Morgunblaðið - 13.06.1964, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLADIÐ
Laugardagur 13. júní 1964
Fermingarfaðir minn
Sr. Helgi Sveinsson
F. 25.7. 1908. D. 3.6. 1964
íIVERT færir hann þig farseðill-
inn, sem þú stendur með í hönd-
unum? >ú gengur mót vori og
hækkandi sól með gleðisöng í
hjarta, gleðisöng eftirvæntingar
innar, eftir kynnum við þá endur
nýjandi veröld, er lífið hefir þér
búið í ákvörðunarstað lestarinn-
an, er þegar hún kemur, þá stend
ur þú við spor lestar dauðans
— ekki lífsins — og hún færir
þig ekki í gleðisali manna lestin
heldur Guðs. Eða er þetta ein og
sama lestin? Aðeins tveir vagn-
stjórar? Já, hvenær veiztu. et
þú stendur upp og svarar kalli
við dyr þínar, hvor bræðranna
það er — engill lífsins eða engill
dauðans — sem dyr þínar knýr?
Já, mér hnykkti við, er ég
frétti fráfall fermingarföður
roíns séra Helga. Stuttu áðul
höfðum við setið saman á veit-
ingastað hér í bænum og ræðst
við um þá ferð, er hann átti fyrií
höndum í suðræn lönd, hvers
hann vænti sér af henni sjálfum
sér og öðrum til gagns. Var það
rtálægð atburðarins sem gaf þess
um fundi okkar dýpt, olli því
að umræður okkar sveigðust að
roati okkar á lífinu og dómum
okkar manna, eða voru það að-
eins sporin okkar til þessa fund-
ar, sem voru hvatinn? Ég veit
það ekki, en ég er þakklátur
þessari stund, því af henni fór
ég ríkari en fyrr, hafði verið
gestur í hugarheimi þroskaðs
roanns — lífsreyndrar sálar.
Séra Helgi var fæddur að Hvíts
stöðum á Mýrum vestra. Foreldr-
ar hans voru Sveinn Helgason
og kona hans Elísabet Jónsdóttir.
Hann lauk stúdentsprófi utan-
skóla 1930. Stundaði læknisfræði
við H. ísl. 1930-1932. Kennara-
próf tók hann 1934 og embættis-
próf í guðfræði 1936. Vígður var
hann til Hálsprestakalls í
Fnjóskadal 16.8. 1936. Veitingu
fyrir Arnarbæli í Ölfusi fékk
hann 30.5.1940. Hann kvæntist
3.9.1936 Katrínu Magneu Guð-
mundsdóttur. Börn þeirra eru
tvö Haukur og María Katrín.
Fundum okkar séra Helga bar
fyrst saman í spurningatíma og
frá þeirri stundu efaðist ég al-
drei um það, að það fór mi'kill
kennari og uppfræðari þar sem
hann var. Meitluðum orðum, lit-
ríkúm myndum, dró hann fram
kjarna efnisins og laðaði hugi
okkar til suprna og fangbragða
við það. Meir en tuttugu árum
síðar man ég margar þessara
stunda og ég stend mig að því
að stæla þær sumar, þá ég stend
fyrir framan fermingarbörnin
mín. Frá þessum tíma hefir séra
Helgi verið mér kær, hann hafði
gefið mér gjafir, sem ekkert síð-
an hefir frá mér tekið.
í ræðustóli var séra Helgi mað
ur faugsunarinnar rökrænn, orð-
finnur og yfir trú hans var birta
gleðinnar: „Hinar göfugustu
faugsanir Oig hinar göfugustu til-
fir.ningar mannsins eru endur-
speglanir af Guði. Allir þeir sem
mestu hafa fórnað fyrir velferð
roannkynsins, áttu Guð í hjarta
sér. Allir þeir, sem mest fauggun
arorð og fegurst fagnaðarerindi
hafa flutt kynslóðunum, voru
þáttur í guðlegu hlutverki......
Og sá, sem elskar fólkið, er elsk
aður af Guðí, og Guð býr í hon-
um. Við mætum Guði ekki að-
ems í hinum ytra heimi og náð
hans við okkur sem einstaklinga,
heidur finnum við hann einnig
í mannssálinni, sem við verðum
samferða eða 'hittum á lífsleið-
inni.....þannig verður geisla-
þráður Guðskærleika ofinn inn
í örlagavef mannanna, lífinu til
fegrunar, göfgunar og blessunar
..... Gullig ský í fjarska úti
við sjóndeildarhringinn getur átt
aðdáun okkar, en ef hin gróandi
jörð þjáist á sama tíma af regn-
skorti, eigum við fremur að kjósa
regnið en hið gullna ský í fjarsk
anum. Heimurinn þarfnast lif-
ar.di og starfandi kristindóms.
