Morgunblaðið - 25.01.1962, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIB
Fimmtudagur 25. jan. 1962
Forysta kommúnista hefur
ekki bætt kjör verkalýðsins
Frá Óðinsfundinum
MALFUNDAFÉLAGIÐ Óðinn
hélt fjölmennan almennan fund
sL þriðjudag í Sjálfstæðishúsinu.
Fundarstjóri var Gunnar Helga-
son, erindreki. — Umræðuefnið
var: Kjaramál launþega og voru
framsögumenn þeir Jóhann Sig-
urðsson, verkamaður, Pétur Sig-
urðsson, sjómaður og alþingis-
maður, og Magnús Jóhannesson,
trésmiður og borgarfulltrúi.
Á eftir ræðum frummælenda
urðu frjálsar umræður. — Til-
drög fundarins eru þau, að í
nóvember sl. skoraði Óðinn á
Sósíalistafélag Reykjavíkur til
umræðufundar um kjaramálin,
en kommúnistar treystu sér
ekki til þess að ræða þau mál
opinberlega.
Fundurinn fór vel fram að því
undanskildu, að einn helzti for-
sprakki og frambjóðandi komm-
únista í Dagsbrún sótti fundinn
við þriðja mann og sýndi mönn-
um, hve mikils kommúnistar
virða fundarsköp og reglur. —
Gerði hann hróp að ræðumönn-
um og greip fram í mál þeirra.
Er honum var boðið að flytja
mál sitt úr ræðustól, þagnaði
hann og hafði ekki meira um
kjaramál launþega að segja.
Raunhæfar kjarabætur
Fyrstur talaði Pétur Sigurðs-
son, alþm. Pétur ræddi tillögur
lýðræðissinna á síðasta þingi
alþýðusambandsins og afgreiðslu
kommúnista og meðreiðarsveina
þeirra úr Framsóknarflokknum
á þeim. Pétur sagði m .a.:
„Á þessu þingi var eins og
endranær um meiri og minni-
hluta að ræða, meirihluta komm
únista og framsóknarmanna og
minnihluta sjálfstæðismanna og
alþýðuflokksmanna — lýðræðis-
sinna. Að sjálfsögðu kom fram
aragrúi af tillögum, raunhæfum
og óraunhæfum eins og gengur
á slíkum samkomum. Eitt var
þó sammerkt með öllum okkar
tillögum, það, að hinn pólitíski
meirihluti kommúnistaflokkanna
beggja felldi þær allar.
í tillögum okkar um atvinnu-
og verkalýðsmál bentum við á,
í upphafi þeirra, hvaða höfuð-
þætti ætti að leggja áherzlu á
í sambandi við væntanlegar
kjarabætur ís-
lenzks verka-
lýðs. Síðar í
þessum tillögum
okkar var bent á
ákveðnar leiðir
til að ná fram
raunhæfum
kjarabótum, en
við gengum hins
vegar framhjá
yfirborðstillögum meirihlutans,
sem markaðar voru eftir sömu
línum og fylgt hefur verið að
mestu, siðan samtök launþega
urðu til og hófu baráttu sina
fyrir bættum lífskjörum.
í tillögum okkar, minnihlut-
ans á síðasta ASÍ-þingi var m.a.
bent á, að í fyrsta lagi yrði að
hefja skipulagða starfsemi er
stefndi að því að auka hag-
kvæmni í íslenzku atvinnulífi í
þeim tilgangi að örva fram-
leiðslustarfsemina, auka og
bæta framleiðsluna, nýta betur
vinnuafl, hráefni og fjármagn.
Tryggja yrði að framleiðslu-
aukningin leiddi til raunveru-
legra kjarabóta fyrir launþega
og að þeim yrði fenginn réttur
til íhlutunar um rekstur og
stjórn atvinnufyrirtækja.
Tekin yrði upp ákvæðisvinna
í öllum þeim starfsgreinum þar
sem slíkt hentaði. Þar sem eigi
væri unnt að koma við ákvæð-
isvinnu, yrði verkamönnum
tryggt fast vikukaup í stað tíma
kaups eftir því, sem við yrði
komið.
Almenn vinnuvika yrði 44
klst. í stað 48, án skérðingar á
kaupi enda yrðu jafnframt
gerðar ráðstafanir til að stytt-
ing vinnuvikunnar leiddi ekki
til minnkandi framleiðslu.
Eins og ég gat um áðan voru
allar þessar tillögur okkar felld
ar. Meðal þeirra sem felldu þær
voru fjórir alþingismenn komm
únista, sem sæti áttu á þessu
þingi ASÍ, þeir Björn Jónsson,
Hannibal Valdimarsson, Eðvarð
Sigurðsson og Gunnar Jóhanns-
son.
Allir sem hér eru vita hvert
framhaldið varð á næstu mán-
uðum og þátt Framsóknar-
flokksins í því.
