Morgunblaðið - 24.08.1963, Blaðsíða 16

16
MORCU N BLAÐIÐ
Laugardagur 24. ágúst 1963
Þetta _ er hin eftirspurða
O D H N E R búðarkassasam-
stæða, sem nú er aftur íyrir-
liggjandi, og sendist hvert á
land sem óskað er.
Verð aðeins:
Handdrifin 6450,00.
Rafmagnsknúin 9300,00.
Sendi' . .tanir sem fyrst.
umboðið
Sisli c7. dofínsen
Túngötu 7.
Símar 12747 og 16647.
0
Odýro prjónavörurnar
Ullarvörubúðin
Þingholtsstræti 3.
SR. GÍSLI BRYNJÓLFSSON:
Bu ER LANDSTOLPI
MIKIÐ geta tölur verið kald-
ar.
Ekkert er eins fjarlægt til-
hugalífi unga fólksins eins og
þessir nöktu, svörtu leggir
talnanna, sem standa í skýrsl-
um og skrám og gefa til
kynna einhverjar óumflýjan-
legar staðreyndir.
En þegar til alvöru ævinn-
ar kemur og þarf að fara að
reikna, þá hafa tölurnar sitt
gildi, þá eru þær væntanlega
alveg ómissandi.
Með tölur má fara á ýmsa
vegu. Og því miður er það
nú svo, að æði oft eru þær
herfilega misnotaðar. Þær eru
brúkaðar til að snúa hlutun-
um gersamlega við, gera
blekkingarnar að sannleika
og segja að hreinar staðreynd-
ir séu bara ósannindi. — Þeg-
ar svona illa og ómannúðlega
er farið með tölurnar, þá get-
ur maður beinlínis farið að
vorkenna þeim. Þá eru þær
ekki lengur hreyknir faktor-
ar, sem aðrir verða að taka
tillit til. Þá eru þær bara stað
lausir stafir. Hér skulu nefnd
þrjú talnadæmi. Þau eru ekki
tekin úr neinni reikningsbók.
Þau eru ekki niðurstöður
neinna hagfræðinga. Þau eru
. tekin úr Hfinu sjálfu. Þess
vegna þarf ekki að útskýra
þau í löngu máli. Þess vegna
komast þau líka öll fyrir í
þessari stuttu grein. Þessi
dæmi eru öll úr lífi íslenzka
bóndans nú á dögum. Þau
lýsa búskap hans, afkomu
hans, innkaupum hans og
framkvæmdum.
Fyrsti bóndi:
Ég þurfti að fá mér nýjan
traktor. Sá, sem ég átti, var
orðinn 7 ára. Það var benzín-
vél, dýr í rekstri. Og svo get-
ur það líka verið alveg nauð-
synlegt að hafa tvær vélar,
þó búið í rauninni beri það
ekki. Alltaf getur vélin bilað
um hásláttinn. Og hvar stend
ur maður þá, þegar enginn er
hesturinn? Svo ég pantaði
mér vél. Mér var sagt, að
hún mundi kosta ca. 117 þús.
krónur. Nú er hún komin og
kostar 93 þús. krónur. Síðan
ég pantaði hana hefur hún
lækkað um 24 þús.
Hvað hefur skeð í millitíð-
inni?
Stjórnarflokkarnir höfðu
samþykkt nýja tollskrá þar
sem innflutningsgjöld af
dráttarvélum lækkuðu niður
í 10%.
Annar bóndi:
Lengi hafði staðið til hjá
mér að byggja fjós. Það
gamla var góð bygging á
sinni tíð en það var orðið
bæði lítið og óhentugt. Ég
hikaði lengi, því að það var
svo mikil óvissa um hvort
nokkurt lán fengist. Loks réð
st ég í það í fyrra og nú er
það komið upp og ég er bú-
inn að fá út á það hundrað
þúsund króna lán. Það er fylli
lega fyrir efninu, býst ég við,
annars er ég ekki búinn að
taka það allt saman ennþá.
Ég þurfti ekki að kaupa aðra
vinnu en smíðavinnuna. Við
hitt fékk ég hjálp hjá ná-
grÖnnunum.
Með sama verði og nú er
á afurðunum, ætti að vera
kleift að standa undir þessu,
enda þótt vextirnir séu háir,
það er svo mikill munur að
fá allt lánið,strax, í stað
þess að vera að basla með
miklar lausaskuldir.
