Morgunblaðið - 06.03.1965, Blaðsíða 21

Laugardagur 6. marr 19W
MORCUNBLAÐIÐ
21
IMiklar umræður um BLR
á borgarstjórnarfundi
— þegar deilt var um sölu tveggja togara
MIKLAR umræður urSu á borg-
arstjórnarfundi s.l. fimmtudag,
þegar rætt var um heimild til
BÚR til þess að leita kauptilboða
í tvo af togurum útgerðarinnar,
l>á Þorstein Ingólfsson otg Skúla
Magnússon, en mikill halli hefur
verið á rekstri þessara skipa og
verið byrði á útgerðinni og borg-
arsjóði.
Þá var rætt um það, hvort BÚR
•etti að taka við hlutabréfum í
Jöklum fyrir farmgjaldaafslætti,
eem BÚR á inni hjá Jöklum.
Upphæð sú, sem um er að ræða
er rúmar 162 þús. kr. Borgar-
etjóri taldi rétt að fresta ákvörð-
un um hlutabréfin og voru borg-
arfulltrúar á einu máli um það.
Umræðurnar snérust því að
mestu um sölu togaranna, kaup
nýrra skipa og vandamál togara-
út,gerðar almennt.
Mál þessi komu til borgarstjórn
ar frá útgerðarráði, sem hafði
samþykkt, að ósk framkvæmda-
stjóra BÚR, að heimila útgerð-
inni að leita kauptilboða í þessa
tvo togara. Þessi heimild var sam
þykkt í borgarstjórn með 12 atkv.
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins,
Framsóknarflokksins og Alþýðu-
flokksins gegn 3 atkv. kommún-
ista.
FuIItrúar kommúnista kváðust
ekki vilja samþykkja heimild um
leitun kauptilboða, nema sam-
tímis yrðu gerðar ráðstafanir til
þess að kaupa ný skip í staðinn
togara eða báta. Björgvin Guð-
mundsson, . fulltrúi Alþfl. hélt
svipuðum sjónarmiðum á lofti,
en greiddi heimildinni atkvæði
með þeim fyrirvara, að athugað-
ir yrðu möguleikar á kaupum
nýrra fiskiskipa í stað þeirra, sem
seld yrðu. Guðmundur Vigfús-
son sagðist óttast, að með sölu
þessara tveggja togara væri ver-
ið að stíga fyrsta skrefið til þess
að leggja bæjarútgerðina niður.
Kristján Benediktsson, fulltrúi
Framsóknarflokksins, sagði, að
rekstur bæjarútgerðar væri ekk-
ert trúaratriði í sínum augum,
heldur yðri hagkvæmni reksturs-
ins þar að ráða. Hann vildi ekki,
að bæjarútgerð keppti við út-
gerð einstaklinga um mannafia.
Þó sló hann nokkuð úr og í.
Flutti hann tillögu þess efnis. að
fram færi rannsókn á hag BÚR
©g framtíðaráætlunum, sem síðan
yrði rædd í borgarstjórn. Xillögu
hans var vísað til útgerðarráðs.
í umræðunum benti Geir Hall-
grímsson, borgarstjóri, á tap-
rekstur þessara togara 0|g væri
nauðsynlegt að létta þeirri byrði
af útgerðinni. Væri þetta mál svo
augljóst, að hægt væri að af-
greiða það sérstaklega, án ákvarð
ana um kaup nýrra skipa.
í umræðunum tók Guðmundur
Vigfússon fyrstur til máls og
sagði það veigamikið skref, að
minnka flota BUR um tvo togara,
án þess að gera um leið ráðstaf-
anir til kaupa nýrra togara eða
yél'bóta. Hann sagði rök tals-
manna á sölu tógaranna vera þau,
að með því væri verið að létta
á hallarekstri útgerðarinnar. Þá
væri ekki tekið tillit til þess, að
færri skip þýddu minni afla og
minni atvinnu í landi. Þá ræddi
Guðmundur vandamál togaraút-
gerðarinnar vegna útfærslu land-
Ihelginnar, en þá hefðu íslenzkir
togarar verið sviftir verulegum
hluta veiðisvæða sinna. Þetta
hefði aldrei verið ætlunin með
útfærslu landhelginnar, heldur
hefðu íslendingar verið að heliga
eér einum þessi svæði. Ræðumað-
ur sagði, að leyfa ætti íslenzkum
togurum veiðar innan landhelg-
innar á ákveðnum svæðum og
tímum.
