Morgunblaðið - 18.12.1965, Blaðsíða 5

X,augardagur 18. des. 1965
MOR.GU N B LADIÐ
8
framtíðarinnar nenna að lesa
stafkrók af öllu því, sem saman
er sett á ökkar öld, þá munu
viðtöl Matthíasar ábyrgilega
verða framarlega í röðinni.
Guðmundur Daníelsson skrifar
um Jóhann Briem og nefnir þátt
sinn Andblæ þjóðlegrar og al-
þjóðlegrar menningar. Nafnið
segir til um innihaldið. Þarna
ræðast við tveir Sunnlendingar,
sem horfa stundum út yfir haf-
ið, ef ekki í raunveruleikanum,
þá í andanum.
Jón Óskar skrifar um Kristján
Davíðsson. Þeir eru gamlir sam-
starfsmenn. Kristján hefur mynd
skreytt ljóðabók fyrir Jón Óskar.
Og Jón Óskar hefur í staðinn
skirt myndir fyrir málarann.
Jón Óskar fræðir okkur meðal
ennars á því, að Kristján sé
„mjög heimspekilega sinnaður."
Steinunn Briem ræðir við hjón
in, Karen Agnete og Svein Þór-
erinsson. Sveinn er Keldhverf-
ingur, Karen Agnete er dönsk.
Viðtal Steinunnar er ekki nógu
gott, ekki nógu vel unnið, ekki
nógu hnitmiðað. Gamanyrði
Sveins í upphafi viðtalsins fara
forgörðum. Það er losarabragur
6 þættinum öllum, yfirleitt.
Oddur Björnsson ritar langan
þátt um Sverri Haraldsson og
byrjar á dularfullum inngangi,
sem spáir ekki góðu. En það ræt-
ist úr Oddi. Þátturinn er krass-
endi þegar fram í sækir. Þarna
komumst við í kynni við ósvik-
inn bóhem, sem við héldum
kannski að fyrirfyndist ekki
nema í þýddum æsifréttum. Það
er viðurhlutaminnst fyrir vel
upp alda unglinga að hlaupa yf-
ir þennan þátt í bili og lesa hann
ekki, fyrr en þeir eru komnir á
fertugsaldur og búnir að hlaupa
af sér öll horn.
Hjörleifur Sigurðsson skrifar
um Sigurjón Ólafsson. Þáttur
hans er ekki viðtal eins og flestir
þættir bókarinnar, heldur hug-'
leiðing. Hjörleifur er lærður
maður á myndlist. Þáttur hans
er listfræði.
Indriði 'G. Þorsteinsson skrifar
um Jóhannes Geir. Indriði er
maður forms og lita í verkum
sínum. Þess vegna finnst manni
hann kjörinn, öðrum mönnum
fremur, til að skrifa um málara-
list. Þáttur hans er góður.
Thor Vilhjálmsson skrifar
Vinnustofurabb við Þorvald
Skúlason. Thor er orðinn heima-
gangur á vinnustofum málara.
Það var heppilegt, að hann skyldi
skrifa um Þorvald, því þeir voru
báðir menn nýja tímans ( og
eru kannski enn). Þorvaldur
gerðist brautryðjandi í íslenzkri
nútímalist ásamt Svavari Guðna
syni.. Þá staðreynd munu nú
flestir landar þeirra gera sér
ljósa. Hitt er áreiðanlega færri
mönnum kunnugt, hvað þessir
menn hafa lagt á sig til að ná
þeim árangri, sem þeir hafa náð;
þannig að verk þeirra eru nú
metin hlutgeng í heimslistinni.
Atvikin gerðu Þorvald Skúlason
að ævintýramanni. Slíkir menn
lifa margar ævir, eins og gerst
má lesa um í þætti Thors Vil-
hjálmssonar.
Þá ritar Sigurður Benedikts-
son um Jóhannes S. Kjarval. Um
þann meistara hefur svo mikið
verið skrifað xmdanfarið, að það
er eins og bera í bakkafullan
lækinn að auka á þau skrif. Allt
um það mætti Kjarval engan
veginn vanta í þessa bók. Hann
er einn þeirra manna, sem verða
munaðir. Slíkur maður, sem vex
upp í fornöldinni og gengur síð-
an alskapaður inn í nútímann,
birtist hér aldrei framar á sjóna-
sviðinu; af því fornöldin er lið-
in undir lok á íslandi. Við eig-
um kannski eftir að eignast
hundruð listamanna, sem mála
eins vel og Kjarval. Og þó mun
enginn þeirra líkjast honum. —
Sigurður Benediktsson er einn
fárra manna, sem kunna að meta
list Kjarvals — ekki aðeins til
gildis, heldur einnig til fjár.
Halldór Laxness skipar heið-
urssætið í Steinum og sterkum
litum og skrifar um Svavar
Guðnason. Þátturinn nefnist
Andsvar við sýnilegum veru-
leika. Sú var tíðin, að Ilálldór
Laxness reyndi að vísa löndum
sínum til vegar í skilningi á ný-
stárlegri myndlist. En þeir töldu
sér þá ekki henta að hlíta leið-
sögn hans.
