Morgunblaðið - 20.03.1964, Blaðsíða 20

20
MÖRGUNBLAÐIÐ
Fostudagur 20. marz 1964
f/FUZABETH TeRR.tR-Sr^ 35 W.
— Afsakið . . . en hann' er
dauður, tautaði hann. Eg hefði
ekki átt að segja þetta. Kannske
hefur yður þótt vænt um hann?
— Nei, mér fannst líka hann
vera vondur maður, sagði Ruth.
— Mér fannst hann vera vond
ur við Nicky og vanrækja hann.
En mér heyrðist einhvernveginn
á yður, að þér munduð hafa
aðra ástæðu til að kalla hann
vondan mann.
Sebastiano fægði gleraugun
vandlega og setti þau síðan upp
aftur. Augun voru orðin rauð
eftir núninginn og hann horfði
nú á hana, eins og varlega.
-— Eg hef lengi vitað, að hann
var vondur maður, mjög vond-
ur maður, glæpamaður, sagði
hann loksins. — Eg hefði getað
farið með það í lögregluna fyr
ir löngu. En ég var hræddur.
Eg veit, að ég hefði átt að fara,
og nú vildi ég gefa hvað sem
væri til að hafa gert skyldu
mína strax. En ég var bara svo
hræddur.
— Lögreglan spurði mig,
hvort hann hefði verzlað með
gimsteina, sagði hún. — Og hún
lagði á það mikla áherzlu, en ég
veitti því enga athygli þá.
— Svo að lögregluna hefur
verið farið að gruna eitthvað.
Hann sat og horfði á hana, eins
og hann ætlaði að bora hana í
gegn með augunum. — Eg ákvað
í morgun að fara til lögreglunn
ar, hvað sem veltist, því að ég
er sannfærður um, að Nicky hef
ur alls ekki myrt föður sinn,
heldur óaldarflokkur staðið fyr-
ir því. Hr. Ballard hafði á ein-
hvern hátt móðgað foringja
flokksins — manninn, sem raun
verulega stjórnaði honum. Eg
er alveg viss um, að þffhnig hef
ur þetta gengið til.
— Var þá Lester Ballard ekki
sjálfur foringinn?
— Alls ekki. Eina gagnið, sem
hann gerði flokknum var þetta,
að hann stóð fyrir verzlun, sem
hafði gott orð á sér. Og þetta
góða orð hafði tekið tvær kyn-
— Voruð þér hræddur við Lest ! slóðir að skapa. Faðir og afi frú
er Ballard? Hafði hann eitthvað Ballard höfðu byggt fyrirtækið
í hótunum við yður? j upp með kunnáttu sinni, reglu-
__ . ,,, , , _ , semi og heiðarleika. Hvern gat
— Nei, og liklega hefur hann „ * _
... . . . grunað, að svona staður væri
ekki emu sinm vitað, hvað eg,,, _ ,
• • tt , ,,, _ , ’ fundarstaður þjofa og 1 eigu o-
vissi. Hann helt, að eg væn gam
all og blindur og heimskyr, og
þannig vildi hann líka hafa mig,
svo að hann reyndist mér vel og
lét mig halda atvinnunni. Nei,
það var einmitt það, sem ég var
svo hræddur við: að missa at-
vinnuna. Eg er gamall og hjart-
veikur og á ekkert til. Og það er
hægasta verk sem til er að loka
augunum — vitið þér það? Alls
staðar í heiminum gerir fólk það
— bezta fólk! Það lokar augun
um fyrir glæpum, sem það hef
ur örgustu andstyggð á, þegar
það fer að hugsa betur um það,
og samt stendur þetta því ekki
fyrir svefni. Stundum hef ég að
vísu sofið illa og verið að hugsa
um þessa ragmennsku mína, en
það er ekki oft. Eg hef verið
miklu hræddari við, að einhver
kæmizt að því, hve mikið ég veit
— annaðhvort lögreglan eða hr.
Ballard. Og hvorttveggja hefði
getað orðið mér stórhættulegt.
Því að lögreglan hefði auðvit-
að talið mig meðsekan um glæp
ina, en hr. Ballard . . . hann
hefði veli getað látið myrða mig!
— En hvaða glæpur var þetta?
spurði Ruth.
— Hann keypti stolna muni.
— Nú . . . já, ég skil.
Henni datt fyrst í hug að ná
strax í Stephen, því að þetta
þyrfti hann að fá að vita tafar
laust. En hún gat ekki hringt til
hans meðan Sebastiano var enn
inni í stofunni.
— Verzlaði hann með skart-
gripi? spurði hún.
