Morgunblaðið - 22.07.1964, Blaðsíða 17

Miðvikudagur 22. júlí 196
MORCUNBLAÐIÐ
17
Guðrún Jakobsdóttir
Hlinning
í DAG verSPur gerð frá Foss-
vogskapellu útfor Guðrúnar
Jakobsdóttur, húsfreyju, Sigtúni
65 hér í borg. Hún andaðist í
ILandsspítalanum fóstudaginn 17.
þ. m., eftir þunga sjúkdómslegu.
Guðrún var fædd 24. júní 1906
»ð Hvolseli í Saurbæ, í Dala-
sýslu. Foreldrar hennar voru
hjónin Jakob Sigurðsson og Hall
dóra Guðmundsdóttir, sem þar
Ibjuggu þá búi sínu. Kunnug-
ieika skortir mig til að lýsa þessu
Ibernskuheimili Guðrúnar eða
settum hennar nánar. Hitt er mér
kunnugt, að á bernskualdri
missti hún föður sinn, sem þá
fcndaðist frá stórum barnahópi og
í fátækt eins og títt var um barn-
marga fjölskyldfeður í þá daga.
Elftir lát föður sÉns fluttist
Guðrún á hið myndarlega heim-
ili Guðmundar Theódórs, hrepps-
etjóra, að Stórholti í sömu sveit,
en þar dvaldi hún svo síðari
hluta bernsku og æskuáranna.
l'm tvítugsaldur flutti hún svo
tií Reykjavíkur en stuttu síðar
•ð Bessastöðum, á heimili Björg-
«]fs Ólafssonar, læknis, er þá bjó
Stórbúi á því höfuðbóli.
Á Bessastöðum kynntist Guð-
rún ráðsmanninum á stórbúi
íæknisins ungum Skagfirðingi,
Pálma Jónssyni frá Svaðastöðum,
eem stuttu síðar gerðist lögreglu-
miaður 1 Reykjavík, og verið
hefur um margra ára skeið varð-
ttjóri i lögregluliði borgarinnar,
cg flestum Reykvíkingum er því
kunnur.
I>au Guðrún og Pálmi giftust
®g stofnuðu heimili sitt í Reykja-
vík hinn 17. maí 1930, og hefur
Guðrún, i farsælu hjónatoandi,
Stjórnað því heimili síðan. En
bvo hefur verið að sjá á því heim
fli að vel hafi Guðrún notfært
fér þá möguleika, sem vistin á
fyrrnefndum myndarheimilum
vafalaust hefur gefið henni til
góðrar sjálfsmenntunar í heim-
ílishaldi og fleiru, því vel held
ég að ungu konurnar nú, með alla
þá skólamenntun, sem samtíðin
hefur upp á að bjóða, megi gæta
sín til ag fara 1 húsmóðursporin
hennar.
Fyrir þeim, sem einhver kynni
höfðu af rausnar og myndar-
heimili þeirra Pálma og Guðrún
ar, þarf ekki að lýsa hvernig
húsmóðirin þar stóð í stöðu sinni.
Það mun vera helzt í stuttum
eftirmælum eftir hinar hæfustu
húsmæður, sem eitthvað er getið
um það mikilvæga starf, sem
húsmóðurstarfið er í hverju
þjóðfélagi. En að það kunni að
vera mikilvægast allra starfa,
þess er of sjaldan getið. Guðrún
Jakobsdóttir var góð kona og
miklum hæfileikum gædd. Þeir,
sem bezt þekktu hana og heim-
xli hennar komust ekki hjá því
að sjá að þar var húsmóðir, sem
íórnaði öllum sínum kröftum til
þess að gera heimilið að þeim
griðstað, sem allir þrá.
Fyrstu kynni mín af Guðrúnu
og hennar ágæta heimili voru
með þeim hætti, að vinur minn
og samstarfsmaður, Pálmi Jóns-
son, gerðist sameigandi minn að
tvíbýlishúsi er við og fjölskyldur
okkar bjuggu svo saman í um
margra ára skeið. Það mun vera
í einu af okkar góðu og gömlu
spakmælum, að engin lofi ein-
býli sem vert sé. En síðan hefi
ég samt verið þeirrár skoðunar,
að tvíbýli geti verið betra.