Guðmundur flutti siðan tillögu,
þar sem segir, að borgarstjórn
telji ekki tímabært að selja tog-
arana, nema gerðar séu um leið
ráðstafanir til endurnýjunar flot
ans. Þá þurfi að afla nýrra veiði-
svæða fyrir togarana innan land-
helginnar.
Fulltrúi Alþýðuflokksins,
Björgvin Guðmundsson, talaði
næstur Oig sagði rekstur þæjar-
útgerða ávallt hafa verið stefnu-
mál flokks síns. Hann sagði flokk
sinn hafa beitt sér fyrir stofnun
Geir Hallgrímsson
BÚR 1946 og væri rekstur útgerð
arinnar enn á stefnuskrá flokks
hans.
Björgvin sagði, að sala þessara
tveggja togara gæti virzt vera
fyrsta skrefið til þess að hætta
rekstri BÚR. Hann rakti síðan
hve illa rekstur togaranna Þor-
steins Ingólfssonar og Skúla
Maignússonar hefur gengið og
væri rekstrartap á Þorsteini 19.8
miilj. frá kaupum togarans 1951,
en á Skúla um 8 millj. frá kaup-
um togarans 1948. Með þetta í
huga kvaðst Björgvin ekki leggj
ast gegn samþykkt heimildar um
leitun kauptilboða í togarana. Þá
drap Björgvin á það, að tryggja
þyrfti að fiskvinslustöð BÚR
hefði jafnan nóg hráefni og kvað
tímabært að kanna möguleika á
kaupum tveggja fiskibáta fyrir
BÚR. í trausti þess kvaðst hann
mundu styðja sölu togaranna.
Borgarstjóri, Geir Hallgríms-
son, tók til máls og sagði ástæðu-
laust annað en samþykkja heim-
ildina um leitun kauptilboða í
togarana, án viðauka. Hér væri
um það að ræða að selja gömul
óhagkvæm fiskiskip. Geir benti
m.a. á það, að Skúli Magnússon
eigi að fara í kostnaðarsama
flokkunarviðgerð á þesu ári. Tap
ið á skipunum sýndi, að nauð-
synlegt væri að selja þau og
draga úr rekstrartapi BÚR. Hægt
væri að taka afstöðu til sölu óhag
kvæmra skipa, án þess að ákveða
jafnframt kaup nýrra.
Borgarstjóri ræddi þessu næst
um útgerðina frá Reykjavík, sem
hefði farið ört vaxandi undan-
farin ár, einkum vélbátaútgerð.
Á sama tíma hefðu fisklandanir
togara BÚR í Reykjavík minnkað
ár frá ári vegna sölu aflans óunn
ins erlendis í vaxandi mæli. Árið
1958 hefðu 37 bátar róið frá
Reykjavík, 1960 50 bátar,, 1962
55 bátar og 1964 76 bátar. Afli
þessara báta, sem landað hefði
verið í borginni hefði vaxið úr
12.700 tonnum árið 1958 í rúm
57 þús. tonn sl. ár.
