Morgunblaðið - 27.07.1965, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 27.07.1965, Blaðsíða 19
Þriðjudaguf 27. júlí 1965 MORGUNBLAÐID 19 Rómantík í kartöfiurækt Þser glitruðu eins og perlur í tunglskininu VIÐ L.ITUM inn á heimili Svövu Kristjánsdóttur að Samtúni 26, ti'l þess að fá að sjá fyrstu uppskeruna af kart- öflunum hennar. Okkur fannst hún taka óvenju snemma upp úr garðinum sínum, en þdð var ekki að sjá á kartöflunum, þær voru fullþroskaðar. Svava ljómaði af ánægju, þegar hún sýndi okkur kart- öflurnar sínar, og við spurð- um hana fyrst hvort langt væri síðan hún byrjaði að fást við kartöflurækt. — Já, við höfum gert það í mörg ár, segir Svava. Fyrsta árið höfðum við garð upp í Kringlumýri, síðan fengum við garð í túriinu við gömlu Sundlaugarnar. Þar var veru- lega góð uppskera. En núna höfum við garð upp í Skamma dal. Við vorum svo heppin að fá einn bezta staðinn þar í dalnum. Meira að segja er þar lítill lækur, og í honum lítill foss, sem mér þykir einstak- lega vænt um. Ég er búin að skíra hann og kalla Kristalls- foss. Það er mjög fallegt þarna og gaman að horfa yfir dalinn á kvöldin. — Ég man sérstaklega eftir einu kvöldi í Laugardalnum. Það er langt síðan. Þá fórum við eftir kvöldmat til að taká upp kartöflur og vorum þar fram í myrkur. En það var samt ekkert dimmt það kvöldið — heldur bjart af tunglsljósi. Það var svo gam- an að taka upp hvítar kartöfl- ur á svo fögru kvöldi. Þær voru eins og perlur, sem glitr- uðu í dökkri moldinni. Það var svo rómantískt — ein efiirminnilegasta kvöldstund, sem ég hef lifað. Svava brosir, og við getum ekki annað en brosað líka. Hún bókstaflega ljómaði, þeg- ar hún minntist þessa kvölds. Og þegar við sögðum henni að við ætluðum einhvern að fara upp í Skammadal og skoða fosinn hennar, glaðnaði enn meir yfir henni. — Notaðrðu einhverja sér- staka aðferð til þess að fá kartöflurnar svona góðar og fallegar? — Ég hef dekrað mikið við kartöflurnar, sem ég setti nið- ur nú í ár, segir hún. Ég blandaði saman mold og hús- dýraáburði og setti svo allt í mjólkurhýrnur og geymdi þær í kassa á svölunum hjá mér í u.þ.b. þrjár vikur áður en ég setti þær niður. Svo fór- um við upp í Skammadal og gerðum fyrst grunnar raufir í moldina með garðhrífu, og stráðum blönduðum garð- áburði í raufirnar. Síðan röð- uðum við útsæðinu í þessar raufir og rökuðum yfir þetta og þá myndast hryggur yfir kartöflurnar. Með þessu móti nýtist áburðurinn betur vegna þess að rætur kartöfl- unnar ná strax í áburðinn. Ég álít, sagði Svava, að það sé mikilvægt að kartöflurnar nái áburðinum sem allra fyrst. Og þegar við tökum kartöfl- urnar upp, notum við aldrei skóflu. til þess að stinga upp, við bara kippum í grasið og rótum svo í moldinni, þangað til við höfum fundið allar kartöflurnar undir því. — En hvernig geymirðu kartöflurnar? — Árið 1942, þegar við byggðum hérna í Samtúninu, var kolakynding í öllum hús- unum, og við byggðum kola- geymslu við húsið. Þegar olían kom, þurftum við hennar ekki lengur með, en ákváðum að nýta plássið og einangruðum geymsluna með einangrunar- plasti, og bjuggum til kart- öflugeymslu þar, Við fengum loftpressu til að brjóta göt á þakið og settum