Morgunblaðið - 06.12.1964, Qupperneq 12

12
MORGUNBLADÍO
i
Sunnudagur 6. des. 1964
Séð inn i nýtizkn „a la carte“-eldhús, sem sýnt var á sýningunni í Frankfurt.
Frá sýningum í Frankfurt
á matargerðariist o. fl.
Rætt við Friðrik Eíríksscm, yfirbryta
f BYRJUN nóvembermánað-
ar var 15. vestur-þýzka gisti-
og veitingahúsasýningin hald-
in í Frankfurt am Main. Á
sama tíma var þar einnig
haldin ellefta alþjóðlega mat-
argerðarlistarsýningin (llth
International Exhibition of
Culinary Art).
Tveir Islendingar sóttu þessar
sýningar, |»eir Friðrik Eiríksson,
yfirtoryti hjá Aðaiverktökum, og
Haildór Gröndal, veitingamaður
í Nausti. Tíðindamaður Mbl. hitti
Friðrik snöggvast að máli og
spurði hann um þessar sýningar.
— Þótt sýningar þessar væru
tvær, var þeim þó margt sam-
ciginiegt, enda voru þær haldnar
þarna samtímis af ásettu ráði. Að
sókn að þeim var gífurleg hvaðan
æva að úr heiminum, en auðvitað
rnest frá Þýzkalandi. Segja má,
að þarna hafi verið sýnt alit hið
nýjasta, sem viðkemur hvers
konar veitingahúsarekstri, hótel-
haldi, matartilbúningi o. s. frv.
Sýningargripimir voru frá nýj-
ustu skóburstunarvélum og til
dúkaðra veiziuborða og uppbú-
inna rúma. Aragrúi fyriríækja
notaði tækifærið til þess að sýna
nýjustu framieiðsiuvörur sínar,
og færustu menn í hverri grein
kynntu sýningamar.
— Margar þjóðir sendu fjöl-
wiennar sveitir á sýningarnar, og
Ævisaga
BÓKAÚTGÁFAN VörfftrfelT
hefur semt á markaðinai ævisógiu
eyðiroerkurkonungsins nafn-
konnda, Ibn Sauds, sem varð
ti£ a@ saffneina Aratoí.u í byrjun
þesseurac aídar og arf3ia sér meiri
ouðlegðar en nokkur airu«ar xnað-
ur á þessarj ©ld.
Arið 1901 béilt hann frá Kú-
wait við fertugosta mann til að
beinwte arflor konumgdætmi föður
sms. Havar þá 21 árs og fé-
fctuB. Þegiar • haffm lézt 50 ánzrn
áffar réð ha«n yfir náJegía allri
Arabíu og ver senniJegia Minar
rifeaisti roaðmr í heimi.
Markmið IJtnn Sínuids v»r tvi-
þætt, að sameina Arabíu og
kreinisa trúma; í naító trúiarinn-
«í' fserði hia*in út veldi sitt iftrá
boifi táfl Jmfs ©g bertók hina iielgw
feong, Mekltia. Hann v-ar Jhnaiust-
•m hermaður, vígfimur í náivígi
með sverð ©g bysau, ©g meisteri
t hinni aevaifomu Uist eyðimerk-
uj'búaen miidi hans ag per-
Friðrik Eiríksson.
frá mörgum löndum voru sett
upp sérstök eldhús og veitinga-
staðir, þar sem einkum voru
kynntir þjóðréttir. Má t.d. nefna
Bretland, Danmörku, Svíþjóð,
Noreg, Finnland, Holiand, Sviss,
Austurríki, fsrael, Bandaríkin,
UngverjaJand og Tékkóslóvakíu.
Efnt var til ýmis konar verð-
iaunasamkeppni í sambandi við
þátttöku.
unni var sérstök áherzla lögð á
fljótlega matargerð, án þess að
maturinn bíði neitt tjón við. Mið-
að var við stórvirka fjöldafram-
leiðslu á mat, sem krefst ekki
sómitófnar færðu honum einnig
sigur yfir þrj ózkutfuj J um sjeik-
um. Oft vann hann uppreisnar-
menn á sitt ba-nd með því að
setja þá aftur í stöður sínar og
kvænast systrwm þeirra eða
dætrum, enda mun hann hafa
kvænzt um þrjú hundruð sinn-
um. Við sögu Ibn Sauds
kamu eirnijg mæn eins og Ara-
bíu-Lajwrenœ og John H. Pilby.