Landanir 8 togara BÚR í borg-
inni hefðu hins vegar verið 18.500
tonn árið 1960, 10.900 tn. 1961,
3200 tn. 1962, 8296 tn. 1963 og að-
eins 1000 tonn sl. ár. Þessar tölur
sýna glöggt þróunina í útgerðar-
málum borgarinnar, sagði borgar
stjóri, sala togaranna tveggja
mundi því ekki skifta miklu máli
um rekstur fiskvinnslu BÚR eða
atvinnu í borginni við verkun
fiskafla. f borginni hefði aukizt
mjög bátaútgerð einstaklinga,
m.a. í eigu skipstjórnarmanna og
skipshafna og væri það heilbrigð
og ánægjuleg þróun. Þetta sýndi
m.a., að óraunsætt væri að tengja
saman sölu togaranna og kaup
BÚR á nýjum fiskiskipum, sem
mundu keppa við útigerð einstak-
linga um mannafla.
Er rétt að BÚR kaupi tvo fiski
báta, spurði Geir borgarstjóri,
hvað felst í slíkri viljayfirlýsingu
borgarstjórnar og hvað mundi
hún hafa í för með sér? Borgar-
stjóri sagði, að borgarfulltrúar
yrðu að gera sér grein fyrir þess
um hlutum, áður en þeir legðu
slík skipakaup til .Meðalfiskibát-
ur kosti nú um 12 milljónir og
sé útborgun um 4 milljónir. Kaup
tveggja báta þýði því 8 milljón
kr. útborgun. BÚR hafi enga
möguleika á því að leggja fram
það fé og yrði það því að koma
frá borginni. Yilja borgarfulltrú-
ar leggja þessa upphæð á borgar-
búa í hækkuðum útsvörum? Þess
ari spurningu sagði bor.garstjóri
fulltrúana verða að svara, en
sjálfur kvaðst hann hiklaust
svara henni neitandi.
Borgarstjóri talaði um vanda-
mál togaraútgerðar og sagði að
heimild til botnvörpuveiða á viss
um svæðum og tímum innan land
helginnar mundi bæta aðstöðu
togaranna, en Reykjavík ætti
mikið undir togaraútgerð. Það
væri þó mat forráðamanna BÚR,
að leyfi til botnvörpuveiða í land
helginni mundi ekki hagga rök-
unum fyrir sölu togaranna
tveggja og ekki væri hæigt að loka
augunum fyrir því, að útgerð
BÚR hefði verið byrði á borgar-
búum undanfarin ár.
Borgarstjóri sagði ,að sl. ár
hefði orðið að hækka útsvörin
um milljónir til þess að BÚR
gæti staðið í skrlum. Sala þessara
tveggja togara muni vafalaust
leiða til skárri afkomu BÚR,
sagði borgarstjóri og mælti
með samþykkt heimildarinnar.
Þá bar hann fram frávísunartil-
lögu við tillögu Guðmundar Vig-
fússonar.
Kristján Benediktsson sagði
m.a. ,að bæjarútigerð væri ekki
trúaratriði í sinum augum og fyr
irtæki, eins og BÚR eigi ekki að
fara í samkeppni við aðra aðila,
þegar fyrir liggur, að mikil sam-
keppni sé um mannafla og fram-
lag bongarsjóðs, því að stórar upp
hæðir hefðu komið óbeint til
baka, En þó mætti ekki hætta
rekstri BÚR því að ekki mætti
einblína á tapið. Kristján sagði,
að BÚR stæði nú að ýmsu leyti á
vegamótum, t.d. vegna þess að
endurnýja þyrfti skipakostinn.
Athuga þyrfti því ýtarlega stöðu
og framtíð BÚR og gerði ræðu-
maður tillögu um að slík rann-
sókn færi fram og yrði síðan
rædd í borgarstjórn. Tillögunni
var samhljóða vísað til útgerðar-
ráðs.
Ekki var Kristján hliðhollur
undanþágum til veiða íslenzkra
botnvörpunga í landhelginni.
Nú tók til máls Guðmundur J.
