Morgunblaðið - 17.05.1962, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 17. maí 1962
JMmngnttlifðfrifr
Ctgefandi: H.f Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (át)m.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: 'V.ðalstræti 6.
Aug'iýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sfmi 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
GEGN SPARIFJÁR-
MYNDUN OG
FRAMFÖRUM
segir Ludwig Erhardt, og hvetur til gætni
Sókn sú, sem kommúnistar
hafa nú hafið fyrfr sköp-
un nýrrar dýrtíðaröldu í
landinu, er fyrst og fremst
hnefahögg í andlit þeirra
tugþúsunda sparifjáreigenda,
sem lagt hafa fyrir af tekj-
um sínum og þar með skap-
að bönkum og sparisjóðum
möguleika til útlána til nauð-
synlegra framkvæmda og
umbóta í landinu. Kommún-
istar stefna enn sem fyrr að
því að höggva ný skörð í ís-
lenzka krónu og gera hana
enn verðminni.
En þeir eru jafnframt að
ráðast á kjör hinna lægst
launuðu, sem þeir þó segj-
ast vera að hjálpa til bættra
lífskjara. Hinum lægst laun-
uðu er engin kjarabót í kaup
hækkun, sem tekin er af
þeim að vörmu spari með
hækkuðu verðlagi.
Framsóknarflokkurinn hjálp
aði kommúnistum á sl.
sumri til þess að hleypa
nýrri dýrtíðarskriðu a-f stað.
Afleiðingin varð ný gengis-
felling, sem verðbólguvald-
ararnir báru fyrst og fremst
ábyrgð á. Framsóknarmenn
voru sjálfir búnir að segja
það fyrir að krónan mundi
falla, ef kaupið hækkaði. —
Engu að síður hikuðu SÍS-
herrarnir ekki við að taka
höndum saman við kommún-
ista um skemmdarverk
þeirra gegn sparifjáreigend-
um og efnahagsgrundvelli
hins íslenzka þjóðfélags.
Nú reyna kommúnistar að
hrinda af stað nýrri skriðu
verkfalla og dýrtíðar. Til-
gangurinn er ekki að knýja
fram raunverulega bætt
kjör launþeganna, heldur að
brjóta á bak aftur þær við-
reisnarráðstafanir, sem kom-
ið hafa hinu íslenzka þjóð-
félagi á réttan kjöl eftir
hrunadans vinstri stjómar-
innar. Fram til þessa tíma
hafa Framsóknarmenn stutt
kommúnista innan verka-
lýðsfélaganna til hvers kon-
ar hermdarverka. Þegar
þetta er ritað er ekki full-
séð, hvemig S í S-herr-
amir snúast við hinu nýja
áhlaupi kommúnista á hend-
ur hinu íslenzka þjóðfélagi.
ERU ÞEIR VINIR
REYKJAVÍKUR?
Ij'ramsóknarmenn telja það
* mjög óvirðulega nafngift
sér til handa, að vera kall-
aðir óvinir Reykjavíkur. Af
þessu tilefni mætti spyrja:
Vom það vinir Reykjavík-
ur, sem snerust gegn Sogs-
virkjuninni árið 1931 og
sögðu reykvískum húsmæðr-
um að það skipti ekki miklu
máli, hvort þær syðu við
rafmagn eða kol?
Voru það vinir Reykjavík-
ur, sem reyndu að tefja
fyrstu framkvæmdir hita-
veitunnar eftir fremsta
megni?
Var það af vináttu við
Reykjavík og íbúa hennar,
sem Framsóknarmenn höfðu
í hótunum innan vinstri
stjómarinnar um að setið
skyldi á hlut höfuðborgar-
búa og hindraðar nauðsyn-
legar umbætur og fram-
kvæmdir í borginni?
Var það af vináttu til
Reykvíkinga, sem vinstri
stjórnin undir forystu Fram-
sóknarmanna og kommún-
ista, stórminnkaði stuðning
við íbúðabyggingar í land-
inu og þar með í höfuðborg-
inni, þrátt fyrir stórkostlega
fólksflutninga til borgarinn-
ar og brýna þörf fyrir aukið
íbúðahúsnæði?
Var það vegna hlýhugs
Framsóknarmanrta í garð
Reykvíkinga, sem Tíminn
hefur í áratugi reynt að ala
á illindum milli Reykvík-
inga og almennings í sveit-
um landsins?
í>að færi vel á því, ef Tím
inn vildi svara þessum fyrir-
spurnum við tækifæri.
HÆTTUÁSTAND
í ASÍU
jtfjög alvarlegt hættu-
ástand er nú að skap-
ast í Asíu. Undanfarnar vik-
ur hafa kínverskir kommún-
istar stöðugt verið að færa
sig upp á skaftið á landa-
mæmm Indlands og Kína.
