Morgunblaðið - 30.05.1962, Blaðsíða 23

Miðvikudagur 30. maí 1062
MORGUNBI. AÐIÐ
23
Tónleikar Rúss-
anna * tjærkvöidi
RÚSSARNIR Roris Kunyev fiðlu
leikari og Igor Chernishov píanó-
'leikari eru ágætir listamenn eins
og svo margir landar þeirra, sem
hingað hafa komið á síðusúi ár-
um. Fiðluleikarinn er nemandi
Davids Oistrakhs og ber merki
liins bezta skóla, mikla fágun og
næma stílkennd. Tónninn er
blæbrigðarikur en ekki ýkja mik
ill. Píanóleikarinn gefur fiðlu-
leikaranum í engu eftir, enda
mun hann vera reyndari lista-
maður.
Tónleikar þeirra, sem haldnir
voru á vegum Tónlistarfélagsins
í Austurbæj arbíói í gærkvöldi,
hófust á Chaconne eftir Vitali,
og síðan var fiutt „Vor-sónatan“
eftir Beethoven. Samleikur lista-
mannanna í Beethoven-sónöt-
unni og í fiðlusónöfcu eftir
Khachaturian var með sérstök-
um ágætum. Síðastnefnda verkið
mun vera nýnæmi á tónleikum
hér. Það minnir dálítið á hús,
sem smíðað er í verksmiðju —
ásamt mörgum fleiri slikum, —
flutt í flekum á byggingarlóðina
og reist þar í snatri. Það mundi
ekki koma verulega að sök, þótt
flekarnir rugluðust eitthvað
miLli húsa, því að tengslin eru
— Verðfall
Framh. af bls. 1
1 kauphöllinni í New York að
undanfömu, og síðustu vikuna
hefur sala verðbréfa aukizt mik
ið. Hámarki náði þó saian í gær,
og greip þá um sig mikill ótti
meðail almennings, sem hluta-
bréf á í ýmsum stórfyrirtækjum.
Er kauphöllin opnaði í dag,
hélt fólkið áfram að bjóða bréf
sín til sölu, og verðfallið hélt
áfram.
Sérstakt kerfi, sem skráir sjálf
krafa allar sölur, brást í gær, og
var orðið 69 mánútum á eftir í
skráningunni. í dag keyrði þó
um þverbak, því að er verst lét,
var skráningarkerfið orðið um
2 klst. og 29 mín. á eftir. Veld
ur það því, að endanlegar tölur
um viðskipti dagsins liggja ekki
fyrir fyrr en löngu eftir lokun
kauphallarinnar.
Er leið á daginn tóku að
8treyma inn kauptilboð, og virt
ust margir fjársterkir aðilar
standa að baki þeim tilboðum.
Mun það hafa verið álit þeirra,
að um meira verðfail yrði vart að
ræða að sinni, og að rétti tím
inn til kaupa væri kominn.
Sala hlutabréfa hefur mest
orðið á þessum áratug, er frétt
ist um hjartvei'ki Eisenhowers,
þá forseta, í september 1955. Þá
seldust á einum degi um 7,2 millj.
verðbréfa.
Mesta sala, sem fram hefur far
ið á einum degi, var 2ð. október
1029, er hrunið mikla varð. Þá
seldust rúmlega 16 millj. verð-
bréfa á einum degi.
í Löndon sagði verðfallið í
New York til sin, strax er kaup
höllin þar hafði verið opnuð.
Fjármálasérfræðingar þar ráð-
iögðu hins vegar eigendum bréfa
að selja ekki, því að allar likur
væru til, að aðeins væri um að
xæða stundarfyrirbrigði. Samt
var sala þar meiri en dæmi eru
til um mjög langt skeið. Er áætl
að, að verðfallið í dag hafi num
ið um nokkur hundruð milljón
um sterlingspunda.
