Morgunblaðið - 19.01.1963, Blaðsíða 12

12
MOPCl’NBT AÐIÐ
TJaugardagur Í9. Januar 1963
JlbvpntiilðMb
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvsemdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson,
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 4.00 eintakici.
BRETAR OG EFNA-
HA GSBANDALA GIÐ
eir, sem kunnugir eru mál-
efnum Efnahagsbanda-
lags Evrópu, hafa lengi gert
sér grein fyrir því, að Frakk-
ar væru lítið hrifnir af því að
fá Breta inn í bandalagið og
þá „halarófu" ríkja, sem þeim
mundi fylgja. Frakkar hafa
réttilega bent á, áð eðli
bandalagsins mundi gjör-
breytast, ef flest eða öll Vest-
ur-Evrópuríki yrðu aðilar.
í ráði EBE hafa Frakkar,
Þjóðverjar og ítalir hverjir
um sig fjögur atkvæði, Hol-
lendingar og Belgar tvö at-
kvæði hvorir og Luxembirrg
eitt. Ef Bretland gerist aðili,
mundi það væntanlega fá
fjögur atkvæði, Norðmenn
væntanlega tvö, Danir tvö og
írar tvö.
Stórveldin þrjú, sem nú
eru í Efnahagsbandalaginu,
hafa samanlagt tólf atkvæði,
en ríki þau, sem áðan voru
talin og sótt hafa um fulla að-
ild, mimdu væntanlega fá tíu
atkvæði, og litlu ríkin, sem
nú eru í bandalaginu, hafa
samtals fimm atkvæði. Þann-
ig er alveg ljóst, að stórveld-
in þrjú, sem nú eru í Efna-
hagsbandalaginu, mundu
ekki geta ráðið þar eftir að
öll þau ríki, sem nefnd voru,
hafa gerzt aðilar, jafnvel
þótt þau stæðu saman, sem
þó er engin ástæða til að ætla
að yrði algild regla.
Þvert á móti ber nú þegar
á djúpstæðum ágreiningi
milli þessara ríkja, einmitt
um það hvort taka eigi Breta
inn í bandalagið og breyta
þannig eðli þess. Afstaða de
Gaulle og stjómar hans er
svo afdráttarlaus, að menn
óttast nú mjög um afdrif við-
ræðnanna við Breta, þótt
ekki sé rétt á þessu stigi að
gera því skóna, að þær fari
út um þúfur.
En ef svo færi, mundi það
líka hafa mjög alvarlegar af-
leiðingar fyrir allt vestrænt
samstarf og einnig gera sam-
starf Efnahagsbandalagsríkj-
anna sjálfra innbyrðis mjög
erfitt. Þess vegna hljóta
menn í lengstu lög að vona,
að samkomulag náist og heil-
brigt efnahagssamstarf geti
þróazt í Evrópu.
AFSTAÐA
tSLANDS
Á ð sjálfsögðu hlýtur það að
hafa úrslitaáhrif á end-
anlega afstöðu íslendinga
í Efnahagsbandalagsmálinu,
hvort Bretar og aðrar þær
Vestur-Evrópuþjóðir, sem nú
eru utan Efnahagsbandalags-
ins, gerast aðilar að því eða
ekki. Ef upp úr viðræðunum
við Breta slitnar er ólíklegt
að t.d. Danir og Norðmenn
muni halda áfram samninga-
umleitunum við bandalagið.
Líklega mundu EFTA-þjóð-
irnar þá að nýju reyna að
styrkja samstöðu sína.
Ekki er ólíklegt að síðar
yrði svo á ný gerð tilraun til
að tengja þessar tvær efna-
hagsheildir, þótt enginn geti.
nú gert sér grein fyrir því, á
hvern hátt það helzt mætti
takast.
Við Islendingar höfum á-
kveðið að bíða átekta og
velja þá leið, sem heppileg-
ust yrði, þegar sýnt er, hver
þróunin verður. Ógjörlegt er
líka í dag að gera sér grein
fyrir því, hvað heppilegast
verði að gera.
