Morgunblaðið - 28.10.1962, Blaðsíða 13

T Sunnudagur 28. október 1962
MORCFIVBT 4TtlÐ
13
Ekki hlífði hlut-
leysið Indverjum
INDVERJAR hafa tebið sér for-
ystu meðal hinna hlutlausu
þjóða. Þeir eru mannmargir,
halda uppi öflugum her og Ind-
landsskagi er skýrt afmarkaður
frá öðrum hlutum Asíu.. Til enn
frekara öryggis hefur Indlands-
stjórn löngum gætt þess að reita
ekki til reiði þá, sem líklegastir
eru til árása. Hún hefur oftast
verið hliðholl Sovétstjórninni,
lokað augunum eða a.m.k. munn
inum fyrir ávirðingum kommún-
ista en verið óspar á að gagn-
rýna Vesturveldin. Þá hefur
stjórn Indlands sýnt kommún-
istastjórninni í Kína sérstaka
velvild, og beitt sér fyrir að hún
fengi sæti Kína hjá Sameinuðu
þjóðunum.
Ekkert af þessu hefur dugað
til þess að hlífa Indlandi frá árás
kínversku kommúnistastjórnar-
innar. Hið hliðholla hlutleysi
indversku stjórnarinnar hefur
bersýnilega verið skilið sem
Þessi mynd er tekin úr Þjóðviljanum sl. fimmtudag. Hún sýnir, að Isiand er ekki talið meðal
árásarstöðva á Sovétríkin gagnstætt því, sem Magnús Kjartansson hafði fuilyrt daginn áður.
REYKJAVIKUR3REF
Laugard. 27. okt ———————
veikleikamerki og egnt kommún
istastjórnina í Kína til að senda
hersveitir sínar inn á indverskt
iandssvæði. Einungis fyrir ör-
fáum mánuðum virtust Vestur-
veldin árangurslaust ganga eftir
indversku stjórninni til að kaupa
af þeim vopn Indlandi til varn-
ar. Þá taldi stjórn Indlands sér
betur henta að treysta á Sovét-
stjórnina í þeim efnum. Nú tel-
ur Nehru sér lífsnauðsyn að fá
vopn frá Bretlandi og Bandaríkj
unum og er þegar sýnt, að þau
verða helzt til siðbúin.
Hvorki Svíar né
Svisslendingar
telja sér skjól af
hlutleysinu
f Evrópu hafa engar þjóðir
lengur notið hlutleysis en Svíar
og Svisslendingar. Hvorug þess-
ara þjóða hefur látið sér til hug-
ar koma að treysta á orðin ein
til verndar hlutleysi sínu. ■ Þær
eru báðar betur vígbúnar en
nokkrar aðrar þjóðir af svipaðri
stærð. Á þann veg sýna þær svo
að ekki verður um villzt, að þær
ætla sér að verja lönd sín, ef á
þau verður ráðizt. Hlutleysi
þeirra ber ekki vitni um veik-
leika, heldur að þær telja sig
nógu styrkar til að geta varizt
um sinn, þangað til aðrir komi
þeim til hjólpar.
En þrátt fyrir það, þó að Sví-
um og Svisslendingum hafi tek-
izt að halda hlutleysi í eina og
hálfa öld, búast báðar þjóðirn-
or við, að svo kunni að fara, að
það Verði ekki virt. Þess vegna
hafa þær öflugri almannavarnir
en okkrar aðrar. Engir eyða
meira fé í því skyni en Svíar
gera á mann hvern. Fyrir
skemhastu var og frá ^því skýrt,
að Svisslendingar hefðu tekið á-
kvörðun um að útbúa á næstu
árum loftvarnarbyrgi fyrir alla
fbúa landsins. Þessar ráðstafanir
sýna hvert mat þær þjóðir, sem
lengst hafa notið hlutleysis og
bezt hafa tryggt það, hafa á
varnargildi þess, ef í harðbakka
slær.
