Morgunblaðið - 16.08.1963, Blaðsíða 13

Fosluðagur 16. ágúst 1963
MORCUNBLAÐIÐ
13
MARGT er rætt og ritað um
æskuna og vandamál hennar og
er það að vonum, þar sem vel-
ferð hennar er og framtíð þjóðar
innar. Hitt er svo annað mál, að
mjög skiptir í tvö horn um rétt-
sýni og þekkingu manna á hög-
um og viðhorfum æskufólksins
sjálfs og reyndar er það mein,
hversu lítt heyrast raddir unga
fólksins sjálfs um sín eigin mál-
efni, því að á þeim mætti oft
byggja farsælar aðgerðir í þágu
æskunnar.
í þessari grein mun ég leitast
við að lýsa för og dvöl mjög
fjölmenns hóps ungs fólks í Þórs-
mörk um síðustu verzlunarhelgL
Mönnum er í fersku minni at-
burðirnir í Þjórsárdal í vor og
svo hefur reyndar brugðið við
undanfarin ár, að ýmsir og miður
heppilegir atburðir eða slys hafa
orðið á fjölmennum útisamkom-
Sr. Bragi Friðriksson;
Æskan í Þórsmörk
um æskufólks á ýmsum fögrum
stöðum landsins. Það er því eðli-
legt, að í þetta sinn gætti nokk-
urs kvíða um það hvernig færi í
Þórsmörk, þar eð vitað var að
þangað mundu langflestir sækja
í þetta skipti. Æskulýðsráð
Reykjavíkur ræddi þetta mál á
fundum sínum og var þar sam-
þykkt að hafa samráð við ýmsa
aðila um heppilegan undirbún-
ing fyrir unga fólkið og auk þess
fór undirritaður og Jón Pálsson,
tómstundaráðunautur, inn á Þórs
mörk á vegum æskulýðsráðs til
að fylgjast með því, sem þar
gerðist. Skal nú rakið, hversu
fram fór um þessi máL
UNDIRBÚNINGUR.
Að frumkvæði Æskulýðsráðs
Reykjavíkur var boðið til fund-
ar með fulltrúum frá þeim stofn-
unum og ferðafélögum, sem vit-
að var að annast mundu ferða-
lög ungs fólks á Þórsmörk um
verzlunarhelgina. Á þennan fund
komu fulltrúar frá Ferðaskrif-
stofu Úlfars Jackobsen, Far-
fugladeild Reykjavíkur, Ferða-
félagi íslands, Litla Ferðaklúbbn
um, Skórækt Ríkisins og tíogregl
unni í Reykjavík. Allix þessir
aðilar voru sammála um nauð-
syn þess, að gerðar yrðu ýmsar
aðgerðir vegna hins væntanlega
fjölmennis á Þórsmörk. Fór og
svo, að allir þessir aðilar gerðu
sitt til að bæta útbúnað og að-
stæður á Þórsmörk. Æskulýðs-
ráð útvegaði með leyfi borgar-
verkfræðings palla, fánastangir
og fána til að prýða staðinn og
auk þess voru keypt nokkur leik
tæki og flugeldar. Skógrækt rík-
isins lét leggja vatnsleiðslu og
auka salerni og auk þess hafði
húh veg af veitingasölu á staðn-
um og sér um_ hirðingu hans.
Ferðaskrifstofa Úlfars Jackobsen
sá um flutnmg og staðsetningu
hinna ýmsu tækja. Á hennar veg-
um var og sjúkraþjónusta, sem
er nauðsynlegur liður alls undir-
búnings, enda kom sú þjónusta
að miklum notum, þótt eigi yrðu
alvarleg slys. Á vegum skrifstof-
unnar skemmti hið vinsæla Sa-
vannatríó og ennfremur lét skrif
stofan gefa út laglegan söngbækl
ing, sem gestum var fenginn í
hendur. Fjöimennur hópur farar-
Stjóra og æskumanna vann ágætt
Starf við undirbúnmg ýmsan. ar
Ferðafélag íslands og Farfugla-
deild Reykjavíkur hafa lengi
efnt tii ferðalaga á Þórsmork
um þessa helgi og eru þær ferð-
ir búnar að fá á sig nokkuð fast
skipulag. Bækistöðvar þessara fé
laga eru í Langadal, en þar er
og skáli Ferðafélagsins. Undir-
búningur þessara aðila var að
venju ágætur sem og framkvæmd
öll. Litli Ferðaklúbburinn er
ferðafélag ungs fólks, sem efnir
til ýmiss konar ferðalaga og eru
þau ágætlega undirbúin og var
svo einnig um þessa för. Stjórn-
endur klúbbsins eru Hilmar Guð
mundsson g kona hans. Af hálfu
lögreglunnar í Reykjavik voru
gerðar ýmsar ráðstafanir í sam-
bandi við þessa helgi og voru
þær kynntar á sínum tima í
blöðum og útvarpi. Það skal tek-
ið fram, áð öll samvinna þessara
aðila var hin prýðilegasta og
virtust allir keppa að þvi marki,
að vel tækist.