Þriðji bóndi:
1 árslokin 1958 var ég illa
Staddur. Ég gat ekki sléttað
reikninginn minn í kaupfélag-

^AIIt sem ég sogð/, var: -Auðvitab er Jboð FORMICA,-
og sýndi henni vörumerkið.-''
FORMICA launar fyrir sig. Leitið eftir
FORMICA vörumerkinu, merkinu, sem tryggir
gæðin.
Dásamlegt, „praktiskt" og endingargott —
FORMICA — ákjósanlegt fyrir heimilið, verzl-
anir, banka og opinberar byggingar, allsstaðar
þar sem vandað útlit er nauðsyn. Heimtið það
bezta í FORMICA.
G. ÞOKSTEIIMSSOIM & JOHIMSOIM HF.
inu og varð að taka 15 þús.
króna víxil. Þó hafði ég ekki
lagt í neitt á því ári, ekki
keypt neina vél, ekki byggt
nokkurn kofa.
Síðan er liðið hálft fimmta
ár. A þessum tíma hefur hag-
ur minn breytzt mikið til batn
aðar. Um s.l. áramót átti ég
inni í reikningnum mínum á
ellefta þúsund kr. Að vísu hef-
ur framleiðslan aukist hjá
mér þessi ár, búið hefur stækk
að og fleira hefur komið til.
En mestu munar, að nú fæst
það fyrir afurðirnar, sem
verðlagsgrundvöllurinn gerir
ráð fyrir.
★
Það þarf ekki mikla kúnst
til þess að reikna þessi dæmi.
Það þarf bara að lesa þau
með athygli, hugsa um niður-
stöður þeirra og draga af þeim
réttar ályktanir.
— O
Pinulítill eftirmáli handa
Guðmundi Jósafatssyni
Þessi þáttur hér að fram-
an var skrifaður fyrir nokkr-
um vikum — alllöngu áður
en Guðm. Jósafatsson hóf
skrif sín um lánamál bænda
og fjárfestingu í landbún-
aði. Ég vona að G.J. geti tek-
ið þau dæmi, sem þar eru
nefnd sem svar til sín þótt
óbeint sé. Samt vil ég bæta
nokkru við í tilefni af síðan
grein G.J. (Tíminn 7. 8.1.
Það er mesti misskilningur
hjá G.J. að ég hafi ætlað að
sanna, að hann „hafi farið
með geip eitt“ í fyrri grein
sinni. Ég trúi honum vel til
þess að hafa skrifað þessar
tölur rétt upp úr heimildum,
sem hann hefur haft fyrir
framan sig. Hitt hlýtur hann
að þekkja, bæði af eigin
reynslu af kynnum sínum af
fjölda bænda, að þeir kom-
ast af með minni fjárhæðir
til ýmissá framkvæmda, m.a.
fjósbygginga, heldur en það
kostnaðarverð, sem gefið er
upp í opinberum skýrslum,
„þegar allt er reiknað“. Það
fer eftir ýmsu, aðstöðu á
hverjum stað, hagsýni og verk
hyggni þeirra, sem fyrir verk
inu standa og að því vinna,
gagnkvæmri aðstoð, skiptingu
milli efnis og vinnu. sem G.J.
segir nokkuð breytilega frá
ári til árs o.s.frv.
Enda telur Guðm. á ein-
um stað í grein sinni að þar
sé um meðaltölur að ræða,
sem að sjálfsögðu hallast á
ýmsan hátt.
Ennfremur ber svo á hitt
að líta, hváð greiðslumögu-
leikar bænda hafa vaxið með
hækkuðu afurðaverði. Svo
mikið er víst, að einmitt á
því sviði sem G.J. hefur tek-
ið dæmi af, fjósbyggingu, eru
framkvæmdir sum síðari ár-
in meiri heldur en á þessu ári
Guðmundar, 1957. Þá var
byggt yfir 2203 kýr en 1961
var byggt yfir 2398 kýr.
En nú skulum við koma út
úr fjósinu og litast um af
bæjarhólnum. Að eyrum berst
véladynur hvaðanæva. — Það
er ómurinn af „fagnaðarboð-
skap viðreisnarinnar" eins
og G.J. nefndi grein sína í
Tímanum 24. júlí. Allir eru
í óðaönn við heyskapinn. Hver
bóndi er með sína dráttarvél,
margir tvær, sumir þrjár.
