Morgunblaðið - 19.12.1962, Qupperneq 6

6
MORCVNBL4ÐIÐ
Miðvikudagur 19. des. 1962
mgur
Nýr sölusamningur
Samtal við Ásgeir Péiursson
sements
við Breta
ÁSGEIR Pétursson, sýslumaður,
formadur stjórnar Sementsverk-
smiðju ríkisins, kom heim í gær-
kvöldi frá Löndon, þar sem hann
annaðist ásamt dr. Jóni Vestdal,
samninga við Cement Marketing I
Company Ldt., um útflutning á
Sementi frá Sementsverksmiðju
ríkisins til Bretlandseyja. Blaðið
náði tali af Asgeiri Péturssyni og
spurði hann um hinn nýja samn-
ing. Fer samtalið hér á eftir:
Minna magn á næsta ári
— Hvað var samið um mikið
magn *í sementi til útflutnings?
— Það var samið um 10 þús-
und tonna lágmarksútflutning.
Sementsverksmiðjan er m.ö.o.
Skyld til þess, samkvæmt þess-
Um nýja samningi, að selja og
flytja til Bretlandseyja ekki
minna magn en 10 þúsund tonn.
Á hinn bóginn er hugsanlegt að
meira verði flutt út, ef Bretar
óska eftir meira magni og Sem-
entsverksmiðjan verður aflögu-
fær.
— Var ekki flutt út meira
magn en þetta í fyrra og á þessu
ári?
— JÚ, það voru flutt út um 20
tonn árið 1961 og tæp 18 þúsund
tonn á þessu ári.
— f hverju liggur það þá að
xninna verður flutt út á næsta
ári?
— Þessi útflutningur byggist á
Ásgeir Pétursson
,Breiðfirzkar
sagnir* og
,Sögur Jesú‘
Bókaútgáfan Fróði hefir gefið
út tvær bækur, aðra fyrir börn
og hina fyrir fullorðna. Það eru
Breiðfirzkar sagnir II eftir Berg-
svein Skúlason. í þessu bindi
Breiðfirzkra sagna segir lítið eitt
frá Gerða-Móra, Júlíusi bónda í
Litlanesi, fullhuganum Jóni Thor
berg og Rauðasandsbola, Georg
Jónassyni og Margréti í Rófu-
búð, séra Eiríki Kúld og fleiri
Breiðfirðingum. — Svo segir frá
selveiði á Skálmarfirði, slark-
sömum sjóferðum, átakanlegum
slysförum, svipum, fyrirboðum
o.fl.
Hin bókin heitir Sögur Jesú.
Er hún eftir Kaj Munk og þýdd
af hr. Sigurbirni Einarssyni
biskupi með myndum eftir Ragn
hildi Ólafsdóttur. Dæimisögur
Jesú eru barnslega einföld túlk-
un á háleitum sannindum, perl-
ur, sem börn hafa jafnan kunn-
að að meta og tileinka sér en
geta líka verið fullorðnum hugs-
andi mönnum íhugumarefni.
Þessi bók er góð gjöf handa
börnum.
því, að Sementsverksmiðjan af-
kastar meiru en svarar notkun
innanlands. Þessari yfirfram-
leiðslu verður að koma í verð og
það verður bersýnilega ekki gert
nema með útflutningi. Nú hagar
svo til að sementsnoktun innan-
lands virðist fara vaxandi og er
stjórn Sementsverksmiðjunnar
þeirrar skoðunar að rétt sé að
binda ekki meira magn á næsta
ári til útflutnings en 10 þúsund
tonn. Svo hagar einnig til að
þetta magn hæfir einmitt inn-
flytjendum í Bretlandi á næsta
ári.
— Hvað fær verksmiðjan fyrir
sementið?
— Fyrir þau tæplega 40 þús-
und tonn, sem búið er að flytja
út, hefur verksmiðjan fengið um
25 millj. kr. brúttó í erlendum
gjaldeyri.
Nú var samið um óbreytt verð
frá því í fyrra, er við Helgi Þor-
steinsson, framkvæmdastjóri,
sömdum um verðið við Cement
Marketing Company. Fær verk-
smiðjan 112% shilling eða 678,54
kr. fyrir hvert tonn af venju-
legu sementi og 123 sh eða 741,87
kr. fyrir tonnið af hraðharðnandi
sementi c&f. Það sem mestu máli
skiptir í þessu sambandi er það
að einungis var um tvennt að
velja. Loka verksmiðjunni hluta
af árinu og stöðva framleiðsluna
eða selja sementið úr landi.