Óraunhæfar kaupkröfur voru
knúðar fram, afleiðingin varð ný
gengisfelling, til að hindra að
þjóðin lenti í sama efnahags-
lega öngþveitinu og við höfum
verið að reyna að koma okkur
út úr með viðreisnarráðstöfun-
um núverandi stjórnarflokka,
og segja má, að tekizt hafi von-
ófyrirsjáanlega erfiðleika, sem
eru þó vonandi nú flestir að
baki.“
„Eigin velgengni án velgengni
verkalýðsins“
Annar frummælandi var Jó-
hann Sigurðsson.
Jóhann hóf mál sitt með því að
tala um verkfallið 1955, sem
stóð í sex vikur og koms't að
þeirri niður-
| stöðu, að 14
mánuðum seinna
>' S® ' T'"' töldu vinstri
verkalýðsforingj
' • inúr aðeins eina
leið til þess að
**■ rétta hlut verka
118 lýðsins, sem sé
þá að taka við
völdum sjálfir.
En það sem þeir gerðu var ein-
faldlega það, að þegar kaupið
skyldi hækka — þá tók vinstri
stjórnin kauphækkunina, 6 vísi-
tölustig, af verkafólki með
valdbeitingu.
Jóhann minntist á hvað vinstri
stjómin hefði gert til bóta fyr-
ir verkalýðinn 1958 og sagði að
hún hefði tekið 20.000.000.00 af
því fé, sem verja átti til verk-
legra framkvæmda.
Jóhann minntist á, að Einar
Olgeirsson teldi nú, að kaup-
máttur launa væri ekki meiri
nú í dag heldur en 1947 og
komst að þeirri niðurstöðu, að
undir forystu kommúnista öll
þessi ár hefðu þeir þrátt fyrir
„forystu“ sína ekki getað bætt
hag verkalýðsins um 1% hvað
þá meirá.
Eftir verkföllin sl. sumar er
ekki annað sjáanlegt en að
verkafólk verði að vinna 10—14
tíma í stað 8, til þess að hafa í
sig og á. Jóhann spurði hvemig
stæði á því, að þessi vinstri
„forysta" næði svo neikvæðum
árangri alla tíð. Hann taldi, að
um fremur þrátt fyrir óhöpp og'það væri einfaldlega vegna þess
að með því yrði kippt undan
þeim sjálfum grundvellinum, því
að starfa að hugðarmálum al-
þjóðakommúnismans.
Jóhann sagði að lokum, að
lýðræðissinnar í verkalýðshreyf-
ingunni yrðu að setja sér á-
kveðið mark og stefna að því
að sýna verkalýðnum fram á, að
þeir væru að vinna fyrir hann
sjálfan, en ekki það eitt sem
kommúnistaforingjarnir hafa
haft að marki: „Eigin velgengni
án velgengni verkalýðsins“,
Kjör verkamanna hafa ekki
batnað undir Ieiðsögu
kommúnista
Síðastur frummælenda talaði
Magnús Jóhannesson, borgarfull
trúi. Magnús sagði m.a.:
„Segja má, að frjáls verka-
lýðssamtök hafi tvenns konar
hlutverki að gegna. í fyrsta lagi
að vera bein hagsmuna- og
menningarsamtök fólksins, sem
myndar þau og í öðru lagi að
gegna því mikilvæga hlutverki
að vera ein af meginstoðum
'þess, sem nútíma lýðræðisþjóðfé-
lag er reist á.
Ef litið er um öxl og rifjuð
upp kjarabarátta verkalýðsfé-
laganna á undanförnum árum
og athugaður sá árangur, sem
náðst hefur til raunverulegra
kjarabóta kemur í ljós, að þrátt
fyrir margar vinnudeilur og
hörð, löng og fórnfrek verkföll,
standa íslenzkir launþegar
frammi fyrir þeirri staðreynd
í dag, að kaupmáttur launa hef-
ur ekki vaxið nú á annan ára-
hug. Ekki er þó svo, að kaup-
gjald í landinu hafi ekki hækk-
að á þessum tíma, þvert á móti
mun láta nærri, að kaup hafi
þrefaldast frá því skömmu efV
ir lok síðustu heimstyrjaldar.“
Þá rakti Magnús „kjarabar-
áttu“ kommúnista undanfarin ár
og niðurstöðu Torfa Ásgeirsson-
ar, hagfræðings Alþýðusambands
ins. Síðan sagði Magnús:
„Hagfræðingurinn komst að
þeirri niðurstöðu í þessari álits-
gerð, að í stað þess að hafa
þjóðarframleiðsluna alla til ráð-
stöfunar. og 5%
—10% að auki,
yrðum við að
leggja til hliðar
vegna greiðslu á
vöxtum og af-
borgunum er-
lendra lána, sem
n e m i 3—4%
framleiðslunnar.