lofttúður á það og fengum þannig loftrás. Þarna höfum við geymt kart- öflurnar okkar í trékössum, og hefur það reynzt ljómandi vel. Svava gengur með okikur út í garðinn, og þá kemur í ljós að hún hefur áhuga á fleiru en kartöflurækt, því að í garð- inum hefur hún ósköpin öll af alls konar káli. Þar er salat spínat og óteljandi blóma- og trjátegundir. Svo hefur hún líka hug á að opna smurbrauð- stofu í kjallaranum í húsi sínu, en undanfarin 20 ár hef- ur verið þar bakarí og mjólk- urbúð undir eftirliti heilbrigð- isnefndar. Hún sýnir okkur - húsið sitt, sem gefur garðin- um lítið eftir hvað blómadýrð snertir, og lýkur kynnisferð um húsið í eldhúsinu, en þar bíða kartöflurnar á fati, stórar og fallegar. — En þó ég hafi nú áhuga á mörgu öðru en kartöflu- rækt, segir Svava, þá er áhuginn nú einna mestur þar. Það er svo gaman að taka þær upp, að ég tali nú ekki uril í tunglsljósi, það er sva rómantískt ...... „Mauosynleg áminning44 UNDIR þessari fyrirsögn birt- ir stærsta blað Noregs, Aften- posten, eftirfarandi ritstjórnar- grein á laugardaginn var, um ræðu Gylfa Þ. Gíslasonar menntamálaráðherra, við setn- ingu norræna kennaramótsins, sem nú er nýlega afstaðið og var hið fjölmennasta Norðurlanda- mót, sem haldið hefur verið hér á landi. Rétt þykir að birta hér ummæli Aftenposten um ræðu Gylfa, og fer greinin hér á eft- ir, aðeins lítið stytt: „Á maður að dirfast að segja að það hafi veríð þarfleg að- vörun sem íslenzki menntamála- ráðherrann, Gylfi Gíslason, kom fram með er hann drap á „blindu hjátrúna á það, hve miklu fræðsluþjóðfélagið gæti komið til leiðar“. í öllum nor- rænu löndunum hafa menn nú — Tollar Framhald af bls. 8 um útgefendum gert að greiða háa tolla af pappír og bókbands- vörum. Augljóst er, að þessi ekipan tollamála stendur ís- lenzkri útgáfustarfsemi verulega fyrir þrifum, þar sem hún leiðir til hærra verðs en ella þyrfti að vera á bókum og neyðir ís- lenzka útgefendur til ójafnrar og óréttlátrar samkeppni við er- lenda aðila, sem njóta sérstakra fríðinda umfram íslenzka útgef- endur. Þess vegna skorar fund- urinn á ríkisstjórnina að beita sér nú þegar fyrir endurskoðun á tollum á efni til bóka- og blaðaútgáfu, svo að íslenzkir útgefendur hafi ekki lakari að- stöðu í sínu eigin landi en er- Jendir keppinautar þeirra.“ Kjörin var ný stjórn Bóksala- félags íslands og skipa hana nú: Olíver Steirm Jóhannesson form., Gunnar Einarsson varaformaður, Steinar Þórðarson gjaldkeri, Arn björn Kristinsson ritari, Gísli Ólafsson vararitari, Guðmundur Jakobsson og Gunnar Þorleifssin meðstjórnendur. ritað og rætt af hrifningu um gönguna miklu inn í menntun- arþjóðfélagið, og svo er að sjá sem ýmsir hafi komizt á þá skoð un, að ef að sem flestir fái þá fræðslu og menntun sem unnt er að veita, verði afleiðingin að vera: farsæl veröld, byggð ein- tómu farsælu og ágætu fólki. Ef unnt sé að veita uppvaxandi kyn slóð nógu mikla þekkingu, muni flest vandamál láðast til betri vegar af sjálfu sér. Eins og íslenzki menntamála- ráðherrann 'hélt fram, mun vissu lega víða hafa þróazt blind hjá- trú á það, hvað þekkingin geti veitt og hve miklu hún geti kom ið til leiðar. Margir hafa auð- sjáanlega orðið þeim mikla