Morgunblaðið - 19.05.1963, Page 5

Morgunblaðið - 19.05.1963, Page 5
Sunnudasrur 19. maí 1963 MORCVISBL AÐIÐ 5 Þráinn Bjarnason, bóndi: Stjdmarstefnan og landbúnaðurinn ÞAÐ fer ekki fram hjá þeim, er lesa stjórnmálablöðin síðustu vikurnar að vaxandi áróðurs gætir þar í málflutningi for- ustumanna stjórnmálaflokkanna. Er það forleikur þeirra Al- þingiskosninga sem í vænd- um eru í vor. Þetta þarf engan að undra. I>etta eru hin sjálf- sögðu einkenni lýðræðis og frjálsra kosninga. Framsóknarmenn í Vestur- landskjördæmi hafa nú nýlega hafið útgáfu blaðs til stuðnings málstað sínum. Má segja að með fáum undantekningum, hafi þar verið farið varlega af stað og efni þeirra tveggja tölublaða, er út eru komin, hafi verið fréttir og frásagnir af þróttmiklu at- vinnulífi og vaxandi menningar starfsemi í kjördæminu, ásamt umræðum um það, hvar helzt sé þörf umbóta og framkvæmda á hinum ýmsu sviðum. Um þetta geta allir verið sammála ef um er raett hleypidómalaust. Má segja, að sumt af lesefni um- rædds blaðs sé óræk sönnun þess góða ástands á flestum sviðum, sem nú ríkir, vegna .farsælla stjórnarhátta. Meðal þeirra undantekninga, er ég gat um hér að framan, er grein Gunnars Guðbjartssonar á 4. síðu 2. tbl., er hann nefnir „Hverning hefir kjördæmabreyt- ingin reynst?" Við lestur þess- arar greinar verður manni fljótt ljóst að það hefir ekki verið tilgangur höfundar að ræða þetta mál hlutdrægnislaust eða kveða upp um það dóm byggð- an á rökum. Hitt mun hafa verið aðal tilgangurinn, að kasta fram í leiðinni órökstudd- um sleggjudómum um þá stíórn, er farið hefir með völdin nú í þrjú og hálft ár. Af þessum sökum mun ég ekki ræða mikið um kjördæma- breytinguna, því að hvort tveggja er, að hún hefir nú þegar sannað, svo að ekki verð- ur um villst, ágæti sitt á flest- um sviðum, og svo tel ég, að stagl þeirra framsóknarmanna um voða kjördæmabreytingar- innar sé orðið svo leiðigjarnt umræðuefni, að fáir ljái því eyru nú orðið. Ég get þó ekki látið hjá líða að benda á þá staðreynd, sem okkur hér í Vesturlandskjör- dæmi er öllum ljós, að með góðu samstarfi allra þingmanna kjördæmisins hefir okkar mál- um miðað mjög vel áfram. Vil ég í því sambandi minna á framkvæmdir í raforkumálum, vega- og hafnarmálum, vatns- veitumálum, jarðhitarannsókn- ir, skólabyggingar og margt fleira. Enda þótt ég viti að þíngmenn stjórnarflokkanna í kiördæminu eigi stærstan hlut að þessu öllu, dettur mér ekki í hug að halda að framsóknar- þingmennirnir tveir, hafi verið í neinu andófi í þessu efni. Þeir hafa sjálfsagt einriig vilja vel gera. Ég óttast að mun skemmra myndi miða ýmsum góðum málum, ef hver ætti að róa einn á báti eins og áður var. Það er furðulegur málflutn- ingur þeirra framsóknarmanna þegar þeir raeða hinar ýmsu ráðstafanir stjórnarvaldanna, ti'l þess að halda þjóðarbúskapn- um í horfi og tryggja vaxandi velmegun og öryggi þegnanna á sem flestum sviðum. Gengisbreytingar eiga að vera framkvæmdar til þess eins að þrengja sem mest lífskjör al- mennings. Tollar og skattar eiga að vera lagðir á til þess eins að skerða kjör þeirra fátækustu. Embætti og heilar nefndir eiga að vera stofnaðar til þess eins að hugsa út ráð til þess að þröngva sem mest hag hins al- menna borgara. Lausn landhelgisdeilunnar við Breta á af hálfu ríkisstjórnar íslands að hafa verið fyrst og fremst við það miðuð, að út- lendingar fengju sem bezta að- stöðu til þess að gjöreyða fiski- stofnunum við strendur lands ins. Öll afsVipti stjórnarvald- anna af málefnum landbúnað- arins eiga að vera út hugsuð til þess eins. að koma þessum at- vinnuvegi á kné. Er það hugsanlegt, að nokkur ríkisstjórn í lýðfrjálsu landi, sem verður að byggja von sína um áframhaldandi tilveru á því að fá stuðning þegnanna í frjáls- um kosningum, beiti slíkum tök- um? Eða er það trúlegt, að mál- flutningur slíkur sem þessi, eigi hljómgrunn hjá almenningi og veiti þeim, er honum veitir braut argengi til þess að komast til æðstu valda í þjóðfélaginu? Nei, því fer víðs fjarri. Það