Morgunblaðið - 25.01.1962, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 25. jan. 1962

UM þessar mundir er ár
liðið síðan belgiski land-
helgisbrjóturinn var að
koðna niður við hafnar-
garðinn í Vestmannaeyj-
um og jafnframt að jaska
hann í sundur. Frá okkar
bæjardyrum séð þótti
tjónið af þessum ryðkláf
ekki mikið borið saman
við ef honum hefði tek-
izt að rjúfa hafnargarðinn
og stefna þar með öllum
bátaflota Vestmannaeyinga
í beinan voða auk þess
sem viðgerð á garðinum
var mjög erfið. Ljósmynd-
ari blaðsins í Eyjum, Sig-
geir Jónasson, hefir fylgzt
með atburði þessum frá
Hér má sjá beljandi uthafsöldur ríða yfir Marie Jose Rosette þar seir. skipið sagar sig
inn í hafn argarðinn.
o. fl. Þetta var erfitt verk og
tafsamt, því aðdjúpt er ekki
við garðinn Og varð að sæta
sjávarföllum við affermingu
á sandi, möi og senu_.. . ?n af
öllu því efni þurfti geysi miK-
ið magn t. d. 100 tonn af se-
menti.
Viðgerðin á garðinum hófsl
ekki fyrr en 10. ágúst í fyrra-
sumar. Hamlaði mannekla,
enda mikil atvinna þá í Eyj-
um bæði við útgerðina og
óvenju miklar annir í landi.
Við verkið unnu lengst af 20
menn. Frátafir urðu líka mikl
ar við verkið, því framan af
varð að sæta sjávarföllum til
að ganga frá undirstöðum. En
meðan á fjöru stóð var unnið
af miklum krafti og þá engu
skeytt um matmálstíma, því
kapphlaupið var hart við
sjávarföllin.
Frátafir
Óhöpp urðu ekki teljandi
við þetta verk þótt lítilshátt-
ar tapaðist af efni er óveður
skall á. Frátafir vegna veðurs
komust upp í 10 daga er aust-
an rosi skall á með miklum
sjógangi. Efni var sem fyrr
MARIE JOSE ROSETTE
fyrstu tíð, fyrst togaran-
um, þar sem hann lá und-
ir stórhöggum úthafsöld-
unnar og síðan viðgerðar-
mönnunum er löguðu
garðinn. Með þessari
stuttu frásögn birtast
myndir Sigurgeirs, sem
skýra atburð þennan hvað
bezt.
Það var 11. janúar í fyrra
að skipstjórinn á belgíska tog
aranum Marie Jose Rosette
fékk dóm fyrir landhelgis-
brot. Gekk héraðsdómurinn
yfir honum í Vestmannaeyj-
um. Síðan sigldi hann á brott
en þá var austan leiðinda veð
ur. Er ekki að orðlengja það
að togarinn lenti flatur fyrir
veðrinu er hann var kominn
rétt út á milli hafnargarðanna
og kastaði honum á samri
stundu upp að norðurgarðin-
um og þaðan varð honum ekki
haggað.
Sjóliðar af einu varðskip-
anna unnu síðan að björgun
verðmætustu tækjanna úr
skipinu, sem hægt var að ná
og skipstjórinn af tögaranum
vann með þeim.
Á kunningja í Eyjum
Skipstjórinn kom til Vest-
mannaeyja fyrir um mánuði
og lá þá í sjúkrahúsi í
nokkra daga. Hann var þá
Kristinn Sigurðsson kafari
kannar hvort undirstöður hafi
raskast.
með annað skip frá sama út-
gerðarfyrirtæki og Rosette,
hafði fengið það um leið og
hann kom heim og skipti engu
máli þótt hann væri marg-
brotlegur við landhelgislög-
gjöfina íslenzku og hefði end-
að með að sigla skipi sínu i
strand og eyðileggja það. Af-
sakanir munu þó vera gildar
fyrir hinu síðarnefnda.
Skipstjórinn á orðið all-
marga kunningja í Eyjum og
heilsaði hann upp á þá, er
hann hafði náð sér eftir leg-
una.
Ötulir stuðningsmenn
En hverfum aftur að hel-
stríði Marie Jose Rosette.
