Morgunblaðið - 04.11.1961, Blaðsíða 17

Laugardagur 4. nóv. 1961
MORGUNBLAÐIÐ
17
Norska landslagið heillar ferðamenn.
Skipaútgerðin sýknuð
Á MÁNUDAG var kveðinn upp í
Hæstarétti dómur í skaðabóta-
máli, er Pappírspokagerðin h.f.
yrði það að vera undir nákvæmu
eftirliti.
Nyrzti hluti Noregs hefur upp
á að bjóða miðnætursól í júní-
mánuði. Það eitt laðar árlega
nokkurn hóp suðurlandabúa til
að taka sér sumarfrí á norðlæg-
um slóðum. Hvað þetta atriði
snertir stöndum við Islendingar
nærri eins vel að vígi. Hin sér-
stæða náttúrufegurð Islands með
víðum sjóndeildarhring, vegur
fullkomlega á móti hinum
þrönga útsýnisramma. sem fjall-
lendi og skógur Noregs myndar
víða.
Varðandi góðar lax- og silungs
ár verður það að játast að við
höfum ekki uppá jafnmikið að
bjóða og frændur vorir. Hins-
vegar eigum við mörg vatnsföll.
Noregur - ferðamannaiand
eflir Eyjólf Gu^muaidsson
KLUKKAN er 10,00 síðasta dag
septembermánaðar 1961. Ein af
vélum Flugfélags Islands hefur
sig á loft upp af Revkjavíkur-
ílugvelli og innan lítillar stund-
ar hverfur hún út fyrir sjón-
deildarhring borgarinnar. 4%
klst. síðar lendir þessi sama vél
á Fornebuvelli við Osló, eftir að
hafa notið góðs veðurs allt uppí
19 þús. feta hæð. Borgin Osló hef
ur nú um 470 þús. íbúa og hefur
vöxtur hennar verið ör, einkum
hin síðari ár. 1930 voru íbúar
250 þús. og hefur Því íbúafjöldi
nær tvöfaldast, síðustu 30 árin.
Nafnið Osló er talið afbökun úr
As-ló, sem margir telja að þýði
„engið við ásinn“, en þó eru
sumir þeirrar skoðunar að As
þýði hér Guð í fleirtölu Æsir.
Fjöldi gistihúsa er í Osló, en
hótelrekstur og greiðasala er
mikilvægur atvinnuvegur þar,
sem víðar í Noregi. Einna kunn-
ust hótel í borginni eru Norum
hotell og Savoy hotell, hvort um
sig með 100 gistiherbergi og
Viking hotell, sem talið er full-
komnasta hótel Noregs, með 600
herbergi. Hotel þetta var reist
fyrir nokkrum árum, í og með
vegna Vetrarolympíuleika sem
haldnir voru í Noregi. Þetta er
13 hæða stórhýsi, byggt að mestu
úx rauðum múrsteini. Þarna eru
meðal annars til húsa banki,
verzlun og ferðaskrifstofa, þar
sem auðvelt er að fá upplýsing-
ar um ferðir bila, sporvagna,
skipa og flugvéla, svo að segja
hvar sem er í Noregi. Margs
konar fyrirgreiðsla er þarna t.d.l
í sambandi við farangur gesta
og heljarmikil lyfta með lyftu-[
stjóra flytur bæði farþega og farj
angur milli hæðanna. Gisting yf
ir nótt kostar 20—25 n. kr. eins
manns herbergi. en 35—40 n. kr.
tveggja manna og fer verðið* 1
nokkuð eftir útsýni og þ. u. 1.
Miðað við ísl. kr. er þetta 120—
150 kr. eins manns, — en 210—
240 kr. tveggja manna. Þess ber
að gæta að þetta er með dýrari
hótelum, en víða er hægt að fá
berbergi fyrir 10 n. kr. og jafn-
vel á lægra verði. Máltíð á þessu
hóteli kostar allt uppí 20 n. kr.,
en algengast verð er 12 n. kr.,
en lágmark 5 n .kr. (Hér er mið-
að við heitan miðdegisverð).
Nú munu starfrækt í Noregi
um 450 hótel, sem að mestu
leyti eiga hagsmuna að gæta í
sambandi við erlenda ferðamenn.