KOMIÐ Á ÞÓRSMÖRK.
Laugardaginn 3. ágúst lögðu
flestir leið sína á Þórsmörk. Að
vísu höfðu margir farið hina
næstu daga á undan, en síðla
þessa dags mátti líta geysilanga
lest bíla leggja leið sína um þjóð
veginn austur og stefna í Þórs-
mörk. Það var vissulega tilkomu
mikil sjón að sjá svo stóran og
fríðan hóp ungs fólks efna til
farar á þennan fagra stað. Lang-
flestir tóku sér far með stórum
langferða- eða fjallabílum, og
einnig fóru margir á eigin bílum.
Síðasti spölurinn að Þórsmörk
er erfiður, því að leiðin liggur
um ruddar brautir og árkvíslir,
sem sífellt breyta sér. Hinir vönu
og ágætu bílstjórar sýndu mik-
iijn dugnað við flutning hins fjöl
menna hóps, en það verður ‘ekki
sagt um suma bílstjóra einka-
bílanna. Margir sýndu þá sjálf-
sögðu forsjálni að skila farartæki
sín eftir við árnar, en nokkrir
ruddust alla leið meira af kappi
en forsjá, því að ýmsir þeirra
sátu fastir í ánum og urðu af
því bæði tafir og fyrirhöfn við
að bjarga farkostum þeirra. Það
kann að vera hressandi fyrir
unga menh að busla í jökulvötn-
um þessum, þegar bílar þeirra
sitja fastir, en skynsamlegt er
það ekki og leiðigjarnt fyrir
hina, sem áfram vilja komast.
Tjón getur og hæg'.ega hlotizt
af því, er óvanir menn leggja
í árnar á þennan hátt og ættu
lögregluyfirvöld beinlínis að
banna för lítilla bíla yfrr þessar
merkunnar, lautum hennar og
giljum. Brekkur eru víði vaxnar
eða blómlegum birkiskógi. Sér-
staka eftirtekt vekur hinn blóm-
skrýddi skógarbotn. Þá spillir það
ekkL að Þórsmörk er sögurík og
ýms örnefni minna á kyngisögur
liðinna atburða. Þórsmörk er
hinn fegursti þjóðgarður og
heillandi þar að dvelja. Á þess-
um stað voru nú saman komnar
milli fjögur og fimm þúsundir
manna og langflestir þeirra
æskufólk frá 13—20 ára. í Húsa-
dal farþegar Úlfars Jacobsen,
Litla Ferðaklúbbsins, Guðmund-
ar Jónassonar og margir þeirra,
sem komu á eigin spýtur, en í
Langadal gestir Ferðafélags ís-
lands og Farfugla. Það var álið-
ið kvölds, er allir höfðu búið um
svo tjaldbúð Litla Ferðaklúbbs-
ins og stórt samkomutjald, en
þar fóru fram skemmtiatriði og
dans á hans vegum. Farfuglar
höfðu skemmtidagskrá fyrir
sína gesti í Slyppugili, en margir
gestir komu úr Langadal þetta
kvöld. Veður var fremur gott,
logn en úrsvalt. Sífellt bættist í
hópinn á skemmtigrundinni. Ég
minnist þess mjög vel, hversu
þessi fyrsta stund virtist hlaðin
spennu og eftirvæntingu og hún
varð um leið hættulegasta andar
tak þessarar dvalar. Það er öll-
um fyrir beztu að játa þá stað-
reynd hiklaust og án afsökun-
ar, að þegar hér var komið var
ölvun bæði mikil og almenn.
Hvarvetna mátti líta æskufólkið,
bæði pilta og stúlkur, veifa flösk
um og jafnvel stærri ílátum og
Staupa sig rösklega. Að sama
skapi jókst háreistin og spennan.
Menn biðu einhverra viðburða.
Vitað var, að hið ágæta Savanna-
tríó var væntanlegt á pallinn,
enda var það látið duglega í ljós
með köllum og hrópum. Ég full-
yrði, að á þessari stundu hefði
hæglega getað brotizt út múg-
æsing meðal drukkinna ungling-
unga fólksins.
Vitað er, að aukið fjármagn
i höndum unga fólksms og frelsi
um meðférð þess veldur- miklu
um þessa vínnautn, en hitt veld-
ur meiru um; að við hin eldri
teljum það engin glöp að ferð-
ast eða dvelja á fögrum stöðum
lands okkar og hafa pelann með.
Það er beinlínis talið sjáifsagt
og þarf því enginn að reka upp
stór augu, þegar fregnir berast
af misjafnri hegðun unga fólks-
ins. Og ekki verður það sagt, að
ýmsir í hópi hinna eldri gesta á
Þórsmörk hafi gefið æskunni
gott fordæmi í þessum efnum, -
nema síður sé, því að líta mátti
jafnvel eldri menn ráfandi ofur-
ölvi innan um unga fólkið. Væri
vel, ef hugsandi fólk gerði sitt
til, að breyting yrði á þessari
vafasömu og menningarsnauðu
tízku, sem nú virðist ríkja og
gæti þá og svo farið, að unga
fólkið breytti líka háttum sínum
til batnaðar. En nú kom hljóm-
sveitin og breyttist þá allt til
batnaðar á svipstundu, þvi að
nú brauzt hinn mikli og örvaði
þróttur fram í fjörugum og al-
mennum söng, hoppi og dansi.