mætti halda, að þeir framsóknarmenn, sem halda uppi árásum á núverandi ríkis- stjórn, hefðu af miklum af- rekum að státa frá valdatíma vinstri stjórnarinnar. Því fer þó mjög fjarri, svo sem 'Jllum almenningi er í fersku minni. Viðskilnaður þeirrar stjórnar var ekki með þeim glæsibrag, að það gefi aðstandendum hennar tilefni til þess að vera sífellt að minna á þá hörm- ungargöngu. Ekki dreg ég þó í efa að flestir, er að þeirri stjórn stóðu hafi viljað vel gera, en úrslitum mun hafa ráðið, að þar var ekki tekið á málunum með þeim manndómi, sem nauðsyn bar til, heldur reynt að sniðganga vandann og hik- að við að framkvæma þær ráð- stafanir, sem í bili hefðu reynst óvinsælar, en voru eigi að síður nauðsynlegar. Ekki skal ég halda því fram, að allar athafnir núverandi stjórnar hafi verið þær einu réttu, en engum á að dyljast, að hún hefir tekið á málunum með raunsæi og ekki vílað fyrir sér þótt ýmsar ráðstafanir hennar í efnahagsmálum hafi í bili ekki verið vinsælar. Er nú að koma í ljós árangur stjórnarstefnunnar. Lýsir hann sér í alhliða batnandi fjárhags- aðstöðu þjóðarinnar. Það hafa sannarlega ekki raetzt spádómar stjórnarand- stöðunnar um „samdrátt". — Reyndin hefir verið alhliða uppbygging á flestum sviðum, og £ stað atvinnuleysis, er spáð var, hefir þörfin fyrir vinnu- afli í atvinnuvegunum aldrei verið meiri. Því skal ekki á móti mælt, að sú öfugþróun, er lengi hefir staðið, að verðgildi peninga fer rýrnandi, hefir enn ekki verið stöðvuð, en það situr sannar- lega illa á þeim að deila á aðra, er stærstu sökina eiga í þessu efni og ek:ki gátu rönd við reist þessum vanda í sinni stjórnar- tíð. Ekki sizt þar sem þeir hafa síðan haldið uppi skemmdar- starfsemi í þjóðfélaginu, til þess eins að torvelda að árangur viðreisnarráðstafananna bæri tilætlaðan árangur, þjóðinni til góðs. Framsóknarmenn býsnast mjög yfir því nú, að landbún- aðurinn hafi orðið fyrir þung- um áföllum af völdum ráðstaf- ana núverandi stjórnar, og eiga þar aðallega við gengisbreyt- ingarnar. Þeim er þó vel ljóst, þótt vandlega sé um það þagað, að gengisbreytingin 1960 var óumflýjanleg afleiðing af gerð- um þeirra sjálfra, eða öllu held- ur aðgerðarleysis. Því skal að sjálfsögðu ekki mælt í gegn, að gengisbreytingar koma alltaf illa við þá, sem eru að byggja upp abvinnurekstur sinn. Þetta gildir jafnt um bændur og aðra. Hinu er tvímælalaust hægt að neita, að afkoma bænda yfir- leitt, sé lakari nú en t.d. í tíð vinstri stjórnarinnar. Með þessu er ekki sagt að hlutur bænda þyrfti ekki að vera betri. Við sem landbúnað stundum, vitum vel að hann hefir ekki um langt árabil skil- að þeim, er að honum vinna sambæjilegum tekjum miðað við framlagða vinnu og margir aðir atvinnuvegir. Það er því full ástæða t.il Þráinn Bjamason þess að þeir, sem hæst láta um það, að illa sé búið að bændum, séu spurðir að því hvaða ástæð- ur liggi til þess að þeir sjálfir gerðu ekki stórt átak til þess að rétta hlut bænda, þegar þeir höfðu aðstöðu og völd til þess. Þeim hinum sömu mönnum, mun reynast örðugt að benda á nokkuð það frá sinni stjórn- axtíð, er valdið hafi teljandi breytingum til batnaðar fyrir bændastéttina. Það er fyrst eftir að að núverandi stjórn kom til valda, að Sjálfstæðisflokkurinn kemur fram ýmsum leiðrétt- ingum og skulu nefnd nokkur dæmi um það. í framleiðsluráðslögunum frá 1949 var það ákvæði, að verðlagsgrundvöllur sá er gildi tók 1. sept. ár hvert stæði til jafnlengdar næsta ár, þrátt fyrir það að kauphækkanir yrðu á þessu tímabili. f framkvæmd- inni varð þetta stundum þannig, að verkalýðsfélögin frestuðu oft kauphækunum þar til verðlagsgrundvöllur hafði tekið gildi. Bændur fengu því ekki sinn hlut bættan fyrr en allt að ári liðnu frá því kauphækk- un varð. Ég minnist þess ekki að framsóknarmenn gerðu hina minnstu tilraun til þess að fá þetta ranglæti numið úr lögun- um. það féll í hlut Sjálf- stæðisflokksins að fá þessu á- kvæði breytt á þann veg að bændur fái sitt kaup hækkað ársfjórðungslega til samræmis öðrum