Þeim hjónum, Guðrúnu og
Pálma, varð ekki barna auðið
sem kallað er og á fyrstu sam-
býlisárum okkar voru þau barn-
laus. En þá, og reyndar einnig
eftir að þau hjónin höfðu tekið
sér tvö fösturbörn, held ég að
það hafi komizt næst því að
valda eirahverjum ágreiningi á
niilli heimila okkar, hvort dreng-
irnir okkar hjónanna ættu frekar
heima á neðri hæðinni en þeirri
efri. En það voru ekki aðeins
synir mínir og böm yfirleitt, sem
áttu visan griðastað á heimili
þeirra Guðrúnar og Pálma. Þar
voru allir velkomnir, gestrisni
frábær, og hallaðist ekki á í því
eini, frekar en öðru, á milli
þeirra hjónanna.
Fósturbörn þeirra hjónanna
eru, Rannveig Pálmadóttir, gift
Ágústi N. Jónssyni, lækni, sem
nú er við framhaldsnám í Banda-
rikjunum, og Hörður Jóhannes-
son, bifreiðarstjóri, giftur Jón-
ínu G. ívarsdóttur, búsett hér í
borg. Er Rannveig systurdóttir
Pálma, en Hörður bróðursonur
Guðrúnar. Skyldi ekki þetta val
íósturbarnanna lýsa l>etur en
r.okkur orð hér, hvert jafnræði
var í öllu með þeim hjónum. En
sú ástúð og umönnun, sem Guð-
rún og reyndar þau hjónin
l-æði, hafa sýnt þessum fóstur-
’oörnum sínum, hefur sannast
sagt verið dásamleg, og til mik-
íllar fyrirmyndar. Enda höfðu
þau hjónin nú ag undanförnu, í
sjúkdómsörðugleikunum, notið
mikils ástríkis af hendi fóstur-
barnanna.
Um leið og ég nú lík þessum
fátæklegu minningarorðum, vil
ég fyrdr mína hönd og konu
minnar færa hér fram kveðjur
og þakkir fyrir órjúfandi vináttu
og tryggð Guðrúnar í okkar garð,
silt frá fyrstu kynnum. En nán-
ustu aðstandendum hennar votta
ég okkar innilegustu samúð.
Ingólfur Þorsteinsson
Stefanía G Crlends-
dóttir - Minningyarorð
ttll ferðaþjónusta
innamands og uian
án aúkagjalds
GLERflUGNflHÚSIÐ
TEMPLAR ASUNDI 3 (homið)
I DAG verður kvödd frá Dóm-
kirkjunni í Reykjavík, Stefanía
Gróa Erlendsdóttir, er andaðist
í St. Jósefsspitala í Reykjavík
16. þ. m.,.eftir stutta en erfiða
sjúkdómslegu.
Stefanía var fædd í Reykjavík
28. ágúst 1904. Foreldrar hennar
voru þau hjónin Þorbjörg Gísla-
uóttir, Árnesingur að ætt, og Er-
lendur Guðmundsson, sjómaður,
en þau hjón voru öllum eldri
Reykvíkingum að góðu kunn.
Börn þeirra Þorbjargar og Er-
lends voru sjö, fjórir bræður og
þrjár systur. Tvö þeirra eru nú
látin, Gísli skipstjóri, sem fórst
með‘togaranum Ólafi og Stefan-
ía. Hún var há og gjörfuleg kona,
l’ós yfirlitum og einstaklega geð-
þekk. Á yngri árum vann hún
m.a. um nokkra ára skeið á bók-
bandsvinnustofu ísafoldarprent-
smiðju, eða þar til hún giftist
eftirlifandi manni sínum, bróður
nxínum, Pétri Ingjaldssyni, bif-
reiðarstjóra, þann 21. júlí 1942.
Þau Stefanía og Pétur eign-
uðust fjögur mannvænleg börn.
Kom uppeldi barnanna að miklu
leyti í hlut Stefaníu á fyrstu
érum þeirra, þar sem maður
hennar dvaldi langdvölum til
sjós. Börn þeirra eru nú komin á
iegg, bráðefnileg og fríð sínum
og hefir vissulega sannast, hvílík
afbragðs móðif Stefanía hefir
v'erið þeim og hversu giftusam-
lega henni hefir tekizt að leiða
þau gegnum æskuárin. Börnin
eiu: Erlendur, skipverji á m/s
Helgu, Ragnheiður, skrifstofu-
stúlka, Ingjaldur, vélvirkjanemi
og Ásdís Björg.
Oll kynni mín af mágkonu
minni hafa frá fyrstu tíð verið
einkar elskuleg og minnist ég
sérstaklega nú, hversu vel hún
ætíð reyndist öldruðum foreldr-
um mínum meðan þeirra naut við>
jafnframt minnist ég þeirrar
ánægju, er ég hafði alla tíð af
því ag koma á heimili bróður
míns og mágkonu, enda var hún
framúrskarandi húsmóðir, vel
greind og skemmtilegur húmor-
isti. Hún hélt fast á skoðunum
smum, enda hafði hún gáfur til
þess að rökræða þær.