Sum þeirra eru aðeins opin
hluta af árinu, það er að segja
tímabilið maí—október. Slík
hótel treysta eingöngu á ferða-
mannastrauminn, sem í örtvax-
endi mæli hefur beinst til Nor-
egs. — Arið 1955 komu 892 þús.
erl. ferðamenn til landsins, 1956
976 þús., 1957 rúm 1 millj. og
1958 1,3 millj. Tölur frá 1959 og
1960 hef ég því miður ekki, en
þær munu sýna enn meiri aukn-
ingu. Miðað við fólksfjölda 1958
samsvarar það því að um 55 þús.
erl. ferðamenn kæmu til íslands.
Hótelum í Noregi má skipta í
þrjá flokka: 1) Ferðamanna- og
háfjallahótel. 2) Hótel í bæjum
og borgum. 3) Hótel í dreifbýl-
inu. — Háfjallahótelin eru flest
fremur fábrotin og einföld hvað
útlit snertir, en fullnægja eigi að
síður kröfum nútimans. Eina
gistihúsið á Islandi sem svipar
til þeirra er skíðaskálinn í Hvera
dölum, en mörg munu vera af
svipaðri stærð. 1958 voru starf-
andi í Noreg: um 85 slik hótel
og voru gestir 270 þús., þar af
Norðmenn 148 þús. Mest er að-
sóknin að sjálfsögðu yfir sum-
armánuðina júní—sept., en einn
ig allmikil í marz, en minnst í
desember.
Margt er það sem veldur því
að Noregur er eftirsótt ferða-
mannaland og koma þar til
greina þrjú meginatriði.
1) Náttúrufegurð
2) Lega landsins
3) Góð hótel.
Margt hefur verið ritað og rætt
um það heima á Islandi að land
okkar ætti framtíð fyrir sér sem
ferðamannaland og í því sam-
bandi væri ekki úr vegi að hug-
leiða nánar fyrrnefnd 3 atriði,
með tilliti til þess hvort við gæt
um eitthvað a I því lært. í fyrsta
lagi var það náttúrufegurð Nor-
egs; víðáttumiklir skógar sem
teygja sig. upp brattar fjalls-
hlíðarnar og þekja víða fjalls-
toppana líka. Hinar straumhörðu
ár eru margar auðugar af laxi
og silungi og laða árlega til sín
fjölda sportveiðimanna. Svipað
er að segja um skóglendið, þar
eru hirtir o. fl. skógardýr veidd
og þykir hið mesta sport. Við
Islendingar gætum án efa hag-
nýtt okkur betur þann hrein-
dýrastofn sem við höfum, með
því að selja ferðamönnum veiði-
leyfi og mætti hugsa sér að
Ferðaskrifstofa ríkisins og flug-
félögin veittu fyrirgreiðslu varð-
andi það. Auk þess gætum við
flutt inn sauðnaut frá Grænlandi
og komið okkur upp sauðnauta-
stofni t. d. á Hornströndum. Ber
þess að geta að þar er nú lítil
byggð og því minni hætta á að
fólk yrði fynr ónæði af völd-
um dýranna. Erlendir sportveiði
menn myndu örugglega kunna
vel að meta það að fá tækifæri
til að stunda hér hreindýra- og
sauðnautaveiði. en að sjálfsögðu
sem hægt er að setja klak í og
á minnst 5-—6 árum er hægt að
gera að góðum veiðiám. Þetta
er meðal annars það sem við
þurfum að gera, og slíkt hlýtur
að verða einn liðurinn í því að
gera ísland að eftirsóttu ferða-
mannalandi. I því sambandi ber
oð minna á að vatnafiskar á borð
við silung og lax þrífast nú ekki
í stórum hluta af Evrópu og
valda því óhreinindi margvísleg,
sem berast í árnar og svo of
hátt hitastig. Á þessu sviði hef-
ur Island góða aðstöðu og mikla
möguleika og ber að nota sér
það til him ítrasta.
1 öðru lagi er það lega Noregs,
sem gerir sitt að verkum að ferða
menn koma þar gjarna við. Flug
leiðin yfir N-Atlantshaf liggur
um England og þaðan er tiltölu-
lega stutt til Noregs. Þetta at-
riði að landií liggur svo nærri
umferðaæð þeirri sem gengur í
gegnum hin þéttbýlustu lönd
Evrópu er njög stórt atriði og
að því leyti er aðstaða okkar lak
ari. Flugtækni síðustu ára hef-
ut þó í æ ríkara mæli verkað í
þá átt að rjúfa einangrun íslands
og færa okkur nær umheimin-
um.
1 þriðja lagi eru það hótelin.
