Morgunblaðið - 31.05.1963, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 31. maí 1963
— Gunnar
Thoroddsen
Framhald af bls. 1
breyttir eða jaifnval læ(k(kaðir.
Aukinn innfluitningur, sem er
samifara aukinni þjóðanfram-
leiðslu, skilar meiri tolliteikjum.
Tekjur manna hæfcka með vax-
andi v-eimegun og skila þvi meiri
ekaitttekjum til ríkissjóðs, og
eöluskatturinn gefur meira af sér
að óbreyttri skattprósentu með
vaxandi veltu og viðskiptum.
í öðru lagi leiða skynsamleg
og sanngjörn skattalög til þess,
að bæði eimstatolingar og fyrir-
tæki telja miiklu betur fram en
óður. Sú reynsíla, sem þegar er
fengin sannar þetta ótvírætt.
í þriðja lagi er reynslan sú af
lagfæringu á hinum öfgafullu
tolluim, sem við höfum búið við,
að stórlega dregur úr ólöglegum
innflutningi, þegar tollar eru
gierðir bóflegri. Smyglið var áð-
ur stónkostlegt á mörgum há-
toll uöum vörum, en tolla-lætok-
uinin í nóvemiber 1961 hafði strax
veruleg áihrif í þá átt að færa
innflutninginn á löglegar braut-
ir og gerði hvorttveggja i senn,
að læikka verð á þessum vörum,
almenningi til hagsbóta og að
Bkila ríkissjóði auknum tekjum.
í fjórða lagi er unnið að því
jafnt og þétt að koma á hagræð-
ingu og bættum vinnubröigðum
í margháttaðri umsýslu ríkisins.
Allar siíkar umibætur taka lang-
an tíma, en þó er þegar búið að
Ihrinda í framkvæmd nokkrum
slíkum umibótuan, sem spara rík-
issjóði miilljónir króna.
— Þér minntust á skattgreiðsl-
ur fyrirtækja?
— Já, á sl. ári voru sett ný
Skattalög, bæði um tekju- og
eignaskatt og tekjus'tofna sveitar
félaganna, þar með útsvörin.
Með þessum lagabáJkum voru
gerðar margvísJegar og mikil-
vægar breytingar í skattamálum
atvinnurekstrarins. Til'gangur-
inn var fyrst og freimst sá að
tryggja, að atvinnuifyrirtæki í
landinu greiði hóflega og eðli-
ilega skatta til ríkis og sveitar-
félaga, en sé ekki íþyngt með
aJJtof hiáum og ósanngjörnum
sköttum, sem gera aJJt í senn,
draga úr vexti og viðgangi fyrir-
tækjanna, hafa í för með sér
miinni möguieika til að greiða
starfsfólki gott kaup og leiða ó-
Ibjákvæimilega til skattsvika. Með
nýju skattalögunum er stefnt að
beiJbrigðu, þróttmiklu atvinnu-
lífi, að því að fyrirtækin hafi
Fró Fttlltrúnráði Sjálf-
stæðisiélaganna í Reykjavík
OPNAÐAR hafa verið á vegum Fulltrúaráðs Sjálfstæðisfélag-
anna í Reykjavík hvejrfaskrifstofur á eftirtöldum stóoum i
Reykjavík:
VE STURBÆ J ARHVEEFI
Hafnarstræti 1
Sími: 22048
NES- OG MELAHVERFI
K.R.-húsið við Kaplaskjólsveg
Sími: 22073
MIÐBÆJARHVERFI
Breiðfirðingabúð
Sími: 22313
AU STURBÆ JARH VERFI
Skátaheimilið við Snorrabraut
Sími: 22089
NORÐURMÝRARHVERFI
Skátaheimilið við Snorrabraut
Sími. 22077
HLIÐA- OG HOLTAHVERFI
Skipholt 5
Sími: 22317
LAUGARNESHVERFI
Sunnuvegur 27
Sími: 38114
LANGHOLTS- VOGA- OG HEIMAHVERFI
Sunnuvegur 27
Sími: 35307
SMAÍBUÐA-, BÚSTAÐA- OG HAALEITISI'VERFI
Víkingsheimilið við Réttarholtsveg
Simi: 34534
miöguleika til að byggja sig upp
og færa út kvíarnar, auka þar
með atvinnu og þjóðartekjum,
sem kemur öllum landsins börn-
um til góða, og ekki sízt að skapa
það skattakerfi, að hægt sé með
fuilurn rökum og rétti að ætlast
til þess og kreifj ast þess, að talið
sé rétt fram.
Með nýju skattalögunum eru
einnig opnaðir möguleikar til
þátittöku almenningis í atvinnu-
rekistrinum. En það er eitt af
miikiivægustu verkefnum okkar
á nsestu árum að fá almemning
tiil virkrar þátttöku í atvinnu-
rekstri, með hlutdeiidar- og I 5-
skipfifýrirteomulagi og almenn-
ingsMutafélögum, sem mjög
hafa rutt sér til rúmis hins síðari
ár, til dæmis í Vestur-Þýzka-
landi, Austurríki og Bandarxkj-
uuum.
