Morgunblaðið - 29.08.1961, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 29. ágúst 1961
MORGVNBLAÐIÐ
11
Isl. hjúkrunarkona í Bandaríkjun-
um lýsir baráttunni
við krabbameinið
Samtal v/ð Sigrlbi Ólafsdóttur
frá Arnkötludal
HÉR á landi er stödd Vestur-ís-
lenzk hjúkrunarkona fr. Sigríð-
ur Ólafsdóttir að nafni.
Sigríður er dóttir Ólafs heit-
ins Jónssonar bónda í Arnkötlu-
dal í Strandasýslu og konu hans
frú Halldóru Árnadóttur nú til
heimilis á Bárugötu 3 í Reykja-
vík.
Fréttaritari Morgunblaðsins
bað fr. Sigríði um blaðaviðtal
fyrir Morgunblaðið og fer það
hér á eftir.
Hún lauk námi frá Hjúkrunar-
arskóla íslands árið 1946 og fór
þaðan til Danmerkur til frekara
framhaldsnáms. Hún var við
Sankt-Hans geðveikrahælið og
þaðan fór hún í skurðstofu í
Bispebjerg sjúkrahúsinu. Þegar
því námi var lokið fór hún út á
Jótland og var í 1 ár sem aðstoð-
ar skurðstofuhjúkrunarkona í
sjúkrahúsinu í Grenaa.
Nú var hún ákveðin í því að
fara heim til íslands, en atvikin
höguðu því þannig, að Grænland
varð fyrir valinu. Hún sótti um
að verða sendi til Ivigtut og var
valin úr 200 umsækjendum og
í grænlenzka námuþorpinu
Ivigtut var fr. Sigríður næstu 3
árin, eða frá 1948 til 1951.
í Ivigtut er mikil krýólít-náma
og er unnið úr þessari steinteg-
und alúmíníum. Þetta mun vera
eina náman sinnar tegundar í
heiminum.
Um aldamótin síðustu veittu
Danir því athygli að Grænlend-
ingar tóku duft gert úr krýólít-
grjóti í nefið, og virtust hressast
af svipað og neftóbaksmaður af
neftóbaki. Þetta varð upphaf
þeirra athugana, sem leiddi til
þess að námugröftur var hafinn
þarna.
í Ivigtut er uan 500 manna þorp
Og er búið þar í nýtízku húsum
með öllum nútíma þægindum,
en því miður virðist krýólitgrjót-
ið vera á þrotum og er talið að
allt krýólít verði búið 1966 til
1967.
Var mikið að gera fyrir hjúkr-
unrakonu í Ivigtut?
, — Ó, já, það vildu oft koma
fyrir slys í námunni og þá eink-
um í sam,bandi við sprengingar.
Einu sinni kom steinn fljúgandi
inn um glugga og lenti í höfuðið
á manni, sem var við vinnu sína
við skrifborð sitt og braut höfuð-
kúpuna, svo að sást inn í heila.
Þessum manni tókst að bjarga
og komst hann til heilsu aftur,
en fékk þá lungnakrabba, sem
varð hans banamein.
Frá Grænlandi fluttist fr. Sig-
ríður til Bandaríkjanna og gerð-
ist þar innflytjandi og fóY hún að
kynna sér hjúkrun á fæðingar-
sjúkrahúsi á Margaret Hague í
Jersey City, New Jersey, en fr.
Sigríður hafði áhuga á fæðing-
arhjálp eftir veruna í Ivigtut. í
þessu sjúkrahúsi vann fr. Sigríð-
ur í tvö ár. Fyrra árið vann hún
á öllum deildum sjúkrahússins,
en seinna árið vann hún ein-
göngu á skurðstofú sjúkrahúss-
ins svo á fæðingarstofunni
sjálfri. Árin 1954—1956 var hún
skurðstofuhjúkrunarkona í
sjúkrahúsi þar sem aðallega voru
gerðir lungna uppskurðir svo og
hjartaskurðir. 'Upphaflega var
þetta berkla sjúkrahús, en tók
svo að sér aðra sjúkdóma í brjóst
holi, svo sem krabbamein í lung-
um. Sigríður telur að tóbaks-
reykingar örvi lungnakrabbaveir
urnar en séu ekki orsök þeirra,
því að fólk sem aldrei hefur
reykt getur fengið lungnakrabba
þó að það sé mun fátíðara.
í ágúst 1956 fór fr. Sigríður til
New Yorkborgar og fór þar að
vinna á heimsþekktu sjúkrahúsi
í krabbasjúkdómum og hefur
verið þar skurðstofuihjúkrunar-
kona síðan. Sjúkrahús þetta heit
ir Memorial Center, Sloane
Kettering Institute.
í þessu sjúkrahúsi eru gerðar
allskonar skurðaðgerðir og sum-
ar s kurðaðgerðirnar mjög rót-
tækar, numin eru burtu heil líf-
færi og teknir burt limir ef
einhver von er um björgun t. d.
eru oft eggjastokkar þvagblaðra,
endaþarmur tekið í burtu og
saur og þvag leitt út í þar til
gerðu opi á maga sjúklingsins.
HVEITI
SEM ALLAR
HÚSMÆÐUR
ÆTTU AÐ
NOTA
t, — 5 og 10 lbs.
BRAUD
GM—2
Sigríður Ólafsdóttir,
hjúkrunarkona.