Hugsjónir kristindómsins eru
fagrar. En þær mega aldrei verða
eins og gullið ský úti í blámanum
handa draumóramönnum að dást
að, heldur breytast í hina lif-
andi dögg, sem stígur niður af
himni til að blandast lífi jarðar-
innar, færa því nýja iífsorku,
lyfta því auðga það og fegra.“
í ræðustóli vildi hann benda þér
á að þú „ert barn himinsins,
barnið sem sent er út á leiðir
jarðlífsins til að bæta sínum
gfeisla í ljósmagn veraldarinnar,
svo að einhvern tíma komi sá
dagur, að allir hinir þreyttu,
þjáðu og undirokuðu megi fagna
nýrri hamingju og frelsi og megi
finna og sjá, að sólskin Guðs rík-
ir í þessum faeimi."
í sinn hóp og á mannfundum
var séra Helgi maður fjörsins og
gieðinnar. Hversu oft tók hann
okkur ekki yngri prestana með
sér, eins og settist fyrir utan veg
lífsins og benti okkur á spaugi-
legu hliðar þess? Lét hann þá oft
fjúka í kviðlingum og á slíkum
stundum varð hlátur hans smit-
andi léttur. En við sem þekktum
hann vel, hjá því gat ekki farið,
að við skynjuðum að
undir allri kætinni og glettninni
sló tilfinningarí'kt og samúðar-
fullt hjarta, hjarta tregans. Já,
séra Helgi og lífið stigu ekki allt
af í takt, en 'hver minnist þess nú,
að séra Helgi hafi leitt hann á
grýttan veg heldur aðeins geng
ið faann þá sjálfur?
„Af trú, sem er manninum
mild og sterk,
skal mótast öll ævinnar saga,
svo líf hans sé málað sem
listaverk,
úr litbrigðum jarðneskra daga,“
sagði hann eitt sinn.
Við sem kynntumst hjarta
prestsins okkar á gleði- og
hryggðarstundum okkar eigin
lífe við getum borið um það, að
það var lifandi hjarta er hann
bar — gefandi hjarta.
Séra Helgi var mjög óáreitinn
á mannafundum, ég minnist ekiki
að hafa heyrt til hans á presta-
fundi eða annars staðar, utan
stólsins, en það þýddi ekki það,
að hann hefði ekki skoðun á mál-
inu, því kynntumst við sessunaut
ar hans, en hann var ekki maður
hópsins heldur naut hann sín
bezt innan þröngs hrings, þá
flugu óhindraðir neistarnir af
steðja hans, er hann krafði málin
svars. Mörg okkar eiga frá slík-
um stundum minningar um bjart-
ar lendur er 'hann leiddi okkur
í. Það var eins og hann nyti þess
að leysa umræðuefnið í frum-
þætti og reyna þol hvers þáttar
þannig. Sumum gátu sviðið slíik-
ai skurðaðgerðir en þetta var
háttur séra Helga t.þ.a. leiða
menn frá hálfskoðun að sjálfum
sér:
„En meinleg er jörð vorri
mannskemmd sú,
er menn eru játendur hálfir,
sem ástina elska og trúa á trú,
án trúar og ástar sjálfir.“
Framh. á bls, 17
) Hallvard S. Bakken, yfirbéka vörður, (t.h.) þakkar Jóni Sigurðssyni bókagjöfina.
Háskólabókasafnið í
Bergen fær ísl. bókagjöf
frd Jóni Sigurðssyni, yfirvélstjóra, sem
nýlega ótti gullbrúðkaup
GAMALL og góður íslending-
ur í Bergen, Jón Sigurðsson,
fyrrv. yfirvélstjóri hjá „Det
Bergenske Dampskipsselskap“,
færði eigi alls fyrir löngu Há-
skólabókasafninu í Bergen
fallega bókagjöf, m.a. allar ís
lendingasögurnar og Eddurn-
ar í einkar vönduðu skraut-
bandi. Um leið og Jón afhenti
yfirbókaverðinum gjöf þessa
lét hann þess getið að hún
væri gefin í þakkarskyni fyrir
allt gott sem hann hefði not-
ið í Noregi frá fyrstu tíð (en
hann hefur nú verið búsettur
þar í meira en faálfa öld). Gat
hann þess að forvitnin um Nor
eg, sem vaknaði hjá honum í
æsku vig lestur Heimskringlu
og íslendingasagnanna, eink-
um Egilssögu, hefði knúið sig
til að leita til Noregs og ganga
þar á vélfræðiskóla. Eintakið
sem hann gaf safninu hafði
hann fengið að gjöf frá ættingj
um og vinum síðast er hann
var á ferð heima á íslandi.