Hin mörgu .velbúnu og smekk-
legu hótel, sem frændur vorir
hafa reist. hafa mikið að segja,
en þar stöndum við illa að vígi.
Við höfum á undanförnum ár-
um reist fjöldann allan af sam-
komuhúsum, stórum og smáum,
en hótel eigum við fá og smá og
skortir þau víða aðstöðu til að
geta hýst nema fáa gesti. Lítið
fjármagn hefur farið til hótel-
bygginga en það sem gert hefur
verið, fullnægir ekki kröfum nú-
tímans. Hér skortir hótel, sem
innan sinna veggja hefir banka
þar sem erl. ferðamenn geta
skipt fjármunum sínum, ferða-
skrifstofu og verzlun, þar sem
hægt er ab fá snyrtivörur, tóbak
vín og bjór á hagstæðu verði.
Bjór er því miður enn nokkurs
konar „bannvara“ á íslandi. en
hann er eitt af því, sem erlendir
ferðamenn spyrja mjög um.
Þykir mörgum það stór mínus að
ekki skuli vera hægt að fá hann
og undrun margra .innlendra,
sem erlendra manna er mikil yf-
ir því að sárafáir öfgamenn
skuli geta hindrað þjórfram-
leiðslu hér. -
Hér hefur í sem fæstum orð-
um verið leitazt við að gera sam
anburð á Islandi og Noregi sem
ferðamann.ilöndum. Er í sem
fæstum orðum reynt að segja
sem mest, en hinsvegar er um
að ræða svo yfirgripsmikið mál
að því verður ekki gerð nein
fullnægjandi skil í stuttri blaða-
grein. Verður væntanlega komið
inn á þetta síðar.
höfðaði á hendur Skipaútgerð
ríkisíns til grciðslu á andvirði
pappírspokasendingar, er eyði-
lagðist í útskipun hjá skipaút
gerðinni 1. apríl 1958.
Stefnandi, Pappírspokagerðin,
taldi, að starfsmenn stefnda hafi
átt alla sök á tjóninu og því
bæri skipaútgnrðinni að bæta
tjónið samkvæmt reglum um á-
byrgð atvinnurekenda á gáleysis-
verkum starfsmanna sinna.
Stefndi krafðist sýknunar Og
taldi í fyrsta lagi, að tjónið mætti
ekki rekja til handvamma starfs-
manna sinna heldur til óhappa-
tilviljunar. í öðru lagi byggði
stefndi sýknunarkröfu sína á því,
að samkvæmt fyrirvara, sem
gerður sé í fylgisbréfi með vöru-
flutningum stefnda hafi hann
firrt sig allri ábyrgð á tjóni þessu.
I fylgisbréfi stóð, að sendandi og
viðtakandi vörunnar séu háðir
þeim reglum, er prentaðar séu
á farmskírteini útgerðarinnar og
ennfremur beri útgerðin ekki á-
byrgð á neinu þvi tjóni, sem
vörueigendur geti tryggt sig gegn
með venjulegri sjóvátryggingu
samkvæmt W.A.-skilmálum.
I héraðsdómi var felld bóta-
ábyrgð á Skipaútgerðina með
þeim rökstuðningi, að stefnanda
hafi hvorki verið afhent farm-
skírteini né W.A.-skilmálarnir og
hafi stefndi þannig enga tilraun
gert til að kynna stefnanda sér-
reglur þær, er stefndi setti um
farmflutninga á sínum vegum.
Þar að auki væri einsætt, að
fullrar aðgæzlu hefði ekki verið
gætt við fermingu skipsins og því
bæri skipaútgerðin ábyrgð á verk
um starfsmanna sinna.
1 Hæstarétti féll dómur hins
vegar á annan veg, en tekið er
fram í dóminum, að nýjar upp-
lýsingar hafi komið fram í roál-
inu.
Upplýst var, að í meira en 15
ár hafi verið prentað með á-
berandi letri á framhlið fylgi-
bréfa skipaútgerðarinnar fynr-
vari sá, sem rakinn er að ofan.
Ennfremur að W.A.-skiimálar séu
algengir um sjóvátryggingu hér á
landi og tjón slíkt, sem hér sé
um að ræða, bætt samkvæmt
þeim. Þá var og upplýst, að á
ári hverju fari þúsundir af send-
ingum frá Pappirspokagerðinni
út á land.
