Morgunblaðið - 03.05.1962, Qupperneq 23

Fimmtudagur 3. maí 1962
MORGVNBLAÐtÐ
£3
— Hafnarhúðir
Frh. aí bls. 24.
byggingu nýs verkamanna-
skýlis við höfnina og skyldi
jafnfra>mt athugað, hvort hag
kvæmt væri, að sjómanna-
stofa yrði í sambandi við
verkamannaskýlið í sama
húsi.
Að atthuguðu máli var
ákveðið, að hvort tveggja
skyldi vera í sama húsi, og
árið Í956 var staðsetning á-
kveðin, en árið eftir voru
samþykktir uppdrættir, gerð
ir af húsameistara Reykja-
víkurborgar, Einari Sveins-
syni, og Aðalsteini Riohter
arkitekt. Um mánaðamótin
nóv.—des. 1957 var farið að
grafa grunn, en lokið að
steypa upp húsið í ágúst
1959.“
Síðan lýsti borgarstjóri hús
inu og húsbúnaði, gat þeirra
manna, sem starfað hefðu að
byggingunni og skýrði m.a.
frá því, að uppdrættir að hús
búnaði hefðu verið gefðir í
teiknistofu húsameistara
Reykjavikurborgar, og hefði
Gunnar H. Guðmundsson að-
allega annazt þá. Magnús
Óskarsson vinnumálafulltrúi
Reykjavíkurborgar hefur i
umboði borgarstjóra fylgzt
með framkvæmdum og haft
sér til ráðuneytis borgarfull-
trúana Einar Thoroddsen og
Magnús Jóhannesson og Har-
ald Hjálmarsson forstöðu-
mann Verkamannaskýlisins,
sem samkvæmt sérstöku sam
komulagi mun sjá um rekst-
ur þessa nýja húss til næstu
áramóta. Einnig hafa fulltrú-
ar frá Verkamannafélaginu
Dagsbrún og Sjómannafélagi
Reykjavíkur verið með í ráð-
um um gerð uppdrátta. Lét
borgarstjóri I ljós þakklæti
sitt til allra þeirra, sem stuðl
að hefðu að því, að þessi veg
lega bygging væri nú risin
af grunni.
f lok ræðu sinnar komst
Geir Hallgrímsson borgar-
stjóri svo að orði:
„Þótt opntm þessa húss
bæti vonandi starfsskilyrði
verkamanna og sjómanna við
höfnina, og góður aðbúnaður
á vinnustað sé vissulega mik-
ils virði, ekki sízt fyrir þá,
sem líkamlega erfiðisvinnu
stunda, þá opnar þessi áfangi
augu okkar fyrir því, að
mörg og mikil verkefni biða
okkar, ef kjör þeirra stétta,
sem þetta hús er helgað, eiga
að batna í framtíðinni sem
hin gað til.
Það væri t.d. ekki óeðli-
legt. að verkamönnum og sjó
mönnum, sem hingjað sækja
í önnum dagsins sér til hvíld-
ar og hressingar stutta stund,
sé hugleikið að eiga þess
kost að hverfa að loknu dags-
verki til konu sinnar og
barna að sínu leyti í jafn-
vönduð húsakynni og við
höfum hér fyrir augum í
þessu húsi.
f engri höfuðborg munu að
vísu hlutfallslega fleiri verka
mannafjölskyldur búa í eig-
in húsnæði en hér í Reykja-
vík, en þó vantar enn á, að
húsnæði margra verkamanna
og sjómanna sé viðunandi.
Til þess að bæta kjör verka
manna og sjómanna þarf
áfram að halda á þeirri braut
að bæta starfsskilyrðin við
höfnina, taka tæknina sífellt
meira í þjónustu sína. svo að
auka megl afköstin án þess
að leggja meira á manninn.“
Af Ætlað s,1ómönn.um og
verkatrönnum.
