Morgunblaðið - 19.01.1963, Blaðsíða 17

Laugardagiir 19. ianiíar 1963
MORCUNBlAÐIÐ
17
Anna Cuðmundsdóttir
Minningarorð
Þar sem góðir menn fara eru | Auk venjulegna heimilsstarfa
kenndi Anna ungum stúlkum
1
guðsvegir, —
ANNA var fædid að Dröngum í
Strandarsýslu 25. desember 1891.
Foreldrar hennar voru merkis-
íhjónin Guðmundur Pétursson og
Jakobína Eiríksdióttir voru þau
Ibæði komin af góðum bænda-
settum. Drangaheimilið var róm-
að fyrir gestrisni og höfðingskap
og stóð föstum rótum í íslenzkri
bændamenningu eins og hún var
Ibezt talin í þann tíð. Þar var
Ibókakostur talsverður. Saga
(þjóðarinnar dáð og ljóð alda-
mótaskáldanna lesin og lærð.
Trúrækni mikil ríkti á heimil-
inu. Húslestrar lesnir á vetrum
og sálmar sungnir.
Drangahjónin voru bæði dug-
leg og vinnusöm og mjög fram-
sækin. Til marks um það mætti
nefna, að þegar börnin þeirra
tfjögur, tvær dœtur og tveir syn-
ir, voru komin vel á legg var
byggt steinhús á Drönigum og
mun það hafa verið fyrsta íbúð-
arhúsið, sem byggt var úr steini
í þeirri sveit, einnig keyptu þau
hjónin fyrsta orgelið, sem flutt-
ist í sveitina og þótti það undur
tmkil. Þau hjónin hafa eflaust
snemma tekið eftir því hvað
Ibörn þeirra voru „mússikkölsk
og söngvinn. Kennslukona var
fengin til að kenna börnunum á
hljóðfærið og þá vitanlega fleira.
Kennslukonan var Ingibjörg
Ketilsdóttir frá Ísafirði, sem síð
ar giftist Pétri í Ófeigsfirði.
Á Dröngum er stórbrotisn nátt
úrufegurð. Há og tignarleg fjöll
tneð sérkennilegum tindum, sem
teygj a sig hátt mót himni, en
hið neðra er sæmilega grösugt,
Á þessum stað er margt sem
heillar sál náttúrubarnsins. í
góðu veðri eru vor og sumar-
kvöldin manni ógleymanleg
jþegar fjöllin klæðast dknmiblá-
um feldi en tindarnir setja upp
gyllta hattinn sinn. Úti fyrir
ströndinni bli-kar hafið lognbjart
og fagurt, roðað í glóð kvöld-
Bólarinnar, en loftið ómar af fugla
söng og gróandinn fyllir vit
manna sæturn ilmL
í þessu umihverfi, sem nú hef-
u-r verið lýst 1-ítillega, ólst Anna
upp og þroskaðist þar að viziku
og vexti undir handleiðslu ást-
ríkra foreldra. Þar byggði hún
undirstöðuna undir sitt farsæla
líf. Það kom snemma í ljós að
Ann-a var fjölhæfum gáfurn
gædd, li-stræn og lis-telskandi,
geðprúð og glaðlynd og undur
mikið náttúrubarn, unni mád-
leysingjum og elskaði blómin.
Strax á unga a-ldri hafði Anna
á-unnið sér traust og virðingu
sveitunga sinna og sýnir það, út
ef fyrir siig, persónuleika hennar.
Þegar Anna er rétt innan við
tvítugt fara að gerast stóri-r at-
burðir í lífi hennar, veturinn
1910 missir hún föður sinn, hinn
trausta stólpa heimi'lisins. Haust
ið eftir föðurmissiri-nn rætist
óska-draumur hen-nar. Pyrir til-
Stillt góðrar móður og sys-tkina
fær hún að fara í kvennaskól-
ann á Blönduósi og útskrifaðist
Iþaðan vorið 1913 með fyrstu
ógætis ei-hkunn. Haustið 1917 fer
hún á húsmæðra-gkólann í
Reykjavík og lýkur honum á tii-
eettum tíma með ágætum sem
fyrr. Vorið eftir fer hún á nám-
ekeið hjá Einari Hel-gasyni í
Gróðrarstöðinni í Reykjavík og
vinnur þar, við henni hugljúfa
vinnu, tilsettan tím-a. Að þessum
wámsferli sínum loknum snýr
hún heim og tokur tii að prýða
Ðrangheimilið með sinni list-
ræn-u handavinnu, og ein stofan
var prýdd skrautblómu-m, sem
bún talaði og gældi við eins og
góð móðir við ba-rn sitt í vöggu.