Það er nú skarð fyrir- skildi á
Ásvallagötu 46 við fráfall hús-
móðurinnar, en þar sem fjölskyld
an hefir alla tíð verið samhent og
samrýmd, munu þau styrkja
hvert annað við minninguna um
elskulega og góða eiginkonu og
móður. Bróður mínum og börn-
um hans bið ég þeirrar blessunar
sem Guð einn fær veitt.
Njáll Ingjaldsson.
María Andrésdóttir
105 ára í dag
MARÍA Andrésdóttir í Stykkis-
hólmL Fullu nafni heitir hún
María Magðalena en það vita
sjálfsagt færri. Hún er svo sem
kunnugt er systir hinna þjóð-
kunnu skáldsystra Herdísar og
Ólínar. María er fædd að Hóls-
búð í Flatey 22. júlí 1859 dóttir
hjónanna Sesselju og Andrésar
Andréssonar sjómanns er þar
bjuggu þá. Amma Maríu Guðrún
Einarsdóttir bjó í Miðbúð í Flat
ey. Hún var systir Þóru í Skóg-
um móður þjóðskáldsins Matthí-
asar og Guðmundar Einarssonar
prófasts að Kvennabrekku og
Breiðabólstað. Föður sinn missti
María þegar hún var á fjórða
ári. Man h.ún það vel, sérstak-
lega vegna þess að þá varð hún
að yfirgefa móður sína vegna
þess að frændi hennar séra Guð
mundur bauðst til að taka hana
í fóstur. Þegar faðir hennar dó
gekk móðir hennar með yngsta
barni þeirra. Var það strax eftir
fæðingu skírt eftir föður hennar
og látið heita Andrésa, en þetta
var stúlkubarn. Hún fylgdi móð
ur sinni, en hin börnin fóru
sitt í hverja áttina. Sesselja gift-
ist síðar Sveinbirni Magnússyni
og áttu þau saman tvö börn,
Maríu sem nú á heima á Sóma-
stöðum í Reyðarfirði og er ein-
mitt í dag 95 ára og Guðmund,
en hann er látinn. María man vel
eftir ferðinni í fóstrið. Það er
gaman að láta hana segja frá,
undravert er minnið. Hún fylg-
ist svo vel með öllu, hverri breyt
ingu sem verður í kring um
hana, fylgist vel með æskunni,
og eins hinum fullorðnu. Hún
var í fóstri hjá sér Guðmundi
bæði á Kvennabrekku og Breiða
bólstað. Hún man vel þjóðhátíð
ina 1874, þá 15 ára á Breiðaból-
stað, lýstir nákvæmlega hverju
atviki þegar hátíðarhöldin fóru
fram þar. Fóstri hennar var
strangur og vildi umfram allt
sterkan aga. Fóstra hennar sömu
leiðis. María var látin vinna alla
vinnu strax og hún gat það, með
öðru vinnufólki og þótti engin
liðleskja. Þegar fóstri hennar lézt
varð María með fóstru sinni vet-
urinn eftir en þá fór fóstra henn
ar suður. María fór þá í Langa-
dal á Skógarströnd og giftist Daða
Daníelssyni bóndasyni þar. Þau
fengu 1/3 úr jörðinni til ábúðar
og þætti einhverjum slíkt lítils
virði nú og veit ég ekki hvað
„bændablaðið“ myndi segja um
slíkan búskap á þessum seinustu
velmegunartímum. í tvö ár
bjuggu þau Daði á Litla Langa-
dal, fluttust svo að Dröngum þar
sem þau bjuggu í 19 ár. Að Narf
eyri voru þau í 5 ár og svo á
Setbei'gi. Þá var María um skeið
í Reykjavik en kom svo til Ingi
bjargar dóttur sinnar og Sigurð
ar hreppstjóra Magnússonar í
Stykkishólmi og í skjóli þeirra
og dóttur þeirra Aðalheiðar og
manns hennar Stefáns Siggeirs-
sonar er hún nú, líður þar vel og
er alltaf glöð og ánægð. Sönn
fyrirmynd þeirra sem geta gert
gott úr öllu. Væri mörgum þeim
sem kvartar yfir sínu hlutskipti í
dag, það hollur skóli að setjast
svolitla stund í námunda við
Maríu og læra af henni og taka
síðan „háskólapróf“ í sönnum lífs
huga og lífsgleði.
María er óvenju ern. Það tek-
ur ekki á hana þótt margir komi
til hennar og hún spjalli við þá
tímunum saman. Sumir hafa
dvalið dögum saman hjá henni
og ausið af minnislindum henn-
ar. Sá fróðleikur væri þess verð
ur að hann væri birtur og hver
veit nema það verði gert.