Ræðu sinni lauk borgar-
stjóri með svofelldur orðum:
„Verkamanna og sjómanna
hús þetta er að sínu leyti
nokkurt vitni um skilning og
viðurkenningu Reykvíkinga í
heild á gildi starfa þeirra,
eem verkamenn og sjómenn
vinna.
Höfnin er undirstaða
Reykjavfkurborgar. Ef ekki
hefðu komið til hin ágætu
hafnarskilyrði, er vafasamt,
að nokkru sinni hefði risið
hér sá kaupstaður, sem raun
ber vitni. Þetta hús er þeim
ætlað, sem þar koma fyrst og
■ fremst við sögu, sjómönnum,
sem hingað koma um sollinn
sæ, og verkamönnum, sem
hér starfa hörðum höndum.
í dag er hátíðlegur haldinn
um heim allan dagur verka-
lýðsins. Það þykir því vel til
fallið að opna í dag, Hafn-
arbúðir, verkamannahús og
sjómannastofu Reykjavíkur-
borgar.
F.h. borgarstjórnar Reykja
vikur flyt ég reykviskum sjó
mönnum og verkamönnum
beztu hamingjuóskir í tilefni
dagsins og bið þeim öilum
heilla, sem í Hafnarbúðir
koma til hvíldar og hress-
ingar."
— Gainakerfið
Framh. af bls. 15.
(Kringlumýrarbraut — Mikla-
braut), Álftamýri, Starmýri,
Safamýri.
★ Árin 1969—1971
Suðurlandsbraut, Elliðavog-
ur, Reykjanesbraut, Kringlu-
mýrarbraut s. Hamrahl., Bú-
staðavegur, Kleppsvegur, Borg-
artún, Sundlaugavegur, Kringlu-
mýrarbraut n. Laugav., Lækjar-
teigur, Laugavegur Brautarmúli,
Ármúli, Síðumúli, Fellsmúli,
Selsmúli, Vegmúli, Hallarmúli,
Lágmúli, Langholtsvegur, Eikju-
vogur, Gnoðarvogur, Klepps-
mýrarvegur Súðarvogur, Duggu
vogur. Kænuvogur, Snekkju-
vogur, Köllunarklettsvegur, Héð
insgata, Sætún, Steintún, Njarð-
argata, Hörpugata, Góug., Fossa-
gata, Þjórsárgata, Suðurgata,
Shellvegur, Baugsvegur, Ægi-
síða, Þvervegur, Eiðsgrandi, Ána
naust, Grandavegur.
Borgin okkar
Frh. af bls. 10.
fyrir, þ.e. biðsalur hafnar-
verkamanna, sem ætlað er að
leysa gamla Verkamannaskýl-
ið af hólmi. Hér eru öll hús-
gögn úr brenni, mjög sérkenni
leg og nýtízkuleg £ útliti
og auðsjáanlega traust. f þess-
um sal geta þeir verka-
menn snætt bitann sinn,
sem heldur kjósa að hafa hann
með sér heiman að en kaupa
sér mat á hæðinni fyrir ofan.
Þá eru á þessari hæð 6 steypi
böð, sem verða til afnota fyrir
verkamenn og aðra, sem þar
vilja baða sig. „Og hérna hef
ég mikinn hug á, að hægt
verði að gefa mönnum kost á
að komast í nudd, þegar fram
líða stundir," sagði Haraldur.
„Það væri ekki amalegt eftir
erfiðan vinnudag."
Á þessari hæð eru svo loks
fjögur skrifstofuherbergi, þar
sem Ráðningarstofa Reykja-
víkurborgar verður til húsa
framvegis, og mun hún flytja
í þetta nýja aðsetur sitt ein-
hvern næstu daga.
