Morgunblaðið - 20.10.1965, Blaðsíða 14

14
MORCUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 20. október 1965
strandferð
með m.s. Esju
EKKERT land í Evrópu, sem
laugast öldum úthafsins, hefur
eins tilbreytilegan og hressandi
sjó við strendur sínar og ísland.
Kemur þar margt til greina. Svo
sem sjávarföllin, þessi hressandi,
holli andardráttur úthafsins, þá
brim og boðar, straumrastir og
lognsær og síðast en ekki sízt út
hafsafdan, sem þung og hægfara
líður í sífellu að síðum skipsins.
Þegar önnur hnígur rís hin. Og
þannig koll af kolli. Sjávarföllin
gera loftið svalt og angandi af
sjóseltu, jafnt á ströndinni og út
á sjó, sko'.a öllum- óhreinindum
af íramburði til hafs, svo bað-
strendurnar verða hinar ákjósan
legustu og hafnarskilyrðin hin
beztu við fljótsmynnin. öll þessi
gæði vantar oft, þar sem ekki
gætir sjávarfalla í sjónum.
Svo að segja út af hverju an-
nesi á ströndum íslands eru
rastir. Þessi sérkennilegu straum
köst í sjónum. sem myndast af
völdum sjávarfallanna og ná oft
marga kílómetra á haf út. Hvers
dagslega eru þær ósköp gæfar, en
geta orðið ægilegar í stórviðrum.
Tala sjómennirnir þá um fjall-
háa sjóa og- að bezt sé að fara
sem næst landi. Risarnir meðal
rastanna okkar eru, sem kunnugt
er, Reykjanesröst, Látraröst (úti
af Bjargtöngum, vestasta odda
landsins), Hórnröst og Langanes-
röst. Mest er gaman að sjá Reykja
nesröst, þsgar gott er í sjóinn og
bjart veður. Þá líður hún eins og
ljósblá bergvatnsá, spriklandi af
fjöri, út frá nesinu með fljúg-
andi og gargandi fuglager (ritu
og kríu) yfir sér í leit að æti í
sjónum. Margt skipið hefur far-
izt í röstumim og er það önnur
saga.
Þá eru boðarnir, þessir miklu
vágestir siómannanna. Þeir
drynja á skerjunum, sem eru
hálft í kafi í sjónum, svo drunur
þeirra heyrast langar leiðir að.
Sérstaklega eru þeir fjörugir og
láta mikið til sín heyra í kring
um Skrúðinn út af Reyðarfirði.
En Skrúðurinn er ein fegursta
hamraeyja við strendur íslands.
Þá kannast Sunnlendingar ekki
síður við drunur boðánna t.d. á
skerjaklasanum mikla út af Eyr-
arbakka og Stokkseyri.
Strendur íslands eru tignarlegar
eg byggðarlögin fögur
Ekkert land í Evrópu, sem að
sjó liggur, hefur eins sérkenn-
lega lögun eins og Island. Yalda
því hinir nriklu útkjálkar og an-
nes, sem teygja sig út frá vestur-
og norð-austurströndinni. Reykja
nesið, Snæfellsnesið og Vestfjarð
arkjálkinn að vestan og Mel-
rakkasléttan og Langanesið að
norðaustan Þessi furðuverk
náttúrunnar gera landið svo fag-
urt og sérstætt í okkar augum
að það á engan sinn iíka. Og hver
útlendur maður, sem séð hefur
uppdrátt íslands, myndi þekkja
það meðal nundraða, þó ekkert
væri þar nafnið. Djásn íslenzku
strandarinnar eru svo mörg.
Fyrst og fremst hinir miklu fló
ar og allur fjarðafjöidinn. Ekki
mun öllurn þykja allir flóarnir
jafn fallegir. þó 'allir séu þeir
svipmiklir. Fer þar sem oftar, að
hverjum finnst sinn fugl fagur.
Persónulega finnst mér Faxa-
flói, Breðiafjörður, Bakkaflói og
Héraðsflónn fallegastir. Og af
fjörðunum finnst mér svipmestir
ísafjarðardjúp, Eyjafjörður og
Reyðarfjcrður, en hlýlegastir
Seyðisfjörður og Dýrafjörður.
Og svo eru það hin miklu björg
í sjó fram, sem gera strendur ís-
lands svo tignarlegar. Ber þar
auðv/tað mest á risunum miklu.
