Morgunblaðið - 24.08.1963, Blaðsíða 13

Laugardagur 24. ágúst 1963
MORGUNBLAÐID
____ undir voru halönir. Fundarstjóri, þegar myndin var tekin,
er Rajah Manikan biskup í Indlandi.
Sr. Ólafur Skúla son:
það, að einmitt Alkirkjuráðið
hefur styrkzt fyrir einingu lút-
herskra kirkna og samstöðu
þeirra innan sérsamtaka sinna.
Og enn frekar þessu til stuðn-
ings nægir að benda til þess, að
dr. Fry er ekki aðeins forseti
Lútherska heimssambandsins,
heldur einnig formaður fram-
kvæmdastjórnar Alkirkjuráðs-
ins. Mundi hann naumast starfa
eins ótrauðlega í báðum þess-
um kirkjulegu samtökum, ef
annað þeirra ynni að því að
Veikja hitt.
En lútherskir þurfa ekki að-
s að líta til systurkirkna
innan mótmælenda sam-
ganna, heldur er einnig
áuðsynlegt nú að renna augun-
m í áttina til hinnar helgu
Rómaborgar. Rómverska kirkj-
an sýndi það undir stjórn hins
ástsæla Jóhannesar XXIII, að
hún vill nú viðurkenna tilveru
annarra kirkjudeilda, m.a. með
Lútherska heimsþingiö í Helsinki
„ÞEGAR ég lít yfir þennan
virðulega þingheim“, sagði for-
seti samtakanna, dr. Franklyn
Clark í ávarpi sínu við þing-
setninguna, „þá er sem öllum
sé lyft í tilbeiðslu og lotningu
til Guðs. Þingsetningin er miklu
meira, heldur en hefðbundin at-
höfn, nokkurs konar endalok
mánaðarundirbúningsstarfs, af
því að fögnuðirinn sem fyllir
hjörtu vor, er vér sitjum hér
meðal bræðra víðs vegar að úr
heiminum, gerir samveruna allt
annað en hversdagslega. Honum
sé dýrðin sem er allt í öllu!
Það er fyrir náð Hans, að vér
erum hér saman komin í Hans
nafni, það er sakir náðar Hans,
að oss hefur ei verið eytt og
tortímt, Hann hefur kveikt
trúna i hjörtum vorum, og vér
játum það fúslega, að hún er
ekkert mannaverk né nokkrir
verðleikár af vorri hálfu, sem
vér fáum treyst á, heldur er
trúin eingöngu andsvar vort við
fórnandi kærleika Hans. Hún er
Guðs gjöf.“
Og þessi merkilegi maður,
sem virðist sameina í pærsónu
sinni svo vel sem slíkt er mögu-
legt kirkjufélög mótmælenda og
grísk orthodora, hélt áfram að
flytja ávarp sitt, rólegri og
festulegri röddu. Allur er mað-
urinn virðulegur, og það svo að
hann hlýtur að vekja eftirtekt,
hvar sem hann fer. Þrátt fyrir
þetta er hann blátt áfram og
látlaus.
Dr. Fry lýsti þýðingu þings
sem þess, er hann nú setti með
því að benda til þess, hve upp-
örfandi það væri fyrir hvern
og einn að geta fylgzt með því,
sem fram fer víðs vegar um
veröldina, sjá og heyra um nýja
6igra, sem bera vitni um lífs-
magn fagnaðarerindisins. Eink-
unnarorð Þingsins: Kristur í
dag, bera þess líka greinilega
vitni, að það er hinn starfandi
Guð, sem við tiihiðjum. Það er
vissulega auðveidara að tak-
marka sig við Guð eins og við
kynnumst Honum í Ritningun-
um, en það má ekki gleyma Hon
um þar og sjá Hann hvergi
annars staðar í opinberun sinni.