Að lokum höldum við niður
í kjallara hússins. Þar eru all-
ar geymslur fyrir húsið, og
komumst við að þeirri niður-
stöðu eftir að hafa litið þar
á birgðimar, að enginn ætti
að þurfa að yfirgefa þetta hús
með tóman maga. Þá rákumst
við í kjallaranum einnig á mik
inn fjölda skápa, sem helzt
minnti okkur á fataskápana i
sundhöllinni. Sagði Haraldur,
að þeir væru að sínu áliti ein-
hver þarfasta nýjungin í hús-
inu, því að nú hefðu hafnar-
verkamenn fengið aðstöðu til
að geyma vinnufatnað sinn
svo að segja á sjálfum vinnu-
staðnum, sem mörgum mundi
sjálfsagt þykja mikill hægðar-
auki.
Um leið og við kvöddum
Harald og þökkuðum honum
fyrir leiðsögnina, sagði hann:
Ég vona að verkamenn, sjó-
menn og aðrir þeir, sem hing-
að koma, muni leggjast á eitt
til að halda þessum glæsilegu
búsakynnum vel við með
góðri og hreinlegri umgengni.
Og þá er víst að verkamenn
og sjómenn geta um ókominn
tíma verið stoltir af byggingu
þeirri, sem hér hefur verið
komið upp fyrir þá.
— Miðlunartillaga
Framh. af bls. 2.
verja til greiðslu úr lífeyrissjóði tog-
arasjómanna.
Trygging þessi kemur til frádráttar
slysa- og dánarbótakröfu á hendur út
gerðinni með sama hætti og bætur
frá Tryggingastofnun ríkisins.
16. Á eftir 26. gr. sem verður 24.
gr. komi ný grein svohljóðandi:
25. gr.
Fná 1. júni 1962 hækkar mánaðar-
kaup, tímakaup svo og aflaverðlaun
af saltfiski samkvæmt samningi þess-
um um 4%.
17. I. málsliður I. mgr. 27. gr. sem
verður 26. gr. orðist svo:
Samningur þessi gildir til 1 júní 1963
og er uppsegjanlegur með tveggja
mánaða fyrirvara.
Reykjavík, 2. maí 1962.
Tonfi Hjartai'son Einar Arnalds.
★ Höfð hliðsjón af röð
hitaveituframkvæmdanna
í hinni áætluðu röð fram-
kvæmdanna, sem hér hefur ver-
ið gerð grein fyrir, hefur verið
höfð hliðsjón af röð hitaveitu-
framkvæmdanna í hverfunum,
þannig að þeim sé að fullu lokið
áður en hafizt verður handa um
fullnaðarfrágang gatnanna.
í aðalatriðum er röð fram-
kvæmdanna þannig, að á árun-
um 1964—68 verði gengið frá
íbúðahverfunum og nauðsynleg-
um aðalumferðargötum, en 1969
—71 verði aðalumferðargatna-
kerfið aukið og endurbætt. Árið
1972 verði síðan fullgerð
hverfi, sem gerð hafa verið
byggingarhæf á árunum 1963—
69, en eftir það verði nýjar göt-
ur fullgerðar 2—3 árum eftir að
hverfin eru byggingarhæf.
Á Tekjustofnar
í þeim kafla áætlunarinnar,
þar sem rætt er um tekjustofna,
er bent á ýmsa möguleika, sem
til greina koma. Er m.a. vikið
að því, að víða erlendis tíðkist
það, að húseigendur taki þátt í
kostnaði við gatna- og gang-
stéttagerð. Eins og nú er, er hús-
eigendum með lögum frá 1911
gert skylt að greiða % af kostn-
aði við gerð gangstétta, en gild-
ir þetta þó því aðeins, að um
eignalóðir sé að ræða. Eðlilegt
virðist að breyta þessu ákvæði
þannig, að allir húseigendur
greiði hluta af kostnaði við gang
stéttagerð og mundi sú endur-
greiðsla nema um 60 millj. kr.,
ef húseigendum væri gert að
greiða helming kostnaðar.