Látarbjargi,_Hælavíkurbjargi og
sjálfu Hornbjargi (534 m) og frá
Hólmafirði milli Reyðarfjarðar
og Eskifjaðrar. Annars eru björg
in ærið mörg. þó þessi gnæfi
yfir. Af biágrýtislögum þessara
risab.jarga má lesa sköpunarsögu
landsins um milljónir ára, því
hvert blág’-ýtislag er orðið til við
eldgos. Það eitt ú.t af fyrir sig, að
sjá þetta furðuverk náttúrunnar,
er þess virði að fara í kringum
landið sjóíeiðis. En fegursta
prýði fslandsstranda eru þó
byggðarlög þess og býli. Eins og
kunnugt er standa flest kauptún
á Vestfjörðum og Austfjörðum á
eyrum við innanverða firðina og
hafa þá heiti sitt eftir því. Svo
sem Vatnseyri við Patreksfjörð,
Þingeyri við Dýrafjörð og Flat-
eyri við Önundarfjörð, Búðar-
eyr við Reyðarfjörð og Vestdals-
eyri við Seyðisfjörð o. s. frv. í
Tryggvi Blöndal

húsagerð fer saman gamalt og
nýtt i þessum kauptúnum, eins
og annars staðar á landinu. Eru
gömlu húsin timburhús frá alda
mótaárunum, en öll hin nýju úr
steinsteypu, allt mjög vel málað
og víðast blómagarður í kringum
húsin, sem gera þau íalleg og hlý
leg. En mest ber þó á nýjustu
byggingunum, svo sem skólum,
félagsheimilum, glsasilegum
kaupfélagsbúðum, kirkjum og
sjúkrahúsum og svo síðast en
ekki sízt hinum miklu mannvirkj
um í hafnargerð og bryggjum,
síldarsöltunarstöðvum og síldar-
verksmiðjur. Á þetta fyrst og
fremst við Akureyri, Ísafjarðar-
kaupstað, Siglufjörð, Seyðisfjörð,
Norðfjörð og Reyðarfjörð. Sama
gegnir urn bændabýlin með
ströndum fram og inn til dala.
Þau evu öll svo reisulega byggð
og vel máluð að unun er á að
líta frá skipsfjöl. Einkum er
Eyjafjarðarbyggðin fögur og
blómleg. Ber allt þar vott um
mikla ræktun og vaxandi naut-
griparækt. Hins vegar er í Þing-
eyjarsýslunum og Múlasýslunum
að sjá veglegustu fjárhúsin, því
þar er ssuðfjárræktin mest. Allt
ber þetta vott um nýtt landnám
i verklegri menningu og efna-
hagslegri velmegun þjóðar okkar,
sem er hin mesta gleði hvers fs-
lendings að sjá. Þá hafa mörg
gömlu höfðingjasetrin á strönd-
um landsins undurfögur hánor-
ræn nöfn og þá sérstaklega prests
setrin. Má þar nefna: Sauðanes
á Langanesi, Skeggjastáði á
Langanesstróndum (inn af Bakka
firði) Hof í Vopnafirði, Dverga-
stein við Seyðisfjörð, Skorrastað
Esjan kemur til Akureyrar.
við Norðfjörð og Kolfreyjustað
vð Fáskrúðsfjörð. Og að vetsan
l.d. Saulauksdrlur við Patreks-
fjörð, Hrafnseyri við Arnarfjörð
(fæðingarstaður Jóns Sigurðsson
ar), Holt í Önundarfrði (fæðing-
arstaður Brynjólfs bskups Sveins
sonar) og loks sögufrægu prest-
setrin við ísafjarðardjúp innan-
vert, Vatnsfjarðarstaður og Ög-
ur, sem koma svo mikið við
sögu íslands á Sturlungaöld og á
siðaskiptatímunum.
Hvert heimil’ í byggðarlögum
lands okkar á sínar framtíðar-
vonir og drauma, sem um leið
eru framtíðarvonir og þroska-
draumar þjóðar-okkar. Vonandi
verða þau ávallt heimkynni krist
innar norrænnar menningar og
sýna í verki sínu og þroska, að
þau byggja á bjargi en ekki á
sandi eins og þar stendur.