í lok greinar-
gerðarinnar segir svo þessi hag
fræðingur: „Hins végar mæla
sterk rök með þvi, að barátta
samtakanna fyrir bættri af-
komu almennings og þá sér-
staklega launþega breytist á
næstu árum með tilliti til þess-
ara staðreynda.“
Þarna kemur glöggt fram f
þessari ályktun Torfa Ásgeirs-
sonar, að hann hefir gert sér
ljóst, að vinnubrögð alþýðusam-
takanna í baráttunni fyrir bætt-
um lífskjörum væru þess ekki
megnug að færa þeim raun-
verulega bætta lífsafkomu efna-
lega með sömu aðferðum og
beitt hefir verið. Eg hefi hér
í stórum dráttum rakið þróun
kjarabaráttunnar á undanförn-
um árum og hefi gert þetta
vegna þess, að það er nauðsyn-
Iegt til þess að gera sér grein
fyrir því raunverulega hvort ís-
lenzk verkalýðssamtök og for-
ystumenn þeirra hafi reynzt
þess megnug að þjóna þvi mark
miði samtakanna, að vera sverð
og skjöldur fólksins sem mynd-
ar þau.
Ég fullyrði eftir að hafa dreg-
ið upp þessa mynd, að því miður
hefir forystu samtakanna ekki
tekizt nú í hálfan annan áratug
að leiða kjarabaráttu verkalýðs-
ins inn á þær brautir, sem væn-
legar eru til bættrar lífsaf-
komu.
í stað þess að læra af reynsl-
unni og taka sér til fyrirmyndar
það sem bezt hefir áunnizt með
öðrum nágrannaþjóðum, hefir
sífellt verið beitt sömu aðferð-
um með sama árangri. Ekki hefir
samt skort á stóryrði íorystu.
mannanna, og eiga þar kommún.
istar mesta sök. Ég minnist þess
að það mun hafa verið algild
regla að í hvert sinn er úrslit
hafa fengizt í vinnudeilu, þá hef
ir dagblaðið Þjóðviljinn tekið
fram sitt stærsta letur og komið
fyrir almenningssjónir með þann
boðskap, að verkalýðurinn hafi
farið með fullan sigur af hólmi
Framh. á bls. 11.
• Fráfall bandarísku
flugmannanna
B. Ó. S. skrifar:
„Hörmulegt flugslys hefur
nýlega átt sér stað nálægt
ströndum íslands, eíns Og al-
þjóð veit. 12 ungir Bandaríkja
menn, sem voru í ískönnunar-
flugi í flugvél frá Keflavíkur-
flugvellí, hafa farizt. Fjölskyld
ur þeirra fá missinn sjálfsagt
bættan að einhverju leyti, en
væri ekki vel til fundið, að
ísl. yfirvöld heiðruðu minn-
mgu þeirra á einhvern hátt?
Erlendis þætti það a. m. k.
ekki nema eðlilegur hlutur.
Þessir ungu menn farast við
skyldustörf sín í þágu íslands
og finnst mér að ekki mætti
minna vera, en fjölskyldur
þeirra fyndu, að framlag
þeirra hefði verið einhvers
metið. Könnunarflug, þar sem
ísinn, „landsins forni fjandi",
er leitaður uppi, er sannarlega
mikilsvert fyrir okkur fslend-
inga, og ekki má gleyma fram
lagi þeirra til varnar okkar og
annarra vestrænna þjóða."
Velvakandi kemur þessu hér
með áleiðis.
• Hljómplötusafnið
og Gunnar
bbhhhk
Guðmundsson
„Tryggvi" skrifar:
„Eg hef véitt því eftirtekt,
hve margir gera sér far um að
koma áliti sínu á einstökum
dagskrárliðum útvarpsins á
framfæri i dagblöðunum. —«
Venjulega er verið að hnjóða
í dagskrána, þótt þar. séu á
undantekningar. Eg er ekki
að segja, að þessi siður sé til
fyrirmyndar, en engu að síð-
ur langar mig til að biðja þig,
Velvakandi góður, að ljá mér
lítið rúm til þess að tjá Gunn-
ari Guðmundssyni, sem sér um
þáttinn „Hljómplötusafnið"
þakkir mínar. Það er óhætt
að segja, að maður verður
aldrei fyrir vonbrigðum með
að hlusta á þáttinn, allt-
af er hann menningarlegur,
skemmtilegur og fræðandi.
Það er mikilsvert, að þeir, sem
unna fagurri tónlist, skuli eiga
sér eitthvert griðland innan
um alla óskalagaþættina og
annað ámóta rusl“.
• Hefur Egill veðrazt?
Velvakanda hefur borizt eft
irfarandi vísa með yfirskrift-
inni „Víða spilltist þá „mál“
á húsum“, (mál = málning á
þingeysku), og mun það lúta
að því, þegar talið var, að
málning hefði eyðzt vegna
áhrifa frá öskjugosinu.
Byljir dynja þétt á hug og
húsum.
Hreystilega skvett úr gíg
og krúsum.
Hvort mun rannsókn hafin <
því máli?
Hefur Egill veðrazt fyrir
Páli?