Morgunblaðið - 02.08.1961, Blaðsíða 1

24 siður
4*. árgangur
171. tbl. — Miðvikudagur 2. ágúst 1961
Prentsmiðja Morgunblaðsma
Gengisskráning í samræmi við breytt viðhorf
KOMIÐ I VEG FYRIR ATVINNULEYSI
GJALDEYR
>eðlabankinn skrái gengi
íslenzkrar krónu
Brá^fabirgðaldg, sem forseti
Islands gaf út í gær
FORSETI ÍSLANDS gaf í gærkvöldi út bráðabirgðalög
samkvæmt tillögu ríkisstjórnarinnar um þá breytingu á lög
unum um Seðlabanka íslands, að bankinn skuli skrá gengi
íslenzkrar krónu, að fengnu samþykki ríkisstjórnarinnar. í
forsendum að bráðabirgðalögunum segir, að vegna hinna
miklu kauphækkana, sem átt hafa sér stað að undanförnu
séu fyrirsjáanlegir miklir erfiðleikar í efnahagsmálum, ef
ekki sé að gert. Af þeim leiði almenna hækkun framleiðslu-
kostnaðar og aukna eftirspurn eftir gjaldeyri. Það muni
síðan hafa í för með sér versnandi afkomu útflutningsat-
vinnuveganna og alvarlegan greiðsluhalla þjóðarbúsins út
á við. —
Til þess að koma í veg fyrir atvinnuleysi og gjaldeyris-
vandræði beri nauðsyn til þess að endurskoða gengisskrán-
inguna í samræmi við breytt viðhorf og þyki þá eðlilegast
að Seðlabankinn skrái gengi krónunnar, enda sé sú skipun
algengust f nálægum löndum.
í kjölfar þessarar ráðstöfunar má því gera ráð fyrir að
Seðlabankinn skrái íslenzka krónu á nýju gengi næstu
da^a. Gjaldeyrissala bankanna verður stöðvuð þar til hið
nýja gengi hefur verið skráð.
Bráðabirgðalögin fara hér á eftir í heild:
„Forseti fslands hefur í dag
samkvæmt tillögu viðskiptamála
ráðherra sett bráðabirgðalög þau,
sem hér fara á eftir um breyt-
ing á lögum nr. 10 29. marz 1961,
um Seðlabanka íslands:
Forseti íslands gjörir kunnugt:
Viðskiptamálaráðherra hefur tjáð
mér, að vegna hinna miklu kaup-
hækkana, sem átt hafa sér stað
að undanförnu, séu fyrirsjáanleg-
ir miklir erfiðleikar í efnahags-
málum, ef ekkert sé að gert.
Áhrif kauphækkanana muni á
skömmum tíma breiðast um allt
hagkerfið og valda almennri
hækkun framleiðslukostnaðar og
aukinni eftirspurn eftir gjald-
eyri, en þetta muni svo á hinn
bóginn-hafa í för með sér versn-
andi afkomu útflutningsatvinnu-
veganna og alvarlegan greiðslu-
halla þjóðarbúsins út á við. Til
Irar í Efna-
hagsbanda-
lagið ?
DIJBLIN, 1. ágúst. (Reuter).
— Forsætisráðherra írska lýð-
veldisins, Sean Lemass, lýsti
því yfir á þingi í dag, að rík-
isstjórnin mundi fara að dæmi
brezku stjórnarinnar og sækja
um inngöngu í Ffnahagsbanda
lag sexveldanna. Sagði for-
sætisrátðherrann, að stjórnin
styddi eindregið þær hugsjón-
ir, sem lægju til grundvallar I
Bómarsamningnum. i
þess að koma í veg fyrir þessa
þróun og atvinnuleysi og gjald-
eyrisskort, sem henni mundi
fylgja, beri nauðsyn til a§ end-
urskoða gegnisskráninguna í sam
ræmi við breytt viðhorf, og þyki
eðlilegast að Seðlabanki fslands,
sem komið hafi verið á fót nú á
þessu ári, skrái gengi íslenzkrar
krónu, að fengnu samþykki rik-
isstjórnarinnary enda sé sú skipan
algengust í nálægum löndum.
Fyrir því eru hér með sett
bráðabirgðalög samkvæmt 28. gr.
stjórnarskvárinnar, á þessa leið:
Framh. á bK 2.
Jomo Kenyatta, leiðtogi
Mau Mau-manna í Kenya.
