Morgunblaðið - 15.03.1966, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 15. marz 1966
MORGU NBLAÐID
3
Froskmanni dæmd björgunarlaun
Niðurstaða Hæstaréttar í athyglisverðu máli
KVEÐINN hefur verið upp í
Hæstarétti dómur í máli, sem
vakið hefur allmikla athygli, en
í máli þessu var deilt um bjórg-
unarlaun til handa Hafsteini
Jóhannssyni, sem í froskmanns-
búningi bjargaði m.b. Áma hor-
kelssyni, þar sem skipið var í
nauðum statt, er það var að síld-
veiðum með hringnót út £rá
Keflavík þ. 19. des. 1963.
Málavextir eru sem hér greinir:
Umræddan dag vair m.b. Árni
Þorkelsson að síldveiðum og
fékk gott kast, á að gizka 1500
—a000 tunnur. Er teknir höfðu
verið nokkrir háfar úr nótinni,
sprakk slanga við svonefndan
„bómusvingara", sem eru vökva
knúnar hliðarvindur. Varð af
nokkur töf við lagfæringu á fþess
ari bilun. Festu skipverjar síðan
bómuna út í stjórnborða og tóku
Djakarta eins-
konar suðupottur
Stutt fréttabréf frá Bjarna
M. Jóhannessyni flugstjóra,
skrifað í Djakarta.
Djakarta 2. marz
HINGAÐ kom ég í dag, en
staldra aðeins við til fyrra-
m'áls, fer iþá aftur til Singa-
pore.
Hér ríkir einskonar skálm-
öld. Allt logar í óeirðum, og
hver höndin upp á móti ann-
arri. Mest hefur kveðið að
skólafólki á þessum átökum.
Ég var hér fyrir viku og
hópuðust þá nokkur þúsund
ungmenni fyrir utan höll Sú-
karnós forseta í mótmaela-
skyni við hina nýju ríkis-
stjórn, sem forsetinn var ný-
búinn að skipa. Þegar nem-
endurnir brutust inn í hallar-
gerðinn, skutu varðmenn hall
arinnar af vélbyssum á hóp-
inn og drápu 9 manns. Þessi
atburður varð til þess að ofsa
fengnar óeirðir upphófust um
alla borgina. Um nóttina lok-
uðu nemendur öllum aðal-
vegum til borgarinnar með
því að skera á hjólbarða bíi,
og leggja þeim þvert yfir
veginn.
Um M. 8 morguninn eftir
var samankominn 10 þúsund
manna hópur fyrir utan hótel
ið, sem ég bjó á, og hrópuðu
þeir ókvæðisorð um ríkis-
stjórnina. Fjöldi hermanna
kom í skyndi inn í borgina
og umkringdi hótelið og göt-
urnar á kring, en þarna eru
mörg sendiráð erlendra rákja,
og var þetta gert í öryggis-
skyni.
Þennan dag gat ég ekki
farið frá Djakarta á tilsettum
tíma, en varð að bíða þess í
marga klukkutíma að ólát-
unum linnti.
Má segja að Djakarta sé
einskonar „suðupottur“, þegar
ég hripa þessar fáu línur.
Ólgan og hatrið er geigvæn-
legt. Hvort stjórn Súkarnós
verður langlíf er engu hægt
að spá um, en miklar blikur
eru á lofti, og nú virðist það
vera unga fólkið, sem mest
lætur að sér kveða í þessum
miblu átökum hér austur frá.
Súkarnó er áreiðanlega ekki
fastur í sessi um þessar
mundir.
Varðberg efnir til
EFTA-ráðstefnu
ÞEGAR starfsáætlun Varðbergs
fyrir veturinn 1965—1906 var
Skemmdarverk í
húsi á Akureyri
ÁKUREYRI, 14. marz — Óþekkt
ir menn réðust inn í ólæsta
fibúð á neðri hæð tvílyfts húss í
Glerárhverfi um kl. 11 á laug-
ardagskvöldið, brutu þar hús-
gögn og unnu fleiri spjölL Eng-
inn var heima í íbúðinni um
þetta leyti, en kona sem var að
gæta barna á efri hæðinni
heyrði grunsamlegan hávaða og
hringdi þegar í lögregluna.
