Morgunblaðið - 16.11.1963, Blaðsíða 17

Laugardagur 16. nóv. 1963
MORGUNBLAÐIÐ
17
Bókabúð í New Tork heldur sérstaka sýningu á verkum
Thomas og bókum, sem ritaðar hafa verið um lif hans og
starf.
nokkru öðru landi í Evrópu.
Ljóð Thomas hafa verið þýdd
á 12 tungumál auk þýzku og
má t.d. nefna japönsku,
norsku og króatísku.
í>að er furðulegt hvað vin-
sældir Thomas, sem voru hæg
fara meðan hann lifði, hafa
aukizt gífurlega frá 1953. „Ef
hann hefði aðeins lifað leng-
ur“, sagði umboðsmaður hans
David Hingham, en hann
hafði umsjón með skiptingu
dánarbús Thomas og sá um
útförina í New York, þar
sem séra Poul C. Weed stjórn
aði minningarathöfn og
Primaverakórinn söng lög og
sálma frá Wales.
Mikið hefur verið gefið út
af verkum Thomas frá því að
hann lézt og einnig fjöldi
hljómplatna með upplestri
hans. Margar bækur og blaða
greinar hafa verið ritaðar um
skáldskap Thomas og líf hans,
Þessar vangaveltur hafa haft
mest áhrif í Bandaríkjunum,
en ómur þeirra hefur borizt
til Laugharne heimaþorps
Thomas í Carmanthenhire í
Wales.
Árið 1952, ruddust tvær ung
ar stúlkur inn á samkomu í
New York, þar sem Thomas
las upp. Voru þær með segul-
band og tóku upp lestur hans
á ljóði sínu „Jól barns í
Wales“. Þetta var upphafið að
stofnun hljómplötufyrirtæk-
isins Caedmon Records. Stofn
endurnir höfðu yfir að ráða
fjárupphæð, sem samsvarar
rúmum 50 þús. ísl. kr., en nú
veltir fyrirtækið um 135 millj.
I kránni í Laugharns, sem Thomas heimsótti oft, skipar mynd
af honum nú heiðurssess.
Tíu ár liöin frá dauða Dylan Thomas,
en sala verka hans eykst
jafnt og þétt
NÍUNDA nóvember s.l. voru
liðin 10 ár frá láti brezka
skáldsins Dylan Thomas. í
lifanda lífi var Thomas fræg-
ari fyrir bóhemlíf og upplest-
ur sinn á ljóðum annarra en
eigin verk, þó varð hann einn-
ig mjög vinsæll í Bandaríkj-
unum fyrir lestur eigin verka.
Að honum látnum jókst frægð
ljóða hans enn til muna, ekki
sízt vegna þess að hann hafði
lesið mörg þeirra inn á hljóm
plötur. Það færist nú ört í
vöxt, að skáld lesi ljóð sín
inn á plötur og þeir eru marg-
ir, sem kjósa fremur að hlusta
á ljóð en lesa þau. Hér á
landi hafa verið gefnar út
nokkrar slíkar plötur. Fálk-
inn hefur t.d. gefið út plötur
þar sem Davíð Stefánsson frá
Fagraskógi og Vilhjálmur frá
Skálholti lesa úr verkum sín-
um og Almenna bókafélagið
plötu með upplestri sex ungra
skálda.
Hér á eftir fer grein um
Dylan Thomas, sem birtist í
The Sunday Times fyrir
skömmu:
Dylan Thomas lézt í St.
Vincent Sjúkrahúsinu í New
York níunda nóvember 1953.
Nú, þegar 10 ár eru liðin frá
því að skáldið stóð að nokkru
leyti í skugga sagnapersón-
unnar, eru verk Thomas far-
in að vekja mun meiri at-
hygli, en sögurnar um
bóhemlífi hans. Áhuginn á
verkum Thomas birtist hvorki
sem augnabliks hrifningaræði
né tízkufyrirbrigði, heldur
traust og furðulega útbreidd
viðurkenning og aðdáun.
Enskir bóksalar virðast allt-
af undrandi á því,' að fólk
vilji lesa nútíma ljóð, en hjá
þeim er Thomas nú í efsta
sæti fimm nútímaskálda (hin-
ir eru Eliot, Pound, Auden og
Betjeman). Thomas er einnig
meðal mest lesna nútíma-
skálda í Bandaríkjunum.