Um þessa stofu sagði Si-gurður
ráðanautur er hann kom að
Dröngum „Hver skyldi trúa því,
•ð maður sé staddur norður á
Ströndum." Já, svo óa-lgeng voru
stofublóm þá tii sveita.
handavinnu og fleira. Þar á með-
al konu minni.
Nú skyldi maður ætla, að marg
ur víkingurinn á Strön-dum hafi
litið hi-na glæsilegu heimasætu á
Dröngum hýru auga, og það hafa
þeir eflau-st gert.
En örlög mannanna eru marg-
slungin og torskilin. Að áeggjan
góðra manna ræðst hún árið
1926 sem ráðskona til kaupfélaigs
stjórans, Sigurjóns Sigurðssonar
á Hólmavík, sem þá var nýle-ga
orðinn ekkjumiaður og stóð uppi
með al-draða móður og þrjú
börn, sem að vísu voru komin
nokkuð á legg. Ári síðar, eða
árið 1927 giftist Anna Sigurjóni
og tókust strax með þeim góðar
ástir, sem entist þeim, án kugga,
æ síðan. Brát komu í ljós
hinir miblu hæfileikar frú önnu,
því á skömmum tíma varð heim-
i-li þeirra hjóna rómað fyrir gest-
risni og myndarskap, sem kunn-
ugt er norður þar.
Árið 1931 verða þau hjónin
fyrir því óláni, að missa allt
innbú sitt í el-dsvoða, allt nema
orgelið hennar frú önnu, sem
tókst að bjarga á síðustu stun-du.
Þar brann megnið af hinni róm-
uðu handavinnu hennar og mun
það hafa valdið henni miklum
sársa-uka, þó lítið léti hún bera
á því.
Árið eftir fluttust þau hijónin
ti-1 Reykjavíkur þar sem Sigur-
jón gerðist ban-karitari í Búnað-
arbankanum og hefur unnið þar
fram yfir sjötugt. Hér sannaðist
það sem oftar —. Að þar sem
friður og kærleiki ræður rikj-
um þar er einnig farsældi-n til
húsa. Á fáum árum höfðu þau
hjónin búið sér fallegt rúmgott
hei-mili, sem blóm-gaðist með
hverju árin-u sem leið. Heimi-li
þeirra var brátt lofað af fjöl-
mennuim vina og frænd-ahópi,
sem naut þa-r margra ógleyman-
legra gleðistunda.
Eyrir röakum þrjátíu árum
kynntist ég Önnu fyrst oig hin-
um fluggreinda mannkostamanni
hennar og tel ég það hafa verið
mikjll ávinningur fyrir mig.
Anna va-r stórbrotin persónuleiki
og eihhver sú trúaðasta og kær-
lei-ks ríkasta kona, sem ég hefi
kynnst um d-agan-a. Fátt var
henni óvið-komandi þó hún setti
eilífðarmálin ofar öllu og í verk
unum sýndi hún trú sína.
Þei-m hjónurn varð ekki barn-a
auðið. Þó má segja með sanni,
að Anna hafi verið margra barna
móði-r. Það var algen-gt að sjá
það, að börn nágrannanna k-núðu
dyra hjá henni, eki til að biðja
um brauðsneið eða sæligæti. Hel-d
ur ti-1 þess að raða sér í kring
um „ömmu“ eins og þau köll-
uðu h-ana, og læra hj-á henni
sálma, vers og falleg ættjarð-
arijóð. Það voru brosándi andlit
sem kvöddu „önnu" að náms-
stund-u lokinni. En úti fyrir glugg
unum hoppuðu smáfuglar í trján
um og týndu upp af grasflötinni
grjón og brauðmola þegar snjór
lá á jörðu og kalt var í veðri.