Þetta hefur ætíð einkennt mann
kynið, Guð fortíðarinnar hefur
meir verið tilbeðinn og tignað-
ur, heldur en Guð nútíðarinn-
ar. „Ég er þakklátur fyrir það“,
hélt dr. Fry áfram, „að ég get
séð Guð í gegnum gang ald-
anna. Það er staðreynd, að
Guð verður oss auðsýnilegri fyr
ir vitnisburð siðbótarmannanna
og lífsvitnisburð dyggra þjóna
um aldaraðir. Það er erfiðara
að sjá Guð í nútíðinni. En til
þess erum vér komin á þetta
þing, að oss verði þetta auð-
veldara, að því verðum vér að
keppa. Vér erum komin hingað
til þess að sjá Hann að starfi
sjá Krist í dag. Og það er hægt
að halda því fram, að einu leyti
a.m.k. sé auðveldara að finna
lífsmátt Guðs á þessum ruglings
lega og hættulega tíma, sem
vér nú lifum, heldur en við
„venj ulegar" kringumstæður.
Sókn vorrar kynslóðar veitir
Guði ný tækifæri, en hindrar
ekki starf hans. Ég er ekki einn
þeirra, sem halda því fram, að
framfarir aldarinnar víki Guði
til hliðar. Slíkt er þvættingur.
Það er andi heimsins, sem leit-
ast við að gera það með aukn-
um hroka og stærilæti og villir
mönnum sýn með því að telja
þeim trú um, að hið eina, sem
þeir þarfnist, séu áþreifanlegir
hlutir, tæki, þjóðarsj.álfstæði og
efnalegar framfarir, því með
þessu öðlist þeir frið og sálu-
hjálp“.
Og dr. Fry talaði áfram um
það, hversu þýðingarmikið það
væri, að kirkjan svæfi ekki á
verðinum, heldur léti kraft
Guðs brjótast í gegn í öllu starfi
sínu. „Kirkjan á ekki að ótt-
ast breytingar, heldur miklu
fremur að laða þær fram og
hjálpa öllum að ná rétti sínum,
svo hver og einn fái notið sín
sem bezt.“
„Vór erum saman komin hér
í Helsinki", sagði forsetinn að
lokum, „sem hluti Kirkju Guðs.
Vér gerum enga kröfu til þess
að vera öll Kirkjan. Slíkt væri
rangt, bæði vegna vorra sjálfra
sem og feðra vorra.“ Og hann
benti á það til staðfestingar orð
um sínum, að játningar og yfir-
lýsingar Lúthersku kirkjunnar
væru hugsaðar sem sameining-
arskjöl kristninnar en ekki til
að splundra henni. „Sem synir
siðbótarinnar erum vér reiðu-
búnir til þess að ganga til móts
við kristna bræður alls staðar í
leit nánari einingar allra þeirra
sem ákalla Jesúm Krist sem
herra sinn“.
Forsetinn gengur úr ræðu-
stólnum, þingheimur rís úr sæt
um og hyllir hann. En ofar öll-
um blasa við orðin: Kristur í
dag. Fyrst á finnsku: Kristus
Tanaan og þar fyrir neðan á
ensku, þýzku og sænsku. Hann
er í dag og um aldir og það
er til að hlýða kalli Hans sem
þing þetta er kallað. Kristur í
dag.
IV. Lútherska heimsþingið
hefur verið sett. Enn veit eng-
inn, hver verða muni saga þess,
og hvernig samanburðurinn
muni verða við þingin, sem á
undan hafa farið. Hið fyrsta
var haldið í Lundi í Svíþjóð ár-
ið 1947, enda þótt fyrr eða fyr-
ir réttum 40 árum hafi verið
mynduð mjög lausleg samtök
lútherska kirkna. Næst kom-
þingið í Hannover í Þýzkalandi
árið 1952 og hið síðasta á und-
an Helsinki þinginu var í Minne
apolis í Bandaríkjunum 1957.