Sama sagan gerðist I Sviss, þar
sem verðbréf í jafn tryggum fyr
irtækjum og Union Bank Of
Switzerland féllu úr 4.400 sviss
neskum frönkum í 2.900 franka
á örskömmum tíma. Verðfaliið
6töðvaðist þó, a.m.k. um stund
arsakir, þwí að bankarnir gripu
mn í og tóku að kaupa upp sín
eigin bréf, er þau voru boðin til
eölu. Er leið að lokum verð-
brófaviðskipta í Sviss í dag, virt
ist, sem allmikið hefði dregið úr
verðfallinu.
í Stokkhólmi varð einnig tals-
vert verðfaH, strak Og kauphail-
erviðskipti hófust, en þó hvergi
um eins miklar verðbreytingar
laus, og allt fellur í rauninni
saman. Með öðrum orðum: verk-
ið er „músíkantískt" og áheyri-
legt, en ákaflega „rapsódiskt" og
laust í böndum, án lífræns sam-
hengis. — Önnur viðfangsefni
voru eftir Prokofiev og Ravel.
Listamönnunum var ákaft fagn
að, en áiheyrendur voru með
færra móti, eftir því sem gerist
á TónlistarfélagBtónleikum.
Jón Þórarinsson.
Telpa fyrir bil
á Atureyri
AKUREYRI, 29. maí. — 1 gær
varð níu ára telpa, Sigrún
Magnúsdóttir, fyrir bfl. á Strand-
götu og hlaut alvarleg meiðsli.
Var hún þegar flutt á sjúkra-
húsið hér og voru læknar rúm-
ar þrjár klukkustundir að gera
að sárum hennar, sem voru að-
allega skurðir á fótum. Hlaut
telpan skurði þessa af brotum
úr ljóskerum bílsins, sem á
hana ók, en það var Willys
Stationbíll frá Dalvík.
að ræða og i New York.
Verðfall varð einnig á flestum
verðbréfum í París, en frétta-
menn þar segja, að ekkert sölu-
æði hafi þó gripið fólk. Þar var
heldur ekki um tiltakanlegt verð
fall að ræða.
f V-Þýzkalandi sagði verðfall
ið strax til sín, er verðbréfa-
viðskipti hófust, einkum í Franfc
furt og Dússeldorf. Var verð-
fallið yfirleitt um 10%, og .þótti
það eftirtektarvert, að ein eftir-
sóttustu hlutabréf, sem um getur,
bréf í Volkswagenverksmiðjun-
um, fylgdu með í verðfallinu.
Mikið hefur verið rætt um
þessa atburði, bæði í New York
og víðar. Ber mönnum ekki sam
an um, hvað valdið hafi.
Margir eru þó þeirrar skoð-
unar, að aukin ríkisafskipti af
viðskiptalífinu í Bandaríkj unum,
að undanförnu, kunni að vera
aðalorsökin.
Svissneskir fjármálasérfræð-
ingar sögðu, síðdegis í dag, að
verðfallið mættí rekja til ákvörð
unar Kennedys, forseta, um að
banna frekari verðhækkanir á
stáli. Hann lagði, sem kunnugt
er, bann við 6 dala hækkun pr.
tonn af stáli nú nýlega. Þá er
og í bígerð að leggja nýja skatta
á ágóða bandarískra fyrirtækja,
sem starfa utan Bandaríkjanna.
Þykir þetta allt benda til auk-
inna ríkisafskipta í höfuðvígi
einkaframtaksins, Bandaríkjun-
um.
Douglas Dillon, fjármálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði eftir
fundinn, sem haldinn var með
Kennedy, forseta, fyrr í dag, að
ráðstafanir forsetans ættu hér
engan hlut að máli. Hann sagði,
að verð á verðbréfum hefði ver-
ið allt of hátt undanfarin ár, og
nú væru þau að falla í það, sem
eðlilegt gæti talizt.