Það voru bandarísk tóíufélög
sem feerðu Ilwi Saud bintn aevin
týr;Jega auð, setm meigneði sipiill-
ingu í rifei ha-ns og lagði að Jók-
um hugsjóíi hane i rúst.
Ævisagian er rituð atf Da.vid
Howarth og segir bæði frá Jifi
oig störf'Uím Ibn Souds og svo
þjóðiifi seim óvíða á sér hlið-
stæðu á 20. öld.
Bókin er 240 blaðeíður að
stærð, þýdd af Siglauigi Bryníleifs
syni og skiptist í fjóna megin-
þætti: Prinsijiin, Strangtrúainmað
urinn, Kotnungurinn, Milljóna-
mæainigurinn.
mikils vinnuafls, en að sjálf-
sögðu var ekki siakað á kröfun-
um hvað snertir vandaðan matar
tilbúning. Lögð var áherzla að
þessu sinni á einfalda matargerð,
því að skortur á lærðum brytum
og öðru starfsfóiki segir alis stað-
ar til sín, og síaukinn hraði nú-
tímans krefst fljótlegs matartil-
búnings.
— Segja má, að stefnt sé að
því að stytta matargerðartímann,
taka vélatæknina enn meira í
þjónustu eldhússins, tryggja, að
maturinn innihaidi öll nauðsyn-
leg efni og sé meðhöndiaður á
réttan hátt, þannig að fjörefni,
steinsölt og önnur lífsnauðsynleg
efni giatist ekki við matseld.
— Auðvitað er haldið áfram að
fullkomna hina gömlu matar-
gerðariist, sem krefst nægs tíma
og dýrra hráefna, en á þessari
sýningu var sem sagt hið framan-
sagða höfuðatriðið.
— Sýningarnar voru mjög um-
fangsmikiar og varla hægt að
kynna sér þær aliar að gagni.
Svona yfirgripsmiklar sýningar
tekur marga daga að skoða, og
hefði verið skemmtilegt, ef fleiri
fslendingar hefðu verið þama að
kynna sér allar þær nýjungar,
sem sýningarnar höfðu upp á að
bjóða.
— Það er ótrúlegt, hve tækni
á þessum sviðum hefur fleygt
fram hin síðari ár. Nýtízku véiar
í dag eru orðnar úreltar á morg-
un, og vel þarf að fyígjast með,
ætli roaður sér að dragast ekki
aftur úr. Á seinni árum hafa ver-
ið fundnar upp og teknar í notk-
un vélar á æ fleiri sviðum, þar
sem mannshöndin var einráð áð-
ur og óhugsandi þótti, að nokkuð
gæti komið í hennar stað. Þarna
voru miklar sölusýningar, þar
sem nýjustu vélar voru sýndar
og seidar.
•— Margt var þarna athyglisvert
og fróðlegt. Skeromtilegt var að
sjá ýmislegt nýtt við köku- og
sælgætisgerð, en þar standa Þjóð-
verjar einna íremstir í ílokki
aJlra þjóða.
— í sambandi við það, hve
mikil áherzJa er nú lögð á hrað-
ari matargerð, má minnast á, að
mikið er nú farið að nota „infra'1-
rauða geisla til að „grillera" kjöt.
Er það afar fljótvirk aðferð.
— Nú eru einnig komnir á
markaðinn „elektrónískir" ofnar,
sem eru sérstaklega hagnýtir,
enda ryðja þeir sér mjög til rúms
um þessar mundir. Til dæmis tek-
ur ekki nema nokkrar mínútur
að steikja heilan kalkúnhana í
þeim.
Ibn Sauds
Lyder Höydahl
Mnrelng
F. 27. janúar 1872. D. 3. nóv. 1964.
„Fótmál dauðans fljótt er stigið
fram af myrkum grafarreit
mitt er hold til moldar hnigið
máske fyrr en af ég veit.
Heilsa, máttur, fegurð, fjör
flýgur burt sem elding snör.
Hvað er lífið? Logi veikur,
lítil bóla, hverfull reykur."