Ég kem oft til hennar og
vermi hug minn við yl minning-
anna. Mér líður alltaf vel í nám-
unda við Maríu, heiðríkjan í sál
hennar er mikil. Allt hennar fas
er hverjum sem sér. undrunar-
efni. Auðvitað hefir hún látið á-
sjá seinustu fimm árin, en það
er furðu lítið þegar tekið er til-
lit þess að minnsta kosti þrisv-
ar sinnum hefir flensan ætlað
að beygja hana og hún oröið
að taka á sínum stóra til að hafa
þar yfirhöndina. Hún hefir því
lítið hreyft sig síðan hún fékk
skollans flensuna í vetur en þó
alltaf fram á stól meðan búið er
um hana. „Þetta er mesti aum-
ingjaskapur í mér“, sagði hún
við mig um daginn, „að byrja
ekki að hreyfa sig svo lítið. Það
er svo hætt við að maður stirðni
ef ekki er liðkað um fæturnar og
ég veit að ef ég byrjaði á að fara
fram myndi ég bráðlega hafa það
í einni lotu“. Já, hún er ekki
bangin sú síunga og ágæta vin-
kona mín María í Hólminum.
Hólmurinn verður frægur fyr-
ir að hafa átt hana á íbúaskrá
sinni, sannið þið til, enda er hún
heiðursborgari Stykkishólms,
hún hefir fallegt skjal þessu til
staðfestingu og hangir það yfir
rúmi hennar. Ingibjörg dóttir
hennar varð 80 ára í vor. Hún
les fyrir mömmu sína því María
á svo erfitt með að lesa. Kannske
gæti hún það ef hún fengi nógu
sterk gleraugu, en það tekur þvi
ekki, því það er svo gaman að
hlusta á Ingibjörgu lesa. Sigurð-
ur hreppstjóri maður Ingibjarg-
ar er nú 84 ára.
Óneitanlega er gaman að heyr*
Ingibjörgu kalla á mömmu sína.
Geri aðrir betur.
Aðalheiður og Stefán sem allt
vilja fyrir þau öldruðu gera
keyptu í vor ágætt hús í Stykkis
hólmi og urðu það mikil við-
brigði fyrir þær mæðgur Ingi-
björgu og Maríu. Mér finnst ég
sé komin í hreina höll verður
Maríu að orði. Blessuð séu þau
Alla mín og Stefán fyrir það.
Það hefir líka birt í hugskoti
þeirra mæðgna við þessa breyt-
ingu, því gamli staðurinn var
svo lítill fyrir þær. Nú hefir ver
öldin víkkað.
María fylgist vel með öllu
sem gerist bæði hér á landi og
úti í heimi og er furðu glögg að
greina þar á milli. Er það undra
vert hvað hún man af nöfnum
og ruglar þeim ekki saman. Af-
komendur hennar eru nú nokk-
uð á annað hundrað, því þau Mar
ía og Daði eignuðust 15 börn og
eru 9 þeirra á lífi. Hið elzta 83
ára. Hún kann skil á öllum sín-
um niðjum og ruglast ekki f
hvar þau séu niðurkomin o.s.frv.
Ja, minnið. Ef við sem nú er
um ung hefðum slíkt þegar ald-
urinn færist yfir og þá heilsu,
sem guð hefir gefið Maríu, þá
væri það mikið lán. Og svo 1
viðbót glaðlyndið og góðvildina.
A þessum degi streyma margir
þakklátir hugir í Stykkishólm,
hlýir og þakklátir og hver sem
átt hefir þess kost að sjá og tala
við Maríu blessar þær stundir,
sem hann hefir til þess varið
Ég tek ekki djúpt í árina þótt
ég segi fyrir mig að vináttu
hennar, brosi og tryggð vildi ég
sízt af öllu glata. Hún hefir gef-
ið mér svo margt, já svo ótal
margt, sem aldrei verður þakkað
til fulls.
Guð blessi hana ævinlega.
Árni Helgason.
Meira cn tvöfalt
ma<>ii í hræðslu
Neskaupstað, 21. júlí: —
SÍLDARVERKSMIÐJAN hér hef
ir nú tekið á móti 140 þús. mál-
um síldar, en á sama tíma í fyrra
63 þúsundum. Lýkur bræðslu á
morgun ef ekki bætist við. 3700
tonn hafa fengizt af mjöli og
4000 tonn af lýsi. Saltað hefir ver
ið í 7913 tunnur síldar og fryslar
2500. — Ásgeir.