Um leið og ég flyt Ferðaskrif-
stofu Úlfars Jacobsen þakkir fyrir
hönd hinna mörgu, sem ánægju
þessarar nutu, flyt ég hinum ungu
mönnum hljómsveitarinnar þakk
ir fyrir framúrskarandi áhuga og
dugnað þeirra við leik og söng
samfara lipurð og framkomu alla.
Það mun átit allra, að við komu
þeirra hafi allri verulegri hættu
verið bægt frá, sem ella hefði
hæglega getað orðið, ef ekkert
hefði verið gert unga fólkinu til
skemmtunar þetta laugardags-
kvöld. Leið svo nóttin. að um-
hverfið ómaði af söng unga fólks
ins og er hljómsveitin lauk starfi
sínu mátti enn líta ýmsa hópa,
sem settust niður og héldu áfram
söng við gítarundirleik, en smátt
og smátt tíndust menn til nátt-
staðar, þótt seint gengi hjá sum-
um og undir morgun kom í Ijós,
að svo fyrirhyggjulaust höfðu
sumir farið í þetta ferðalag, að
hvorki höfðu þeir tjald, nesti eða
vísan farkost. Verður það ekki
talið hrósvert, enda var það ein-
göngu fyrir aðstoð lögreglu og
annarra aðstoðarmanna, að þeir
fengu einhverja úrlausn. Þannig
leið þá þessi nótt og verður hún
minnisstæð, því að þótt allt bjarg
ist fremur friðsamlega og slysa-
laut, þá bar þann skugga á, sem
Vafasamur akstur um illfærar ar.
Þórsmörk er heimur mikilla
andstæðna. Hún á að nágrönn-
um þrjá svipmikla jökla, hvassar
eggjar bera við himin og straum
þung jökulvötnin velta fram um
sandana. En hlýlegt er i dölum
sig í tjöldum sínum. í Húsadal
var tjaldað í skógarkjarn báðum
megin dalverpisins og teygði
tjaldbyggðin sig langt inn milli
hinna fögru hlíða. í Langadal
var dvalið í og umhverfis Skag-
fjörðsskála, en Farfuglar höfðu
bækistöð sína í Slyppugili.
MERKURDVÖLIN.
Það kom fljótt í ljós, að eigi
yrði snemma til hvíidar gengið
í Þórsmörk þetta kvöld, þrátt
fyrir alllanga ferð. Þegar nálgað-
ist miðnætti sáust hópar stefna
til svæðis þess í miðjum Húsa-
dal, sem ætlað var til leikja og
skemmtana. Staður þessi er grasi
vaxin grund við rætur brattrar
brekku. Þar hafði verið komið
fyrir palli upphækkuðum, en
fánastöngum umhverfis. í næsta
nágrenm, en uin í skóginum, var
anna. ölvun þessi var skuggi
dvalarinnar á Þórsmörk. Algert
ósamræmi ríkti milli hins skógi-
vaxna fjallafaðms og ölæstra ung
mennanna. Það skal vissuiega
tekið fram, að langt var frá því,
að allir neyttu víns þetta kvöld,
en Bakkus ríkti langt um of og
enginn veit, hvað síðar gerðist
þetta kvöld í skjóli skógar eða
í hugum hins unga fólks. Ég
skal ekki fjölyrða um þetta mál
hér eða orsakir þessa ástands. En
mér varð hugsað til foreldra
fermingartelpunnar litiu, sem síð
ar þessa sömu nótt ráfaði dauða-
drukkin um þennan fagra stað
eða unga piltsms, sem ósjálf-
bjarga lá í vímu sinni. Mér varð
hugsað til þess, að hér bíður mik-
ið verkefni fyrir æskulýðsfélög
að koma til bjargar og aðstoðar
við aukrn og hollara áhrif meðal
hin almenna vínnautn olli og ég
fæ ekki samræmt i huga mér
reikula göngu unga fólksins,
flöskulíkin um götur og grundir
Húsadals annars vegar og dá-
semdir umhve#fis og töfra ágúst-
næturinnar hins vegar. í tjaldi
Litla Ferðaklúbbsins var aftur á
móti skemmtileg aðkoma. Þar
lék hljómsveit og dansað var
af miklu fjön, enda áfengi út-
lægt þar með öllu. Hið sama var
um dagskrá Farfugla að segja.
Félög þessi hafa sérstöðu, þar
sem þau flytja ákveðinn hóp og
skipulagðan. Öðru máli gildir
um hinar almennu ferðaskrifstof-
ur, sem selja öllum gestum far-
miða. Hjá þeun verður ekki kom
ið við jafn miklu eftirliti, enda
fjöldmn mun meirL Skai þó tek-
ið skýrt fram, að íararstjórar
Framh. á bis. 14