Ekkert tæki er eins nauðsyn-
legt í nútímabúskap eins og
dráttarvél, góð, örugg og spar
neytin dráttarvél. Hvernig er
aðstoð bænda til að afla sér
þessara tækja, nú á dögum
viðreisnarinnar, síðan stofn-
lánadeildin tók til starfa. Lát-
um tölurnar tala, bara tvær
tölur:
Á árinu 1957 keyptu bænd-
ur 393 dráttarvélar en á þessu
ári verða væntanlega fluttar
inn allt að 700 vélar. Ekki er
að efa það, að lán stofnlána-
deildarinnar hefur gert mörg
um bóndanum það kleift að
afla sér nú þessara nauðsyn-
legu tækja. _
Að lokum þetta: G.J. seg-
ist fúslega vilja vinna að end-
Framh. á bls. 17
Jónas Thorvald
Guðmundsson
REYKJAVÍK er að verða það
fjölmenn, að það vekúr æ minni
athygli, þótt einn og einn af sam-
borgurunum hverfi úr hópnum
út á hafið mikla. En það eru ekki
nema fáir áratugir siðan að segja
má, að hver einslakur hafi sett
einhvern svip á bæinn, með sinni
tilvist, og þannig var það í mín-
um augum um Jónas Thorvald
Guðmundsson, sem nú hefur ýtt
sínum báti úr vör.
Já, hann kom einmitt gjarnan
í hugann, ef bátur var nefndur
því faðir hans var einn þeirra
Reykvíkinga þeirra daga, sem
átti bát og var sífellt á báti —
oft einn á báti með byssur í
hendi og hvassan svip. Það var
hinn kunni sjósóknari og fugla-
skytta Guðmundur frá Helgastöð
um, sem batt sína bagga á sinn
hátt, fór sínar leiðir og setti
sannarlega sinn svip á fábrotið
líf bæjarins þá. Kona hans og
móðir Jónasar Thorvalds, hét Jó-
hanna Gísladóttir og var hin
mesta fríðleiks og gæðakona.
Hún dó á heimili Jónasar og
konu hans fyrir fáum árum.
Æskuheimili Jónasar var ná-
lægt mótum Grettisgötu og Bar-
ónsstígs. Þar stóð hann óft á stétt
inni sem unglingur, hár og herða-
breiður, bjartur og drengilegur.
Og þannig reyndist hann alla æv-
ina; hvort sem hann var heima,
eða á vinnustað, þá fylgdi honum
ávallt bæði styrkur og birta.
Hann klæddi ekki hugsanir sín
ar í búning ritaðs máls, gjörðist
ekki skáld eins og Kristmann
bróðir hans. Hann fór troðnar
brautir eins og þeir hinir bræður
hans tveir: Jón Guðmundsson og
Kristinn Guðmundsson, útvarps-
virki á Siglufirði — hann vann
þessari borg á mestu byltinga-
tímunum, sem yfir hana hafa
gengið. Hann réðist ungur að ár-
um sem verkamaður hjá Reykja-
víkurbæ og þar stóð hann trúfast
ur í starfi fram á hinzta daginn.
Þannig notuðust kraftar þessa
atgervis- og drengskaparmanns.
Jónas Thorvald eignaðist mikla
heimilishamingju. Hann fékk þá
konu, sem hann unni og eldur
alúðarinnar og kærleikans slokkn
aði þar aldrei. Þau giftust, hann
og Guðrún Jóhannsdóttir, eftir-
lifandi kona hans, þann 1. okt,
1927. Ég kom um skeið oft á
heimilið, og ég fór hverju sinni
ríkari þaðan brott, svo göfug-
mannlega og yndislega sá ég þau
bera byrðarnar saman. .
Þau eignuðust tvo mannvæn-
lega syni, sem nú horfa jafn hug-
djarfir fram á veginn og Jónaa
Thorvald gjörði í upphafj sinnar
ferðar.
„Verið karlmannlegir, verið
styrkir, allt hjá yður sé í kær-
leika gjört“.
Þannig kom hann fram gagh-
vart oss öllum þessi mæti vinur.
Nú er báturinn hans horfinn,
eins og báturinn hans Guðmund-
ar frá Helgastöðum áður hvarf.
Þannig hverfa bátarnir frá osa
allir smátt og smátt út á hafið.
Garðar Svavarsson.