Rétt um það bil sem konan
lagði heyrnartólið á, varð hún
þess vör, að bifreið var ekið frá
húsinu. Þegar að var komið,
lágu þrír brotnir stólar í íbúð-
inni, borðstofuborði hafði verið
vellt um koli og fleira úr lagi
fært og nokkuð af leirtaui lá
brotið og bramlað á víð og
dreif í eldhúsinu. Ekki hefur
tekizt að upplýsa málið enn, en
lögreglan vinnur að rannsókn
þess. — Sv. P.
samin s.l. haust, var m.a. ákveðið
að efna til ráðstefnu um EFTA-
fríverzlunarsvæði Evrópu. í fram
haldi af því hefur nú verið af-
ráðið, að umrædd ráðstefna verði
haldin fimmtudaginn 17. marz
1966 í Sigtúni við Austurvöll og
hefjist kl. 16 síðdegis.
Munu fyrst flytja erindi þeir
Þórhallur Ásgeirsson, ráðuneytis
stjóri, sem ræðir um „Ísland og
EFTA“, og Éjörgvin Guðmunds-
son, deildarstjóri, er fjallar um
„Þróun EFTA og framtíðarhorf
ur“. Þá munu þeir Guðmundur
H. Garðarsson, viðskiptafræðing
ur, Gunnar Friðriksson, form.
Félags ísl. iðnrekenda og Hilmar
Fenger, form. félags ísl. stór-
kaupmanna, gera stutta grein
fyrir hagsmunum sjávarútvegs,
iðnaðar og verzlunar í sambandi
við hugsanlega aðild. Loks verða
fyrirspurnir og umræðixr.
Dr. Gylfi Þ. Gíslasön, viðskipta
málaráðherra, hefur orðið við til
mælum félagsins um að flytja
ávarp í upphafi ráðstefnunnar.
— Stjórnandi ráðstefnunnar verð
ur Jón Abraham ólafsson, for-
maður Varðbergs.
að háfa inn á stjórnborðssíðu.
Er háfaðar höfðu verið inn ca.
400—450 tunnur, tók síldin að
leggjast í nótina. Gaf skipstjór-
inn, Sæmundur Pálsson, þá skip
un um að skera nótina frá, þ.e.
skera sundur síðuböndin. Skáru
skipverjar böndin af síðunni, en
báturinn hallaðist þá orðið mjög.
Skipstjóri reyndi sjálfur að skera
böndin af. bómunni og var hon-
um þar til aðstoðar einn af skip
verjum, sem lagðist út á bóm-
una, en þar eða báturinn hall-
aðist mjög mikið, fór svo, að
skipverji þessi lenti í sjóinn, en
sigldi hann til hafnar.
Hafsteinn Jóhannsson hélt því
fram í málinu, að augljóst væri,
að skip stefnda hefði verið í
hættu statt og að stefnandi hefði
með aðgerðum sínum innt af
hendi björgun í skilningi ®igl-
ingalaga. Var af hálfu stefnanda
í því sambandi sérstaklega tek-
ið fram, að skip stefnda hefði
verið stjórrtlaust rekald, er stefn
andi hóf björgunaraðgerðir og
verið að því komið að sökkva,
iþar sem nótin hafi stöðugt
þyngst og sjór flætt inn í vélar-
lúm og lúkar, en lest þegair orð-
UÆTTIR IJIVI DOMSMAL
náðist samt fljótlega atfur. Er
hér var komið hallaðist báturinn
svö, að sjór tók að renna 1 lest-
ina og þar kom að skipverjar
urðu að yfirgefa bátinn, en hann
hallaðist þá 60—70° gráður. —
Nokkrir bátar komu á vettvang
og m.a. stefnandi, Hafsteinn Jó-
hannsson á báti sínum, Elding-
unni, en hann hafði verið stadd-
uir á þessum slóðum síldarbátum
til aðstoðar. Með stefnanda á
báti hans var 17 ára piltur.
Er stefnandi hafði spurt, hvort
hann ætti að skera nótina frá
'bátnum og fengið jákvætt svar,
klæddist hann froskmannsbún-
ingi sínum og synti að m.b. Arna
Þorkelssyni. Hóf hann síðan að
skera nótina frá bátnum og not-
aði til þess stóra sveðju. Er hon-
um hafði tekizt það, réttist bát-
urinn fljótlega við og eftir það
Fiat bifreið stolið
um helgina
BIFREIÐINNI R—14397 var stol
ið um helgina, þar sem hún var
á bílastæðinu við Bílasöluna að
Borgartúni 1.
Hefur bifreiðinni líklega verið
stolið aðfaranótt sunnudags.
Eigandinn uppgötvaði ekki fyrr
en í gærmorgun, að bifreið hans
var horfin.
Hún er af gerðinni Fiat 1300
grá að lit, af árgerð 1962. Bif-
reiðin var læst.
Þeir, sem kynnu að geta gef-
ið upplýsingar um bifreiðina eða
þjófnaðinn, eru vinsamlegast
beðnir að snúa sér til rannsókn-
arlögrelunnar.