Skipið hafði hlotið sinn skapa
dóm og hann öllcT harðari en
stjórnandi þess. Engin tök
voru að bjarga því, en sem
hefnd fyrir örlög sín ætlaði
það ekki að skilja svo við að
þess yrðu ekki merki. Það
jagaði niður og braut hafnar-
garðinn og hafði þar ötula
stuðningsmenn, sem voru
Ægir og Kári. Marga undraði
hvað skipið hélst lengi ofan-
sjávar og hve geysisterkt það
var að þola öll þau stórviðri
og heijarsjóina, sem á því
dundu á þorranum íslenzka.
Gatið á garðinum séð innan frá. Brúin, sem mennirnir
standa á, mun hafa bjargaS miklu.
Undirstöðurnar sjást hér fyrir framan gatið á garðinum. Eins og sjá má eru þær ekkert
smás míði.
Þýðingarmesta varnarvirkið
Lengi virtist sem skipinu
ætlaði að takast að brjóta
niður garðinn og rjúfa þannig
eitt þýðingarmesta varnar-
virki bátaflotans í Eyjum.
Austanveðrin við Vestmanna
eyjar eru einhver hin skæð-
ustu og hafnargarðarnir eru
eina vörn bátaflotans, sem
allur er í hershöndum ef út-
hafsaldan nær inn í höfnina.
Menn höfðu því af þessu
miklar áhyggjur. Vertíð stóð
sem hæst og vetrarveðrin
hömluðu öllum viðgerðum.
En garðurinn seiglaðist fyrir
þótt gamall væri, að mestu
byggður 1915 en ekki lokið að
fullu fyrr en 1929 þá eftir að
hafa margskemmst í byggingu.
Erfiðar aðstæður
Garðinn varð að bæta hvað
sem tautaði. Aðstæður til við-
gerðar voru mjög erfiðar og
köstnaðarsamar þar sem ekki
er hægt að komast að norður-
garðinum á landi, nema fyrir
gangandi mann á stórstraums
fjöru og ekki nema í 1—2
tíma. Allt til viðgerðarinnar
þurfti því að flytja sjóleiðis.
Rætt var um í fyrstu að
sprengja veg meðfram Neðri-
Kleif, en svo nefnist vestasti
hluti Heimakletts. Þar var
áður brú og má sjá leifar
hennar enn, en hún var not-
uð meðan garðurinn var í
smíðum á sínum tima og þá
eingöngu fyrir mennina, sem
að verkinu unnu.
Allt fullt af sjó
Að vegalagningu varð þó
ekki Og mun sennilega hafa
valdið mikill kostnaður. Sú
leið varð því fyrir valinu að
flytja allt efni til viðgerðar-
innar á stórum fleka, svo og
tæki, krana, hrærivél, vagn
segir allt flutt sjóleiðis á flek
anum stóra nema grjótið, sem
var nærtækt en það var flutt
með krana og stórri kerru.
Öll aðstaða til athafna var
erfið á garðinum, en verkinu
varð lokið á tæpum 3 mánuð-
um og þótti hafa betur tekizt
en á horfðist í fyrstu.
Undirstöður
miblar steypupylsur
Verkið var þannig unnið að
steyptar voru heljarmiklar
pylsur, sem svo mætti nefna
en það voru seglpokar styrkt-
ir með uetum fylltir af stór-
grýti sem bundið var stein-
steypu. Hver pylsa var 25—
30 tonn að þyngd og voru alls
notaðar 9 í undirstöðuna.
Ofan á undirstöðurnar var
svo steyptur stallur en síðan
fyllt í gatið, sem Marie Jose
Rosette hafði tekizt að brjóta
í garðinn. Mátti litlu muna
að skipinu tækist að rjúfa
garðinn alveg en lítilsháttar
brú var eftir á honum.
Stefni skipsins múraðist
inn í garðinn og mátti fram
undir lok verksins lesa nafn
og númer á því.
Þannig voru síðustu leyfar
þessarar óhappafleytu hulin
sjónum manna og að fulla
bætt það tjón, sem hún hafði
valdið.
Hafnarnefnd Vestmanna-
eyja og verkstjóri hafnarinn-
ar, Beigsteinn Jónasson sáu
um verkið.