mis- skilningi að bráð, að þekkingin ein geti skapað gott og hamingju samt fólk. Ómelt þekking er þungabyrði, sagði Gylfi Gísla- son. Skólanám getur því aðeins gefið þroska að það skapi grund völl fyrir sjálfsuppeldi síðar á æfinni. Nútímaþjóðfélag verður að efla skólakerfi sitt, en skól- inn er ekki virkt hjól í þjóðfé- lagsvélinni. Markmiðið má ekki vera það, að gera nemandann að maur sem aðeins getur notað hæfileika sína í framleiðslu þess; sem mag inn þarf á að halda. Hérna er aðalhættan í þróun fræðslumála Norðurlanda í dag, sagði íslenzki menntamálaráðherrann. Nú álítur vitanlega hvorki ís- lenzki menntamálaráðherrann né aðrir, að eigi beri að segja neitt fallegt um skólanámið og þekkinguna. Allir eru sammála um að nútíma þjóðfélag í vexti verði að efla skólakerfi sitt. Skólinn verður að mótast eftir þjóðfélaginu, sem hann er að búa borgarana undir að starfa í, aukin þörf er fyrir fleiri og fleiri einstaklinga með fullkomn ari menntun, og aðra mennt’.ui en þá, sem veitt var fyrr á tim- um. Hraðvaxandi vitneskja í raunvísindum er í dag notuð til þess að miðla öðrum af henni, eins fljótt og kostur er, og eigi önnur lönd að fylgjast með," verða þau að taka afleiðicgun- um af þeirri þróun sem er að gerast, og m.a. haga skólamálum sínum eftir henni. Mennirnir verða að vera „kvalifiseraðir1* upp á allt annan máta en áð- ur þótti na iðsynlegt. Og þá er þjarmað að skólun- um. Kröfurnar til þeirra sækja að, á svo að segja öllum sviðum þjóðlífsins, og það er ekki lengi gert, eins og Gylfi Gíslason drep ur á, að vilja reyna að gera skól- ann að virku hjóli í þjóðfélags- vélinni, og nemendurna að maur um, sem aðeins geti beitt starf.s- orku sinni í þarfir munns og maga. Það er sagt að skólarnir okk- ar í dag gegni tvöföldu hlut- verki. Þeir eiga að gefa nemend- unum sem fjölbreyttasta og bezta þekkingu, og þeir eiga um leið að vera þjónn og fóstri hins sanna mánneðlis. í skólanum á æskan að kynnast nýju viðhorf- unum, sem náttúruvísindin hafa opnað útsýn til, en í skólanum á æskan líka að kynnast hinum varanlegu verðmætum, að notað sé orðalag norska lektorasam- bandsins. Það eru þessi verð- andi verðmæti (undirstr. þyð- anda) sem á breylilegum tímum hafa verið og ávalt munu verða ráðandi um dýimætt manniif. Það er full ástaða til bess að undirstrika nú í dag, eins og ís- lenzki menntamálaráðherr.mn gerir, að þekkingin, ein út af fyrir sig, er aidrei neitt mark- mið. Hún é aí vera tæki í sí- framhaldandi fræðslu- og menn- | ingarþróun. Þekkingin verðui að fá að meltast og þro ’kasr, verða lifindi og {era emstaki inginn íæran um að mynda sér sjálfstæða skoðun. SlTólinn á að gefa nauðsvnicgt fcaksvið beztu ! þekkingu, scm fcægt er að gefa, — en har.n vtiður, jafnframt því að hjáipa til ;ð þroska hæfn ina til efniiiegs msts, að þroska hana til að greina á mifci ekta og óekta, ti! að sl<i]ja samht.,gi ■ g útsýni í sia.