„Flestir menn,“ segir hann,
„voru tilbúnir af göfuglyndi sínu
að fyrirgefa listamanni jafnvel þó
honum mistækist greypilega í því
að líkja eftir ytra útliti hlutar,
þeir virtu við hann tilraxm hans
svo fremi þeir gætu þekkt hlut-
inn, eða þó ekki væri nema ein-
hvern part af honum, í mynd-
inni. Menn sögðu hrifnir: hann
nær þessu alveg skínandi vel;
ellegar menn sögðu í umburðar-
lyndum fyrirgefandi tóni: Það
er mesta furða hvað hann nær
því. En þá fór nú mörgum að
verða ekki um sel þegar upp
skaut myndlist sem vitandi vits
hafnaði allri hlutrænni eftirlík-
ingu.“
Það var nú þá. Tímarnir breyt-
ast.
— ★ —
Hvað sk?.l svo segja um Steina
og sterka liti sem heild? Flestir
munu verða sammála um, að
þetta er skemmtileg bók, eink-
um viðtölin, þar sem listamenn-
irnir sjálfir fá að njóta sín. Því
listamenn eru einnig sögumenn
og margir hverjir orðheppnir.
„Orðfærið —“ segir Björn Th.
í formálanum, „það er ekki úr
nýyrðanefnd háskólans, heldur
heimasmíðaðar úr alls*konar dóti,
aflögðu sveitamáli og útlenzkum
glósum, allrahelzt rangsnúnum,
og eigin músíkalskri snilli." —
Það reynist vera orð að sönnu
í Steinum og sterkum litum.
Ljósmyndirnar í bókinni eru
flestar ágætar, pappír góður, brot
nýtízkulegt, og hlífðarkápa sam-
svarar efni. Prentun hefur tekizt
Þórir Bergsson (Þorsteinn
Jónsson): BITSAFN I—III.
388+373+359 bls. Guðmund-
ur Gíslason Hagalín sá um
útgáfuna. Útg.: ísafoldar-
prentsmiðja h.f. — Reykjavik
1965. —
f SAFOLD ARPRENTSMIÐ J A
hefur nú sent frá sér ritsafn Þór-
ir Bergssonar í þrem stórum bind
um. Guðmundur G. Hagalín hef-
ur annazt útgáfuna og fylgir
henni úr hlaði með ritgerð um
höfundinn og vei’k hans.
Ritsafn þetta er, eins og rit-
söfn allra góðra höfunda, kær-
komið þeim, sem mætur hafa á
vel að því undanskildu, að línu-
ruglingur hefur orðið á tveim
stöðum. Línu þá, sem vera ætti
efst á bls. 118, er t.d. að finna
efst á bls. 122. Því dýrmætari
sem bók er, því ergilegri verða
slík mistök.
Stafsetning og kommusetóng
Steina og sterkra lita er náuúr-
lega í engu samræmi innbyrðis.
Það ósamræmi kemur ekki að
sök, nema hvað erlent heiti á
tiltekinni listastefnu er stafsett á
svo marga vegu, að maður veit
varla, hvort átt er við sömu
stefnuna í öllum tilvikunum.
En þess kyns ágallar skyggja
ekki á heildina. Steinar og sterk-
ir litir eiga erindi um allar jarð-
ir, þar sem íslenzkt mál skilst
að einhverju marki.
Erlendur Jónsson.
fögrum bókmenntum. Og ritsafn
Þóris Bergssonar er jafnfjöl-
breytt sem það er drjúgt til lestr-
ar. Þar eru smásögur skáldsins,
hátt á níunda tug talsins, tvær
skáldsögur og allmörg kvæði.
Höfundurinn Þórir Bergsson
hefur látið lítið yfir sér. Það er
erfitt að skilgreina verk hans
„bókmenntalega". Hann hefur
ekki fylgt neinni tiltekinni stefnu
né heldur látið berast með þeim
tízkuvindum, sem blásið hafa úr
ýmsum áttum um hans daga.
Hann sker sig ekki úr vegna af-
brigðilegs, persónulegs stíls.
Hvorki virðist hann hafa orðið
Framhald á bls. 6.
Meðalvegir
cJlátib jólaljöllu olihar uíóa Jur ue^inn tií La^L
uœmra
• f
/°
lainnh
aapa
Heimilistæki frá heimsþekktum verksmiðjum
34 ára fagþekking
tryggir yður úrvals
vörur
BEURER
DAIVMAX
HAKA fullmatik
HUSQVARNA
straujárn, hitapúðar, 2 tegundir.
kæliskápar, frystikistur, frystiskápar. — Hagkvæmt verð.
viðurkenndar danskar þvottavélar.
vöfflujárn, straujárn.
Philips
Progress
Rowenta
hrærivélar, straujárn, háfjallasólir, kaffikvarnir, brýni,
giktarlampar, brauðristar.
ryksugur, 3 tegundir, bónvélar.
straujárn, brauðristar.
Stulz hrærivélar m/aukatækjum, sjálfvirkar brauðristar.
Sunbeam mixmastci* hrærivélar, straujárn, steikarapönnur m/hitastilli.
*
JOLAGJAFIR: Relax rafmagnsnuddtæki með nuddpúðum, Philips raf-
magnsrakvélar, baðvogir, hárþurrkur, 2ja tóna dyrabjöllur,
ódýr vasaljós fyrir drengi, gjafakassar með búsáhöldum
fyrir litlar stúlkur.
_
JOLASRRAIJT: MECCANO-PLASTICANT uppeldisleikföng.
Jólatrésseríur frá kr. 223,00, varaperur í 12 og 16 ljósa,
borðskraut, englaspil kr. 90,00. Útiljósaseríur með 12
mislitum ljósum, kr. 286,00. Mislitar perur (ekta
venjulegar perur, allar stærðir.
Vmsamlegast lítið
inn opið til kl. 10
í kvöld