Viðskiptamálaráðherrann, Lut-
her Hodges, sagði hins vegar á
blaðamannafundi í dag, að nú
yrði ríkisstjórnin að gera strax
ráðstafanir, í formi skattaíviln-
ana, ef ekki ætti að leiða af
samdrátt i efnahagslífinu. Yfir-
lýsing hans er ekki talin standa
í neinu sambandi við fund Kenn-
edys með sérfræðigunum í dag,
enda sat Hodges ekfci fundinn.
Verðlínurit, það, sem gengur
undir nafninu Dow-Jones, og er
miðað við verð hlutabréfa i um
20 stænsbu og tryggustu iðn-
fyrirtækjum Bandaríkjanna féll
í dag niður í 563,24. Lægst komst
það í gær í 576,9. Undir kvöld
í dag hafði það hækkað aftur í
565,8.
Fyrir nokkrum dögum síðan
stóð það langt yfir 600, og er
það álit sérfræðinga, að falli það
niður fyrir 600 geti vart talizt, að
um eðlilegt ástand sé að ræða.
Myndin hér að ofan birtist i stórblaðinu „New York Herald
Tribune“ af sovézka njósnaskipinu „Shokalsky“, sem er
stærst sovézku skipanna, er fylgjast nú með tiiraunum
Bandarikjamanna á Jólaey.
----------------------
- Sovézk skip
Þriár ferðir
1
|Ferðafélagsins
FERÐAFÉLAG fslands efnir til
þriggja ferða á uppstigningar-
dag og um helgina. Verður far-
ið i gróðursetningarferð í Heið-
mörk kl. 2 á uppstigningardag
frá Austurvelli og sömuleiðis
næstk. laugardag.
Þá verður helgarferð á Eyja-
fjallajökul. Lagt upp kl. 2 á
laugardag. Farið verður í Brú-
arskörð á sunnudag, lagt upp
kl. 9 frá Austurvelli. f fyrr-
nefndu ferðina verða farmiðar
seldir í skrifstofu Ferðafélags-
ins, en í þá síðarnefndu við
bilana.
Leiðrétting
Frarrnh. af bls. 1.
kanna geislun af völdum spreng-
inga í háloftunum.
Það er tekið fram í tilkynning
unni, að hin sovézku skip hafi
ekki gerzt brotleg við neinar
reglur með veru sinni á þessum
slóðum. Þau haldi sig utan hins
yfirlýsta bannsvæðis. Hins veg-
ar hafi þau siglt inn á svæðið á
leið sinni til núverandi staðar
og ekki sinnt aðvörunum um
hættu frá geislavirku úrfalli.
— Utvarpið
Framh. af bls. 24
varpsins, sem einnig var farinn
í mat og búinn að loka skrifstofu
sinni. Sagði Sigurður að stúlkur,
sem voru að taka saman auglýs-
ingar í hádegisútvarpið, hefðu
verið reknar út áður en innsiglað
var og bannað að taka með sér
auglýsingarnar.
Gjaldkeri komst ekki inn
til að borga
Sigurður sagði að skrifstofum
ar hefðu ekkj verið opnaðar aft-
ur fyrr en nokfcuð eftir klukkan
fjögiur síðdegis. Kvaðst hann
hafa hringt til tollstjóraskrif-
stofunnar 10 mínútum fyrir kil.
4, og hefði þar verið tilkynnt að
áður en skipun yrði gefin um
að rjúfa innsiglin yrði að greiða
umrædda peninga á tollstjóra-
skrifstofunni sem þá fyrst mundi
tilkynna lögreglunni að rjúfa
mætti innsiglin. Sigurður kveðst
þá hafa tilkynnt tollstjóraskrif-
stofunni að ekki væri hægt að
krefja útvarpið um greiðslu þvi
að aug.lýsingastofan væri innsigl-
uð og gjaldkerinn kæmist ekki
inn til sín. Sagði Sigurður að
skömmu síðar hefði komið mað-
ur frá toHstjóraskrifstofunni og
opnað. Afhenti útvarpið þá 10.000
kr. greiðslu.