-finu og qjóðfé- laginu, en o.'nr.ig iika mále num menningarinnar og siðfiæðúm ai. Skólinn á að hjálpa nemend- um til að lifa andlegu lífi sínu eftir beztu getu, segir Gylfi Gíslason. En eigi þetta að takast, verðum við að vara okkur á kerfum, sem mynda einstefnu- skóla .... Skóla, þar sem hjá- trúin á þekkinguna er einráð, er dauður skóli. Það er gott og nauðsynlegt að vera minntur á þetta, hvor heldur manni er gef ið vald til að semja skólareglu- Reif vörpuna á skipsflaki ? Akranesi, 26. júlí. Skipaskagi fékk um .1200 kg af slitnum humri seint í dag og 7 tonn af fiski. Hefði hann þó aflað meira, ef varp an hefði ekki festst í flaki á botninum, að því er skips- menn héldu, og hengilrifnað. ,Báturinn var að veiðum við Eldey. Oddur. Hyllingar á Faxaflöa SKÖMMU fyrir hiðnætti hringdi margt fólk til Mbl. og kvaðst sjá óvenjumiklar hyllingar yfir Faxaflóa um sólarlagið. Sögðu sumir að þetta liti út eins og Vestmannaeyjar hefðu flutzt inn á flóann. — Grikkland Framh. af bls. 1 seint í gærkvöldi, að stjórnin í Grikklandi hefði gripið til víð- tækra gagnráðstafana gegn verk- fallsmönnum og kallað alla í her- inn, sem gegndu þýðingarmikl- um störfum í þágu hins opin- bera, þannig að þeir gætu ekki tekið þátt i verkfallinu, án þess að eiga yfir sér herrétt. Tilkynn- ing þessi kom eins og þruma úr heiðskíru lofti, en Novas for- sætisráðherra hafði fyrr um dag- inn skýrt frá því, að engin slík ráðstöfun yrði gerð. Þá skýrði AP enn fremur frá því, að Konstantín konungur og systir hans, Sophie prinsessa, sem er kona Juan Carlos, tilvon- andi ríkisarfa Spánar, hefðu bæði veikzt skyndilega af maga- veiki (Gastroenteritis) og hefði orðið að sækja líflækni konungs þegar í stað til eyjarinnar Korfu þar sem konungurinn og systir hans dveljast. gerðir, eða maður er að kenna, æða maður bara á börn, sem mann langar til að fái „betri skólamenntun en maður fékk sjálfur**. Þeim, sem teljast til síðastnefnda flokksins, er kannske ekki sízt nauðsynlegt að vera minntur á þetta.“---- (Sk. Sk. þýddi) Síld til Akraness Akranesi, 26. júlí. TÍU þúsund og tuttugu og níu tunnum betur af síld lönduðu 14 bátar hér síðastliðinn sunnudag. Sumir bátanna veiddú síldina á Vestmannaeyjamiðum, aðrir und ir Jökli. Blíðuveður var á mið- unum. Síldin var blönduð, hrygn andi sild og smásíld innan um. Síldin fer öll í bræðslu í Síld- ar- og fiskimjölsverksmiðjunni, nema 277 tunnur af Skarðsvík, sem voru hraðfrystar. Aflahæstur bátanna var Frið- rik Sigurðsson með 1220 tunnur, þá Mars 1100, Gullborg 1038, Höfrungur III 918, Ófeigur II 914, Sigfús Bergmann 910, Húni H 790, ólafur Sigurðsson 760 Hug- inn II 666, Fagriklettur 543, Blíð- fari 465, Skarðsvík 315, Halkion 233 og Höfrungur I 157 tunnur. — Oddur. — S-Vietnam Framhald af bls. 1 helzta vandamál bandarísku stjórnarinnar í því efni mun vera, hvernig það megi framkvæma, án þess að styrjöldin í Viet Nam færist út. Fjöldi bandarískra hermanna í Suður Viet Nam mun nú vera nærri 80.000 manns en herforingjar stjórnarinnar þar hafa lagt til, að þeim verði fjölg að upp í nær 180.000. Útvarpið í Hanoi hefur full- yrt, áð sex bandarískar flugvél- ar hafi verið skotnar niður s.l. laugardag. Ekki var minnzt á það, að nein þeirra hafi verið skotin niður með flugskeyti. Þá hefur fréttastofa Viet Cong hald ið því fram, að hlutar Suður Viet Nam væru á valdi skæru- liða kommúnista og að meira en 10 millj. íbúa þess væri nú undir stjórn þeirra.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.