— Með Ieyfi að spyrja, fjár-
málaráðherra, hvernig féll yður
að fara úr borgarstjórastarfinu í
ráðherrastrf?
— Þegar ég varð borgarstjóri,
saknaði ég mjög þess starfs, sem
ég þá lét af við Báskólann. Það
sama gerðist, þegar ég tók sæti í
ríikisstjórn, að ég sá mjög eftir
því á marga lund að láta af borg-
arstjórastarfinu. Mér hafði failið
það starf með aÆbrigðum vei,
bæði vegna mikilvægra og víð-
tætera verkefna, sem þar var
giímt við, og frábærra samstarfs
manna. Ekki svo að skilja að
mér hafi ekki failið vel við nýja
starfið, þvert á móti. Þar voru
mikiivæg viðfangsefni, sem biðu
úrlausinar, og það hefur verið í
senn erfitt verk og ánægjulegt
að vinna að gagngerðrí endur-
steoðxm og nýsikipan skatta-,
tolla- og útsvarsmála og ýmsum
umibótum í fjárstjórn ríkisins.
Um fjárstjórn ríkisins gildir
það sama og um stjórn fyrir-
tækja: Trauist og heiðarleiki
þunfa að sitja í öndivegi.
Þau leiðarljós, sem ég óska og
vil að vísi veginn fyrir fjármála-
stjóm ríkiisins, eru hagsýni og
víðsýni.
9
Nýkomnar
danskar
Stretch
buxur
gott snið
-úrvals litir
Fjölbreytt úrval af
innlendum stretch-
buxum á börn og
fullorðna.
WiaríeÉnn
Fata- & gardínudeild
& Co.
Laugavegi 31 - Sími 12816
Afgreiðslustörf
Dugleg stúlka óskast til afgreiðslustarfa. —
Ennfremur lipur stúlka við peningakassa.
Matarkjörið Kjörgarði.
Pípur
Nýkomnar pípur.
Svartar: 1”, 1%”, 1%", 2",
2V2”, 3”, 4” og 5”.
Galv.: y2”, %”, 1”, iy4”, iy2” og2".
Mjög hagstætt verð.
Ennfremur fittings, svart og galv.
Byggingarvöruverzlun
Isleifs Jónssonar
Bolholti 4. — Sími 14280.
Dr. Benjamín Eiríksson skrifar Vettvanginn í dag — Þegar skipta á í tvennt
svo hvor fái % — Kaupgjaldið hækkað með fundarsamþykkt — Gervifræði
dagsins — Grein sína nefnir höfundur: Á BRÚNINNI.
FYRIR NOKKRUM árum las ég
frásögn af því hvernig fátækir
bændur og ríkur landeigandi á
Ítalíu Skiptu með sér vatni úr
fjallalæk, sem féll um hið þurra
land þeirra. Deilunni um skipt-
ingu vatnsins lauk þannig að
íhvor aðili skyldi fá tvo þrðju
vatnsins. Um þetta var samið og
voru allir ánægðir. Landeigand-
inn tók fyrst sína tvo þriðju, síð
an fengu bændurnir sitt. Þetta
var á dögum fasistanna.
Aukin framleiðni nemur að
meðaltali kringum 2% á ári á ís
landi. Þetta þýðir að miðað við
vinnustundina vex framleiðslu-
magnið (og það magn vöru og
þjónustu sem hægt er að kaupa
fyrir vinnulaun einnar stundar,
samanlagt) um 2% á ári að meðal
tali. Þegar litið er yfir langa ævi
þjóðarinnar og hennar kjör og
ennfremur litið til framtíðarinn-
«r — 10 ár, 20 ár eða lengra fram,
þá eru þessi 2% alls ekki neitt
lítilræði. Það sést bezt þegar bor
ið er saman við lönd þar sem
vöxturinn er enginn. 2% nægir til
þess að margfalda umbun mann-
legrar fyrirhafnar á tíma, sem
sögulega séð er lítið lengra en
augnablikið eitt
Þrátt fyrir þessa augljósu og
áþreifanlegu staðreynd finnst
sumum þessar framfarir einskis
virði. Nei, þá er annað betra:
fundarsamþykkt um almenna
kauphækkun — 10%, 15% jafn-
vel 20%. Hvað eru aukin afköst
vinnunnar með betri vélum og
betri skipulagningu hjá verulega
kröftugri fundarsamþykkt, með
eftirfylgjandi kauphækkun? Á
réttum augnablikum eru atvinnu
rekendur fengnir til að sam-
þykkja þessa vitleysu: kaup-
gjaldshækkun, sem á sér enga
stoð í veruleikanum.
Þegar svona er komið setjast
ritstjórar Þjóðviljans við að
reikna „kaupmátt tímakaupsins".
Á grundvelh hinna nýgerðu
samninga er kaupmátturinn hár.