Hinn vísi forseti samtakanna,
sem ég hef svo óspart vitnað
í hér að framan gaf þessum
þingum svohljóðandi vitnisburð:
„í Lundi lærðum vér að ganga
saman; í Hannover lærðum vér
að biðja saman; í Minneapolis
lærðum við að hugsa saman“.
Ekkert af þessum atriðum á að
verða útundan hér 1 Helsinki,
en þó á að beina starfinu að
nokkru inn á nýjar brautir, þar
sem ætlunin er að leitast við
að líta með gagnrýni á tilveru
samtakanna og þann, grundvöll,
sem lútherskar kirkjur hafa yf-
irleitt byggt á í anda siðbótar-
mannanna: réttlæting af trú.
Samtök lútherskra manna
þurfa að líta á aðra en sjálfa
sig og mega ekki gleyma sér
í neinni sjálfsánægju. Fyrir eru
í heiminum önnur slík samtök
mótmælenda, og flest eru þau,
auk grísk orthodoxu kirkjunn-
ar, sameinuð í Alkirkjuráðinu.
Þær raddir heyrast því, sem
halda því fram, að þessi sér-
samtök lútherskra manna geri
það eitt að verkum, að þau
veiki þessi allsherjar samtök.
Ekki hefur þessi gagnrýni þó
við nein haldgóð rök að styðjast
því að bjóða þeim sem áheyrn-
arfulltrúum á Kirkjuþingið
Róm. Nú hefur rómverska kirkj
an gengið skrefinu framar og
sendir í fyrsta skiptið í sögunni
fulltrúa sína til þess að vera
nærstaddir þing eiris kirkjufé-
lags mótmælenda. Og finnst
okkur hér, að hún hafi svo
sannarlega valið rétt með því
að ríða á vaðið hjá þeim, sem
kenna sig við nafn Marteins
Lúthers, munksins, sem hefur
sennilega gert meira gott fyrir
kirkjuna í heild sinni, þ.á.m.
rómversku kirkjuna, heldur en
nokkur annar einstaklingur síð
an hann leið. Og nú sitja hér
rétt ofar fulltrúum íslenzku
kirkjunnar tveir virðulegir full-
trúar páfans og virðast hlusta
með athygli á allt það, sem hér
fer fram. Var þeim líka heils-
að með miklum fögnuði af þing
heimi öllum. Og þá ekki síður
fréttinni um það, að á fram-
haldi Kirkjuþingsins í Róm
megi þessi samtök lútherskra
eiga þrjá fulltrúa í stað hinna
tveggja, sem þau áttu á fyrstu
fundunum.
Fleira er hér fulltrúa ann-
arra kirkjudeilda, einn er nokk-
uð kunnur heima, en það er
fulltrúi ensku biskupakirkjunn-
ar, biskupinn af Fullham, en
hann var á íslandi í vor. Séra
Albert van den Heuvel, sem
fyrr er getið, hefur líka gist ís-
Þmgio heiur uilieimt mikinu undirbuning og langan. Hér
sjást þeir, sem mikið hefur á mætt: herra Smojoki biskup
í Helsinki, dr. Fry, forseti Lútherska Heimssambandsins og
dr. Heikki Waris, prófessor við Helsinki háskólann. Standa
þeir fyrir framan dómkirkjuna.
hann fulltrúi Alkirkjuráðsins.
Gleymi ég aldrei lýsingu hana
á íslandi og minnist þess ætíð,
er fundum okkar ber saman, en
hann sagði, að Island minnti
sig úr loftinu séð á skinnið á
sjúkum krókódíl! Þá situr í
stúku hér hægra megin við okk
ur ung stúlka, sem aldrei mundi
taka undir lýsingu Alberts á
landinu okkar, heldur sér hún
það allt í rósrauðum hyllingar-
bjarma, síðan hún var heima á
síðasta sumri, heitir hún Anita
Diehl, er fædd í Indlandi, sænsk
ur ríkisborgari, en starfaði fyr-
ir Alkirkjuráð með búsetu í
Genf. Er hún einn af túlkum
þingsins og hugsar um þá, sem
helzt vilja hlýða á sænska tJingu.