Þetta fólk lifir oft árum saman
á eftir og virðist vera hið hress-
asta.
Er nokkuð sem bendir til þess
að krabbamein sé. smitandi sjúk-
dómur?
— Já, það er margt sem bendir
til þess að blóðkrabbi sé smit-
andi, en það er veira sem veldur
honum og eyðileggur myndun
raiuðu blóðkornanna.
Fólk sem verður fyrir því ó-
láni að verða þannig veikt að
taka þurfi burt heil líffæri eða
llmi þarf mjög mikla hjúkrun og
tekur þá oft við ein hjúkrunar-
konan við af annari og við þess-
ar stóru aðgerðir er það oft mjög
áríðandi að hafa góðan svæfing-
arlækni og getur það gilt líf
eða dauða að þeir kunni sitt verk
út í æsar.
Við hinar stærstu aðgerðir
þarf oft að dæla í sjúklinginn um
20 lítra af blóði á meðan á skurð
aðgerðinni sjálfri stendur.
f Ameríku er mikill áróður
fyrir því að fólk fari til læknis
einu sinni á ári til þess að hægt
sé að fylgjast með því að það
sé heilbrigt, því að oft vill
brenna við að fólk leiti sér of
seint lækninga. Sigríður telur að
um 40% allra sjúklinga sem inn
í sjúkrahúsið koma fari þaðan
albata.
Er nokkur von til þess að hægt
sé að lækna krabbamein al-
mennt?
— Það er von bandarískra
lækna, að svo verði með tíman-
um og lyf finnist sem lækni
krabbamein og serum til þess að
bólusetja með, sem varnar mynd
un krabbameinsins.
í þessu sjúkrahúsi eru lækna-
nemar frá mörgum löndum
heims að taka sitt sérnám og
frægir læknar og prófessorar frá
ýmsum löndum koma þangað og
fylgjast með hinum ýmsu skurð-
aðgerðum.
Hvað vilt þú segja um sjúkra-
húsin almennt 1 Bandaríkjunum?
— Sjúkrahúsin eru fullkomin
og vel búin að tækjum, en sjúkra
vistin er þar dýr, t. d. kostar eins
manns stofa 36 til 44 dollara á
dag en matur er þá innifalinn.
Auk þessa þarf sjúklingurinn að
greiða læknishjálp og lyf og
upp í 75 dollara en annars fer
það eftir því hvað lyfið er nýtt
af nálinni. Læknirinn tekur oft
fyrir sína hjálp eins mikið og
hann álítur að pyngja sjúklings-
ins þoli.
Hinsvegar getur sjúklingurinn
sótt lækninn til saka, ef honum
verða á mistök og er mikið um
það í Bandaríkjunum og nota
surnir sjúklingar sér þann rétt
til hins ítrasta. Margir sjúkling-
ar sem efni hafa á því, fá sér
einka hjúkrunarkonu og kosta
þær yfir sólarhringinn 60 doll-
ara.
Sigríður telur að hér á Norð-
urlöndum sé hjúkrun betri og
hreinlæti sé mun betra en í
Bandaríkjunum. Hjúkrunarkon-
urnar séu hér mun alúðlegri og
umhyggjusamari um sjúklinga
sína. Lögskipuð sjúkrasamlög
eru ekki í Bandaríkjunum, en
áhugi er fyrir því að koma þeim
á fót, en læknarnir þar vinna á
móti því með öllum tiltækilegum
ráðum.
Og að lokum fr. Sigríður. Hef-
ur þú ekki áhuga á því að koma
heim aftur til íslands?
— Jú, en ekki alveg á næst-
unni.
Um leið og ég þakka þessari
menntuðu og mikilhæfu hjúkr-
unarkonu fyrir spjallið, þá vildi
ég óska þess að okkur íslending-
um mætti auðnast að hún kæmá
hingað heim aftur og við fengj-
um að njóta lærdóms hennar og
hæfileika um ókomin ár í baráttu
við hinn mannskæða sjúkdóm,
krabbameinið.
Sv.G.
Sníðaskóli
BERGLJÓTAR ÓLAFSDÓTTUR
Sniðkennsla, sniðteikningar, máltaka, mátningar
Siðustu nýjungar frá Kþbenhavn Tilskære-Akademi.
Hálfsmánaðar dagnámskeið hefst 4. september.
Innritun hafin einnig á sníða og saumanámskeiðin,
kvöldtímar.
Laugarnesvegur 62
Sími 34730.
Reyk javíkur -
kynning 1961
I DAG
Vegna mikillar aðsóknar og fjölmargrá tilmæla frá bæjarbúum
hefur verið ákveðið að hafa sýningardeildirnar í Melaskóla og
Hagaskóla opnar í þrjá daga til viðbótar, þ. e. til miðvikudags-
kvölds næstkomandi.
Sýningardeildirnar verða opnar frá kl. 17.00 til kl. 23.00*
Hvert kvöld kl. 21.00 verður kvikmyndasýning og sýndar myndir
frá Reykjavík.
Kynnlsferðir
Farið verður í hinar vinsælu kynnisferðir um bæinn þá daga
sem sýningin verður opin. í dag verður lagt af stað kl* 18.00 og
kl. 20.15 frá bílastæði við Hagaskóla.
Framkvæmdanefndin