Hann leit á hana með eftir-
tekt. — Hvernig vissuð þér það?
Það voru áður aðallega mál-
verk, en upp á síðkastið voru
það allskonar dýrir steinar. En
hvernig vissuð þér það?
merkilegs glæpamanns? Ekki
svo að skilja, að það hafi á
sér það orð, sem það hafði áður.
Stundum þegar ég hef staðið í
búðinni og verið að horfa á allt
það svikna rusl, sem þar er sam
an komið, hef ég getað fengið
tár í augun. En ég var bara of
hræddur til að hafast nokkuð
að.
— En hver er þessi foringi?
spurði Ruth.
— Það veit ég ekki og mér
er næst að halda, að hann haf.
aldrei komið í búðina, en ég held
að hr. Ballard hafi haft sam-
band við hann. Eg hef heyrt
hann tala um hann við menn-
ina, sem komu í búðina og gefa
þeim fyrirskipanir. Eg held, að | ~
Ballard hafi verið hræddur við yður, hvað ég held líka. Sebast
— Hvað ertu nú að gera af þér Jón.
hann. Stundum var hann vond
ur við allt og alla, af því að for
inginn hafði skammað hann fyr
ir einhver mistök, sem honum
hafði orðið á.
— Og þér haldið, að foring-
inn hafi myrt hann?
— Eða látið einhvern úr óald-
arflokknum gera það. Eg er
hfæddur um, að hr. Ballard hafi
gert einhverja vitleysuna, sem
hafi stofnað þeim öllum í hættu
og þessvegna hafi orðið að ryðja
honum úr vegi. Og ég skal segja
iano hallaði sér að henni og pot
aði í hana með skjálfandi fingr
inum. — Eg held, að Nicky hafi
orðið sjónarvottur að þessu og
þessvegna hafi hann strokið
burt. Eg held ekki, að hann sé að
fela sig fyrir lögreglunni, held
ur fyrir óaldarflokknum. Og ég
vona, að hann haldi áfram að
liggja í ieyni, því annars eru
hinir vissir með að myrða hann
þegar þeir sjá hann.
Ruth stóð snöggt upp og gekk
yfir gólfið. Hún gekk út að glugg
anum og hallaði sér út í hann og
hlustaði á flugeldasmellina, sem
heyrðust frá San Antioco. Þessi
hávaði mundi halda áfram all-
an daginn og færast í aukana
með kvöldinu, þegar einskonar
skrúðganga með helgimyndum
bornum á öxlum fólks, mundi
fara um bæinn, syngjandi. Þetta
var svo algengt, að hún tók
sjaldnast eftir því, eins og hún
hafði sagt Stephen. En í dag
fóru skellirnir og hávaðinn í
taugar hennar.
BYLTINGIN í RÚSSLANDI 1917
^ ALAN MOOREHEAO
hinsvegr alla aura sína út úr
bönkunum. Þeir skyldu heimta
útborgað í gulli. Þetta var áhrifa
ríkt bragð, því að það varð til
þess, að ríkisstjórnin lét undan
að minnsta kosti sumum kröfum
verkalýðsins.
Nú komu Lenin og Krupskaya
— en heldur seint — frá útlönd
um, ásamt séra Gapon og einum
eða .tveimur öðrum sósíaldemó-
krataforingjum. En það vár þeg
ar orðið um seinan. Petrograd
var tekin að þreytast á þessum
óeirðum, og verkfallsskipun sov
éttisins í annað sinn, 17. desem-
ber, varð árangurslaus. Trotski
hafði verið handtekinn og bráð-
lega fór Parvus og flestir sovét
mennirnir á eftir honum í fang-
elsi.
Moskva hélt ofurlítið lengur
velli. Þar héldu byltingarsjóð-
irnir mönnum uppi og að hvatn
ingu Lenins háðu verkamennirn
ir harða baráttu á svelluðum göt
um borgarinnar í desemberlok.
En þá beindi stórskotaliðið byssu
hlaupum sínum að verkfalls-
mönnum og þeir urðu að hörfa
úr vígjum sínum. Á gamlársdag
var að mestu kominn friður á
órólegur og kvíðafullur frið leyti Trotsky að þakka. Óbreytt
Þetta hafði verið ófriðarár,
sem hafði komið öllum á óvart,
og nú voru byltingarmennirnir
verr settir en áður hafði verið.