stéttum. Jafnframt þess- ari leiðréttingu var það lögfest, að ríkissjóður bætti bændum upp þann halla er þeir yrðu fyrir af útflutningi landbúnað- arafurða allt að 10% af verð- mæti allrar landbúnaðarfram- leiðslunnar á verðlagsárinu. Eitt af því, sem mikið veltur á fyrir bændur er að lánastofn- anir hans séu jafnan færar um að inna hlutverk sitt af hendi, og að ekki verði óhæfilegur dráttur á lánveitingum til hinna ýmsu framkvæmda. — Deildir Búnaðarbankans, Byggingarsjóð- ur og Ræktunarsjóður höfðu yfirleitt staðið sig vel í þessu efni allt til ársins 1957, en þá fer alvarlega að halla undan fæti hjá þessum sjóðum, og í lok valdatímabils vinstri stjórnar- innar voru þeir gjaldþrota. Þetta eru staðreyndir, sem ekki þýðir í móti að mæla. Ekki er vitað að framsóknarflokkurinn hefði neina tilburði í frammi til þess að koma í veg fyrir þessa öfug- þróun. Það fellur einnig í hlut núverandi stjórnar að ráða bót á þessum vanda með lögunum um Stofnlánadeild landbúnað- arins, en gegn hatrammri and- stöðu framsóknarmanna, sem hafa í þessu, sem svo oft áður, beitt fyrir sig þeim félagsskap bænda, er þeir hafa haft tök á stéttinni til stórrar vansæmdar. Þá er það einnig athyglisvert að það er núverandi stjórn, er kemur til móts við bændur til aðstoðar með lögunum um breyting á lausaskuldum bænda í föst lán. Ekki er vitað um neina hliðstæða aðstoð við bænd ur í seinni tíð af hálfu rikis- stjórnar framsöknarflokksins. Það hefir lengi verið vanda- mál sveitarfélaga, ekki sízt hinna févana og fámennari úti á landi, hve tekjustofnar þeirra hafa verið einhliða. Þar hefir svo að ségja eingöngu orðið að byggja á álagningu útsvara. — Um þetta hefir lengi verið rætt, en engar úrbætur fengizt, þar til í tíð núverandi stjórnar á ár- inu 1960, að hluti af söluskatti var látinn renna til Jöfnunar- sjóðs sveitarfélaga, er útdeildi honum milli sveitarfélaga eftir tölu íbúa. Á s.l. ári var enn stórlega bætt um fyrir hinum fámenn- ari sveitarfélögum með lögun- um um landsútsvör. Hvor tveggja þessara ráðstafana hafa gjörbreytt fjárhagsaðstöðu sveit- arfélaga úti um landsbyggðina, sem bezt sést á því, að þessir tekjustofnar munu víða í sveit- um nema um 60% af álögðum útsvörum. Er það bezta sönnun þess hve mikilsverð aðstoð sveit- unum er að þessum lögum. Margt fleira mætti greina, er sannaði það, að núverandi stjórnarvöld hafa mjög bætt aðstöðu dreifbýlisins. Ég mun þó láta þetta nægja að sinnir Ég gat þess hér að framan, að Frairisóknarflokkurinn hefði í sinni stjórnarandstöðu reynt að nota sér félagsskap bænda áróðri sínum til framdráttar. Þetta eru ef *til vill alvarlegustu afglöp þessa flokks. Áliti bún- aðarþings, þeirrar áður virðu- legu samkomu, hefir tvímæla- laust stór hrakað síðan nokkur hluti fulltrúa þess gerðist svo handihægt verkfæri til áróðurs fyrir Framsóknarflokkinn inn- an Búnaðarþings. Að því sama hefir verið stefnt af hálfu þess flokks innan Stéttarsambands bænda. Þar hefir árangur þó orðið minni, stjórnendum þess félagsskapar til verðugs hróss. Frumskilyrði þess, að hags- munafélagsskapur hverrar stétt- ar verði umbjóðendum sínum til varanlegrar hagsældar, er að hann láti aldrei stjórnast af hagsmunum neins ákveðins stjórnmálaflokks heldur sé hlut- laus í þeim átökum, en vinni heiðarlega að velferðarmálum sinnar stéttar. Það er að sjálfsögðu knýjandi nauðsyn að bæta enn aðstöðu landbúnaðarins, svo að hann verði óumdeilanlega samkeppn- isfær við aðrar atvinnugreinar. Að þessu þarf að vinna með raunsæi og festu og fullum heið- arleika. Það er trú mín, að á þeim grunni verði varanleg hag- sæld bændastéttarinnar byggð. Þráinn Bjarnason. hiti Garðostræti 2 við Vesturgötu Selur öll Hoover- tæki Gjörið svo vel að líta inn. Ljós og hiti Garðastræti 2 — við Vesturgötu. Gluggatjaldaefni Hvít hör-gluggatjaldaefni tilvalin fyrir sumarið. Breidd 130 cm. Verð pr. meter aðeins Kr. 59,00 MarteKnn Einarsson & Co. Fata- & gardínudeild Laugavegi 31 - Sími 12816

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.