Morgunblaðið - 02.08.1961, Blaðsíða 1

24 slður
18. árgangur 171. tbl. — Miðvikudagur 2. ágúst 1961 Prentsmiðja Morgunblaðstas
Gengisskráning i samræmi við breytt viðhorf
KOMIÐ í VEG FYRIR ATVINNULEYSI
GJALDEYRISSKORT
Seðlabankinn skrái
islenzkrar krónu
Bráðabirgðalog, sem forseti
Islands gaf út í gær
FORSETI ÍSLANDS gaf í gærkvöldi út bráðabirgðalög
samkvæmt tillögu ríkisstjórnarinnar um þá breytingu á lög
unum um Seðlabanka íslands, að bankinn skuli skrá gengi
áslenzkrar krónu, að fengnu samþykki ríkisstjórnarinnar. í
forsendum að bráðabirgðalögunum segir, að vegna hinna
miklu kauphækkana, sem átt hafa sér stað að undanförnu
séu fyrirsjáanlegir miklir erfiðleikar í efnahagsmálum, ef
ekki sé að gert. Af þeim leiði almenna hækkun framleiðslu-
kostnaðar og aukna eftirspurn eftir gjaldeyri. Það muni
síðan hafa í för með sér versnandi afkomu útflutningsat-
vinnuveganna og alvarlegan greiðsluhalla þjóðarbúsins út
á við. —
Til þess að koma í veg fyrir atvinnuleysi og gjaldeyris-
vandræði beri nauðsyn til þess að endurskoða gengisskrán-
inguna í samræmi við breytt viðhorf og þyki þá eðlilegast
að Seðlabankinn skrái gengi krónunnar, enda sé sú skipun
algengust í nálægum löndum.
í kjölfar þessarar ráðstöfunar má því gera ráð fyrir að
Seðlabankinn skrái íslenzka krónu á nýju gengi næstu
daga. Gjaldeyrissala bankanna verður stöðvuð þar til hið
nýja gengi hefur verið skráð.
Bráðabirgðalögin fara hér á eftir í heild:
gengi
» c %
' -
Jomo Kenyatta, Ieiðtogi
Mau Mau-manna í Kenya.
Öhjákvæmileg
öryggisráöstöfun
Kemur engum á óvart
RÍKISSTJÓRNIN hefur brugð
ið skjótt við til þess að afstýra
þeim voða, sem hin pólitísku
verkföll hafa leitt yfir þjóðina.
Eh engum þarf að kom á
óvart, að hinar miklu kaup-
hækkanir og stóraukni fram-
leiðslukostnaður útflutningsat
vinnuveganna hafa svo fljótt
Jeitt til nýrrar skráningar á
gengi íslenzkrar krónu. Þjóð-
in var margsinnis aðvöruð um
það, að hækkun framleiðslu-
kostnaðar hlyti að valda nýj-
um vandræðum, gjaldeyris-
skorti og verðbólgu. Ólafur
Thors forsætisráðherra komst
t. d. að orði á þessa leið í
útvarpsávarpi sínu á gamlárs-
kvöld í vetur:
„Það sem nú skiptir
höfuðmáli er, að öll þjóðin
skilji nauðsyn þess að varð
veita það, sem áunnizt hef-
ur, að forðast hækkanir á
framleiðslukostnaði og
nýja peningaþenslu, sem
hlyti að steypa þjóðinni aft
ur út í kviksyndi verðbólgu
og gjaldeyrisskorts“.
Gylfi Þ. Gíslason viðskipta-
málaráðherra, hefur einnig
hvað eftir annað lýst því yfir
í ræðum undanfarna mánuði,
að af verulegum kauphækkun
um og auknum framleiðslu-
kostnaði hlyti að leiða nýja
gengisfellingu. Aðrir ráðherr-
ar hafa gefið svipaðar yfirlýs-
ingar og hver einasti vitibor-
inn maður hefur vitað, að stór
felldar kauphækkanir þýddu
sama sem gengisfellingu. önn
ur leið var ekki til ef koma
átti í veg fyrir stöðvun fram-
leiðslunna, atvinnuleysi og
öngþveiti.
Það eru þess vegna þeir,
sem knúð hafa fram hina
miklu hækkun framleiðslu-
kostnaðarins, sem vitandi vits
hafa gert nýja skráningu á
gengi íslenzkrar krónu óhjá-
kvæmilega.
iíenyatta leystur úr haldi
* ■
Ovíst, hvert hlutverk bíður hans í Kcnya
„Forseti fslands hefur í dag
samkvæmt tillögu viðskiptamála
ráðherra sett bráðabirgðalög þau,
sem hér fara á eftir um breyt-
ing á lögum nr. 10 29. marz 1961,
um Seðlabanka íslands:
Forseti íslands gjörir kunnugt:
Viðskiptamálaráðherra hefur tjáð
mér, að vegna hinna miklu kaup-
hækkana, sem átt hafa sér stað
að undanförnu, séu fyrirsjáanleg-
ir miklir erfiðleikar í efnahags-
tnálum, ef ekkert sé að gert.