Guðmundsson og sagði fyrst, að
málflutningur Kristjáns várðandi
togaraveiðar í landhelgi væri
hættulegur. Því næst ræddi hann
þýðingu BÚR fyrir atvinnulífið í
Reykjavík. Sagði hann nokkuð
hæpið að tala um tap á BÚR, án
þess að reikna með greiddum
vinnulaunum og útsvarsigreiðsl-
um af þeim. Ekki sagði Guðmund
ur J. neitt á móti því, að gömul
skip væru seld, aðeins ef ný
væru keypt í staðinn. Um þetta
kvaðst hann vilja fá yfirlýsingu
og tryggingu, áður en hann sam-
þykkti sölu togaranna, enda
kvaðst hann óttast að hér væri
hafin þróun um sölu allra skipa
BÚR og að útgerð borgarinnar
yrði lögð niður.
Guðmundur Vigfússon talaði
enn og tók undir fyrri orð sín
og nafna síns. Ræðumaður gat
þess, að taprekstur væri á fleiri
togurum BÚR.
Geir Hallgrímsson, borgar-
stjóri, upplýsti, að samtals 80
milljónir hefðu verið greiddar úr
borgarsjóði til BÚR þar af 15
millj. sl. ár, Það væriekki eðlileigt
að leggja slíka byrði á borgar-
sjóð og borgarbúa. Nokkuð kæmi
að vísu aftur til skilanna með út-
svörum, en sú röksemi ætti þó
því aðeins við, ef starfsfólk BÚR
væri atvinnulaust ella, en at-
vinnuástandið í borginni væri
sízt með þeim hætti
Borgarstjóri sagði, að það væri
ekki eðlilegt, að atvinnulíf borg-
arinnar og landsmanna yfirleitt
þurfi að lifa á styrkjum og upp-
bótum og sízt af öllu, að borgar-
sjóður greiddi styrk til hluta til-
tekins atvinnureksturs. Grund-
völlur atvinnulífsins eigi að vera
svo traustur, að atvinnuvegirnir
geti staðið á eigin fótum í meðal-
árferði. Til þess að svo megi
verða þurfi fyrirtækin að geta
safnað sjóðum til rekstrarins og
endurnýjunar atvinnutækjanna
og til þess að standa af sér mögru
árin.
Þakkarkveðja
frá Geðverndar
félagi Islands
GEÐVERNDARFÉLAG fslands
hélt skemmtun í Austurbæjar-
bíói sunnudaginn 28. febrúar, og
komu þar margir kunnir lista-
menn fram endurgjaldslaust. Fé-
lagið hefur beðið Mbl. fyrir eftir
farandi þakklætiskveðju til
listamannanna:
Geðverndarfélag fslands flytur
listamönnunum hugheilar þakkir
fyrnr þá unaðslegu skemmtun,
er flutt var í Austurbæjarbíói
sunnudaginn 28. febrúar sl. Það-
an fór hver og einn ríkari af
ánægju heim til sín. Óþarft er
að kynna þetta framúrskarandi
listafólk; svo vel er það þekkt
fyrir sína miklu list, hvert á
sínu sviði, og sú fagra framkoma
og unaðshlýja, sem það sendi frá
sér til áheyrenda, mun seint
gleymast þeim, sem þar voru.
Aki Jakobsson
hæstaréttarlögmaður
Austurstræti 12, 3. hæð.
Símar 15939 og 34290
Málflutningsskrifstofa
Sveinbjörn Dagfinnsson, hrl.
og Einar Viðar, hrl.
Hafnarstræti 11 — Sími 19406
Guðlaugur Einarsson, hrl.
Kristinn Einarsson, hdl.
Freyjugötu 37.
Sími 19740.
Vegna tillögu Kristjáns Bene-
diktssonar, sagði borgarstjóri, að
útgerðarráði og framkvæmda-
stjórum BÚR hefði þegar verið
falið að gera borgarstjórn grein
fyrir afkomumöguleikum BÚR
og gera tillögur um, hvernig
styrkja megi rekstrargrundvöll-
inn. Tillagan um leitun kauptil-
boða í togarana tvo væri við-
leitni í þá átt og svo sjálfsögð
tillaga, að hægt væri að afgreiða
hana sérstaklega, án ráðagerða
um skipakaup.