Þess vegna er líka alveg
fráleitt að lýsa því yfir, eins
og formaður Framsóknar-
flokksins gerir, að ein ákveð-
in leið sé til að tengjast
Efnahagsbandalagi Evrópu
og hana eigi að fara, en úti-
loka aðra leið, án þess að
unnt sé að meta hvor leiðin
sé hagkvæmari fyrir íslend-
inga.
VINSTRI STJÖRN-
IN GEKK LENGRA
ótt íslendingar hafi nú tek-
ið þá ákvörðun að bíða
átekta og stjórnmálaflokk-
amir séu sammála um, að
þar sé rétt að farið, er hinu
ekki að leyna, að áður höfðu
íslendingar gengið miklu
lengra.
Á tímum vinstri stjómar-
innar stóðu íslendingar þann-
ig að þremur samþykktum
um þátttöku í fríverzlunar-
bandalagi við Efnahagsbanda
lag Evrópu. Vinstri stjórnin
lét fulltrúa sinn í viðræðum
innan Efnahagssamvinnu-
stofnunar Evrópu greiða at-
kvæði með stofnun slíks
bandalags, sem íslendingar
yrðu fullir aðilar að.
Ef þær samningatilraunir,
sem þá fóm fram, hefðu bor-
ið árangur, væra íslendingar
þegar í slíku fríverzlunar-
bandalagi og slík ákvörðun
hefði að sjálfsögðu verið á
ábyrgð þáverandi ríkisstjórn-
ar, þ.e.a.s. vinstri stjórnar-
innar.
Með hliðsjón af þessum að-
gerðum vinstri stjómarinnar
hljóta menn að undrast af-
UTAN ÚR HEIMI '\
Ytri-Mongdlía
Sovétríkin
RÁÐAMENN í Ytri-Mongólíu
hafa nú skýrt opinberlega frá
afstöðu kommúnistaflokks lands
ins til ágTeinings Sovétríkjanna
og Kína. Á þingi kommúnista-
flokks Ytri-Mongóiíu, sem hald-
ið var í höfuðborginni Ulan
Bator fyrir skömmu, lýsti Tse-
dendal forsætisráðherra landsins
yfir eindregnum stuðningi við
stefnu Sovétríkjanna og and-
stöðu við Kínverska kommún-
ista.
Það valkti tölwerða undrun, að
íbúar þessa hirðingjalands, sem
eru nátengdir Innri Mongólum,
skyldi ákveða að leita verndar,
aðstoðar og leiðsagnar evrópsku
fcommúnistanna 1 Pekinig. En
raunverulega* * er langt síðan að
íbúar Ytri-Mongólíu tóku þessa
ákvörðun.
Um, áratuiga bil hefur Ytri-
Mongólía verið þrsetuepli Sovét-
rikjanna og Kína. Lengst af hafa
Eftir Edward
Crankshaw
leiðtogar Mongólíu leikið tveim
skjölduim í þeim tilgangi að
reyna að gera að veruleika hug-
myndina um saimeiningu allra
Mongóla og stofnun sjáilfstæðs
ríkis þeirra.
Þrátt fyrir þetta hafði stjórn-
in í Ulan Bator gert margt til
styður
róðri gegn Sovétríkjunum og
reynt með öðrum aðferðum að
fcnýja Ytri-Mongólíu til þess að
draga úr samstarfinu við þau.
Sagði forsætisráðherrann, að
þjóð sinni hefði gramizt þessi
afskipti Kínverja og hún hefði
vísað þeim á bug.
Augljóst er, að tilraunir Kín-
verja tiil þess að hafa áihrif á
íbúa Ytri-Mongólíu hafa minnk
að að undanförnu. Hefur stjórn
landsins notað öll tækifæri til
þess að auka tengslin við Moskvu
og einnig hefur hún að undan-
förnu leitazt við að koma á efna
hagslegum tengslum við vest-
ræn ríki. Auðsætt er, að ibúar
Ytri-Mongólíu gera sér grein
fyrir því hve auðveldllega Kín-
verjar geta innlimað land þeirrai
í ríki sitt. Einnig er það alrnenn
sfcoðun manna í landinu, að und
ir verndarvæng Sovétríkjanna
muni helzt takast að fcorna hug-
myndinni um óskipta sjá/lfstæða
Mongólíu í framfcvæmd.
(OBESERVER — öil réttindi
áskilin).