Á Eðlilegt, að bifreiðaeigendur
grciði meira en aðrir
til gatnagerðar
Þá er bent á þann mögu-
leika, að benzín til bifreiða verði
skattlagt í stærri stíl en nú er
gert. Er á það bent, að benzín
sé hér mun ódýrara en víðast
hvar annars staðar og því eðli-
legt, að bifreiðaeigendur greiði
meiri hluta af kostnaði við
bætta gatnagerð en aðrir þjóð-
félagsþegnar, þar sem beinn á-
vinningur þeirra af slíkum 'ram
kvæmdum sé meiri en annarra.
Á árinu 1960 mun héildar-
sala bifreiðabenzíns á landinu
öllu hafa numið nálægt 56,6
millj. kr. Ef innflutningsgjald af
benzíni yrði hækkað um
60 aura pr. lítra, mundi
sú hækkun miðað við innflutn-
ing á árinu-1960, nema um 34
millj. kr. Væri nú ákveðið að
þessj fjárhæð rynni til sveitarfé-
laga og henni skipt niður eftir
ökutækjafjölda, yrði sá hluti
af þessu viðbótargjaldi, sem
rynni til Reykjavíkurborgar, um
15,1 millj. kr miðað við árið
1960. Með þessu viðbótargjaldi
mundi útsöluverð á benzíni
hækka um 11,4% frá því sem nú
er. Til þess að mismuna ekki um
of eigendum benzínbifreiða og
þeirra bifreiða, er ganga fyrir
öðru brennsluefni, er um það
rætt í áætluninni, að það mundi
þurfa að hækka þungaskatt af
slikum bifreiðum tilsvarandi.
Þessi skattur mun á árinu 1960
i hafa numið nálægt 13,4 millj.
I kr. og sé miðað við þá fjárhæð,
1 verður hækkunin sem næst 1,5
millj. kr., ef miðað er við sömu
hundraðstölu. Miðað við öku-
tækjafjölda yrði hlutur Reykja-
víkur af þeirri viðbót nálægt
660 þús. kr. Samanlagt yrði hlut-
ur Reykjavíkur því um 15,8
millj. kr. miðað við árið 1960.
Ef gert er ráð fyrir árlegri
hækkun, yrði upphæðin árið
1962 um 18 millj. kr. Er komizt
að þeirri niðurstöðu í áætlun-
inni, að að öllu samanlögðu virð
ist eðlilegt að fá tekjustofn
þann, sem nauðsynlegur er, með
því að húseigendur taki þátt í
gerð gangstéttanna með greiðslu
gangstéttgjalda og bifreiðaeig-
endur í kostnaði við gerð akbraut
anna með aukinni greiðslu fyrir
benzín.
★
1 lokaorðum sínum með áætl-
uninni benda þeir Gústaf E.
Pálsson borgarverkfræðingur og
verkfræðingamir Ingi Ú. Magn-
ússon og Ólafur Guðmundsson
á, að þessi nýja áætlun geti ekki
talizt tæmandi, þar sem fyrir-
sjáanlegt er, að fólksfjölgun
borgarinnar og þar af leiðandi
stóraukin umferð krefjist í fram
tíðinni kostnaðarsamra umferðar
mannvirkja á gatnamótum og
ýmissa skipulagsbreytinga, sér-
staklega á eldri götum. Enn-
fremur sé fyrirsjáanlegt, að
byggja verður dælu- og hreihsi-
stöðvar fyrir skolp, vegna vax-
andi óhreinkunar sjávarins í
kringum borgina. En þrátt fyrir
þær takmarkanir, sem þeir telja
að áætluninni séu settar, láta
þeir þá von í Ijós að hún muni
ná þeim tilgangi, sem til er ætl-
azt. —
— Utan úr heimi
Framh. af bls. 13.
ganga jaínvel svo langt, að
halda því fram, að nái meðal
aldurinn 100 árum, sem nokk-
ur möguleiki virðist fyrir, þá
muni svo fara, að aðeins tveir
karlmenn verði á móti fimm
konum. Ef þessi kenning
þeirra hefur við rök að styðj-
ast, gæti þetta orðið til þess
að draga úr fólksfjölguninni.