Sigurður tjáði Mbl. enmfrem
ur að lítidl tími hefði þá verið til
stefnu að vinna auglýsingar til
lestrar í kvöldútvarp. Hefði að
eins verið hægt að vinna úr
skeytum, sem fyrir lágu frá
landssímanum, og hefði því mik
ið tjón af hlotizt vegna kvöld-
auglýsinganna til viðbótar því,
sem varð vegna hádiegisauglýs-
inga.
Munnleg tilkynning
Sigurður tjáði Mbl. að bófcari
útvarpsins hefði fyrir 12 dögum
verið staddur á skattstofunni.
Hefði honum þá verið tilkynnt
munnlega að sinfóníuihljómsveit
in, eða útvarpið vegna hennar,
skuldaði söluskatt. Sagði Sigurð
ur að hins vegar hefði aldrei bor
izt skrifleg tilkynning um þetta
frá skattstofunni. Hefði séx kom
ið skattheimta þessi mjög á óvart
því að sinfónían hefði aldrei ver
ið krafin um eða borgað sölu-
skatt. Hefði hann því talið að
um misskilning væri að ræða, og
beðið útvarpsstjóra að skrifa
ráðuneytinu og fá úr þessu skor
ið og leggja til um leið að hljóm
sveitin yrði undanþegin sölu-
skatti í framtíðinni.
Sigurður sagði að bókari út-
varpsins hefði tilkynnt skattstof
Washington, 29 maí — NTB
Talið er, að viðræður Dean
Rusk, utanríkisráðherra, og Ana-
tolyi Dobrynin, sendiherra Rússa
í Washington, um Berlínarvanda
málið, hefjist aítur í þessari
viku.
Damascus, 29. maí — AP —
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur
veitt Sýrlandi 6,6 miUj. dala lán,
til þess að styrkja gjaldmiðid
landsins.
Svar við gátu dagsins: ÁS.
unni í síma að útvarpsstjóri hefði
leitað til ráðuneytisins og beðið
úrskurðar um, hvort greiða ætti
þennan skatt. Gæti því orðið ein
hver dráttur á afgreiðslu máls-
ins þar til úrskurður ráðuneytis
ins lægi fyrir.
Tónleikar skyldu stoðvaðir
með lögregluvaldi
„Það er útvarpinu algjörlega
óviðkomandi þótt skattstofa og
tollstjóraskrifstofan blandi sam-
an reikningum útvarpsins og sin
fóníuíhljómsveitarinnar. Báðum
þessuan aðilum var fullkomlega
ljóst að hér var um söluskatt
vegna sinfóníuhljómsveitarinnar
að ræða, enda tilkynnti tollstjóra
skrifstofan mér að ef þetta yrði
ekki greitt strax, yrðu tónleik-
ar sinfóníulhljómsveitarinnar
næstkomandi föstudag stöðvaðir
með Jögregluvaldi. Skattstofan
vissi einnig að hér var um að
ræða söluskatt, sem tiliheyrði sin-
fóníuhljórosveitinni", sagði Sig-
urður Þórðarson að iokum.
Útvarpið meðal 400 aðila
Mlbi. átti ennfremur tal við
Torfa Hjartarson, tollstjóra, um
málið. Tollstjóri sagði, að lagður
hafði verið söluskattur á útvarp-
ið eins og aðra fyrir fyrsta árs-
fjórðung þessa árs. Útvarpið
hefði greitt allan skattinn utan
umrædda upphæð og sagt að hún
væri vegna sinfóníuhljómsveit-
arinnar. Væri það tollstjóraskrif
stofunni óviðkomandi.
