Morgunblaðið - 05.03.1963, Blaðsíða 8

8
UORGVNBL401»
Þriðjudagur 5. marz 1963
Lánveitingar úr Stofniánadeild landbún-
aðarins hafa hœkkað verulega
Á FUNDI efri deildar i gær var
frumvarp um kirkjugarða sam-
þykkt við 2. umræðu og vísað
til 3. umræðu. Fruir.varp um sölu
eyðijarðarinnar Bakkasels var
samþykkt við 3. umræðu og sent
forseta neðri deildar tii af-
greiðslu. Loks urðu töiuverðar
umræður um frumvarp um bú-
stofnlánasjóð.
Bústofnlánasjóður.
Ólafur Jóhannesson (F) gerði
grein fyrir efni fruimvarpsins,
sem er á þá leið, að stofnaður
sé sérstakur búsbofnslánasjóður,
er veiti frumbýlingum og öðr-
um bændum lán til að kaupa
búsbofn eða búvélar. Stofnfé sjóðs
inis er 40 millj. kr. óafturkræft
framlag úr ríikissjóði, er greiðist
á næstu átta árum með 5 millj.
ior. framlagi á ári, og 60 millj.
kr lán, er stjórn sjóðsins heimil-
ist að taka, en fjármálaráðherra
i ábyggist fyrir
[hönd ríkissjóðs
lántökuna. Skil-
yrði fyriir lán-
| veitingu úr sjóðn
um erU þau,
að umsækjandi
reki landibúnað
sem aðalatvinnu
veg, að umsækj-
andi hafi ekki
þann bústofn, sem að áliti sjóðs-
stjórnar er nægilegur til fram-
færslu fjölskyldu hans samhliða
öðrum tekjuvonum eða hafi eigi
efni á að festa kaup á nauð-
synleguim búvélum, að umsækj-
andi sé að dómi sjóðsstjórnar
vel hæfur til að reka landbúnað,
enda mæli hreppsnefnd með lán-
veitingunni, að umsækjandi setji
þá tryggingu fyrir láninu, er
sjóðsstjórn tekur gilda, að um-
sækjandi geti að dómi sjóðs-
stjórnar staðið undir árlegum
greiðslum af lánum sínum.
Lán úr sjóðnum má veita gegn
veði í fasteign, veði í vélum og
verkfærum, veði í tilteknum
flokki eða flokkum búfjár, gegn
íhreppsábyrgð eða sjálfskuldar-
ábyrgð tvegigja eða fleiri aðila.
Vextir af lánum úr bústofnslána
sjóði mega ekki vera hærri en
5% og iánstími ekki lengri en
10 ár.
Kvað alþingismaðurinn fram-
sóiknarmenn hafa flutt frumvarp
I um stofnun bústofnlánasjóðs á
tveim undanförnum þingum en
þau ekki náð fram að ganga.
Vandamálið er töluvert
víðtækara.
Magnús Jónsson (S) kvað
vandamál þetta töluvert víðtæk-
ara, en ÓJ vék að í ræðu sinni.
Ekki væri eingöngu um það að
ræða, að fé skorti til að lána
í þessu skyni heldur kæmu þar
og til greina önnur vandamál.
í raun og veru væru vélar og
bústofn alls ekki veðhæf, hvað
sem liði því ákvæði í veðlögum
og vissum undantekningarákvæð
uim í því sanmbandi. Þau ákvæði
geta gengið, ef
um er að ræða
mjög stutt lán,
en til lengri
tíma er ákaflega
erfitt að veita
ián út á bústofn,
enda hefur það
verið svo um
fjárbústofn hér
á landi á und-
anförnum árum, að féð hefur
hrunið niður og horfið á skömm-
um tima. Hér er því um mjög
veruleg áhættulán að ræða og
kvaðst allþingismaðurinn því
hyggja, að á undanförnum árum
hialfi það ásamt fjiárskortinum
vaildið þvi, að af stjórn Búnað-
arbankans hefur ekki verið tal-
ið fært að hefja lánveitingar í
þessu skyni .