Lega landsins
>ar hættu
skapí
a aras
Fyrir okkur Islendinga er það
raunar óþarft að leita út fyrir
landsteinana til lærdóms um
haldleysi hlutleysisins. Þann
lærdóm fengum við sjálfir að
reyna, þegar land okkar var her
numið í maí 1940. Sem betur fer
var landið þá tekið af þeim, sem
fremur skyldi; ella eru allar lík-
ur til, að það hefði verið hremmt
af herskörum Hitlers. Síðan hafa
allir skyni bornir íslendingar
gert sér ljóst, að hlutleysið er
með öllu gagnslaust til verndar
landinu. Kommúnistum er þetta
ekki síður ljóst en öðrum.
Þegar fyrir hernámið gengu
kommúnistar manna ötulast
fram í því að vekja athygli á, að
þjóðin þyrfti á raunverulegum
vörnum að halda í stað innan-
tóms hlutleysis. Undir stríðslok-
in 1945 vildu þeir ekki láta við
það sitja, að við höfðum 1941
samið við Bandaríkjamenn um
varnir íslands, heldur heimtuðu
kommúnistar að fsland segði
Þýzkalandi stríð á hendur og
gerðist þar með beinn ófriðar-
aðili. Þá fullyrtu þeir, að slík
stríðsaðild tryggði bezt framtíð-
aröryggi þjóðarinnar.
• •
Oflugar varnir
eru bezta trygg-
• • e • p
mgin iyrir moi
Krafan um ófriðaryfirlýsingu
íslendinga var sprottin frá Stal-
ín. Þess vegna fylgdi flokksdeild
hans hér á landi þeirri kröfugerð
eftir því, sem hún þorði. Aðrir
neituðu henni hins vegar með
öllu og nú vilja kommúnistar
ekki lengur kannast við stríðs-
æsingar sínar þá. Þeir vona, að
þær falli í gleymskunnar dá,
vegna þess að þeir hafi hvergi
látið þann hug óskorað uppi,
nema á lokuðum fundum Al-
þingis. Engu að síður er of mörg-
um kunnugt um þetta frumhlaup
þéirra til þess, að um það verði
þagað. Á það er minnt nú, af
því að það varpar ljósi yfir heil-
indin, sem búa bak við hlutleys-
istal kommúnista.
Flestir íslendingar eru jafn
fráhverfir því að segja nokkurri
annarri þjóð stríð á hendur sem
þ^í að láta okkar eigið land vera
varnarlaust. Hvort tveggja er
jafn fráleitt. Okkur skortir í
senn vilja og getu til að fara
með ófrið á hendur öðrúm. Og
hvað sem viljanum líður skortir
okkur getu til þess að verja okk-
ur sjálfir. Það getuleysi eyðir
hins vegar engan veginn þörf-
inni á því að ísland sé varið eins
og önnur þjóðlönd. Varnir eru
ekki einungis nauðsynlegar okk-
ar sjálfra vegna, ef til ófriðar
kemur, heldur eru þær einnig
þáttur í því, sem enn meira er
um vert, að hindra, að ófriður
brjótist út. Varnarleysi íslands
gæti verulega ýtt undir árásar-
aðila um að láta verða úr sínum
illu áformum.
Gistivinur Cast-
ros segir sinn hug
Það er engin nýjung, að komm
únistar hóti íslendingum með
ógnarvopnum Sovétstjórnarinn-
ar, ef ekki sé lótið að vilja henn-
ar hér á landi. Mönnum eru enn
í fersku minni hótanirnar um að
atómsprengju yrði varpað á ís-
land, ef íslenzka þjóðin gerðist
svo djörf að láta land sitt ekki
standa opið og óvarið. Yfirgnæf-
andi meirihluti þjóðarinnar hef-
ur látið þær hótanir sem vind
um eyru þjóta og hvað eftir ann
að staðfest fylgi sitt við það, að
íslendingum beri að leggja sitt
fram til þess að friður mætti
haldast. En lubbamennska komm
únista lætur §kki bugast. Mið
vikudaginn 24. október 1962 stóð
þessi klausa í forystugrein Þjóð-
viljans,- sem undirrituð var af
m, sem sagt er merki Magnúsar
Kjartanssonar, Kúbufara:
„Kúba er sjálfstætt ríki og
ekkert annað veldi hefur rétt til
að skipta sér af innanlandsmál
um þess. Fengi ofbeldi Banda
ríkjanna staðizt, væri Sovétríkj
unum jafn heimilt að setja í her-
kví öll þau ríki í Asíu og Ev-
rópu, umhverfis öll landamæri
Sovétríkjanna, sem hafa léð land
undir bandarískar herstöðvar og
eldflaugar, sem beint er að borg-
um Sovétríkjanna; þá hefðu
Sovétríkin sömu heimild til að
raða flota sínum umhverfis ís-
land, skoða hvert skip sem til
landsins kæmi eða sökkva þeim
ella.“
Gistivinur Castrós er sannar-
lega ekki að skera utan af því.