Nýjar hjúkrunar-
konur
EFTIRTALDIR nemendur voru
brautskráðir frá Hjúkrunar-
skóla íslands föstudaginn 11.
marz: Auður Sigurðardóttir frá
Reykjavík, Björg Jónsdóttir frá
Reykjavík, Edda Árnadóttir frá
Reykjavík, Elín Hjartar frá
Reykjavík, _Guðrún Elísabet
Lára Þorsteinsdóttir frá Vestm.
eyjum, Helga Þórunn Ásgeirs-
dóttir frá Siglufirði, Herdís Ás-
geirsdóttir frá Reykjavík, Herdís
Erla Magnúsdóttir frá Hafnar-
firði, Hómfríður Guðný Hall-
dórsdóttir frá Heiðarbæ, Fóa,
Iða Brá Skúladóttir frá Dönu-
stöðu, Dalasýslu, Jakobína Þórey
Ey j af j ar ðarsýslu, Jóna Einars-
dóttir frá Reykjavík, Jóna Garð-
arsdóttir frá Reykjavík, Rut Re-
bekka Sigurjónsdóttir frá Reykja
vík, Sveinrós Sveinbjarnardóttir
frá Sólbarði, Álftanesi, Unnur
Ragnars Jóhannsdóttir frá
Reykjavík, Valgerður Lárus-
dóttir frá Reykjavík, Valgerður
Valgarðsdóttir frá Akureyri.
in full af sjó og síld. Hefur stefn
andi lagt fram vottorð skipstjóra
á bátum, er nærstaddir voru,
staðhæfingum sínum til etuðn-
ings.
Stefnandi krafðist björgunar-
launa að upþhæð kr. 3.600.000,00
og varðandi þá upphæð benti
hann m.a, sérstaklega á, að eng
inn annair en hann hefði haft
nokkra möguleika á að bjarga
skipinu, eins og óstatt var orðið
fyrir þvi; að hann hafði lagt sig
í stórkostlegan lífsháska við
björgunarstarfið; að aðstæður
hefðu verið erfiðar og myrkur
á, er björgunarstarfið var af
hendi leyst; að mörg íslenzk skip
hefði komizt í mikinn háska og
sokkið af sömu ástæðu og skip
stefnda.
Eigendur m.fo. Árna Þorkels-
sonar kröfðust sýknu gegn
greiðslu á kr. 250.000,00. Reistu
þeir kröfur sínar fyrst og fremst
á því, að meta bæri hjálp stefn-
anda sem aðstoð, en eigi sem
björgun. Skipið hefði ekki verið
í hættu statt, enda hefði vantað
mikið á, að skipið ylti eða sykki.
Skipverjar hefðu sjálfir getað
skorið nótina frá, er þeir hefðu
áttað sig betur á ástandinu, enda
hefðu þeir verið að hugleiða hvað
gera skyldi, en stefnanda bar að.
Þá hélt stefndi því fram, að
stefnandi hefði á þessum tíma
haft sérstaka gjaldskrá og því
gæti hann eigi tekið hærri þókn-
un en gjaldskráin segði til um.
Niðurstaða málsins varð sú í
héraðsdómi, að talið var, að um
björgun hefði verið að ræða 1
skilningi siglingalaga. Þá var
ekki talið, að réttmæt ástæða
hefði verið til að ætla; að stefn-
andi myndi krefjast lægri endur-
gjalds fyrir aðgerðir sinar en
leiði af fyrirmælum siglingalaga
um laun fyrir björgun. Björgun-
arlaun í héraðsdómi þóttu hæfi-
lega ákveðin kr. 800.000,00, auk
vaxta og kostnaðar.
Niðurstaða Hæstaréttar var sú,
að hæfileg laun fyrir þá, sem 1
málinu greindi, væri kr. 500.000,-
auk vaxta og kr. 70.000,00 í máls
kostnað fyrir tbáðum réttum. Þá
var viðurkenndur sjóveðréttur í
v.b. Árna Þorkelssyni tií trygg-
ingar fjárhæðum þessum.
Akranes
Umræður um stór-
iðjumál og iðnþróun
SJÁLFSTÆÐISFÉLAG Akra-
ness efnir til almenns fundar í
félagsheimili Karlakórsins er
haldinn verður fimmtudaginn
17. marz kl. 8:30 síðdegis.
Fundarefni er Stóriðjumál og
iðnaðarþróunin næstu árin. Jó-
hann Hafstein, iðnaðarmálaráð-
herra talar. öllum er heimill að-
gangur.