Hitt væri svo annað mál, ef
með einihverju móti reyndist
unnt að finna aðrar veðsetningar
eða ef hugsun manna væri sú,
að beinlinis væri rétt að taka
upp aðrar lánareglur og veita
nokkuirs konar áhættulán, sem
væru að nokkru leyti út frá
styrkjarsjónarmiði. Kvaðst alþing
ismaðurinn álíta, að ekki mætti
í þessu efni villa mönnum sýn.
Hér væri við vandamál að glíma,
sem ekki væri eingöngu fjár-
hagslegs eðlis, heldur væri það
til komið einnig sakir þess, að
mjög torvelt er að koma slík-
um lánveitingum fyrir. T.d. voru
hafin bústofnlán í Danmörku en
horfið frá þeim, þar sem ekki
var talið að mögulegt væri að
lána út á bústiofninn einan. Með
þessu kvaðst alþingismaðurinn
ekki með nokikru móti mótmæla
þeirri nauðsyn, sem er á því að
finna hér einhver úrræði.
ALLIJR EIIM IMYJUIMG
Framhjóladrif — V4-vél — Slétt gólf.
Fjögurra gíra hljóðlaus gírkassi o.fl. o.fl.
Rúmgóður 5 manna bíll.
Nauðsynlegt að panta strax, eigi af-
greiðsla að fara fram fyrir sumarið.
UMBDÐIÐ KR. HRISTJÁNSSDN H.F.
SUDURLANDSBRAUT 2 • SÍMI 3 53 00
Fjárfestingarmál land-
búnaðarins.
Hitt er svo önnur spurning,
sagði alþingism'aðurinn, hvort
rétt sé að taka þetta mál út úr
og segja með því, að þetta sé
meira vandamóil en ýmis önn-
ur fjárfestingarmál landbúnað-
arinis. ÓJ benti réttilega á, að
í lögum um Stofnlánadeild land-
búnaðarins eru fullgildar heim-
ildir ttl lánveitinga til beggja
þeirra þarfa, sem frumvarpið
fjallar um. Enda kvaðst alþingis-
maðurinn þeirrar skoðunar, að
ekki væri ákaflega mikið happ
í því að fara að stofna nýjan
lánasjóð í þessu skyni nema því
aðeins, að hugsunin á bak við
það væri sú, að önnur sjónar-
mið réðu úm lánveitinga úir þeim
sjóði og annað viðhorf væri til
veðsetningar og trygginga en hjá
Stofnlánadeild landbúnaðarins.
Fjárfestingarmál landbúnaðar-
ins er að sjálfsögðu miklu víð-
tækara vandamál. Fjárfestingair-
lánin hafa verið of lág, og er
það m.a. ástæðan til þess, að
bændur hafa safnað lausaskuld-
um. Var sú ráðstöfun tvímæla-
laust mikilsverð, er lausaskuld-
unuim var breytt í föst lán. Og
það væri auðvitað höfuðnauð-
syn að reyna að leggja áherzlu
á, að þessum málum verði koom-
ið í það gott horf, að lausaskuld-
ir þurfi ekki að myndast í stór-
um stíl að nýjú. Síðustu árin
hafa lánveitingar úr Stofnlána-
deild landbúnaðarins verið hækk
aðar mjög verulegar, svo að í
ýmsuim tilfellum er ekki langt
frá þv’í, að grunntölur þær, sem
miðað er við, séu raunhæfar.