Hann segir glöggt, hvert hugur-
inn stefnir og fullyrðir, að á ís-
landi séu „eldflaugar sem beint
er að borgum Sovétríkjanna.“
Söiinunargagnið
vitnar gegn vini
Castros
Daginn eftir að Magnús Kjart-
ansson setti fram heimboð sitt til
Sovétstjórnarinnar með því að
skrökva því upp, að hér séu eld-
flaugar, sem beint sé að borgum
Sovtéríkjanna, birti Þjóðviljinn
kort, sem á að sanna, hvernig
Bandaríkin hafi slegið hring um
Rússland. Kortinu fylgir m. a.
þessi skýring af hálfu Þjóðvilj-
ans:
„Kortið, sem hér er birt, er
tekið úr bandaríska vikuritinu
„U.S. News & World Report“,
Þar er því gefið heitið „Hringur-
inn umhverfis Rússland“. Á kort
inu eru sýndar nokkrar helztu
kjarnorkuárásarstöðvar Banda
ríkjanna og staðir á hafinu, þar
sem flugvélamóðurskip og kjarn
orkukafbátar eru á sveimi að
staðaldri."
Sennilegt er, að Þjóðviljinn
hafi komiát yfir kortið fyrir
milligöngu Tass-fréttastofunnar,
eða a.m.k. sé það birt hér fyrir
atbeina útsendara Sovétstjórnar-
innar, því að án þeirra íhlut-
unar þorir Þjóðviljinn ekkert að
segja um utanríkismál. A.m.k.
birtir Þjóðviljinn ekki orðrétt-
ar skýringar hins bandaríska
vikurits á kortinu, heldur lagar
þær í hendi.
Hvað sem um það er, þá er
það harla athyglisvert, að á
þessu sönnunargagni Þjóðvilj-
ans fyrir þrengingum Krúsjeffs,
er engri „kjarnorkuárásar-
stöð Bandaríkjanna“ fenginn
staður á íslandi, sem og er rétt,
því að hér á landi er vissulega
engin kjarnorkuárásarstöð, held-
ur einungis lágmarks varnir.
Þetta veit Magnús Kjartansson
ofur vel. — Engu að síður er
ofstækið svo hatrammt, að hann
espar sig upp í að réttlæta fyr-
irfram ofbeldisaðgerðir Sovét-
stjórnarinnar gegn sínu eigin
föðurlandi með því að jafna ís-
landi við Kúbu. Á íslandi er
stjórn sem styðst við löglegan
meirihluta kjósenda í lýðræðis
kosningum og þjóð, sem engum
ógnar en vill láta verja land sitt
eins og allar þjóðir aðrar. Á
Kúbu hefur hópur ofstækis-
manna hrifsað völd og ekki þor-
að að leita stuðnings kjósenda
með löglegum hætti. í stað þess
hafa þeir fengið erlenda ein-
ræðisherra til að vígbúa landið,
að því, sem nú er upp komið,
ekki því sjálfu til varnar, held-
ur til árása á þjóð í næsta
nágrenni.
Margt ljótt hefur mátt lesa í
Þjóðviljanum, en fátt ljótara en
þegar Magnús Kjartansson vísar
Sovétríkjunum að tilefnislausu á
ísland sem væntanlega árásar-
stöð. —
Af hver ju hótar
Castro að skjóta
á rannsóknar-
nefnd?
Það er mál fyrir sig, hvort
Bandaríkjastjórn hefur rétt fyr-
ir sér í því, að Sovétstjórnin
hafi þegar komið upp eða sé í
þann veginn að koma upp flug-
skeytastöðvum á Kúbu, sem geti
lagt í eyði flestar stærstu borgir
vestanhafs. Kennedy Bandaríkja
forseti fullyrðir, að hann hafi
öruggar sannanir fyrir máli sínu.