Rannsókn sýndi, að það var fjár-
hagslega betri kostur fyrir verk-
smiðjuna að flytja offramleiðsl-
una út. Það verður að líta svo á,
að kostnaður verksmiðjunnar við
framleiðslu þessa magns sé ein-
ungis hinn breytilegi kostnaður
af framleiðslunni. Hitt var einnig
þýðingarmikið og þarfnast tæp-
lega langra útskýringa, að mjög
óæskilegt hefði verið að þurfa
að segja tugum manna upp
vinnu hluta úr hverju ári.
Þá er á það að lita að sem-
entsútflutningurinn er okkur
einnig gagnlegur með öðrum
hætti en fjárhagslegum. f fyrsta
lagi skapar þessi útflutningur
talsverðan gjaldeyri. En hann
skapar ennfremur reynslu fyrir
starfslið verksmiðjunnar, eykur
trú og traust á íslenzkum iðn-
aði og á því er sannarlega ekki
vanþörf. Það má benda á, að
þessi útflutningur færir skipafé-
lögum viðfangsefni og verður því
m.a. til þess að styðja islenzkar
siglingar. Þessi útflutningur hef-
ur skapað jákvætt viðhorf, líf og
starf. Það hefði sannarlega orðið
óskemmtilegt að þurfa að loka
verksmiðjunni.
Að lokum kvaðst Ásgeir Pét-
ursson ætla að gera nánari grein
fyrir verðlagsmálum sements al-
mennt á næstunni, þar sem skrif-
að hefði verið um þau mál í
blöðin og væri því beint tilefni
til þess.
Sverre Smíth - Minning
Fæddur 23. júní 1902
Dáinn 10. desember 1962
I DAG er til moldar borinn
Sverre Smifih loftskeytamaður á
m.s. Esju.
Það var snemma á þessu
hausti, að ég var staddur vest-
ur á Þingeyri við Dýrafjörð á
leið suður og Es.ja kom þar. Ég
fór um borð til þess að vit hvort
ég gæti fengið far. Ég var ekki
fyrr kominn upp á þilfarið en
ég mætti Sverre og tók hann mér
útfbreiddum örmum eins og ég
væri nákominn ættingi. Ég yrði
auðvitað að gista hjá honum,
enda farrýmin fullskipuð. Um
kvöldið tókum við tali saman og
rifjuðum upp gömul kynni, enda
gamlir starfs- og baráttubræður.
Við vorum meðal stofnenda Fél.
fsl. loftskeytamanna, höfðum ver-
ið saman í stjóm þess og oft stað-
ið saman í samningastappi og
voru margir atburðir upprifjaðir
úr þeim viðureignum. Já, margs
var að minnast.
Sverre sagði mér þá meðal ann
ars söguna af því þegar árásin
var gerð á Súðina í síðustu heims
styrjöld og ein af byssukúlunum,
sem fór í gegnum klefa hans,
hafnaði í stoppinu á bakpúða sóf-
ans, sem Sverre lá á, og hafði
stefnt á mjóhrygg hans. Hefði
púðinn ekki verið, hefði Sverre
verið allur. Eins ef hann hefði
ekki legið út af heldur setið. Ég
sagði Sverre að nú væru 22 ár
síðan ég hefði haldið til í þessu
herbergi á Esjunni í Petsamo-
förinni sællar minningar. Hvað
Ásgeir skipstjóri hefði reynzt okk
ur vel, sem teknir vorum til fanga
við heimkomuna, og rekið vel
erindi okkar við ríkisstjórnina
til að fá okkur lausa. Þá sagði
Sverre mér að hann hefði nú í
sumar í fríinu sínu brugðið sér
til Kaupmannahafnar að finna
gamlan vin sinn Einar M. skip-
herra fyrrverandi, sem Sverre
hefði lengi siglt með á varðskip
unum. Hann sýndi mér dunnhill-
pípuna, sem Einar hafði gefið
sér að skilriaði. Það andaði
mikilli hlýju af þeirri minningu.
Maður blátt áfram fann ylinn
þegar rætt var um Einar, því
Sverre var einn þeirra, sem var
vinur fárra en þeim mun trygg-
ari og betri þeim, sem hann tók.
Það var líka gott að eiga hann
fyrir vin og þá ekki siður sem
samstarfsmann, skýr, einlægur
og fastur fyrir. Alltaf minnast
krakkarnir m/ínir sumir hans með
miklum hlýhug, er hann v<ar að
flytja þau til Patreksfjarðar í
sveitina að Hvallátrum. „Hann
Sverre“, sögðu þau, „það var eins
og hann ætti í okkur hvert bein,
alveg eins og hann væri pabbi
okkar“. Þegar við í haust vor-
um að rifja þetta allt saman upp
óraði mig ekki fyrir því að svona
skammt væri eftir og enn síður
að það yrði hann, sem fyrr yrði
til að ganga á fund feðra sinna.
Þegar ég gekk frá borði, mælt-
um við okkur mót að éui til að
halda upp á 40 ára afmæli fél-
ags okkar. Þeir endurfundir far-
ast nú fyrir.
