsamtökum
vestrænna þjóða. En engir
þekkja Rússa betur en Finn-
ar, sem háð hafa við þá
hverja styrjöldina á fætur
annarri. Hin finnska smáþjóð
hefur mætt árásum hins
austræna stórveldis af ein-
stæðu hugrekki og hetju-
skap.
Heræfingar Rússa á Norð-
ur-lshafi og Norður-Atlants-
hafi eru enn ein aðvörun til
hinna friðsömu þjóða Ev-
rópu. Það eru ekki aðeins
Norðmenn, sem hafa ástæðu
til að ala ugg í brjósti vegna
útþenslu- og hernaðarstefnu
Rússa. Öll Evrópa stendur
frammi fyrir þeirri ógnun,
sem í henni felst.
VEGAVINNU-
VERKFALL
TFjEGAR þetta er ritað eru
*■ horfur á að vegavinnu-
verkfall sé að hefjast hér á
Suð-Vesturlandi. Mun það að
sjálfsögðu hafa í för með sér
ýmiss konar vandræði, svo
sem tafir á nýbyggingu vega
og nauðsynlegu viðhaldi.
Á það hefur verið bent, að
kommúnistar í stjóm Alþýðu
sambands Islands hefðu feng
ið heimild til þessarar vinnu
stöðvunar hjá Vegagerð rík-
isins á fölskum forsendum.
Þeir hafa haldið því fram,
að Vegagerðin vildi ekki
ganga að sömu sámningum
og Dagsbrún hefur gert við
vinnuveitendur. Sannleikur-
inn í málinu er hins vegar
sá, að Vegagerð'in hefur frá
1. júlí sl. greitt vegavinnu-
mönnum kaup í samræmi við
hina nýju samninga. Það hef-
ur ekki staðið á henni að
ganga að því samkomulagi.
Það sem komið hefur í
veg fyrir samninga milli
Vegagerðarinnar og vega-
vinnumanna, er hins vegar
það, að Alþýð<usambandið hef
ur sett fram allt aðrar og
meiri kröfur. Það hefur
krafizt þess að vegagerðar-
Rússneski flotinn gengur
nœst þeim bandaríska
„Dagens Nyheder" rœðir flcfastyrk Russa í tilefni œfing>
anna á Atlantshafi að undanförnu
FLOTAÆFINGAR Rússa á
Norður-Atlantshafi, sem und
anfarna daga hafa einkum
farið fram á hafinu milli ís-
lands og Noregs, hafa víðar
vakið sérstaka athygli en hér
heima, og hefir talsvert verið
skrifað um þær í erlend blöð.
— Sl. föstudag birtist t. d.
grein um flotaæfingarnar —
og flotastyrk Rússa almennt
— í Kaupmannahafnarblað-
inu Dagens Nyheder, og fer
hún hér á eftir í lauslegri
þýðingu. — Greinarhöfundur
Sverdlov-beitiskip, sem tekið hefir þátt í flotaæfingunum austan IsUnds að undanförnu. Slík
skip eru nú talin burðarás rússneska flotans — ásamt kafbátunum. \
(E-sen) Ieggur áherzlu á, að
æfingar þessar undirstriki
það, hve sovétstjórnin virð-
ist nú telja flotann hernaðar-
lega mikilvægan, en allt fram
yfir heimsstyrjöldina síðari
hafi hann verið álitinn lítil-
vægasti hlekkurinn í vörn-
um Rússa.
Greinin í Dagens Nyheder fer
nú hér á eftir í heild.
Árásar-æfingar
í þann mund sem Krúsjeff
tilkynnir, að herstyrkur Sovét-
■ i laaiBaaaiMims |»m ?. ■,1 > • r ý *jl|p" i 5r’ i
Einn hinna hraðskreiðu tundurspilla, sem tekið æfingunum. Rússar leggja nú mikla áherzlu á skipa, sem ná allt að 40 hnúta siglingahraða. hafa þátt í smíði slíkra
mundi leiða 10—12% raun-
veruleg kauphækkun, þannig
að heildarkauphækkun þeirra
yrði ekki 11—12%, heldur
allt að 24% þegar í stað. Af
slíkri kauphækkun hlyti hins
vegar að leiða verulegan
samdrátt vegaframkvæmda í
landinu.