ÖLDUNGUR leggur upp í göngu
frá heimili sinu síðla dags þriðju-
daginn 3. nóv. sl. í góðu veðri,
en dálítið tekið að skyggja, en
þegar hann er kominn eins og
100—150 metra frá húsi sínu verð
ur hann fyrir bíl og slasast svo
alvarlega, að hann er allur áður
en dagur er á enda. Lyder Höy-
dahl hafði það fyrir venju þegar
veður og heilsa leyfðu, að ganga
út sér til hressingar tvisvar á
dag, Fyrri férðina fór hann fyr-
ir hádegið og þá seinni venju-
lega milli nóns og miðaftans.
Þessum hætti hafði hann haldið
í allmörg hin síðari ár og voru
•því ferðirnar orðnar allmargar
um Grensásveginn ýmist í suður
eða norður frá heimili hans, sem
var um það bil miðja vegu á
milli Suðurlandsbrautar og
Miklubrautar. í þetta skiptið var
sveigt til norðurs þegar niður úr
hliðinu var komið og aðeins eftir
örfá fótmál var ferðin á enda.
Lyder Höydahl fæddist 27. jan.
árið 1872 í Lille-Höjdal í Sunn-
íjord í Noregi.
Um ætt Höydahls er mér lítt
kunnugt, að öðru Jeyti en því að
forfeður hans voru toændur og
foreldrar hans bjuggu á jörð
þeirri er „Tun“ heitir í plássinu
Höjdal og þar ólst Höydahl upp
hjá foreldrum sinum.
Ungur fór Höldahl til náms í
Nordfjordsamtsskole og dvaldi
þar í eitt ár við nám. Þótt Höy-
dahl væri ekki langskólagenginn
var hann fróður um marga hluti
og fylgdist vel með atburðum
jafnt utanlands sem innan, enda
var bann athugull og greindur.
Minnið var líka með ágætum
þrátt fyrir háan aldur.
Árið 3903 tók Höydahl sig upp
frá ættingjum og ættaróðali og
nú var löng ferð fyrir höndum.
Ferðinni var heitið til fslands.
Eftir komuna hingað dvaldi Höy-
dahl fyrst í Eyjafirði, en fluttist
brátt þaðan til Vestmannaeyja.
Eigi var dvöl hans löng í Eyj-
um að þessu sinni, því Höydahl
fór til ísafjarðar, en ílengdist þar
ekki og mun þar hafa mestu um
ráðið, að Vestmannaeyingar
vildu fá hann til sín aftur til þess
að sjá um lifrarbræðslu og varð
það úr að Höydahl fór til Eyja
aftur og varð nú dvölin lengri
en í fyrra skiptið. Hér var ærið
nóg að starfa fyrir ungan og
áhugasaman mann. Höydahl
keypti lifur af Eyjabátum i fé-
lagi með öðrum. Þótti sú vara
er hann vann úr lifrinni verð-
meiri og betri en áður hafði
þekkzt í Eyjum og var því Vest-
mannaeyingum það mikið kapps
mál, að halda í Höydahl sem
lengst við það starf. Meðan hann
dvaldi í Eyjum hafði Höydahl
meðal annars verzlun i allmörg
ár.
Eftir nær 20 ára dvöl í Vest-
mannaeyjum fluttist Höydahl
með fjölskyldu sina til Reykja-
víkur árið 1922 og bjó þar upp
frá því til dauðadags eða í full
42 ár. Fyrstu árin í Reykjavík
bjó Höydahl i Skerjafirði og
hafði þar allstórt svinabú, en
varð að hverfa þaðan á hernáms-
árunum, þar er herinn þurfti á
húsakosti hans að balda. Þá færði
Höydahl sig inn í Sogamýri,
byggði þar gott ibúðarhús og
stórt svínahús, sem hann síðar
breytti í hænsnahús og þá bú-
grein stundaði hann á meðan
heilsa endist og mun Höydahl
hala verið röeklega hálfníræður
er hann hætti allri búsýslu. ■
Kvæntur var Höydahl Þuríði
Eyjólfsdóttur, ættaðri frá Reyni-
völlum í Suðursveit, Austur-
Skaftafellssýslu, ágætri konu og
vel greindri. Eignuðust þau hjón-
in tvær dætur, Huldu og Gerðu.