Um heim okkar loftskeyta-
manna, ljósvakann, berast nú
ekki lengur merki Sverre og er
þar mikils vant, því hann var
flinkur loftsk eytamaður, skjót-
ráður og orðfár. Það var ekki
fyrr en við Sverre vorum búnir
að starfa saman nokkurn tima
að félagsmálum, að mér varð
Ijóst hversu mikill mannkosta-
maður hann var. Það er sann-
arlega gott að eiga góðan vin,
en söknuðurinn er þeim mun til-
Framh. á bls. 21.
• JÓLAKVEBJA
TIL SVANDÍSAR
Kona nokkur hringdi til Vel-
vakanda og bað hann að skila
kærri kveðju til Svandísar
Jónsdóttur, sem les framhalds-
söguna í þættinum „Við, sem
heima sitjum“. Jafnframt var
Velvakandi beðinn að óska
henni gleðilegra jóla. Konan
kvaðst fara þessa á leit vegna
þess, að lestur Svandísar væri
einstaklega vandaður án þess
að vera þvingaður, málrómur-
inn skínandi góður, og fram-
burð hennar mættu margir leik
ara hafa að fyrirmynd. Hann
væri réttur, fallegur og tilgerð-
arlaus. — Velvakandi kemur
þessum skilaboðum áleiðis#neð
ánægju, því að hann hefur sann
færzt um það, að lestur Svan-
dísar er með ágætum. — í sam
bandi við þetta langar Vel-
vakanda til þess að bæta við
þðkkum til þeirra Sigurlaugar
Bjarnadóttur og Engel Lund,
sem ræddu saman í þessum
þætti á fimmtudag. Það var
skemmtilegt viðtal við þessa
ágætu listakonu.
• SKÓLAUSIR
Á LÆKNABIÐSTOFUM
Kona ein bað Velvakanda að
minnast á þann sið, sem sífellt
færðist í aukana, að fólk, sem
þarf að bíða á biðstofum lækna,
er beðið að skilja skóhlífar eða
ytri skófatnað sinn eftir fyrir
utan, til þess að óhreinka tepp-
in ekki. Kvað hún þetta vera
mjög óþægilegt fyrir kvenfólk,
sem væri í kuldaskóm. Þá yrði
það að ganga inn á sokkaleist-
unum, en teppin væru mjög
mishrein, eins og verða vill.
Sagðist hún hafa orðið fyrir
þeim leiðindum að lenda í orða-
sennu á biðstofu við aðstoðar-
stúlku læknis, sem krafðist þess,
að hún sæti skólaus á skítugu
teppi. Til þess að koma í veg
fyrir slíkt, ætti að taka það
fram við fólk, þegar það hring-
ir og fær tíma hjá lækni, að
það ætti að skilja skóna eftir
fyrir utan. Þá væri þó hægt að
taka með sér inniskó.
• ÓÁFENGT VEIZLUVÍN-
LÍKI
Viggó Oddsson sendir Vel-
vakanda þetta bréf:
í blöðum og» víðar, fyrir
tveim árum, vakti ég athygli á
því, að erlendis væru fram-
leiddir óáfengir veizludrykkir
sem ætlað var að koma í stað
áfengis og leysa gesti og gest-
gjafa úr miklum vanda, þar sem
vín eru á boðstólum, en oft eru
ökumenn og ungt fólk meðal
gesta og fleiri, sem^ekki ^mega
neyta áfengis.
Þessi „vín“ eða vínlíki eru
t. d. vel þekkt í Svíþjóð og eru
framleidd m. a. úr ávaxtasafa
eða með sérstöfkum bragðefn-
um, sum eru sett á kampavíns-
umbúðir og eru hin glæsileg-
asta veizluprýði en laus við
þann ókost, er áfengi hefur.
Núna munu nokkrir þessara
veizludrykkja vera fáanl. í
verzlun NLF. við Týsgötu og
kostar „freyðivínið" 53 kr. heil
flaskan.
• LOFSVERT FRAMTAK
Verzlunarstj. Náttúrulækn-
ingafél. og innflytj. „vínanna“
eiga lof skilið fyrir og er þar
glöggt dæmi um hvernig EIN-
STAKIR áhugamenn reyna að
ráða bót á einu atriði áfengis-
vandans — með því að útvega
þeim, sem ekki vilja eða mega
neyta áfengis í samkvæmum,
skaðlausan drykk, en staðgengil
áfengisins og í nægilegá fram-
bærilegum umbúðum. Vonandi
verða þessi óáfengu vín vinsæl
og mikil þjóðfélagsbót enda
ekki vanþörf á, því sagt er að
á fjórða hundrað ökumanna
hafi verið staðnir að ölvunar-
akstri á þessu ári.
Viggó Oddsson”.