Það er vissulega illa farið,
ef vegaviðhald og nýbygg-
ingar vega tefjast verulega
vegna verkfalls um hásum-
arið. Framleiðslan til sjávar
og sveita á mikið undir því
komið að vegirnir séu greið-
færir og að áfram sé haldið
að bæta vegasambandið milli
einstakra byggðarlaga og
landshluta.
RÚSSAR BORGA
BRÚSANN
1*AÐ hefur vakið mikla at-
menn fái frítt fæði, en af því j * hygli, að Rússar hafa
„óbeðið“ sent Dagsbrún hálfa
milljón íslenzkra króna að
gjöf. Samkvæmt upplýsing-
um frá Dagsbrún nægir þessi
upphæð til þess að borga
allan kostnað Dagsbrúnar af
verkfallinu. Er það merki-
leg tilviljun, að Rússar senda
nákvæmlega þá upphæð, sem
greidd var úr vinnudeilu-
sjóði félagsins!
Þeir fylgjast vel með því
sem gerist á íslandi þarna
austur í Moskvu. Það er ekki
ólíklegt að þeir hafi ein-
hverja trygga og trausta trún
aðarmenn, sem láti þá fylgj-
ast vel með því sem hér ger-
ist. Og auðsætt er það að
Rússum finnst það ómaksins
vert að borga herkostnað
kommúnista við hin pólitísku
verkföll, sem undanfarið hafa
verið háð hér gegn efnahags-
legri viðreisn í landinu.
ríkjanna verði efldur og sam-
tímis því, að hernaðarleg og
pólitísk spenna á alþjóðavett-
vangi hefir farið vaxandi vegna
Berlínardeilnanna, er sovézki
flotinn um það bil að ljúka um-
fangsmestu æfingum, sem hann
hefir efnt til á friðartímum. Æf-
ingar þessar hafa farið fram á
Norður-Atlantshafi, og hefir þar
greinilega verið lögð mest á-
herzla á árásartækni á hinum
stóru, opnu höfum. — Æfing-
arnar hafa staðið nokkrar vik-
ur, og má nú sennilega vænta
þess, að hluti rússneska flota-
styrksins haldi brátt um Stóra-
Belti til hafna sinna við Eystra-
salt, en önnur skip úr flotan-
um munu svo hverfa til Mið-
jarðarhafs og hafnanna við ís-
hafið. — Búizt er við, að tals-
verður hluti hinna stærri beiti-
skipa verði látinn halda sig í
höfnum á norðurströnd Rúss-
lands, en þaðan er greiðari gang
ur til Atlantshafs en í gegnum
Stóra-Belti.
ÍC Polaris — yfirburðir
vesturveldanna
Auk hinna stærri flotaein-
inga, hafa margir tundurspillar,
aðstoðar- og birgðaskip, kafbát-
ar og aðrar tegundir skipa tek-
ið þátt í æfingunum- Flota-
styrknum var skipt í tvær meg-
indeildir. Önnur deildin hélt
beint til Ishafsins, en hin kom
að sunnan, gegnum Ermarsund,
og hélt norður með Skotlandi —
sem árásarfloti. Þessi deild sam-
einaðist svo Ishafs-deildinni til
sameiginlegra „varna“ Norður-
Atlantshafsins, Barentshafs og
Norður-lshafsins.
Þessar aðgerðir Rússa eru sér-
staklega athyglisverðar vegna
þess, að þetta er í fyrsta sinn,
sem vitað er um svo víðtækar
æfingar rússneskra herskipa —
og vegna þess, að allt skipulag
æfinganna hefir sýnilega miðazt
við árásaraðgerðir. — Nokkur
Framh. á bls. 19