Geir sagði, að ein ráðstöfun,
sem gæti orðið BÚR til bjargar
væri heimild til botnvörpuveiða
innan landhelgislínunnar eftir á-
kveðnum reglum. Yrði að leggja
áherziu á þetta atriði og hefðu
forráðamenn útgerðarinnar unn-
ið að þessu máli. Borgarstjóri
lagði til, að tillögu Kristjáns
yrði vísað til borgarráðs, en bætti
því við, að hann þættist vita, að
ekki þurfi að hvetja útigerðarráð
eða framkvæmdastjóra BÚR til
þess að halda ötullega áfram að
því að reyna að finna leiðir til úr-
bóta fyrir rekstur BÚR.
Borgarstjóri kvaðst vilja taka
fram að lokum, að engin ástæða
væri fyrir BÚR að festa kaup á
2 fiskibátum, sem Guðmundur
Vigfússon hefði sagt áður á fund
inum, að hver -einstaklingur léki
sér að. Ef þetta væri rétt, væri
sízt ástæða fyrir BÚR að afla
slíkra atvinnutækja til borgarinn
ar, enda hefði útgerð einstak-
linga gefið mjög góða raun oig
hefðu slíkir bátar séð fiskvinnslu
BÚR fyrir nægu hráefni þegar
fisk væri að fá úr sjó. Geir sagð-
ist ekki geta mælt með báta-
kaupum BÚR eða togarakaupum
á meðan hag fyrirtækisins væri
svo komið, sem nú er. Eðlilegast
væri, að þessi starfsemi væri
þannig, að einstaklinigar sjái sér
hag í því að stofnsetja og reka
útgerð, öllum til hags.
Að loknum þessum umræðum
var frávísun borgarstjóra á til-
lögu Guðmundar Vigfússonar
samþykkt við nafnakall með 11
atkvæðum fulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknarflokks-
ins, gegn 3 atkv. kommúnista.
Fulltrúi Alþýðuflokksins sat hjá.
Síðan var heimildin til fram-
kvæmdastjóra BÚR um að leita
eftir kauptilboðum í togarana
samþykkt með 12 atkv. gegn 3
atkv. kommúnista.
— Laganemar
Framh. af bls. 3
Bragason, meðdómendur. —
Báru þeir allir viðhafnar-
miklar skikkjur og voru hin-
ir virðulegustu ásýndum.
En nú er að segja frá nið-
urstöðum málsins.
Þær urðu á þá leið, að
ábyrgðarmennirnir voru
dæmdir til að greiða skulda-
bréfið, auk vaxta og máls-
kostnaðar. Þá var lögmaður
stefndu dæmdur til að greiða
5.000 króna sekt til ríkissjóðs
og komi viku varðhald til
vara vegna hneykslanlegra
ummæla um bæjarfóetann I
Óseyrarkaupstað, en hann
hafði haldið því fram, að hann
hefði verið drukkinn við
vitnaleiðslu og hefði vitnið,
sem var vinnukona á staðnum
sézt skjögra um plássið nótt-
ina eftir vitnaleiðsluna með
embættishúfu bæjarfógetans á
höfði sér.
Að málflutningi loknum
var laganemum boðið til rúss
neska sendiherrans á íslandi,
Nikolai Tubitzyn og hlýddu
þeir á erindi 1. sendiráðsrit-
ara, Shilov, um alþjóðalög og
utanríkisstefnu Sovétríkjanna.
Um kvöldið efndu laganem-
ar til samkvæmis að Hótel
Borg og var þar fjölmennL
Háskólarektor og aðrir pró-
fessorar voru viðstaddir, svo
og rússneski sendiherrann,
sem hélt ræðu og hvatti mjög
til kátínu og kærleika í veizl-
um. Veizlustjóri var Ellert B.
Schram. Þannig leið kvöldið
í góðum fagnaði, og var svo
að sjá sem allir hefðu tileink-
að sér hvatningarorð sendi-
herrans. — a. —