Morgunblaðið - 16.11.1963, Blaðsíða 24

7$orc/en's VORUR
»»♦★»»»■»*»*♦♦*♦»♦*»*»♦■*+*+*+*+++**
BRAGÐAST BEZT
245. tbl. — Laugardagur 16. nóvember 1963
sparið og
notið Sparrl
Gosið við Vestmannaeyjar heldur áfram:
Gígbarmarnir komnir upp úr sjó
og mynda eyju
Jarðfræðingar nefna hana Séstey

í GÆRMORGUN myndaðist lítil eyja á gosstaðnum 3 sjó-
mílur vestur a£ Geirfuglaskeri. Sást á barm eyjarinnar í
gærmorgun a£ varðskipinu Albert. Hæstur var norðvestur-
barmur, ca. 8 m. hár. Var í gærkvöldi áætlað að lengd henn-
ar mundi sennilega skipta nokkur hundruð metrum, og þæð
vera 8—10 m., en mjög erfitt er að sjá þetta vegna gos-
mökksins. —
Gosið hélt áfram af sama
krafti í allan gærdag, mældist
hæst um 8 km, en lækkaði í
milli og sást mökkurinn um allt
23,000
tunnur til
A-Þýzka-
lands

GERÐIR hafa verið samning
ar um sölu á 80 þúsund tunn-
um af saltaðri Suðurlandssíld
til Póllands, Austur-Þýzka-
lands, Bandaríkjanna, ísrael
og Svíþjóðar. Standa vonir
til, að samningar takist við
Tékka um sölu á a.m.k. 5
þúsund tunnum til viðbótar.
Áætlað er að þetta magn
samsvari um 140 þúsund tunn
um uppmældum. Samninga-
umleitanir standa enn yfir um
sölu á Suðurlandssíld til
ýmissa annarra landa.
Siðustu saltsíldarsölur voru
til Austur-Þýzkalands og
nema þær 23 þúsund tunnum
ú tf lutn i ngspökk uð u m.
Suðurland. Inn undir mekkinum
voru vindsveipir. 1 allan gærdag
komu öðru hverju glóandi hraun
slettur, eins og eðlilegt er eftir
að gígurinn hefur náð upp úr
sjó. Og farþegar í VORI JBjörns
Pálssonar sáu kl. 4,30 snöggvast
hátt gos, sem talið var að næði
upp í 1000 fet.
Vísindamenn voru í allan gær
dag á Albert kringum gosið, og
átti að taka kerfisbundið sýnís-
horn í kringum það í alla nótt.
9 vindstig undir mekkinum,
5 fyrir utan.
Ný eyja er risin, sagði dr. Þor-
leifur Einarsson jarðfræðingur í
símtali við blaðið í gærmorgun.
Hann er staddur á varðskipinu
Alfbert og sáu þeir eyjuna í gos-
mekkinum um kl. 8 um morg-
uninn. Sást hún illa inni í gos-
mekkinum, en það sem hæst bar
af gígbarminum var orðið 8 m.
Mun það hafa verið norðvestur
barmurinn.
Þorleifur sagði að þeir hefðu
siglt í morgun í 0,2—0,3 sjómílna
fjarlægð frá gosinu. Hagl og
vikurhrinur dundu á skipinu.
Og undir mekkinum var vind-
stroka, sem kom niður með gos-
inu. Voru 9 vindstig undir mekk
inum, en 5 fyrir utan. Sjóinn
skóf talsvert og „þetta var ekk-
ert þægilegt“, eins og Þorleifur
orðaði það.
Þorleifur sagði að gosið hefði
á 128 m. dýpi. Eftir að eyjan
væri komin upp úr kæmu gló-
andi hraunflykki innan úr gígn-
um, en þau sæjust óglöggt og
ekki nema stundum innan í mekk
inum, einnig kæmu stórar gos-
bom'bur og færi grjótið upp í
300 m. hæð. Þegar hraunslett-
urnar lentu á sjónum, gysi upp
í 300 m. hæð.
Gufumökkurinn var mjög hár
í gærmorgun. Um kl. 8 var hann
hæstur um 8 km. hár, en klukku
stund síðar um 5 km. Væri
þetta breytingum háð eftir veðr-
inu.
Þorleifur sagði að þetta væri
greinilegt basalt gos, sem er það
eðlilega. Vestmannaeyjar eru úr
móbergi, myndaðar úr samrunn-
inni gosösku.
Séstey eða Séstei?
Mbl. átti tal við dr. Sigurð
Framh. á bls. 23.
K« rsy;:í nt Uii, t
**'■■*■• hí:;.
Hjó af
og
ser
sigldi
vorpuna
til hafs
ísafirði, 15. nóv.
VARÐSKIPIÐ Þór tók
brezka togarann James Barrie
H-15 að meintum ólöglegum
veiðum innan fiskveiðitak-
Fiskurinn þolir
ekki öskufall
Rætt við þaulkunnugan
Eyjaskipstjóra um gosmiðin
MORGUNBLAÐIÐ átti í gær
tal við Sigurgeir Ólafsson,