Útgefendur Thomas í Lond-
on hafa gefið bók hans „Und-
er Milk Wood“ út í 16 útgáf-
um og segja þess ekki langt
að bdða, að milljónasta eintak
hennar seljist. En Thomas á
ekki aðeins aðdáendur meðal
enskumælandi þjóða, og hann
er vinsælli í Þýzkalandi en
Skrökvað að Reykvíkingum
J>AÐ hefur verið venja mín að
6já flest af því, sem leikhúsin
hér í Reykjavík hafa að bjóða.
Fyrir utan þau áhrif, sem góð
leikmennt hefur á alla, eru þetta
iang ódýrustu skemmtanirnar,
sem hér eru á boðstólum, og er
ekki úr miklu að velja í litlu
landi hjá fámennri þjóð.
Hvað leiklist snesrtir búum við
mjög vel miðað við fólksfjölda.
Við eigum marga afburða góða
leikara, sem eru fullkomlega á
heimsmælikvarða og gætu sýnt á
sviði hvaða stórþjóðar sem er.
Margir skammast yfir, að að-
gangseyrir sé hár á leiksýninigar
hér. Þetta er hinn mesti mis-
skilningur, veirðið er álíka og
bortga þarf, til þesis að sjá góðar
bíómyndix erlendis. Miðað við
allt verðlag hér og kaupgeto er
aðgangseyrir að leikhúsum afar
ódýr. Að fara í leikhús hér kost-
ar það sama og fatagjadd og
einn skarnmtur af sterkum
drykkjum á veitingahúsum. Fyr-
ir nokkru fðr ég í Þjóðleikhúsið,
til þess að sjá franska gaman-
leikinn „Flónið“. Leikritið er
mjög skemmtilegt og aðalleikar-
amir Kristbjörg Kjeld og Rúr-
ik Haraldsson sýna afburðaleik.
Sérstaklega er aðalhlutverkið í
meðförum Kristbjargar snilldar-
lega af hendi leyst.
ísl. kr. á ári og lang mest
selzt af plötum Thomas. í
öðru sæti er Robert Frost, en
bilið er stórt.
í janúar n.k. verður sjón-
leikurinn „Dylan“ frumsýnd-
ur á Broadway með Alec
Guinness í aðalhlutverki og
talið er að ekki muni líða á
löngu þar til sjónleikurinn
verður kvikmyndaður.
Kona Thomas, Caithlin,
sem er írsk, er meðal þeirra,
sem ritað hafa bækur um
hann. í bók sinni fjallar hún
um skáldskap manns síns.
í Laugharne í Wales ríkir
mikill áhugi á Thomas, en
hann er ekki fyrst og fremst
bókmenntalegs eðlis. Þar er
t.d. veitingahúsið „The Milk-
wood Café“ og stígur, sem
nefndur er eftir Dylan Thom-
as. Liggur stígur þessi að
bátaskýli, þar sem skáldið sat
stundum við skriftir. í Lang-
harn er einnig gefinn út fjöldi
póstkorta með myndum af
Thomas eða einhverju, sem
minnir á hann.
Handrit Thomas eru nú
mjög sjaldgjæf á markaðnum.
Flest þeirra eru í eigu há-
skóla í Bandaríkjunum. Há-
skólinn í Texas á t.d. mjög
gott safn af handritum hans
og sama máli gegnir um há-
Það sem vakti undrun mína og
reiði var, að húsið var nærri
tómt þetta laugardagskvöld. Það
sama kvöld voru öll danshús
yfirfull, hvert borð setið og hafa
margir eflaust eytt í áfengi and-
virði 10—20 aðgöngumiða í Þjóð-
leikihúsið. í úvarpinu á sunniudag
hljómaði sú frétt, áð lögreglan
hefði um nóttina yfirfyllt allar
fangageymslur af ölóðu fólki.
Það er mikil skömm fyrir bæjar-
búa að láta íslenzka leikara sýna
list sína yfir tómum stólum Þjóð-
leikhússins á sama tíma og allar
vínknæpur eru yfirfullar og þar
sóað tugum og hundruðum þús-
unda um eina helgi.
Hvað snertir þessa leiksýningu
eiga dagblöðin mestan þátt í
hvað hún er illa sótt, leikdómar-
ar þeirra réðust öll í kór á þetta
skólann í Buffaló, en forstöðu
menn hans voru svo fram-
sýnir, að þeir byrjuðu að safna
handritum Thomas á árum
síðari heimsstyrjaldarinnar.