Þanni-g var Anna vinur
manna og málleysingja*
N-ú hefur þessi kærleiksríka
kona lokið göngu sinni frá vöggu
til grafar með svo hreinan skjöld,
að lastað gat hana enginn. — f
dag skilar hún jörðinni aftur
skjólfötunum, sem hún fék-k að
láni og skylt hafa henni lengi
og vel.
Hér hefu-r fögur eik fallið til
jarðar.
Ég á aðeins viljann, en mig
sbortir hu-ggunar-orð til að senda
astríkum eiginma-nni hinnar
látnu, sem hann unni svo heitt.
Þó leyfi ég mér að ben-da hon-
um og öllum vinahópnum á þau
orð, er hin látna byggði, meðal
annars, sína bjargföstu trú á, en
það voru orð Jesú er hann
mælti:
„Ég lifi og þér munuð lifa.“
Við skulum því öll minnast
Önnu í því trúar Ijósi. — Anna
er ekki dáin, aðeins hefur hú-n
flust frá okkur til æðri h-eima.
Síðustu kveðjuorð mín og konu
minnax til Önnu, frá Dröngum,
skulu vera fólgin í þeirri ein-
lægu ósk, að íslan-d megi auðn-
ast að eign-ast sem flestar dætur,
sem verði jafnokar hennar, þá
m-un þjóð vorri vél farnast.
Jakob Jónasson.
t t
Anna Guðmun-dsdóttir frá
Dröngum.
K V E © J A
Ég hef svo margs að minnast,
ég man þig kæra fljóð,
því öllum ætíð varstu
svo einlæg, hlý og góð.
Þú bentir oft á birtu
þótt byrgðu sólu ský,
þú straukst um votan van-ga
og vaktir bros á ný.
Ég kveð þig, nú er komið
þitt kvöl-d með sólarla-g.
Af náð, á nýjum leiðum
þú nýjan lítur d-ag.
Frá þungum þrauta stundum
fer þú á friðar stig.
Á lífsins björtu leiðum
Guð leiði Oig blessi þig.
Guðrún Guðm-undsdóttir frá
Melgerði.
— LandbúnaÖurinn
Fram.h. af bls. 14.
sent sæði með flugvél austur á
Hérað.
Leiðbeiningar í mjöltun og með
ferð mj-altavéla annast Jóhann-
es Eiríksson ráðunautur hjá B-ún
aðarfélagi íslands.
SAUÐFÉ
I árslok 1961 var tala sauðfjár
í landinu um 830 þús. og hefur
því fækkað um 4 þús. frá árinu
á'ður. í árslok 1962 er talið lík-
legt að því hafi enn fækkað og
sé nú ekki yfir 800 þús.
Slátrun sauðfjár var mikil sl.
haust. Alls var slátrað um 846
þús. fjár, þar af um 765 þús. dilk
ar. Kjötþungi er alls rúml. 12
-þús. tonn, en meðalþungi dilk-a
sem bér segir, undanfarin ár:
1958 14,12 kg.
1959 14,11 —
1960 14,17 —
1961 13,90 —
1962 13,75 —
Árið 1961 var slátrun alls um
820 þús. fjár og kjötþungi um
11,7 þús. tonn.
Grundvallarverð á I. ffl. dilka-
kjöti til bænda frá 15. sept. 1962
er kr. 28,00 (23,05).
Útflutningur. Af fram-leiðslu
ársins 1962 hefur þegar verið
flutt út um 2200 tonn af kinda-
kjöti, en búizt er við, að alls
þurfi að flytja út 2500 — 3000
tonn. Mest er flutt tl Bretlands,
en einnig nokkuð ti-1 Svíþjóðar,
Danmerkur, Noregs og Færeyja.
Mæðiveiki kom upp á tveim-
ur bæjum í Dalasýslu, og var öllu
fé þar slátrað. Garnaveiki kom
upp á Skálpastöðum í Borgar-
firði, en í því hólfi hefur hún
ekki verið þekkt áður.
HROSS.