Og þó að vísu sé rétt, að verð-
lag bafi hækikað, hefur samt þok-
azt allverulega í þessa átt. Þann-
ig eru lánveitingarnar núna nær
þeim grundvelli, sem miðað er
við, þegar lánveitingar eru á-
kvarðaðar, heldur en var fyrir
þrem árum miðað við þágild-
andi veirðlag. Og að sjálfsögðu
ber að stefna að því, að lán
til byggingar, ræktunar og ann-
arra framkvæmda á jörðum kom
izt upp í það mark, að unnt
reynist að lána hámarkslán mið-
að við raunlhæft mat á kostnaði
framkvæmda. I annan stað verð-
ur smám saman að reyna að
taka upp nýjar lánveitingar eins
og gert hefur verið upp ,á síð-
kastið. Þó þannig, að ekki sé
gengið lengra en svo, að unnt
sé að uppfylla þau loforð eða
þær vonir, sem roenn geta byggt
á sl’íikum lánveitingum. Þess
vegna kivaðst alþingismaðurinn
ekki telj a það heppileg vinnu-
brögð, að ákveða t.d. lán úr Stofn
lánadeild landbúnaðarins svo há,
að sýnt væri, að Stofnlánadei'ld-
in gæti ekiki risið undir þeim,
svo að grípa yrði til þess að
fara að velja umsækjendur úr.
Af þessum sökum hefur þótt eðli
legra, t.d. varðandi lán til véla-
kaupa, að hafa þau lægri en
reyna að sjá til þess, að þeir
menn, sem vél'arnar keyptu, gæbu
treyst á að fá lánin .
Jafnframt kvaðst hann þeirr-
ar skoðunar, að eins og Stétt-
arsamband bænda hefði lagt
mikla álherzlu á, að taka þyrfti
til rækilegrar athugunar, hvort
ekki reyndist unnt að taka upp
lánveitingar til vissra fraim-
kvæmda bænda svo sem súg-
þurrkunar en þá út fi-á því sjón-
anmiði, að menn gætu treyst á
að fá slík lán, svo að þau yrðu
ekki aðeins pappírsgagn.
Samræmdar aðgerðir.
Þá kvað alþingismaðurinn
hugsanlegt, eins og ymprað hefði
verið á við sig sem banikastjóra,
að stofna bústofnslánasjóð eða bii
stofnslánadeild í ákveðnu sveit-
arfélagi, sem með sameiginlegrl
ábyrgð tæki slíik lán og endur-
lánaði það síðan bændum með
þeim tryggingum, sem þeiir
heima fyrir gætu þá fengið. Vafa
laust megi hugsa sér ýmsar slíik-
ar hliðar á inálinu, en allt þyrfti
þetta nánari atihugunar við. En
varðandi ölll þessi mál yrði einn-
ig að hafa í huga, að enda þótt
lán séu fáanleg, þá eru takmörk
fyrir því, hvað menn mega taka
mikið að láni, þegar þeir eru
að koma fótunum undir sig.
Með þessum hugleiðingum
kvaðst alþingismaðurinn ekki
kasta rýrð á þá hugmynd, sem
hér kæmi fram, því að vissu-
lega væri fjallað hér um vanda-
mál ,sem gefa þarf gaum að.
Þó kvaðst hann til viðbótar vilja
benda á eitt atriði, sem gæti
mælt á móti því að stofna sér-
stakan sjóð í þessu skyni. Ett
gert er ráð fyrir, að þessi sjóð-
ur hafi sérstaka stjórn, sem
mundi þá starfa eftir sínum regil
um en Stofnlánadeildin eftir sín-
um. En þegar fjárfestingarláin
til landbúnaðar, sem til annarra
aitvinnugreiha er að ræða, er
mjög æskilegt, að um samræmdar
aðgerðir sé að ræða.
Sjálfkjörið hjá Fél.
íslenzkra rafvirkja
SÍÐASTLIÐINN laugardag rann
út framboðsfrestur við stjórnar
kjör í Félagi íslenzkra rafvirkja,
aðeins einn listi barst, borinn
fram af stjórn og trúnaðarmanna
ráði félagsins, og varð hann því
sjálfkjörinn. Listinn var þannig
skipaður:
Stjórn: Formaður: Óskar Hall
grímsson. Varaform.: Pétur K.