Áhrif kauphækkanana muni á
skömmum tíma breiðast um allt
hagkerfið og valda almennri
hækkun framleiðslukostnaðar og
aukinni eftirspurn eftir gjald-
eyri, en þetta muni svo á hinn
bóginn hafa í för með sér versn-
andi afkomu útflutningsatvinnu-
veganna og alvarlegan greiðslu-
halla þjóðarbúsins út á við. Til
Irar í Efna-
hagsbanda-
lagið ?
DUBLIN, 1. ágúst. (Reuter).
— Forsætisráðherra írska lýð-
veldisins, Sean Uemass, lýsti
því yfir á þingi í dag, að rík-
isstjórnin mundi fara að dæmi
brezku stjórnarinnar og sækja
um inngöngu i Efnahagsbanda
lag sexveldanna. Sagði for-
sætisrátðherrann, að stjórnin
styddi eindregið þær hugsjón-
ir, sem lægju til grundvallar
Rómarsamningnum.
þess að koma í veg fyrir þessa
þróun og atvinnuleysi og gjald-
eyrisskort, sem henni mundi
fylgja, beri nauðsyn til að end-
urskoða gegnisskráninguna í sam
ræmi við breytt viðhorf, og þyki
eðlilegast að Seðlabanki íslands,
sem komið hafi verið á fót nú á
þessu ári, skrái gengi íslenzkrar
krónu, að fengnu samþykki rik-
isstjórnarinnar, enda sé sú skipan
algengust í nálægium löndum.
Fyrir því eru hér með sett
bráðabirgðalög samkvæmt 28. gr.
stjórnarskrárinnar, á þessa leið:
Framh. á bls. 2.
Berlín, 1. ágúst — (Reuter)
KOMMÚNISTASTJÓRN A-
Þýzkalands tilkynnti í dag,
að hún hefði nú til athugun-
ar að setja vissar skorður við
ferðalögum fólks til Vestur-
Þýzkalands — og var borið
við, að nú virtist vera kom-
inn upp lömunarveikifarald-
ur í vesturhlutanum. Heim-
ildum bar þó ekki saman um
„faraldur“ þennan, sem í það
London, 1. ágúst — (Reuter)
HANN hefur gengið undir
mörgum nöfnum: „Faðir afr-
ískrar þjóðernisstefnu“, „Gáf
aðasti stjórnmálamaður Afr-
íku“, „Logaspjótið“ o. fl. —
en hann er heimskunnur sem
|Jomo Kenyatta, hin þel-
minnsta virðist ekki ná mjög
víða.
Tilkynning a-þýzku
stjórnarinnar birtist um svip
að leyti og talsmaður Bonn-
stjórnarinnar tilkynnti, að
nokkuð yfir 30 þúsund flótta
menn frá Austur-Þýzkalandi
hefðu komizt vestur yfir
landamærin í júlímánuði —
en slíkur hefur flóttamanna-
straumurinn ekki veríð
dökka kempa, sem setið hef-
ur í fangelsi rúm sjö ár,
dæmdur sem aðalforingi
hermdarverkahreyfingarinn-
ar „Mau Mau“ í Kenya. Þrátt
fyrir hina löngu fangavist,
má segja, að hann hafi ávallt
verið áhrifamesti stjórnmála
an í október 1955. Og í dag
héldu flóttamenn frá Austur-
Þýzkalandi áfram að flykkj-
ast til Vestur-Berlínar.
★ Tylliástæður.
Það var talsmaður innanríkis-
ráðuneytis a.-þýzku stjórnarinn-
ar, sem í dag tilkynnti fyrirhug-
aðar „skorður“ við ferðalögum
fólks til V.-Þýzkalands. Sagði
'hann, að einkum yrði reynt að
sjá til þess, að ungt fól'k, á aldr-
Frh. á bls. 23
maður Kenya, úr hópi ínn-
fæddra. Og nú velta menn
því fyrir sér, hvað gerast
muni, er hann verður látinn
laus — en brezki nýlendu-
málaráðherrann, Macleod, tM
kynnti á þingi í dag, að Ken
yatta yrði sleppt úr haldi i
þessum mánuði, að líkindum
um miðjan mánuðinn. — Er
þetta gert að tillögu brezka
lapdstjórans í Kenya, Sir
Patrick Renison, — er eitt
sinn lýsti Kenyatta sem „leið
toga, er vísaði veginn til
dimmu og dauða“.
Macleod kvað stjórnina hafa
velt þessu máli ýtarlega fyrir
sér, og hefði' vissulega verið
örðugt að taká ákvörðun í því,
en hún teldi þó, að vandlega
íhuguðu máli, að það væri „í
þágu allra íbúa Kenya og þeim
fyrir beztu“, að Kenyatta yrði
leystur úr haldi — og að það
yrði „gert nú“.
★ „Legg allt á vald
þjóðar minnar“
Eins og fyrr segir, hefur
Kenyatta haft mikil stjórnmála-
áhrif í Kenya öll árin, sem
Framhald á bls. 23.
A.-Þjóðverjum bannað
að ferðast til V.-Þýzkalands?