Tala hrossa er um 31.000 í árs
lok 1961 (30.795).•Þorkell Bjarna
son Laukarvatni var ráðinn
hrossaræktarráðunautur árið
1962. Landsmót var haldið í Skóg
arihólum 14. og 15. jú-lí 1962. Þar
voru sýnd um 180 hross. Að sýn
ingu þessari stóð Búnaðarfélag
fslands og Landssamband hes-ta
manna. Hið síðarnefnda efndi til
kapprgiða á mótinu. Meðal ann
ars var í fyrsta sinn á landsmóti
keppt í 800 m. hl-aupi og 1. verð-
laun fyrir það ákveðin 20.000,00
Eru þetta hæztu verðlaun, sem
veitt hafa verið í kappreiðum
hér á landi. Hlaut þau Glanni frá
Norðurh-jálegu í Álftaveri.
Útflutt voru um 200 hross árið
1962. Tamninganá-mskeið hafa
verið líkt og undanfarin ár.
ANNAÐ BÚFÉ
Tala þess er sem h-ér segir:
1961
1500
92.000
800
300
Fram-haldsskólar í sveitum.
Samkvæmt upplýsingum frá
1956
Svín 746
Hænsni 95.019
Endur 208
Gæsir 220
40 ára skeið gegnt mikilvægum
störfum fyrir landbúnaðinn. Fáir
bafa haft jafn mikil áhrif í fram-
fa-ramlálum landbúnaðarins, né
unnið lengri starfsdag fyrir is-
lenzkan landbúnað en hann hefur
gert. Hvarvetna hefur verið bor-
ið fyllsta traust til hans, enda
hefur hann ávallt verið heill í
starfi. Landbúnaðarmálin hafa
alltaf verið óskabarn hans.
Við búnaðarmálastjórastarfi
hefur nú tekið ’ldór Páls-
son, en hann e. 'inn í það
starf, sveitam; ippeldi og
upplagi, en n menntaður
á sviði landbu..___.rins og dug-
mikill í hverju starfi.
Ég leyfi mér að þakka Stein-
grími Steihþórssyni fyrir langt
og vel unnið starf og óska Hall-
dóri Pálssyni heilla í mikilvægri
virðingarstöðu fyrir landbúnað-
inn.
Lokaorð.
Hér að framan hefur verið
reynt að bregða u-pp myndum.
mest í tölum, af ýmsum þáttum
land-búnaðarins hér á landi 1961
og 1962. Hver og einn verður
svo að draga þar af þær álykt-
anir, sem honum finnst réttast-
ar.
Fjárhagsleg afkoma bænda
hefur ekki beint verið gerð að
umtalsefni. Til þess að hægt væri
að gera því efni sæmileg skil,
þyrftu að vera fyrir hendi bú-
reikningar miklu fleiri en nú
eru til. Það er langt frá nægi-
Fræðslumálaskrifstofunni er eft I legt að h-afa á skrifstofu í Reykja-
irfarandi fjöldi nem-enda í nokkr
um framhaldisskólum í sveit:
Bændaskólanum 1960 —61 á 1961 —62 1962 —63
Hvanneyri .... Þar af í Fram- 56 53 60
haldsdeild .... Bændaskólanum 5 á 8 8
Hólum Garð- 31 18 23
y rk j uskólanum f héraðsskólum 10 20 10
alls í húsmæðrask. í 839 830 844
sveit f íþróttakennara 248 248 239
skólanum 12 í Menntaskólanum 12 14
Laugarvatni ... í Samvinnusk. 94 93 99
Bifröst 68 68 76
Tölurnar í öllum þessum skól-
um eru því m-jög svi-paðar öll
þessi ár.
Utanferðir og
erlendar heimsóknir
Allmargir landbún-aðarmenn
lögðu leið sína til annarra landa
til kynningar, á fundi eða ráð-
stefnur eða til lengri dvalar.
Meðal þeirra má telja Fétur
Gunnarsson, Ólaf Stefánsson,
Sturlu Friðriksson, Stefán Aðal-
steinsson, Björn Bjarnason, Agn-
ar Guðnason, Svein Tryggvason,
Gunnar Árnason, Óla Val, Har-
ald Árnason og undirritaðan, er
fór m-eð nemendur Framhalds-
deildar á Hvanneyri, kynnis- og
ná-msför um Norðurlönd.
