Morgunblaðið - 04.05.1962, Side 23

Fðstudagur 4. maí 1962
MORGVNBL4ÐIÐ
£3

MMMMMtMMMWkMV

Halldór Laxness, Gerpla og
siðleysinginn Úlafur helgi"
99
EINS og skýrt hefur verið
frá í Morguublaðinu, hefur
Halldór Kiljan Laxness sent
danska blaðinu „Politiken“
bréf í tilefni af kjallara-
grein, sem blaðið birti eftir
danska skáldið Tom Kristen-
sen vegna afmælis Kiljans.
1 bréfi sínu snýst Laxness
gegn gagnrýni Dana á þýð-
ingu Martins Larsens, há-
skólakennara, á Gerplu. —
Tom Kristensen minntist á
þessa gagnrýni í grein sinni
og ráðleggur dönskum les-
endum að kynna sér efni
skáldsögunnar með þessum
orðum: „Lesið hana þrátt
fyrir hina skoplegu dönsku
þýðingu!"
I svargrein sinni tekur
Halldór Kiljan upp hanzk-
ann fyrir Martin Larsen og
segir m.a.: „Skapandi vinna
Larsens við Gerpluþýðing-
una er danskt afrek, sem ég
freistast til að telja, að mín-
ir kæru íslenzku lesendur
geti ekki verið dómbærir
um“. Hann segir enn frem-
ur, að þýðingin sé byggð á
nákvæmri rannsókn á ýms-
um gömlum heimildum um
danska tungu í því skyni
„að reyna að ná sömu stíl-
áhrifum og Gerpla hefur á
frummálinu“.
Hér á eftir verður hirt
bréf Nóbelsskáldsins til
Politiken, en áður er vert
að geta þess, að í samtali
við Morgunblaðið í október
1956 sagði Kiljan m.a. um
Gerplu, að hún væri óþýð-
anleg, „þó að það sé hægt
að skrifa hana um á öðru
máli, og það hafl verið gert
ágætlega“. 1 samtalinu seg-
Ist skáldið við samningu
sögunnar hafa farið eftir
þeirri reglu að „nota ekkert
orð sem hægt væri að sanna
að ekki hafi verið til í mál-
inu á 11. öld. Þetta er regl-
an“.
Bréfið til Politiken er svo-