Hæstiréttur segir: Telja verður,
að svo áberandi sé bent á í fylgi-
bréfunum, að áfrýjandi undan-
skilji sig tjóni, sem hægt sé að
tryggja sig fyrir með venjulegri
sjóvátryggingu, að stefndi, sem
rekur umfangsmikil viðskipti sé
bundinn við þann fyrirvara, sem
ekki verður talinn óeðlilegur.
Skipaútgerð ríkisins var því
sýknuð í Hæstarétti af kröfum
Pappírspokagerðarinnar, en máls
kostnaður fyrir báðum réttum
var felldur niður.
Heiðbjört
Saga fyrir telpur,
eftir Frances Duncomhe.
Þórunn Rafnar þýddi.
Útgefendur Jónas og Hail-
dór Rafnar, Akureyri.
Prentuð í Prentsmiðjunni
úeiftur, Reykjavík.
1 bókahlaðanum sem ég hefi
fyrir framan mig kennir margra
grasa. Oft verður mér á að gefa
barna og unglingabókunum sér-
stakan gaum, stafar það ef til
vill af því að mér hefur orðið
tamt að skrifa fyrir börnin.
Ein bók í staflanum vekur
fljótt athygli mína, bæði vegna
þess að ég minnist ekki að hafa
séð hana fyrr, og svo er það útlit
hennar, sem er mjög snoturt.
„Þessa bók væri gaman að gefa
í jólagjöf”, hugsaði ég, en þar
sem ég vil alltaf vita hvað ég
gef, verð ég að fá að kynnast
innihaldinu, því að útlitið hefur
ekki mest að segja. Bókin er
fjörlega skrifuð og hefur ákveð-
inn boðskap að flytja, en hann
er borinn fram á nokkuð óvenju-
legan hátt, en er þó auðskilinn og
eftirtektarverður.
Sagan er af lítilli telpu, sem
vill helzt ráða gerðum sínum
sjálf án þess að mamma hennar
eigi að vera þar þátttakandi, eða
ráðandi. Telpan kemst í mörg
ævintýri, þegar hún hleypur að
heiman til þess að þurfa ekki að
gera það sem hana langar ekki
til sjálfa. Það er ævintýrablær
yfir allri sögunni og ég trúi ekki
öðru en að hún verði lesin með
eftirvæntingu. Síðasta uppreisn
hennar gegn mömmu sinni, og
vilja hennar verður þegar hún á
að fara að ganga í skóla, sem
hún neitar harðlega, og flýr til
vinanna sinna við tjörnina, dýr-
anna sem hún hefur skemmt sér
svo vel með áður. Að lokum snýr
hún þó heim til móður sinnar
aftur, þegar hún hefur fengið
nóg af hrakförunum.
Hún finnur og viðurkennir, að
það er bezt að vera heima hjá
mömmu. Og vera hlýðin og góð
stúlka.
Er það ekki það sem allar litl-
ar stúlkur eiga að keppa eftir?
Hugrún.
Hlíf segir upp
samningum
A FUNDI, sem verkamanna-
félagið Hlíf i Hafnarfirði hélt
sl. þriðjudag, var gerð eftirfar-
andi samþykkt:
Fundur haldinn ; verkamanna-
félaginu Hlíf þriðjudaginn 31.
október 1961, samþykkir að segja
upp kaupgjaldsákvæðum samn-
inga við atvinnurekendur, í þeim
tilgangi að leita eftir lagfæring-
um um að kaupmáttur launanna
verði eigi lægri en hann var eft-
ir að samningar voru gerðir á
sl. sumri.
GUNNAR IÓNSSON
LÖGMAÐUR
við undinétti og hæstarétt
Þingholtsstræti 8 — Sími 18259
Verzlunarhúsnæði til Ieigu
Verzlunarhúsnæði á góðum stað í Kópavogi til leigu
ásamt góðum vefnaðarvörulager sem er til sölu.
Tilboð leggist inn á afgr. Mbl. fyrir mánudagskvöld
merkt: „Hagkvæmt — 7508“.
TIL SOLU
Segulbandstæki
Philips Stereophonic. Nýtt ónotað. Tækið er full-
komið til upptöku og flutnings tóna eða tals, bæði
í „Stereo“ og „Monoral“. 4 Tónrásir — 3 hraðar.
Tónsvið 50—20.000 rið allt að 8 klst. upptaka á sama
bandið. — Glæsilegt tæki fyrir þá, sem vilja það
fullkomnasca í tónflutningi og upptöku. — Frekari
upplýsingar í síma 50651.