Hann hefur birt gögn, sem
virðast styðja þá fullyrðingu
óvefengjanlega. Hér er um á-
kveðnar staðreyndir að ræða,
sem enginn vafi þarf að vera um.
Öruggasta ráðið til þess að fá úr
því skorið, er, að hlutlausir að-
ilar kanni hvað rétt sé. Banda-
ríkjamenn lýstu sig og þegar í
stað reiðubúna til þess að hlíta
slíkum úrskurði. Kennedy gerði
sjálfur tillögu um, að Samein-
uðu þjóðirnar fylgdust með eyð-
ingu árásarstöðvanna. Aðrir hafa
borið fram tillögu um, að hlut-
lausar þjóðir sendu þegar í stað
rannsóknarnefnd til Kúbu til að
kanna, hvort ásakanir Kennedys
væru réttar.
Svar Castros við þeirri tillögu
var þetta: „Hver sem ætlar sér
að koma til Kúbu ætti að vera
við því búinn að berjast.“ Ef
þar væru engin árásarvopn á
borð við þau, sem Bandaríkja-
menn fullyrða, hefði Castro átt
að taka því fegins hendi, að hlut
lausir aðilar sönnuðu, að Kenn-
edy hefði farið með fleipur eitt.
Stóryrði Castros gefa til kynna,
að svo sé því miður ekki. Til
hins sama bendir eindregið, að
Zorin, fulltrúi Sovétstjórnarinn-
ar í Öryggisráði, mótmælti í
frumræðu sinni þar ekki einu
orði tilvist slíkra vopna í Kúbu.
Ekki verður heldur séð, að aðr-
ir málsvarar Sovét-stjórnarinn-
ar hafi komið fram með ótvíræða
neitun á þessu.
Vefengja ekki rétt
Kúbu til varna
Ef skoðun hlutlausra aðiia
sannaði, að ásakanir Kennedys
um árásarundirbúning á Kúbu
séu- tilhæfulausar, myndi Castro
vinna sinn stærsta sigur. Kenn-
edy væri þá ber að einstæðu
frumhlaupi og það því fremur
sem hann • hefur viðurkennt nú
sem fyrr rétt Kúbumanna til að
koma upp vörnum í landi sínu.
En hinu hefur hann marglýst
yfir, að Bandaríkin mundu ekki
þola, að árásarstöð yrði sett upp
í hlaðvarpanum hjá þeim. Það
er ekki Kennedy einn, sem þessu
hafa haldið fram, heldur hafa
önnur ríki Norður- og Suður-
Ameríku ekki alls fýrir löngu
gefið þá yfirlýsingu, að þau
mundu ekki þola slíka árásar-
stöð í sínum heimshluta. Sú af-
staða er engin nýjung heldur í
fullu samræmi við Monroe-kenn
inguna, sem nú hefur gilt í nær
eina og hálfa öld.
Sovétstjórnin hafði sjálf við-
urkennt þessa afstöðu með því
að fullyrða hvað eftir annað, að
hún hvorki vildi né þyrfti á því
að halda að koma slíkum árásar-
stöðvum upp utan sinna eigin
landamæra. Ekki er lengra síð-
an en á fimmtudeginum 18. okt.,
nú fyrir tíu dögum, að utanríkis-
ráðherra Sovétríkjanna, Grom-
yko, staðfesti þetta heitorð Sovét
stjórnarinnar á skrifstofu Kenn-
edys i Hvíta húsinu.
Heiðarleiki í al-
þjóðaviðskiptum
Kennedy fullyrðir, að hann
hafi haft sannanir fyrir hinu
gagnstæða, þegar Gromyko gaf
þessa yfirlýsingu. Hún hafi því
verið vísvitandi röng og bein-
línis gefin í því skyni að
blekkja. Sú ásökun er svo alvar-
legs eðlis, að engum ætti að vera
annarra um en Sovétstjórninni
að úr því fengist ótvírætt skor-
ið, hvað rétt er. Engum ætti að
vera annara um þetta en Sovét-
stjórninni, — ef kommúnistar
Framhald á bls. 23.