Alltá
einum
stað
SKRIFSTOFUR Flugfélags ts
lands eru nú fluttar á 4. hæð
Bændahallarinnar og var
fyrsti starfsdagur þeirra þar
í fyrradag. Fréttamenn blaðs-
ins skoðuðu hin nýju húsa-
kynni í fyrradag, en þá var
enn verið að vinna að frá-
gangi tækja skrifstofanna.
k
| Flugfélagið hefir fengið
alla hæðina til sinna nota og
verða þar allar skrifstofur fé-
lagsins utan farmiðasöluskrif-
etoéa, sem verður áfram í
Lækjargötu 4 þar til siðar á
árinu að fyrirhugað er að hún
flytjist í Lækijargötu 2.
| Í hinum nýju skrifstofum
eru til húsa aðalframkvæmda-
stjórn, yfirmenn innanlands-
flugs og millilandaflugs og
starfslið þeirra, búkhald, gjald
hljóðandi í lauslegri þýð-
ingu:
„Leyfið mér að þakka þá
ánægju, er mér veittist, þeg-
ar einn helzti bókmennta-
frömuður Dana, Tom Krist-
ensen, reit kjallaragrein um
verk mín í „Politiken" í til-
efni afmælis míns. Þetta
var einkennandi fyrir mann
með yfirsýn Tom Kristen-
sens, og sá góði skilningur,
sem hann sýnir á jafn erf-
iðri bók og Gerplu, hefur
sérlega glatt og hrært mig.
Bókin hefur verkað á
marga hámenntaða lesendur,
sem annars þola sitt af
hverju, og einnig mér til
mikillar undrunar, á marga
málfræðinga og bókmennta-
sagnfræðinga bæði heima og
erlendis, eins og hvatning,
sem hefur skotið þekkingu
þeirra til hliðar, en vakið í
þeim rómantíska vandlæt-
ara. Oft hefur farið svo, að
þessir fræðimenn í málfræði
og bókmenntum hafa gleymt
að stanza við málfræðilegar
og bókmenntalegar hliðar
bókarinnar í ritdómum sín-
um og farið að bera í bæti-
fláka fyrir norðurevrópskt
barbarí á ömurlegustu
myrkratímum miðaldanna, á
því lággöngutímabili mann-
kynsins á 10. og 11. öld, sem
Gerpla lýsir. Nokkrir lær-
dómsmenn frá háskólunum
hafa meira að segja notað
Gerplu sem tækifæri til að
lýsa yfir siðferðilegum stuðn
ingi sínum við hálf dular-
fullar eða hreinar þjóðsagna-
persónur úr hinum norður-
evrópíska sagnaheimi; til
dæmis siðleysingjann ólaf
helga, sem að mestu er
hjúpaður myrkri sögunnar.
Talsvert lærður, þýzkur
norrænufræðingur gekk svo
langt, þegar þýzkur bókaút-
gefandi bað hann um að
þýða bókina, að hann lýsti
sig ófæran um að fást við
bók, sem lýsti samgermönsk-
um hugsjónum og siðferðis-
hugmyndum kynþáttarins á
jafnóaðlaðandi hátt og
Gerpla gerir.
Til eru aðrir menn, sem
hvorki eru málfræðingar né
bókmenntasagnfræðingar, en
eru í hópi hógværra, róman-
tiskra og siðavandra hvers-
dagsmanna, og sjá næstum
ekki innihald Gerplu sem er
bæði andsnúið rómantik og
vandlætingu, heldur hugsa
eingöngu um ytra form
hennar, mál og stíl, sem
hinum lærðu hefur sézt yfir
hingað til. Gerpla er ein-
mitt sérstæð að því leyti, að
málinu á henni er haldið
innan marka, sem liggja við
enda 11. aldar, þ.e.a.s. þeirri
reglu er fylgt að nota hvorki
orð né orðasambönd, nema
mögulegt væri að sanna, að
þau hefðu verið til í málinu
fyrir 1100. Frá þeirri reglu
finnast þó nokkrar undan-
tekningar, sem greinilega
eru gerðar með vilja, og á-
reiðanlega nokkrar villur
líka, og væri ég feginn ef
hinir lærðu vildu benda á
þær í stað þess að villast út
í ótímabæra vandlætingu.
f kjallaragrein sinni vitn-
ar Tom Kristensen óbeint í
nokkrar af hinum formfast-
ari lesendum mínum heima
fyrir, sem hafa lýst yfir van-
þóknun sinni á hinni dönsku
þýðingu lektors Martins
Larsens á Gerplu við hann.
Ég held, að þessir sóma-
kæru, íslenzku lesendur
myndu láta sömu vanþókn-
un í ljós á sérhverri þýð-
ingu á Gerplu. Og með til-
liti til áðurnefndrar grund-
vallarreglu um orðfæri
Gerplu myndu þeir á viss-
an hátt hafa á réttu að
standa ekki aðeins um þýð-
ingu Gerplu á unga tungu
eins og nútíma dönsku, held-
ur og öll önnur mál. í raun-

inni kemur þarna til skjal-
anna sjálft vandamálið um
þýðingu íslendingasagnanna.
Það var ótrúlega erfitt
verk, sem Larsen byrjaði á,
þegar hann tók sér fyrir
hendur að endurrita Gerplu
á dönsku, þ.e.a.s. að láta sér
ekki nægja að þýða bókina
beint, heldur gera dönsku
útgáfuna hliðstæða frumút-
gáfunni að máli og stíl.
Skapandi vinna Larsens við
Gerpluþýðingima er danskt
afrek, sem ég freistast til að
telja, að mínir kæru ís-
lenzku lesendur geti ekki
verið dómbærir á. Hún er
vinna, sem er grundvölluð á
ýtarlegri rannsókn á ýmsum ,
gömlum, heimildum um
danska tungu, sem Martin
Larsen notar til að réyna að
ná sömu stíláhrifum og
Gerpla hefur á frummálinu.
Það gleddi mig meira sjálf-
an en alla mína kæru dönsku
og íslenzku lesendur, ef ég
væri kynntur fyrir Dana,
sem hefði betra vald á að
þýða af íslenzku á dönsku
en Martin Larsen. Gerplu-
þýðing hans er slíkt afreks-
verk, að ég tel, að hlutlæg-
ur dómur um hana frá
hendi hæfra manna yrði
ekki aðeins gagnlegur fyrir
vandláta landa mina, heldur
einnig til að auka skilning
danskra lesenda á þessari
metnaðarfullu og ef til vill
óvart nokkuð hégómlegu
bók.
Kaupmannahöfn,
27. apríl 1962
Halldór Laxness",
...............v' .........