Bóksali einn í London, Ber-
tram Rota, sem seldi mörg
handrit Thomas segir, að
skáldið hafa alltaf svarað til-
boðum í handritin í símskeyti
á þessa leið: „Allt í lagi. —
Símsendu peningana.“
Handrit að „Under Milk
Wood“, sem er að mestu vél-
ritað, seldist á um 200 þús.
ísl. kr. Það var bókabúð The
Times í London, sem keypti
handritið. Nú er talið að verð
þess hafi tífaldazt.
Þeir lögfræðingar, sem taka
á móti höfundalaunum Thom-
as fyrir hönd ættingja hans,
vilja ekki skýra frá upphæð
þeirra, en talið er að þau
skipti milljónum ísl. kr. ár-
lega. Fyrir peninga, sem
Caithlin Thomas hefur feng-
ið frá Bretlandi og Banda-
ríkjunum, hefur hún t.d.
byggt stórt hús í Abruzzi-
fjöllum á Ítalíu, og þar býr
hún með leikarnum Giuseppe
Fazio frá Sikiley og fimm
mánaða syni þeirra.
Gaithlin var stödd í Róm,
þegar minningarathöfn var
haldin í Wales í tilefni þess
að 10 ár voru liðin frá dauða
manns hennar, en þá var af-
hjúpaður skjöldur á húsinu,
sem hann bjó í við Cwmdon-
kin Drive. Þegar frú Thomas
var spurð hvers vegna hún
væri ekki viðstödd athöfnina,
sagði hún, að sér hefði ekki
verið boðið og bætti við: „Ég
gerði ekki ráð fyrir, að mér
yrði boðið, og ég hefði ekki
farið hvort eð var“.
Slíkar minningarathafnir
falla fljótt í gleymsku, en
verk Thomas gleymast ekki
og ekkert virðist geta stöðv-
að hinar geysilegu yinsældir
þeirra.
Elztu synir Thomas, Aeron,
22 ára og Llewelyn, 24 ára,
hafa engin afskipti haft af
bókmenntum.
Aeron er við tungumála-
nám í París, en Llewelyn
semur auglýsingar fyrir aug-
lýsingafyrirtæki í London. —
„Ég held, að enginn hafi gert
sér grein fyrir því, hve mikla
athygli bækur föður míns
ættu eftir að vekja“, segir
Llewelyb" en persónulega
hef ég enga skoðun á verkum
hans.“ Þeir eru ekki margir,
sem geta leyft sér, að hafa
ekki skoðun á verkum Thom-
as, þegar fjöldi manna hefur
viðurkennt snilligáfu hans, þó
henni kunni að vera takmörk
sett, og heimurinn virðist
staðráðinn í, að bæta skáld-
inu, sem dó of ungt, að verk-
um þess var ekki sýnd verð-
skulduð athygli í fyrstu.
leikrit eins og grimmir hundar.
T. d. hjá einu dagblaðinu fór
gagnrýnandinn á „prufu“, en
ekki á frumsýningu, eftir það
skrifar hann leikdóm, sem er hon
um og blaði hans til skammar.
Ég vil skora á Reykvíkinga að
koma í Þjóðleikhúsið og sjá
þessa sýningu og um leið að
hylla okkar ungu leikkonu,
Kristbjörgu Kjeld, en láta ekki
lélega leikdómara villa mat
þeirra. Neitið ykkur um „sjúss-
ana“ eina helgi og fyllið Þjóð-
leikhúsið í stað þess, en látið
lögregluna fá leyfi það kvöldið.
Þið munuð vakna hress að
morgni sunnudags laus við
„tiimburmenn“ og aðra vanlíðan.
Hjálmtýr Pétursson.
Keflavík
SJÁLFSTÆÐISKVENNA-
FÉLAGIÐ Sókn í Keflavík held-
ur skemmtifund n.k. þriðjudags-
kvöld 19. þ.m. í Sjálfstæðishús-
inu í Keflavík kl. 9. Frú Andrea
Oddsteinsdóttir mætir á fundin-
um og sýnir kvensnyrtingú o. fL
Einnig verður kaffidrykkja.
Sjálfstæðiskonur eru beðnar að
fjölmenna.
Washington, 10. nóv. NTB
• Tilkynnt var í Washington
í dag að nik. þriðjudag verði
væntanlega skotið á loft • gerfi-
tung-li frá Kanaveralhöfða og eigi
það að fara u.þ.b. þrjá fjórðu
hluta vegalengdarinnar til tungls