Hér hafa verið slegnar tvær flug
ur í einu höggi: lífskjörin eru á-
kveðin með fundarsamþykkt
(þetta er auðveldari leið heldur
en leið framkvæmda og fram-
fara). Og svo er hitt: fenginn er
grundvöllur til þess að miða út
reikninga framtíðarinnar við.
Þessa dagana streitast ritstjór-
ar Þjóðviljans við að reikna út
„kaupmátt tímakaupsins“ og fá
niðurstöður „sem enginn treyst-
ir sér til þess að vefengja". Blað
ið hefir nefnilega alveg gefizt
upp við að sanna að afkoma
manna hafi ekki batnað. Hvert
mannsbarn í landinu (að rit-
stjórum Þjóðviljans undantekn-
um) veit að lífskjör þjóðarinnar
fara hægt en örugglega batn-
andi, þótt nokkur áraskipti séu,
þar sem sjávaraflinn er svo mis-
jafn. Undanfarið hálft annað ár
hefir batinn meira að segja ver-
ið óvenju ör.
Þegar hugsunin um ritstjóra
Þjóðviljans truflaði mig var ég
þar kominn í frásögninni sem
kaupgjaldið hafði verið hækkað
með fundarsamþykkt. Atvinnu-
rekendur samþykkja kaupgjaldið
fyrir sitt leyti — af ýmsum á-
stæðum: það er erfitt að stöðva
atvinnureksturinn eins og stend
ur, ríkisstjórnin leggur að þeim
að semja, og svo — seinast en
ekki sízt — hvað munar um einn
blóðmörskepp í sláturtíðinni?
Þar sem flestir menn haga sér í
þessum málum andstætt allri
skynsemi, hver tekur þá eftir því
eða skiptir sér af því, þótt at-
vinnurekendur skrifi undir samn
inga, sem allir vita að styðjast
ekki við staðreyndir veruleikans?
Samkvæmt samningunum á að
skipta meiru en aflað er. í sögu
Silones fær hvor aðilinn % vatns
ins. Á íslandi 20. aldarinnar gera
atvinnurekendur og launþegar
samskonar samninga, og ritstjór
ar Þjóðviljans fá þar með grund
völl rækilegra sannanna fyrir
gervifræði dagsins.
Það sem næst gerist er það að
menn fara að ræða um hið erfiða
ástand. Það er komið fram í
brúnina. Við blasir skafl óða-
verðbólgunnar. Annaðhvort
verða atvinnurekendurnir að fá
styrk eða gengislækkun. Að öðr-
um kosti stöðvast atvinnuvegirn-
ir og atvinnulausir verkamenn
myndu þá verða að sannprófa
ráðleggingar Þjóðviljans og lifa
af hinu háa kaupgjaldi. Ein leiðin
út úr ógöngunum væri auðvitað
að láta hina fáránlegu fundar-
samþykkt ganga til baka: snúa
sér heldur að lausn raunveru-
legra vandamála, efla framfarirn
ar. En kjark til slíks vantar að
sjálfsögðu alla lýðskrumara. Þeir
eiga eitt sameiginlegt: Þeir eru
síhræddir við sannleikann.
Bregði honum fyrir snúa þeir sér
undan, þeir snúa sér til veggjar
og vona bara að fólkið veiti því
ekki athygli.
Það sem fylgir í kjölfar hinn-
ar miklu fundarsamþykktar er
því styrkjafenið eða gengislækk-
unin. Þannig er fetað að nýju inn
í heim vemleikans, því að þegar
öllu er á botninn hvolft er það
þó þar sem menn verða að lifa
og leita sinnar hamingju. Þegar
ritstjórar Þjóðviljans höfðu feng
ið hinn nýja „lífskjaragrundvöll"
til að miða við, hljópust ráðherr
ar blaðsins þeir Lúðvík og Hanni
bal fyrir borð af þjóðarskútunni.
Þeir sáu boðana sem vom fram-
undan á leiðinni til baka, yfir til
lands veruleikáns.
Þjóðin fékk svo tvær — tvær
— gengislækkanir og almenna
hækkun vöruverðlags um tæp
50%. En þetta skiptir kannski
ekki svo miklu máli, því að augna
blikið, sem þjóðin stóð á brúninni
fengu ritstjórar Þjóðviljans lífs
kjaragrundvöllinn, „kaupmátt
tímakaupsins, sem enginn treyst
ir sér til þess að vefengja". En
þjóðin stóð ekki lengi á brúninni.
Hún þurfti að fá land veruleik-
ans að nýju undir fæturna.
Greiðasemi samningamanna at-
vinnurekendanna kostaði tvær
gengislækkanir og býsna mikla
hækkun vöruverðsins. En flokkur
Þjóðviljans getur ekki boðið bet
ur en að endurtaka ævitýrið, fara
með þjóðina upp á hátt fjall
„kaupmáttar tímakaupsins" —
fram á brúnina — á nýjan leik.
En láta launþegarnir teyma sig
endalaust í hring?
— B. E.