Er hún málamanneskja mikil og
talar, þó ung sé, fimm tungu-
mál svo til reiprennandi.
Túlkarnir eru jafnnauðsynleg
ir á þessum allsherjarþingum
eins og ræðumennirnir sjálfir.
Hér sitja allir með heyrnartæki
annað hvort við eyrun eða á
knjám, eftir því hvort ræðu-
maðurinn er að tala mál, sem
áheyranda er tamt eða ekki. Er
mikil áreynsla fyrir túlkana að
flytja orð ræðumannsins svo til
jafnóðum og hann talar, og oft
er hætt við því, að eitthvað
vilji glatast í meðferðinni eða
fái á sig annan blæ en þann,
sem ræðumaðurinn ætlaðist til.
Er hér. um að ræða fjögur tungu
mál, hin opinberu mál samtak-
anna, ensku, þýzku og sænsku
og svo finnsku, mál gestgjaf-
anna. Vorkenndi ég mest hin-
um finnsku túlkum, þar sem
Finnarnir virðast þurfa miklu
lengri tíma til þess að tjá sömu
hugsun en aðrar þjóðir, þar sem
mörg hinna finnsku orða eru
svo geysilega löng. Kom þetta
einna greinilegast í ljós, þegar
fulltrúar fóru upphátt með Fað
ir vor eða Postullega trúarjátn
ingu. Voru þá Finnarnir helm-
ingi lengur að flytja sitt held-
ur en hinir.
Allir sameiginlegir fundir
þingsins eru haldnir í súlnasal
háskólans. Hefur hver fulltrúi
sinn ákveðna stól, er þar kom-
ið fyrir öllum nýjum skjölum,
sem hann þarf að hafa við hend
ina þann fundinn, ensku mæl-
andi fá blá blöð, þýzku talandi
græn, og þeir sem velja sænsk
una brún. öllu er sjónvarpað,
sem fram fer í súlnasalnum fyr
ir gesti, sem geta komið sér
fyrir í sölum háskólans fyrir
framan sjónvarpstæki og fylgzt
með öllu. Þá voru einnig sjón-
varpstæki í veitingasal háskól-
ans, og voru þeir margir full-
trúarnir, sem tóku það ráð, er
þreyta fór að sækja á þá, að
þeir brugðu sér niður og fengu
sér kaffisopa, og gátu þá sem
auðveldast fylgzt með öllu því,
sem fram fór í salnum. Gerðust
margir hverjir miklir kaffi-
drykkjumenn, sérstaklega er fór
að líða á þingið og vinir mæltu
sér mót yfir kaffibolla fyrir
framan sjónvarpstækin í veit-
ingasalnum.
Áfram er haldið, þingið er
ekki nema rétt byrjað. And-
litin, sem enn eru e.t.v. ekk-
ert annað en mismunandi
„grímur", fara að fá á sig kunn-
ugleikablæ, og unnt er að
skyggnast svolítið dýpra. Kol-
I svartur Indverjinn við hliðina
: á mér er farinn að verða svo-
i lítið íslenzkulegri, og hver veit
nema honum finnist vera farinn
að koma svolítill Indverja svip-
ur á mig. Eitt er víst, að þá
flest er gleymt, sem sagt verð-
ur í ræðustól þingsins, munu
samt einstaka andlit. alltaf eiga
heima í hugum okkar og leiða
okkur á ný í súlnasalinn í Hels-
inki. En þetta á nú tíminn eft-
ir að skera úr um.
Hlé er gert á þingstörfum.
Nú skal staðið á fætur, sálm-
ur sunginn, norskur prestur
leiðir þingheim í bæn. Hádegis-
hlé. Rétt er úr þreyttum bök-
um. Háskólinn verður fljótt auð
ur og tómur. Hátalararnir fá að
hvíla sig í bili. Nú skal Hels-
inki skoðuð, þó aðeins séu tveir
Framh. á bls. 15