Ms. Esja er indælt skip
Esja hefur nú erm einu sinni
borið okkur í kringum landið og
við höfum á þessari ferð séð
svipmyndir af sjónum okkar,
ströndinni og byggðarlögum. Að
eins eru þær myndir ekki eins
skýrar og ég hefði viljað vera
láta. Um Esju sjálfa er það að
segja, að hú.n er indælt skip. Og
hún er líka fallegt skip, þó kom-
in sé til ára sinna. Gerir það
einkum hið fallega klassiska
skipsform hennar svo og bygging
skipsip-5 öll. Hún er líka prýði-
lega vel viðhaldið skip, fínt mál-
að að utan sem innan. Salar-
kynni öll, borðsalur og reyksalur,
eru hin vistlegustu og allir gang-
ar á íarrúmum teppalagðir, svo
að allt verður hlýlegt og vist-
legt, þegar um borð er komið.
Og þc klefarnii séu þröngir eru
þeir hlýir og bjartir með drif-
hvítum koddum og fínum ullar-
teppum í hverju rúmi, sem á svo
vel við á sjó. Þegar svo þar við
bætist, að fæðið á I. farrými á
Esju er eins gott og á beztu og
fínustu hótelum Kaupmanna-
hafnar og^þjónusta öll hin bezta,
þá er það engin furða, að menn
hafa gaman og gleði af að sigla
með henni í kring um landið og
það oítar en einu sinni. Þessa
ágætu aðb'úð um borð ber fyrst
og fremst að þakka Skipaútgerð
ríkisins og hinum ágæta forstjóra
hennar, Guðjóni Teitssyni, sem
stjórnar þessari samhjálp þjóð-
arinnsr við hin dreifðu byggðar-
lög landsins af eins mikilli hag-
sýni og hægt er. Og þessu næst
ber að þakka hinum ágæta og
vinsæla skipstjóra Esju, Tryggva
Blöndal og hinum góðu stýri-
mönnum hans og hásetum, sera
og yfirvélstjóranum, prúðmenn-(
inu Guðmundi Erlendssyni og
mönnum hans í vélarrúminu, sem
vaka svo að segja allan sólar-
hringinn yfir velferð og öryggi
skipshafnar og farþega. Og síðast
én ekki sízt, ber að þakka hin-
um ágæta bryta Esju, Böðvari
Steinþórssyni og hinu snjalla
þjónustuliði hans, jafnt konum
sem körlum, fyrir fæði og þjón-
ustu svo góða, að það veitir
manni þessa sérkennilegu veizlu
gleði við hverja máitíð, sem að-
eins er hægt að finna á góðu far-
þegaskipi á sjó. Betri landkynn-
ingu en höngferð með Esju er
ekki hægt að fá.
Sigurður Guðjónsson.
Flökunarvélarnar þrjár. Við beztu skilyrði afkasta þær um 60 tunnum síldar á klukku-
stund.
— Ný glæsileg
Framh. af bls. 10.
samningurinn, sem Bjelland
& Co. hafa gert við Norður-
stjörnuna nemur allri fram-
leiðslu verksmiðjanna næstu
fimm ár eða ef til vill lengur,
að því er Bjelland sagði.
Söluumboð fyrir NorðUr-
stjörnuna hefur heildsölufyr-
irtækið O. Johnson & Kaaber.
Hver dós kostar tæpar 15
krónur út úr verzlun.
Þess ber að geta að lokum,
að á hverri dós stendur,, að
um islenzka framleiðslú sé að
ræða. - Ein fjögurra véla, er lokar dósunum.
Helmssýning-
unni lokið
New York, (AP).
HEIMSSÝNINGUNNI í New
York er lokið, og er vinna þegar
hafin við að rífa niður flestar
sýningarhallirnar. Síðasti sýn-
ingardagurinn var á sunnudag,
og komu þá fleiri sýningargestir
en nokkurn dag annan frá þvi
sýningin var opnuð fyrir tveim-
ur árum, eða alls 446.953. Nokk-
uð bar á þjófnaði og skemmdum
á mannvirkjum síðasta daginn.
Stjórnendur sýningarinnar
segja að alls hafi sótt hana rúm-
lega 51.6 milljón gesta, en fyrir
tveimur árum var því spá'ð að
gestafjöldi yrði um 70 milljónir.
Ekki er enn vitað nákvæmlega
um fjáhhagsafkomu sýningarinn-
ar, en reiknað er með verulegu
tapi. Fyrra árið varð 17,5 milljón
dollara tap á rekstrinum. Er þó
talið áð þeir, sem lögðu fram
fé til sýningarínnar, megi vænta
þess að fá um helming upphæð-
arinnar endurgreiddan.
Margir þeirra, sem deildir áttu
á sýningunni, urðu gjaldþrota,
og nokkrum deildanna varð að
loka.