Hefur Hulda búið með foreldrum
sínum alla tíð, en Gerða er gift
og býr í Noregi.
Kynni okkar Höydahls hófust
árið 1948, seint á því ári flutti ég
með fjölskyldu mína til hans og
þar bjuggum við í 10 ár. Var
Höydáhl þá orðinn aldraður mað-
ur eða vel hálf áttræður, en þó
finnst rriér, að ég hafi þekkt
hann lengur en fjoldi áranna gefa
tilefni til, sem ég hygg að stafi
af því, að kynni okkar urðu ali
náin, enda fór vel á með okkur
þrátt fyrir mikinn aldursmun.
Höydahl var öðiingur í allri
umgengni, prúðmenni hið mesta
og stilltur, dulur og fáskiptinn af
högum, annarra. Höydahl var góð
gjarn, velviljaður og hjálpsamur,
sérlega umtalsgóður var hann,
skapfastur og enginn hringlandi
hvorki í orði eða athöfnum.
Göfuglyndi Höydahls var séi>
stakt og má ráða það meðal ann-
ars af eftirfarandi atviki:
Fyrir 9 eða 10 árum síðan varð
Höydahl fyrir slysi skammt frá
þeim stað er hann sté sín hinztu
spor. Hér var einnig bíll að verki.
Höydahl er á heimleið gangandi
seinni hluta dags, mætir hann
þá vörubil á Grensásveginum,
sem var að flytja steypujárn og
stóðu endarnir aftur af bílnum.
Um leið og bíUinn ekur fram hjá
Höydahl beygir hann með þeirri
afleiðingu, að járnendarnir slást
í Höydahl svo hann féll í göt-
una og slasaðist allmikið, ekki pó
við fallið, heldur vegna þess að
járnið slóst í hann og það meira
að segja í andlit hans, svo að
hann kjálkabrotnaði og hlaut
fleiri áverka. Eftir þetta var
Höydahl frá vinnu um skeið.
Ekki vildi Höydahl láta Jögregl-
unna koma nálægt þessu máli,
svo sem flestir myndu hafa gert
undir slíkum kringumstæðum og
reyndar talið sjálfsagt. Höydahl
vissi sem var, að það myndi koma
sér vel fyrir bilstjórann að hafa
sem minnzt með lögregluna að
gera, en hann hugsaði minna um
sinn hlut. Svona var Höydahl og
það þótt að honum óþekktur mað
ur ætti í hlut.
Ég fann aldrer annað í fari
Höydahls, en það bezta, sem tii
er í einum manni. Svo rik var
ábyrgðartilfinning hans í orðum
og athöfnum, að öðru betra í þeim
efnum hefi ég ekki kynnzt um
ævina. Ég tel mig því geta sagt,
að Höydahl hafi verið óvenju-
legur ágætismaður. sem því mið-
ur á alltof fáa sína líka.
Höydahl var mjög trúaður og
mér skildist að það hafi verið arf-
ur frá æskuheimili hans í Noregi.
í því var bann heill' sem öðru*
Kér starfaði han og reyndar fjöl-
skyldan öll mikið í KFUM.
Veður gerast nú ©11 válynd og
horfur all uggvænlegar í þjóðlífi
fslendinga. Því er landi og þjóð
það mikils ran vert að eignast
sem flesta syni og dætur með
Höydahls hjartalag.. Þá ósk á ég
bezta þjóð minni til handa að hún
megi ætíð eiga gnægð karla og
kvenna með sama hugarfar og
Lyder Höydahl og megi jafn-
framt auðnazt sú gæfa, að koma
auga á slíka menn til mikilvægra
starfa fyrir land og þjóð, þá mun
oss vel farnast.
Sameign manna eins og Höy-
dahls er meðal annars hlédrægni
og iítillæti. Ég hygg að það s6
óalgengt að slíkir menn fari út
fyrir sín takmörk. Það er roikila
virði fyrir unga menn og reynd-
ar alla að kynnast mönnum ein»
og Höydahl var.
Ég þakka honum fyrir börnin
mín. Aldrei voru þau fyrir hon-
um og aJdrei man ég eftir að þait
gerðu Höydahl ónæði. Það kora
Framh. á fels. 18 x
.3»