Úhjákvæmileg
öryggisráðstöfun
Kemur engtim á óvart
RÍKISSTJÓRNIN hefur brugð hlyti að steypa þjóðinni aft
ið skjótt við til þess að afstýra ur út í toviksyndi verðbólgu
þeim voða, sem hin pólitísku og gjaldeyrisskorts".
verkföll hafa leitt yfir þjóðina. Gylfi Þ. Gíslason viðskipta-
En engum þarf að kom á málaráðherra, hefur einnig
óvart, að hinar miklu kaup- hvað eftir annað lýst því yfir
hækkanir og stóraukni fram- í ræðum undanfarna mánuði,
leiðslukostnaður útflutningsat að af verulegum kauphækkun
vinnuveganna hafa svo fljótt um og auknum framleiðslu-
Jeitt til nýrrar skráningar á kostnaði hlyti að leiða nýja
gengi íslenzkrar krónu. Þjóð- gengisfellingu. Aðrir ráðherr-
in var margsinnis aðvöruð um ar hafa gefið svipaðar yfirlýs-
það, að hækkun framleiðslu- ingar og hver einasti vitibor-
kostnaðar hlyti að valda ný.j- inn maður hefur vitað, að stór
um vandræðum, gjaldeyris- felldar kauphækkanir þýddu
skorti og verðbólgu. Ólafur sama sem gengisfellingu. önn
Thors forsætisráðherra komst ur leið var ekki til ef koma
t. d. að orði á þessa leið í átti í veg fyrir stöðvun fram-
útvarpsávarpi sinu á gamlárs- leiðslunna, atvinnuleysi og
kvöld í vetur: öngþveiti.
„Það sem nú skiptir Það eru þess vegna þeir,
höfuðmáli er, að öll þjóðin sem knúð hafa fram hina
skilji nauðsyn þess að varð miklu hækkun framleiðslu-
veita það, sem áunnizt hef- kostnaðarins, sem vitandi vits
ur, að forðast hækkanir á hafa gert nýja skráningu á
framleiðshikostnaði og gengi íslenzkrar krónu óhjá-
nýja peningaþenslu, sem kvæmilega.
líenyatta leystur úr haldi
(fvíst, hvert hlutverk bíður hans í Kenya
London, 1. ágúst — (Reuter)
HANN hefur gengið undir
mörgum nöfnum: „Faðir afr-
ískrar þjóðernisstefnu", „Gáf
aðasti stjómmálamaður Afr-
íku", „Logaspjótið" o. fl. —
en hann er heimskunnur sem
Jomo Kenyatta, hin þel-
dökka kempa, sem setið hef-
ur í fangelsi rúm sjö ár,
dæmdur sem aðalforingi
hermdarverkahreyfingarinn-
ar „Mau Mau" í Kenya. Þrátt
fyrir hina löngu fangavist,
má segja, að hann hafi ávallt
verið áhrifamesti stjórnmála
A.-Þjóðverjum bannaö
að ferðast til V.-Þýzkalands?
Berlín, 1. ágúst — (Reuter)
KOMMÚNISTASTJÓRN A-
Þýzkalands tilkynnti í dag,
að hún hefði nú til athugun-
ar að setja vissar skorður við
ferðalögum fólks til Vestur-
Þýzkalands — og var borið
við, að nú virtist vera kom-
inn upp lömunarveikifarald-
ur í vesturhlutanum. Heim-
ildum bar þó ekki saman um
„faraldur" þennan, sem í það
minnsta virðist ekki ná mjög
víða.
-^- Tilkynning a-þýzku
stjórnarinnar birtist um svip
að leyti og talsmaður Bonn-
stjórnarinnar tilkynnti, að
nokkuð yfir 30 þúsund flótta
menn frá Austur-Þýzkalandi
hefðu komizt vestur yfir
landamærin í júlímánuði —
en slíkur hefur flóttamanna-
straumurinn ekki vería «'ís.
an í október 1955. Og í dag
héldu flóttamenn frá Austur-
Þýzkalandi áfram að flykkj-
ast til Vestur-Berlínar.
•k Tylliástæður.
Það var talsmaður innanríkis-
ráðuneytig a.-þýaku stjórnarinn-
ar, sem í dag tilkynnti fyrirhug-
aðar „skorður" við ferðalögum
fólks til V.-Þýzkalands. Sagði
'hann, að einkum yrði reynt að
sjá til þess, að ungt fólk, á aldr-
Fnh. á bls. 23
maður Kenya, úr hópi ínn-
fæddra. Og nú velta mcnn
því fyrir sér, hvað gerast
muni, er hann verður látinn
laus — en brezki nýlendu-
málaráðherrann, Macleod, tíi
kynnti á þingi í dag, að Ken
yatta yrði sleppt úr haldi í
þessum mánuði, að líkindum
um miðjan mánuðinn. — Er
þetta gert að tillögu brezka
latidstjónms í Kenya, Sir
Patrick Renison, — er eitt
sinn lýsti Kenyatta sem „leið
toga, er vísaði veginn til
dimmu og dauða".
- • -
Macleod kvað stjórnina hafa
velt þessu máli ýtarlega fyrir
sér, og hefði^ vissulega verið
örðugt að taka ákvörðun í því,
en hún teldi þó, að vandlega
íhuguðu máli, að það væri „í
þágu allra íbúa Kenya og þeim
fyrir beztu", að Kenyatta yrði
leystur úr haldi — og að það
yrði „gert nú".
•k „Legg allt á vald
þjóðar minnar"
Eins og fyrr segir, hefur
Kenyatta haft mikil stjórnmála-
áhrif í Kenya öll árin, sem
Framhald á bls. 23.