Hefur indverska stjórnin
lýst því yfir, að hersveitir
kommúnista hafi víða farið
inn fyrir landamæri Ind-
lands. Hafa miklar viðsjár
verið með Indverjum og
Kínverjum af þessum orsök-
um síðustu vikur.
I Laos er ástandið þó enn-
þá viðsjárverðara. Þar hafa
kommúnistar fyrir skömmu
hafið nýja sókn, þrátt fyrir
víðtækar tilraunir til þess að
koma á varanlegu vopnahléi
í landinu og samkomulagi
NÚ fyrir nokkrum vikum hélt
Ludwig Erhardt, ráðherra efna-
hagsmála í V-Þýzkalandi, ræðu,
þar sem hann gagnrýndi mjög
toæði samtök launþega og at-
vinnuveitendur fyrir þá stefnu,
sem þeir bafa fylgt undanfarin
ár. Atvinnuveitendur fyrir að
hafa verið of fúsir til að verða
við kröíum um síhækkuð laun,
og launþegana fyrir að hafa
krafizt þoirra, í slíikum mæli,
sem hann telur raun bera vitni.
Þessum skoðunum sínum hélt
Erhardt aftur fram í viðtali
við fréttamenn, skömmu síðar.
Hversu mikils virði
er v-þýzka markið?
Það hefur verið haft eftir
v-þýzkum efnaihagssérfræðing-
um, að markið sé nú aðeins 81
pfenninga virði, þ. e. að raun-
verulegt verðgildi þess nemi að-
eins 81 % af nafnverði. Erhardt
hefur vakið athygli á því, að
gengi marksins hljóti að vera
mælikvarði á það, hve traustum
fótum efnahagskerfið stendur.
„Takist öbkur að treysta gengi
um stjóm þess. Bandaríkja-
stjórn lítur síðustu hemað-
araðgerðir kommúnista í
Laos, sem studdir eru af
Rússum og Kínverjum, svo
alvarlegum augum, að hún
er nú að setja hersveitir á
land í Thailandi að beiðni
stjórnar þess. En Thailend-
ingar óttast um öryggi sitt,
þegar svo væri komið, að
kommúnistar hafa tögl og
hagldir í Laos.
Um það getur engum
blandazt hugur, að friður-
inn í Suðaustur-Asíu hangir
nú á bláþræði. Bæði Suður-
Vietnam og Laos em nú í
stórkostlegri hættu fyrir
hinni nýju framsókn komm-
únista. Svo gæti farið, að til
svipaðra tíðinda drægi í þess
um löndum og í Suður-
Kóreu á sínum tíma. Þá
voru það Norður-Kóreu-
menn, sem Rússar og Kín-
verjar öttu á foraðið og létu
þá hefja árásarstyrjöld á
hendur Suður-Kóreu-mönn-
um.
Eins og kunnugt er sner-
ust Sameinuðu þjóðimar þá
til vamar og hmndu árás
kommúnista.
Vel gæti svo farið, að þau
lönd í Suður-Asíu, sem nú
er ógnað af herneðarofbeldi
Kínverja og Rússa, leituðu
ásjár Sameinuðu þjóðanna.
Bandaríkin og bandamenn
þeirra í Suðaustur-Asíu-
bandalaginu hafa þegar sýnt
að þau gera sér ljósa þá
hættu, sem nú vofir yfir
austur þar.
marksins, treystum við lí<ka vel-
megunina", segir ráðherrann,
jþví að jafnvel kraftaverkum eru
takmörk sett“.
Á undanförnum árum, hefur
það vakið heimsathygli, hve
mjög allt viðskiptalíf hefur
blómgazt í V-Þýakalandi. Á hálf
um öðrum áratug hefur tekizt
að rétta landið við, eftir hörm-
ungar stríðsins, svö það hefur
jafnvel verið aflögufært við þau
lönd, sem minnst tjón biðu í
stríðinu.
í viðtali því, sem áður er
minnzt á, reyndi ráðlherrann að
gera grein fytir helztu grund-
vallaratriðum þeirrar stefnu,
Ludwig Erhardt.
. y
sem hefur reynzt svo vel, og
jafnframt, hvers vegna nú verð-
ur að fara liægar í sakirnar. Tím
arnir hafa breytzt, og sumt af
því, sem var miikilvægur þáttur
í uppbyggingunni, er þess eðlis,
að áihrifin verða ekki eins já-
kvæði nú, eða geta beinlíhis
Orðið skaðsamleg.
Hvemig viðhorfin voru
Er hafizt var handa um endur
reisnina, að loknu stríðinu, var
ekki úr miklu fjármagni að spila.