Félag íslenzkra búfræðikandi-
data og íslandsdeild norrænna
búvísindamanna bauð sumarið
1962 hingað tilraunastjóra Frand-
sen á Ötoftegaard í Danmörku.
Flutti hann fyrirlestra um jurta-
kynbætur og uppbyggingu eggja-
hvítunnar. og ferðaðist nokkuð
um landið, en leiðsögum-aður
hans var Pétur Gunnarsson fóð-
urfræðingur. Kona Frandsens
var í för með honum, og létu
þau hjón hið bezta af dvöl sinni
hér. Sátu þau m.a. sum-arfund
Félags ísl. búfræðikandídata.
Steingrímur Steinþórsson
búnaðarnr.álastjóri .
f árslok 1962 lét af starfi s-ínu,
vegna aldurs, Steingrímur Stein-
þórsson búnaðarmálastjóri, en
hann verður 70 ára 12. febr. 1963.
Steingrímur hlaut fyrstu bún-
aðarmenntun sína á Hvanneyri.
Eftir að hafa lokið prófi við bún
aðarháskólann danska árið 1924
gerðist hann kennari á Hvann-
eyri, síðan skólastjóri á Hólum
-í Hjaltadal, en eftir það búnað-
armálastjóri og ráðherra. Stein-
grímur hefur því u-m nærfellt
vík einn mann, sem á að leið-
beina um búreikningahald um
land allt, gera reikninga u-pp og
skrifa um þá skýrslu. Lágmark-
ið þyrfti að vera einn búreikn-
ingaráðunautur í hverjum lands-
fjórðungi og auk þess aðalskrif-
stofa, sem gæti verið staðsett í
Reykjavík.
Ann-ars er Reykjavík að verða
sterkur segull, sem ósjálfrátt
dregur oft beztu kraftana frá
sveitunum án þess þó í mörgum
tilfellum að búa þeim þar betri
starfsaðstöðu. Á móti þessu ber
að vinna. Með betri samgöngum
þurfa sveitirnar að þjappa sér
saman, koma sér upp mennta-
stöfnunum, iðnfyrirtækjum,
sjúkrahúsum án þess að hugsa
um of um hreppa- eða sýslu-
mörk. Og höfuðborgin á að
styrkja okkur í þessu efni.
Reyikj-a-vík mun nú vera ein
allra stærsta höfuðborg í heimi
miðað við stærð þjóðarinnar.
Hvarvetna er meðalhófið bezt
og það á einnig við um mann-
fjöldann 1 höfuðborg íslands.
Aðsókn að íslenzkum bænda-
skólum hefur ekki verið eins
mikil og æskilegt væri. Vonandi
verður þeim skólum í framtið-
inn tryggður meiri kennarakost-
ur og betri kennsluskilyrði en
verið hefur. Þjóðin þarf að fá
í stöðu bóndans sem flesta vel
menntaða búfræðinga, og leið-
beinendur bænd-a þurfa ekki síð-
ur að vera vel undir það starf
búnir, ekki aðeins á bóklegum
sviðum, heldur engu síður í því
verklega. Mönnum hættir stund-
um við, að gleyma því, að mennt-
un er ekki aðeins fólgin í því að
kunna stærðfræði ,tungumál eða
sögu, heldur einnig að kunna
skil á verklegum hlutum og skilja
hvernig á að beita þekkingunni.
Jafnvel vísindamaðurinn þarf að
hafa hagnýta þekkingu til brunns
að bera, ef hann á að geta lagt
spurningar fyrir náttúruna á
réttan hátt og fengið út úr þeim
hagnýtt svar, en láti sér ekki
nægja með fánýt atriði til þess
eins að geta búið til töflur óg
margorðar skýrslur eða formúl-
ur, sem fáir lesa og enn færri
skilja.
Þessi orð ber ek-ki að skilja
á þann veg, að ég meti lítils
bóklegt nám. Hinu vil ég halda
fram, að mat bóklegs náms megi
ekki skyggja á þekkingu á verk-
legum sviðum. Hvorugt getur án
hins verið.
Fyrir hönd Bændaskól-ans á
Hvanneyri sendi ég bændum ÖU-
um og búaliði, en þó einkum
Hvanneyringum, óskir um gleði-
rikt og gott nýbyrjað ár.
Guðmundur Jónsson.