Lenin kom til Moskvu og þrauk
aði þar nokkra mánuði, 1906,
en loks varð hann að hrökklast
til Finnlands og slapp naumlega
við handtöku. Plekhanov lagði
aldrei af stað til Rússlands, og
Axelrod og Martov fóru aftur
utan þegar verkföllin fóru út um
þúfur. Af 300 meðlimum Petro-
grad-sovéttsins, sem voru hand-
teknir, sluppu 284 út aftur, áður
en lauk. Samt var Trotski og
Parvus haldið föngnum, og eftir
margra mánaða fangelsisvist,
voru þeir dæmdir í útlegð um
ótiltekinn tíma til kaldasta og
afskekktasta afkima Síberíu.
Séra Gapon hrökklaðist til út-
landa, til þess eins að ljúka ævi
sinni sem áróðursmaður fyrir
byltingunni. Hann var myrtur í
Finnlandi, árið 1906.
Það eina, sem byltingarhreyf -
ingin gat sagzt hafa haft upp úr
tólf mánaða baráttu fyrir opn-
um tjöldum, var það, að hún sá
sig geta sameinazt ef mikið lægi
við, og þetta var að langmestu
ir liðsmenn höfðu "ekkert verið
hrifnir af þessum klofningi í bol
sjevika og mensjevika, og held-
ur ekki ósamkomulaginu, sem
greindi sósíaldemókrata frá sós
íalbyltingarmönnum; þeir vildu
að öll hreyfingin sameinaðist í
eitt og um það hafði Trotski ver-
ið foringi þeirra.
En svo voru önnur minni áber
andi áhrif, sem gerðu þessa bylt
ingu 1905 að einskonar lokaæf-
ingu undir 1917; sovéttið, eða að
minnsta kosti mensjevikahlutinn
af því, átti sér í nokkrar stuttar
vikur allöflugt valdatímabil, en
höfðu þá komizt að því, að þeir
voru ekki fullkomlega færir um
að neyta þessa valds. Þetta hafði
verið of ruglingslegt og laust í
reipunum. Þeir þyrftu fleiri kunn
áttumenn áður en þeir gætu
komið Svarta Fólkinu til valda.
Mensjevikarnir / voru þeirrar
skoðunar, að eina ráðið væri að
fara sér hægar og fá fyrst frjáls
lynda borgarlega stjórn Cadett
anna áður en þeir færu beint út
í marxiskan sósíalisma. Þetta
var nokkuð, sem átti að halda
byltingarmönnunum örugglega
klofnum um mörg ár enn, og á
KALLI
Teiknari; FRED HARMAN
þeim árum hurfu þeir aftur und
ir yfirborð jarðar.
Hvað Nikulás snerti, þá virð-
ist hann hafa lifað af öll þessi
uppþot árisins 1905, og látið sér
furðu lítið bregða. Ekkert af því,
sem gerzt hafði, hafði á nokkurn
hátt breytt skoðunum hans, eða
veikt trú hans á einræðið. Þegar
í hart fór hafði hann neyðst til
að veita réttarbætur. En nú var
óveðrið liðið hjá. Hann gekk inn
í nýja árið, einráðinn þeSs að
taka aftur við fyrsta tækifæri
eins mikið og hann gæti af vald-
inu, sem honum hafði verið svo
harkalega þröngvað til að láta af
hendi.
—- Áfram krílið mitt! Nú verðum
við að finna Kalla og það í snatri.
A meðan situr Kalli á tröppum lóða
skrárritara í Pagosa Lindum og bíð-
ur þess að geta lagt fram kröfu sína
til námuréttindanna.
— Hvar er allt fólkið eiginlega? Ég
er búinn að bíða hér í klukkutíma.
— t>essi lóðaskrárritari er ennþá á
bak og burt og Gamli er ekki kominn
úr búðinni.
— Kalli! Komdu á bak, í hvelli —
allt á leiðinni heim.
Spurðu einskis. — Ég skal segja þér
Kópavogur
Afgreiðsla Morgunblaðsins í
Kópavogi er að Hlíðarvegi 63,
sími 40748.
Garðahreppur
Afgreiðsla Morgunblaðsins
fyrir Garðahrepp er að Hof-
túni við Vífilsstaðaveg, sími
51247.
Hafnarfjörður
Afgreiðsla Morgunblaðsins
fyrir Hafnarfjarðarkaupstað
er að Arnarhrauni 14, sími
50374.
Keflavík
Afgreiðsla Morgunblaðsins
fyrir Keflavíkurbæ er að
Hafnargötu 48, sími 1113.
Afgreiðslur blaðsins hafa
með höndum alla þjónustu
við kaupendur blaðsins og
til þeirra skulu þeir snúa
sér, er óska að gerast fastir
kaupendur Morgunblaðs-
ins.