skipstjóra á Vestmannaeyja-
bátnum Lunda, VE 110, en
hann er manna kunnugastur á
miðunum við Eyjar, þá ekki
sízt á því svæði sem neðan-
sjávargosið varð. Sigurgeir
sagði:
— Á þessum slóðum eru
fræg fiskimið og hafa verið
um áraraðir. Einkum hefur
verið veitt þarna í þorskanet,
en reyndar á línu líka. Við
köllum þessi mið Heimabanka
eða Eyjabanka, svona til að-
greiningar frá Selvogsbanka.
— Þar sem. gosið varð, er
hóll í línu á Geirfuglasker,
þar sem það ber í Súlnasker.
Hóllinn er 20 faðma hár frá
botni og niður á hann er 50
faðma dýpi.
- — Við þennan hól hefur ver
ið fiskað óhemjurrfikið, þar til
fyrir þrem árum að þar varð
ördeyða. Þarna hefur ekkert
fengizt I þorskanetin, en ein-
hver reytingur á línu.
— í línu frá skerjunum og
hólnum eru fjölmargir hólar,
sem ná langt út 'á haf. Þar
hefur fengizt fiskur á línu und
anfarnar vertíðir.
— Ég gizka helzt á, að gosið
hafi orðið í umræddum hóli
eða rétt við hann. Það verður
fróðlegt að sjá hvernig botn-
inn breytist þarna.
— Þegar Hekla gaus árið
1947 fengum við öskufall á
miðin og brá þá svo við, að
allur fiskur hvarf af miðunum
um tíma, en það lagaðist þó
fljótlega aftur.
— Ef við fengjum nú hafátt,
sem bæri ösku frá gosinu nú
inn á grunnmiðin, þá er lik-
legt að fiskurinn hyrfi um
tíma.
— Það er gamalla manna
mál, að fiskurinn þoli ekki
öskufall. En standi gosið ekki
því lengur og verði öflugt er
fiskimiðum okkar ekki hætta
búin á vetrarvertíðinni.
markanna út af Stiga laust
fyrir miönætti I gærkvöldi.
Togarinn hjó af sér vörpuna
og varð Þór að skjóta þrem-
ur lausum skotum að togar-
anum áður en hann stanzaði.
Þór fór með togarann til ísa-
fjarðar í morgun og réttarhöld í
máli skipstjórans, Richard Taylor
frá Hull, hófust hjá bæjarfógeta,
Jóhanni Gunnari Ólafssyni, eftir
hádegi. Meðdómendur eru Rögn-
valdur Jónsson, forstjóri og
Simon Helgason, hafnsögumaður.
Fyrst kom fyrir réttinn skip-
herrann á Þór, Jón Jónsson, og
lagði fram skýrslu um töku tog-
arans. Klukkan 23.30 sást skip
er virtist vera á togferð innan
fiskveiðitakmarkanna út af
Stiga. Klukkan 23.38 var gerð
fyrsta staðarákvörðun og reynd-
ist togarinn þá vera 1.4 sjómílu
fyrir innan. Rétt á eftir sást, að
togarinn togaði með stjórnborðs-
vörpu í sjó. Togvírarnir sáust
greinilega þegar ljóskastara varð
skipsins var beint að þeim. Gef-
ið var stöðvunarmerki með hljóð-
pípu og ljósmorsi og enn var
gerð staðarákvörðun og var tog-
arinn þá 1.5 sjómílu fyrir innan.
Enn var gefið stöðvunarmerki
og togarinn kallaður upp í tal-
stöð og síðan skotið lausu skoti,
Var síðan gerð þriðja staðar-
ákvörðun og var togarinn þá 1.2
sjómílur fyrir innan. Klukkan
23.50 var sett út dufl 0.95 sjóm.
fyrir innan.
Klukkan 23.56 sást að togar-
inn hafði sett á meiri ferð og við
nánari athugun sást að hann var
búinn að losa sig við vörpuna og
hélt til hafs. Gefin voru stöðug
stöðvunarmerki og skipið kallað
upp og einnig var skotið öðru
lausu skoti. Rétt eftir miðnætti
var enn skotið lausu skoti og
stöðvaði togarinn skömmu síðar.
Skipstjórinn á James Barrie
óskaði eftir að fá að hafa sam-
band við brezka herskipið Dunc-
an og þegar því samtali var lok-
ið samþykkti hann að fara með
varðskipinu til hafnar.
2. stýrimaður varðskipsins,
Magnús Emilsson, og tveir há-
setar, fóru um borð í togarann.
Viðurkenndi Taylor að hafa ver-
ið innan fiskveiðimarkanna, en
neitaði að hafa verið að veiðum.
Frh. af bls. 23
SjÉlfstæðisfólk!
Varðarkaffið í Valholl
verður ekki í dag