Hallvard S. Baikken, yfir-
bókavörður, veitti gjöfinni
móttöku og mælti m.a. á
þessa leið: — Gjöf þessi gleð-
ur okkur og við óskum yður
langra og ánægjulegra lífdaga
Starf okkar er ekki bundið
við daginn í dag heldur kom-
andi tíð og þessi gjöf er okkur
nytsamleg og mikilsverð, ekki
sízt vegna þeirra, sem leggja
stund á íslenzkt mál og sögu.
Nafn yðar sem íslendings hef-
ur góðan hljómgrunn í Bergen
og oikkur þykir vænt um, að
þér kunnið vel við yður hér,
sem Norðmaður og Bergenser.
— Yfirbókavörðurinn lét þess
getið í tali við „Bergens Ar-
beiderblad" að síðan háskól-
inn í Bergen fékk íslenzkan
sendikennara væri þörfin á ís
lenzkum bókum miklu meiri
en áður, enda 'hefði bókasafn-
ið gert allstóra pöntun á þeim
nýlega. Hann gat þess ag Berg
en hefði löngum haft meiri
samskipti við íslendinga en
bæirnir austan fjalls og minnt
ist starfsemi íslandsvinanna
Haakons Sehetelig, Torleivs
Hannás og Anders Skásheim.
Þegar Gylfi Gíslason mennta-
málaráðherra hélt fyrirlestra
í Bergen í janúar sl. hafði
bókasafnið sýningu á úrvali
þeirra íslenzkra bóka sem það
á.
— Jón Sigurðsson á langan
og góðan starfsferil að baki.
Hann réðist í a^glingar að
loknu námi og sigldi fyrstu
árin fyrir ýms félög, unz hann
réðst til „Bergenske", en þar
var hann í 32 ár, þar af 17
síðustu árin sem yfirvélstjóri.
Fór hann víða um heim og
sigldi m.a. um Kyrrahaf og
Indlandshaf og hefur líklega
komið á fleiri fjarlægar hafnir
en nokkur núlifandi íslending
ur annar. En síðustu sjö árin
sigldi hann strandferðaleið
„Bergenske” norður til Kirke-
nes, svo að hann er orðinn
kunnugur viðkomustöðunum
á norsku ströndinni. Fyrir tíu
árum lét hann af starfi fyrir
aldurs sakir, en varð þá vél-
fræðiráðunautur firma eins í
Bergen næstu tvö árin. En því
starfi fylgdu svo mikil ferða-
lög, að ég varð jafnvel stund
um að vera meira að faeiman
en meðan ég var í siglingun-
um,“ segir Jón, „og það líkaði
mér ekki, svo að ég setti upp
svolítið fyrirtæki, sem heitir
„Maks Kjemisk Fabrikk" og
framleiðir smurningsolíur."
Hefur 'hann rekið það í 8 ár.
Svo nú getur Jón verið
meira heima en fyrr á ævinni.
Nýlaga var hann þó á ferða-
lagi ásamt konu sinni, sem
fyrr á árum sigldi stundum
með honum er hann var í lang
ferðum í öðrum álfum. >au
hjónin áttu sem sé gull'brúð-
kaup núna í maí, og í tjlefni
af þvi bauð „Bergenske" þeim
i ferðalag til Norður-Noregs,
til þess að rifja upp gömul
kynni frá strandferðatíð Jóns,
Var þeim vel fagnað á hverj-
um viðkomustað, því allsstað-
ar var gömlum vinum að
mæta, og blöðin fluttu marg-
ar greinar um Jón og frú Sig-
ríd, sem er ættuð frá Hauga-
sundi. En Jón er fæddur í Al-
viðru í Dýrafirði, en þeir Dýr-
firðingar hafa löngum verið
sægarpar. >au fajónin eiga
tvö börn á lífi, dóttur í Beng-
en og son í Ameríku, sem
rekur skipamiðlun.
Framh. á bls. 17
W* ■■■•■WMnmMnnimw .. — -- ----------------- ,
Jón og frú Sigrid héldu upp á gullbruðkaupið norður i Moi l
Ra.ua. „Því að þar er talsvert líkt og á Vestfjörðum“ segir Jón