Tollstjóri sagði að áikvæði
væru um það í lögum um sölu-
skatt að atvinnurekstur þeirra
aðila, sem ekki standa í skilum,
skuli stöðvaður mánuði eftir
gjalddaga, sem í þessu ' tilviki
hefði verið 15. apríl. Gerð hefði
verið skrá um aHa aðila, sem
ekfci hefðu staðið í skilum, og
send lögreglustjóra með beiðni
um stöðvun atvinnurefcstrar við
komandi aðila. 21. maí hefði síð
an verið hafizt handa um stöðv-
un atvinnurekstrar samkvæmt
þessari skrá, en á henni hefðu
verið um 400 aðilar, þar á með
al útvarpið.
Tollstjóri sagið ennfremur að
rísi deila um skatbheimtuna og
gjaldandi telji ranglega á sig
lagt, megi slíkt kæra til ríkis-
skattanefndar, en það fresti hins
vegar ekki greiðsluskyldu. Úr-
skurði nefndin að ranglega hafi
verið lagt á gjaldanda, fái hann
leiðréttingu mála sinna með end
urgreiðslu.
a grcin
Peters Hallbergs
f GREIN Peters Hailbergs,
„Blefken endurfæddur á ís-
landi?“, sem birtist í Morgun-
biaðinu 20. maí sl., féll niður
heil lína úr handriti, þegar grein-
in var prentuð. Breyttist því
merking allverulega. Vegna þess
ara mistaka. sem Mbl. biður af-
sökunar á, verður endurprentað-
ur hér kafli úr grein Hallbregs,
eins og hann átti að vera.
„Það er eitt sameiginlegt með
þessum Vestur-Þjóðverja og
Vallanes-klerki. Þeir hafa báðir
sannkaUaða tröllatrú á áíhrifum
mínum á þá átján virðulegu
herra, sem nefna sig Sænsku
akademíuna. Ég ætti líklega að
vera talsvert upp með rnér út
af þessari feikna trú þeirra, en
því miður, eða sem betur fer:
veruleikasans minn bannar mér
að vera það. Þýðandinn frá
Vestur-Þýzkalandi er sennilega
frekar ókristinn maður og þar-
afleiðandi lítill djöfuistrúarmað-
ur. Hinsvegar virðist ég vera
enginn smáræðis djöfull í augum
Séra Péturs, ef ekki aðalpaurinn
sjálfur — nokkurs konar fram-
kvæmdastjóri í kommúnistisku
alþjóðafyrirtæki, ákveðinn í því
að útrýma allri dyggð í heím-
inum, og þó sérstaklega á ís-
landi, og að angra íslendinga
með því að veita þeim vitlaus
Nótoelsverðlaun. Það er sem
sagt ekki laust við, að þvílík
tröllatrú á manni gæti stigið £á-
tækum menntamanni til höfuðs
— ef staðreyndir væru ekki til.
En ég er hræddur um, að ýms-
um löndum mínum myndi
stökkva bros, ef þeir fengju
tækifæri til að iesa kynningu
Vallanes-klerks á Peter Hail-
berg“.
íþróitir
Framh. a£ bls. 22.
Brasilía — Mexioo í Vina del Mar
Argentína — Búlgaría í Ranca-
gua.
Á morgun fmmtudag verða
þessir leikir:
V-Þýkal. — Ítalía í Santiago
Rússland — Júgóslavía í Arica
Spánn — Tékkar í Vina del Mar
Ungverjal. — Engl. í Rancagua.
Það hefur mikið verið bolla-
lagt og spjallað um mðguleg úr-
slit! En í þetta sinn skulum við
gefa Herberger þjálfara Þjóð-
verja orðið:
„Ég held að Þjóðverjar komist
upp úr sínum riðli og verði í
átta liða úrslitum, en mesta
möguleika á titlinum og bikara-
um hafa Suður-Ameríkuliðin,
einkum Brailía, Argentína og
Uruguay. Brasilíumenn og Argen
tínumenn hjóta að teljast sigur-
stranglegastir í þessari keppni.
Rússar hafa einnig góða mögu-
leika. Og ég mundi trúa að
Uruguay-liðið mynd sýna allt
annan svip en það sýndi á
Evrópuferð sinni fyrir nokkrum
vikum“.