Árnason. Ritari: Sigurður Sigur
jónsson. Gjaldkeri: Magnús Geirs
son. Aðstoðargjaldkeri: Sveinn V.
Lýðsson.
Varastjóm: Kristinn K. Ólafs-
son. og Kristján J. Bjarnason.
Trúnaðarmannaráð. Jón Hjör-
leifsson, Ólafur V. Guðmundsson
Olfert J. Jensen, Leifur Sigurð-
son.
Varamenn: Björgvin Sigurðs-
son, Jón Páll Guðmundsson,
Magnús Guðjónsson Gunnar
Backmann.
Stjóra Styrktarsjóðs: Gjaldkeri:
Guðmundur Björgvinsson Rit-
ari: Einar Einarsson.
Til vara: Hjörleifur Þórlindssón
Magnús Lárusson.
Stjórn Fasteignasjóðs: Þorst-
einn Sveinsson, Kristján
Benediktsson, Lárus Sigurðsson.
Aðstoð ríkisins við kaup-
staði og kauptún
Á FUNDI neðri deildar í gær
gerði Emil Jónsson félagsmáia-
ráðherra grein fyrir frumvarpi
ríkisstjómarinnar um aðstoð rík-
isins við kaupstaði og kauptún
vegna iandakaupa. Var frumvarpi
vísað til 2. umræðu og nefndar.
2 millj kr. árlegt framlag
Ráðherrann gat þess í ræðu
sinni, að með frumvarpi þessu
væri sú meginbreyting gerð á nú-
gildandi lögum, að ríkið er ekki
lengur neinn milliaðili að landa-
kaupum, heldur verða hlutaðeig-
andi sveitarfélög kaupendur
landsins þegar í stað, en ríkið
veitir aðeins aðstoð við kaupin
með beinni hag-
stæðri lánveit-
ingu og veit-
ingu ríkisábyrgð
ar fyrir láni til
kaupanna. Það
eitt skilyrði er
sett fyrir aðstoð
samkvæmt lög-
unum, að ríkis-
stjórnin telji hlut
aðeigandi sveit-
arfélagi nauðsynlegt að eignast
landið vegna almennings þarfa,
og skal þá, áður en aðstoð er
veitt, leitað umsagnar Sambands
íslenzkra sveitarfélaga.
Gert er ráð fyrir, að ríkissjóð-
ur leggi árlega fram 2 millj. kr.
á árunum 1963—1972 í þessu
skyni, er geymist á sérstökum
reikningi í Seðlabankanum. í
samíæmi við það voru á síðustu
fjárlögum ætlaðar 2 millj. kr.
í þessu skyni og Þórshafnar-
hreppi verið veitt aðstoð til landa
kaupa, en hann hefur keypt land
úr jörðinni Syðra-Lóni.
Síðan gerði ráðherrann grein
fyrir, hvernig landeignum hinna
ýmsu sveitarfélaga er háttað.
Kom þar m. a. fram, að ástandíð
í þeim málum er gott i öllum
kaupstöðunum nema Keflavík.
Hið sama er að segja um mörg
kauptúnanna, þótt nokkur þeirra
séu ekki vel sTödd.
Hannibal Valdimarsson (K)'
kvað frumvarpið stefna í rétta
átt. Þó væri ekki nóg að gert og
hvatti hann mjög ti’l þess, að
upp yrði tekinn sérstakur verð-
hækkunarskattur, sem lagður
væri á þá landeigendur, sem ættu
það landrými, sem framkvæmdir
í þágu almennings hækkaði I
verði, svo að þeim þætti ekki
eins fýsilegt að halda landinu
og væru fúsari á að selja það við
hóflegu verði.
VQNDUÐ íl n
Fmii II R
Siqurpórjónsson & co
f Jlciftmrstnrfi U