Japanskir sálfræðingar við
Shizokaháskólann, hafa und-
anfarið stundað rannsóknir á
10,000 skólabörnum, í þeim
tilgangi að komast að raun
um, hvort samband kunni að
vera mitli þess árstíma, sem
börnin eru fædd á, og gáfna,
annars vegar. Hins vegar,
hvort það Skipti máli hvort
um er að ræða fyrsta barn
foreldra eða þau sem síðar
fæðasí.
Þeir segja að rannsóknirn-
ar hafi leitt í ljós að börn
fædd í marz séu bezt gefin
en næst komi börn fædd í
janúar og febrúar. Þé segjast
þeir vera sannfærðir um að
fyrsta bo.rn foreldra sé yfir-
leitt bezt gefið.
Þetta gæti, ef rétt er, leitt
til þess, að mæður stefndu
að því, að eiga börn á ákveðn-
um árstíma, Og létu sér- þá
nægja aS eiga aðeins eitt barn,
í stað fleiri. Vart getur þetta
þó talizt nein lausn.
Nokkrir þeirra, sem athug
að hafa mannfjölgunarvanda-
málið, hafa litið á möguieik-
ann fyrir því að flytja fólk til
annarra bnatta, á komandi
tímum. Þetta virðist þó held-
ur engin lausn, því að nú sem
stendur. er tæknin ekki það
langt á veg komin, að reikna
megi með fólksflutningi af
jörðinni næstu árin eða jafn-
vel áratugina, jafnvel þótt
finnast kunni hnettir með
hentugu iífsskilyrði. Auk þess
yrði að flytja a. m. k. 100
þús. manns dag hvem er frá
líður, til þess að halda í horf
inu hér á jörðinni.
Hver er þá lausnin? Tak-
mörkun barnsfæðinga kann að
reynast haldgóð, en hvort
henni verður komið við, í
nógu ríkum mæli, verður ekki
sagt að svo stöddu.
Ég nota
Gunnar Ásgeirsson hf.
Suðurlandsbraut 16.
Sími 35200.
F élagslíf
Knattspyrnudeild KR.
Frá og með 1. maí verða æf*»
ingar knattspyrnudeildar KR
þannig:
Meistarafl. og 1. fl.
Mánudaga kl. 8,30—10.
Miðvikudaga kl. 7,30—9,
Föstudaga kl. 8,30—10.
2. flokkur.
Mánudaga kl. 7,30—9.
Miðvikudaga kl. 8,30—10.
Fimmtudaga kl. 8,30—10.
Sunnudaga kl. 10,30 f.h.
3. flokkur.
Þriðjudaga kl. 8—9.
Fimmtudaga kl. 8—9.
Laugardaga kl. 5—6.
Sunnudaga kl. 1,30—3.
4. flokkur.
Mánudaga kl. 7—8.
Miðvikudaga kl. 7—8.
Fimmtudaga kl. 7—8.
Föstudaga kl. 8—9.
5. flokkur A og B.
Mánudaga kl. 6—7.
Þriðjudaga kl. 7—8.
Miðvikudaga kl. 6—7.
Föstudaga kl. 7—8.
5. flokkur C og D.
Mánudaga kl. 5—6.
Þriðjudaga kl. 6—7.
Miðvikudaga kl. 5—6.
Föstudaga kl. 6—7.
Knattspyrnudeild KR,
íþróttakennarar
Munið fundinn á föstudaginn
í Miðbæjarskólanum. kl. 8,30.
Samkomur
K.F.U.M.
AB fundur í kvöld kl. 8,30.
Skógarmenn sjá um fundinn.
Allir karlmenn velkomnir.
Hjálpræðisherinn. '
Fimmtudag kl. 8,30. Almenn
samkoma.
Föstudag: Hjálparflokkurtinn.
Sunnudag kl. 1.: S'kemmtiferð
Sunnudagaskólans.
Fíladelfía.
Almenn samkoma kl. 8,30.
Allir velkomnir.