S1 \KS1U\\I1
Sjóvarútvegurinn og
„rætur trjágróðursins"
Það þótti nokkrum tíðindum
sæta, þegar annar borgarfulltrúl
Framsóknarmanna flutti tillögu
um útgerðarmál á fundi borg-.
arstjórnar Reykjavíkur nú fyri*
nokkru, og flutti langa framsögw
ræðu fyrir þeirri tillögu. Fram-<
sóknarmenn hafa hingað til
verið litlir áhugamenn um úti
gerðarmál, og ekki borið hag
útgerðarinnar sérstaklega fyrir
brjósti, enda varð reyndin sú, að;
ræða borgarfulltrúans lýstl
mikilli vanþekkingu á þessum
höfuðatvinnuvegi landsmanna,
og kom kannski engum á óvart,
Birgir ísleifur Gunnarsson, borg
arfulltrúi Sjálfstæðisflokksins
hrakti gjörsamlega allar staðhæfi
ingar borgarfulltrúa Framsókn-
arflokksins um útgerðarmál
Reykjavíkur, og stóð þá ekkl
steinn yfir steini í málflutningl
Framsóknarmannsins. Borgar-
fulltrúi Framsóknarflokksin*
hafði m. a. þetta að segja un»
útgerðarmál Reykjavíkur:
„Þeim mun fábreyttari sem at-
vinnuvegirnir eru, þeim mun
meira veltur á hverri einstakri
atvinnugrein fyrir sig. Það e*
sumt áþekkt með atvinnuveg-
unum og rótum trjágróðursins,
Ef við sjáum gróskumikið tró
með stóra og fallega laufkrónu,
vitum við að rætur þess hljóta.
að standa í frjósömum jarðvegi,
RÆTURNAR HAFA ÞVÍ HLUT-
VERKI AÐ GEGNA AÐ HALDA
TRÉNU FÖSTU, og afla nær-
ingar úr jarðveginum. Geti ræt-
urnar ekki fullnægt þessu hlut-
verki er hætt við að eikin fölnl
og falli, hversu fögur og stór
sem hún kann að hafa verið.
Þannig ber yfirbragð borgarinn-
ar ef til lengdar lætur svipmót
af atvinnulífinu“.
Þetta mun mönnum vafalaust
þykja mikil speki, og vísbend-
ing um það, að „Síberíu-Stjáni“
ætti fremur að beina athygli
sinni að skógræktarmálum en
útgerðarmálum Reýkjavíkur.
Hann hefur a. m. k. sýnt það,
eins og ljóst er af þessari tilvitn-
un, að hann veit hvað heldur
trénu föstu!
Þróttmikil
útgerðarborg
I ræðu, sem Birgir ísleifur
Gunnarsson flutti á fyrrnefnd-
um borgarstjórnarfundi, kom
greinilega í ljós, að Reykjavík
er þróttmikil útgerðarborg. Þar
kom fram að fiskibátum í Reykja
vik, 20 lestir og stærri, hefur
fjölgað úr 38 árið 1958 í 64 árið
1965, eða 68,4%, og brúttórúm-
lestir hafa aukizt úr 2.634 1958
í 6.393 árið 1965, eða um 143%.
Auk þess eru nú í smíðum fyrir
útgerðarfyrirtæki í Reykjavík 3
skip, sem eru 320 rúmlestir að
stærð hvert. Aflamagn sem mót-
tekið var í Reykjavík af fiski-
skipum öðrum en togurum var
árið 1958 20,161 lest, 1959, 25,
744 lestir, 1964 72.228 lestir og
1965 93.427 lestir. Af þessum töl-
um má glögglega sjá, að útgerð
frá Reykjavík hefur stóraukizt á
undanförnum árum, og allt tal
Framsóknarmanna um hið gagn-
stæða á sér enga stoð í veru-
leikanum, en lýsir aðeins van-
þekkingu þeirra á útgerðarmál-
um almennt.
Eftir þá útreið sem Fram-
sóknarmenn fengu í þessum
umræðum um útgerðarmál í
Reykjavík, munu menn al-
mennt sammála um að hyggi-
legt væri fyrir þá að láta áðra,
sem meiri þekkingu hafa á þeim
málum, um þau, en snúa sér
fremur að skógræktinni og trjá-
gróðrinum, enda er það alveg
rétt hjá Framsóknarmanninum,
að „ræturnar hafa því hlutverki
að gegna að halda trénu föstu og
afla næringar úr jarðveginum".
Þessi spaklegu orð benda ein-
dregið til þess að borgarfulltrú-
inn eigi að beina athygli sinni
í framtíðinni að slíkum málum.