Er-fitt^var að útvega nýjum fyrir
tækjum tónsfé, og því var það
einn þátturinn í þeirri frjálsu
efnaihagsstefnu, sem Erhardt
fylgdi, að veita framleiðendum
nokikurt ráðrúm, hvað viðvók
álagningu. Sá ágóði, sem þar
kom fram rann strax til stækk-
unar fyrirtækjanna, og aukning-
ar framleiðsiu, og leiddi þá um
leið til aukinnar atvinnu.
Um þet.ta segir Erhardt: „Þetta
var eina leiðin, sem fær var, er
við stigum fyrstu ákrefin til iðn
væðingar þjóðarinnar, eftir stríð
ið. Jafnfiamt opnaði þetta rík-
inu leið til þess að tryggja sér
nauðsynlegt íjármagn með skött-
um“.
Þess ber að gæta, í þessu sam
bandi, að þótt þjóðin væ« fátæk,
á þeim tímum, þá hafði hún þó
yfir að ráða óbeizluðu vinnu-
afli og mtkilli tækniþekkingu,
frá gömlum tíma. Þáttinn, sem
vantaði til þess að hægt væri
að hefja framleiðslu I stórum
stíl var fjármagn. Það fékkst
með því að leyfa framleiðend-
um að safna sjóðum með rými-
legri álagningu.
Þáttur launþeganna
Strax óg framleiðslan jókst,
varð til grundvöllur fyrir hærri
launum, og reyndar var það
einnig í þágu framleiðendanna
að auka launin, er þeir urðu
aflögufærir, því að aukin laun
til þeirra var sama og aukinn
kaupmáttur, og fjármagnið skii-
aði sér aftur, og jók þá í senn
framleiðslu, atvinnu og velmeg-
un.
Þessi „samvinna", þessara
tveggja sterku afla, varð þjóð-
félaginu lyftistöng, og hagstæðra
afleiðinga þeirra hefur gætt allt
fram til þessa dags. Það hefur
ekki aðeins tekizt að auka
neyzluna heima fyrir á þeim
vörum sem þjóðin framleiðir
sjálfri sér til handa, heldur hef-
ur útflutningur Þjóðverja einnig
vaxið gífurlega undanfarin ár.
Einmitt þess vegna þarf nú að
gjalda varhug við síhækkuðu
vöruverði, sem fylgt er eftir með
hærri launum, því að þótt þetta
'hafi reynzt happadrjúgt á fyrstu
stigum endurreisnarinnar, þá
getur siíkt verið hættulegt nú.
Hvernig viðhorfin hafa breytzt
Það sjónarmið skýrir Erhardt
á þann hátt, að eftir því, sem
framleiðendur og atvinnurek-
endur verða að treysta meir og
meir á útfiutning, til þess að
auka starfsemi sína, þá verða
þeir háðari verðlagi erlendis á
þeim vörurn, sem þeir framleiða.
Sumir atvinnurekendur, t. d.
þeir, sem stunda byggingariðn-
að, selja emungis á innanlands-
markaði. Þeir verða ekki fyrir
neinni samkeppni erlends frá.
Þeir hafa, vegna mikillar eftir-
spurnar, getað hækkað söluverð
næstum ótakmarkað, enda hefur
það sýnt sig, að í þeirri grein
hafa átt sér stað hæklkanir, sem
hafa numið um 10% að meðal-
tali, undanfarin ár. Það eina sem
byggingariðnaðurinn þarf að
óttast, er rninnkandi eftirspurn,
heima fyrir, en hún er komin
undir því fé, sem kaupendur
geta fengið á lánamarkaðinum.
Öðru máli gegnir um útflytj-
endur. Þeir verða að miða verð
framleiðslu sinnar við útflutn-
ingsvorð, og sá tími er kominn,
að þeir geta ekki hækkað vöru-
verð sitt jafn mikið, og hratt, og
t. d. byggingariðnaður, og aðrir
svipaðar greinar.
Misræmið, sem af þessu leiðir
Þótt þeir, sem nær eingöngu
framleiða fyrir innanlandsmark-
að, finnist þeir geta óhræddir
ihækkað laun starfsmanna sinna,
iþá gegnir öðru máii um útflytj-
endur. Þeirra greiðslugetu eru
takmörk sett.
Þetta misræmi kom hvað bezt
fram, «ú nýlega, er þýzkir
bifreiðaframleiðendur hugðust
hældka verð á bifreiðum, til sölu
á Þýzkalandi sjálfu. Heimsmank-
aðsverðið verður ekki ákweðið
heiima fyrir Og þýðir efcki að
ætla að mæta nýjuim launkröf-
Fih. á bLs. 14.