keri og upplýsingaþjón,usta. <*>
Forráðamenn félagsins láta
mjög vel yfir að vera nú
komnir með skrifstofurnar á
einn stað, sem ekki hefir verið
allt frá því á bernskiuskeiði
félagsins.
Myndin, sem hér fylgir er
tekin í aðalbókhaldssal hins
nýja húsnæðis.
Samvinnuskóla-
slit
AKRANESI, 2. maí. — Kirkju-
kórinn, styrktur nokkrum söng
mönnum úr „Svönum", söng við
skólaslit samvinnuskólans í Bif-
röst í Borgarfirði á þriðjudag.
Stjórnandi var Haukur Guð-
laugsson. Söng kórinn sjö lög.
Svo söng og kór skólans undir
stjórn Björns Jakobssonar sex
lög. Þarna voru fluttar margar
ræður og verðlaunum úthlutað
til nemenda.
— Oddur.
Hraðkeppnismót
í Hálogalandi
HAFNARFIRÐI — í kvöld og á
laugardag verður háð hrað-
keppnismót í handknattleik í
Hálogalandi og er það í tilefni
af 35 ára afmæli Knattspyrnu-
fél. Hauka. 1 því taka þátt öll
sterkustu handknattleikslið
landsins, meðal annars Fram og
FH, sem stillir nú upp símun
allrasterkustu mönnum. Auk
þess keppa í 1. deild KR, IR,
Þróttur, Valur og Haukar. Tvö
lið verða úr annarri deild. — f
kvennaflokki keppa FH og Val-
ur (meistarafl.)
Verður afmælismót þetta án
efa mjög sterkt og spennandi.
Verður þetta síðasta mótið í
Hálogalandi að þessu sinni.
— Borgarstjórn
Frh. af bls. 8.
inn er til tillöguflutningsins, að
hún er flutt fyrst og fremst i
áróðursskyni. Enda hefðu flutn-
ingsmenn hennar farið allt öðru
vísi að, ef einhverjar breytingar
hefðu vakað fyrir þeim. Þá
hefðu þeir t.d. grundvallað til-
löguna á þeim röksemdum, að
fyrst yrði kannaður möguleiki
þess að segja sig úr samtökum
botnvörpuskipaeigenda, en ekki
hent tillögunni inn með þessuxn
hætti.
Nýtt gistihús
í Bolungorvih
BOLUNARVÍK, 2. maí. — Hér
var í gær opnað nýtt gistihús,
sem hlotið hefur nafnið Hótel
Búðanes. Það er til húsa við
Hafnargötu 79, þar sem áður
var gamla símstöðm. Húsið hef-
ur verið mikið endurbætt, og á
neðri hæðinni er eldhús og
mjög vistlegur veitingasalur,
sem rúmar 50 manns í sæti.
Vön matselja úr Reykjavík hef-
ur verið ráðin til að standa fyr
ir veitingum. Á efri hæðinni
eru í þremur herbergjum sjö
ágæt gistirúm. Hótelið bætir hér
úr mjög brýnni þörf, og ber að
þakka þetta framtak. Stöðugur
straumur gesta var í gær allt
fram að lokunartíma í hið ný*ja
hótel. — Eigandi hótelsins er
ungur maður, Einar Þorsteins-
son, ættaður frá Tungukoti í
Skagafirði.
— /Jbró/f/r
Framh. atf bls. 22.
3. Jón Sigurðssön UMFbisik 5.39.6
4. Júliíus Árnason Á 5.40.0
5. Eiríikur Ingólfsson KR 5.42.1
6. Hrafn Bachmann Val 5.45.0
Keppni 3 manna sveit fór svo:
Ármann 12 stig
KR 16 stig
Vaihir lf? stig
5 manna sveitir.
Ármann 27 stig
KR 28 stig
— Titov og Glenn
Framh. af bls. 1
í áivörpum þeim er þeir fluttu
á geimrannsólknaráðstefnunni,
ræddu Titov og Glenn noikkuð
um geimtferðir sínar. Sagði Glenn
að ef „Friendiship 7“ gei-miskipið,
sem flutti hann þrjá hringi uim
■hverfis jörðina, hetfði verið
mannlaust, hefði geimskotið mis
heppnast og skipið hvorki getað
lokið ferðunum þremur né held
ur verið unnt að ná því til jarð
ar atftur. Taldi ham-n að ein menk
asta reymsla ferðarinnar vœri sú
að leggja mætti enn meiri ábyrgð
á herðar geimtfaranna en hingað
til var talið mögulegt.
Titov skýrði frá því að eld-
flaug sú, er flutti geimskip hams
á braut umhvertfis jörðu, hatfi
verið sex hreytfla, og að hamn
hatfi sjálfur stjómað geimskipi
sínu tvær af 17 hringferðum um
hverfis jörðu í ágúst s.l.