Frétta-
korn frá
Svíþjóö
40 ísbrjótar
undan ströndum
Svíþjóðar.
Stokkhólmi, 11. jan. NTB.
ÚTI fyrir ströndum Svíþjóðar
eru nú að verki nær fjörutíu
ísbrjótar. Þeir aðstoða farþega
— og flutningaskip á siglingu
inn og út hafnimar og reyna
að halda helztu siglingaleiðun-
um opnum.
ísrek fer sífellt vaxandi og er
ástandið að verða alvarlegt 1
Eyrarsundi og úti fyrir vestur-
strönd Svíþjóðar. Hafa smálbátar
verið varaðir við siglingum þar,
en í gær, fimmtudag festust
margir bátar í ísnum og urðu
að leita hjálpar ísbrjótanna.
Fá Svíar
4 vikna sumarfrí?
Stokkhólmi, 11. jan. NTB.
Sænska stjórnin mun síðar á
þessu ári leggja fram á þingi
frumvarp um að tekinn verði
upp hægri handar akstur í land-
inu. Ennfremur frumvarp um
almenna lengingu sumarleyfa —■
í fjórar vikur árlega.
London, 17. janar.
— (AP-NTB) —
• Talið er að þrettán
manns, þar af fimm börn,
hafi látið lífið í stórbruna
er varð í Croydon, útborg
Lundúna, í nótt.
Eldurinn kom upp á neðstu
hæð í fjögurra hæða sam-
býlishúsi og breiddist ör-
skjótt út með þeim afleið-
ingum, að heil fjölskylda lok-
aðist inni á efstu hæðinni. —
Sjónarvottar að brunanum
töldu sig sjá börn innan við
gluggana í íbúðinni og heyrðu
neyðaróp þeirrr
Markaðstorg í
stöðu Framsóknarflokksins
nú. Viðreisnarstjórnin hefur
ákveðið að bíða átekta, en
vinstri stjórnin samþykkti
þátttöku okkar. Engu að síð-
ur er nú hamrað á því, að
Viðreisnarstjórnin sé ekki
nægilega varkár og vilji
halda opinni aukaaðildar-
leiðinni, sem ekki sé samrým-
anleg hagsmunum íslend-
inga.
Sannleikurinn er þó sá, að
fríverzlunarsamningur á borð
við þann, sem vinstri stjórn-
in samþykkti að við ættum
að taka þátt í, getur einungis
rúmazt innan aukaaðildar, en
ekki hinnar svokölluðu við-
skipta- og tollaleiðar, sem
Framsóknarmenn ræða mest
tun. Dylst því engum, að for-
maður Framsóknarflokksins
hyggst eingöngu nota mál
þetta til æsinga og í flokks-
pólitískum tilgangi, en met-
ur það ekki málefnalega.
LJlan Bator.
þess að tenigja Ytri-Mongólíu
Sovétríkjunum bæði efnahags-
lega og stjórnmálalega, áður en
kommúnistar náðu völduim í
Kína og þannig fjarlægðust þeir
frændur sína í Innri-Monigólíu.
Almennt var talið, að valda-
taka kommúnista í Kína mymdi
tengja kommúnista í Mongólíu
og Kína bæði vegna landfræði-
legrar afstöðu og sfcyldleika þjóð
anna, en það fór á annan veg.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir
Kínverja til þess að hafa áhriif
é málefni Ytri-Mongólíu og að-
stoð, sem þeir hafa veitt landinu,
hefur efcki losnað um tengsl þess
við Sovétríkin.
Það er nú Ijóst, að Ytri-Mon-
gólía tók endanlega afstöðu á
þingi kommúnistaíflöfcka í
Moskva 1960 og ákvað þá að
skipa sér á bekk með þeim
kpmmúnistaríkjum, sem styðja
stefnu Sovétríkjanna. En á fundi
þessum deildu Kínrverjar og
Rússar. Tók Tsedenbal forsætis-
ráðherra upp hanzkann fyTir So-
vétríkin og benti á það, að þau
hefðu liðsinnt Mongólíu á veig-
inum til frelsis og veitt landinu
ómetanlega aðstwð. Kínrverjar
hefðu hinsvegar haldið uippi á-